Als het zaaien van verdeeldheid en het aanjagen van haat onder de meest extreme van je aanhangers je dagelijkse bezigheid is, dan valt het niet mee om te schakelen naar een boodschap van nationale eenheid. Het is een van de vele onderdelen van het presidentschap die Donald Trump niet onder knie heeft. Eenheid prediken past niet bij zijn persoonlijkheid en, zoals de afgelopen week weer onaangenaam duidelijk werd, hij vindt het maar wat lastig als zijn campagne voor de verkiezingen van 6 november in de wielen wordt gereden door mensen die zijn woorden serieus nemen.

Geweld is nooit ‘logisch’, maar het geweld deze week paste, laten we zeggen, in een patroon van demonisering en haat aanjagen dat we gewend zijn geraakt van deze president, zijn partij en de clubs die hen steunen. De rechtse samenzweringsmedia hadden niet alleen van George Soros, de rijke financier, vanwege zijn joods zijn een haatfiguur gemaakt, toen Democratische politici, inclusief ex-presidenten bommen ontvingen, verdraaiden ze dat tot een perfide samenzwering van diezelfde Democraten met het doel de Republikeinen er slecht uit te laten zien. De werkelijkheid is dat de Republikeinen er zonder welke hulp dan ook slecht uitzien. 

Dit keer ging het om een joods gebedshuis dat werd aangevallen. In juni 2015 was het een  door white supremacy haatpropaganda opjuinde rechtse jongeman die een zwarte protestantse gemeenschap in Charleston overhoop schoot, in november 2017 was een kerkje in Texas aan de beurt. We herinneren ons allemaal de dienst in Charleston waarin Obama voorgang in het zingen van Amazing Grace. Het paste helemaal bij deze man en zijn rol.

Zo past het ook bij Donald Trump dat zijn eerste reactie op de bommen irritatie was dat hij niet alle aandacht kreeg, en dat hij op schietpartij in de synagoge reageerde door de NRA-onzin op te lepelen dat als die gelovigen maar gewapend waren geweest het aantal doden lager zou zijn. Het paste helemaal bij Trump om een halve dag na zijn oproep voor eenheid (na de bommen) weer als een wilde tekeer te gaan tegen de ‘mainstream media’ die de werkelijkheid zouden verdraaien. Geleidelijk aan begint ‘mainstream’ meer betekenis te krijgen, meer gezag ook, want het betekent niet haatzaaiende propaganda outlets zoals Fox News en radiopiraten als Rush Limbaugh.

Een wijze conservatieve denker zei decennia geleden ‘ideas have consequences’, in een periode dat conservatieven nog ideeën hadden (slechte ideeën, maar goed). Nu zitten we in een fase waarin ideeën ontbreken en alleen woorden gebruikt worden om macht te verwerven. En die woorden hebben gevolgen. Trump is direct verantwoordelijk voor de sfeer waarin dit soort haatmisdaden plaatsvinden. Dat is geen politiek standpunt maar de werkelijkheid van 12 bommen en elf doden.