Premier Rutte geniet brede waardering voor zijn coronabeleid. Ik weet niet of dat zo gepeild is maar in mijn omgeving merk ik het. Minister de Jonge krijgt de kritiek als die er is. Af en toe wordt er gemonkeld over de hink stap sprong die de vaccinatie leek, nu oogt het allemaal heel soepel. De GGD tent bij de Rai stond er goed georganiseerd bij toen ik mijn derde prik ging halen – erg druk was het niet. Mijn VVD-vrienden vinden dat Rutte het goed heeft gedaan.
Is die waardering voor Rutte terecht? Hij is de premier dus hij moet de verantwoordelijkheid toebedeeld krijgen, zoals hij bij de verkiezingen ook profiteerde van de premierbonus. Er vallen wel wat kanttekeningen te zetten.
Ik schreef, inmiddels al weer een tijd geleden, over Nederland als het domste land ter wereld, in staat om zelfs de VS de pas af te snijden. Dat had te maken met hakkelend beleid over mondkapjes, lockdown, avondklok en een gebrek aan urgentie en daadkracht. En weinig leervermogen.
Het rapport dat KPMG vorige maand uitbracht stelt vast dat het kabinet ernstig tekort schoot in de eerste fase van de corona crisis. Ik zal niet proberen het samen te vatten, dat doet het NRC-artikel veel beter. KPMG verbaast zich in het rapport over wat het „Nederlands exceptionalisme” noemt: het Nederlandse beleid week bij een aantal grote beslissingen af van wat internationaal werd geadviseerd.
Er werd eerst te weinig getest, te lang gewacht met mondkapjes terwijl andere landen al veel verder waren. Ik herinner me dat ik in maart 2020 met een mondkapje in winkels liep en zowat de enige was. KPMG ziet ook dat wat aanvankelijk als vrijheidsgraden werd opgevoerd, later moest worden ingehaald met strengere maatregelen dan anders nodig waren geweest.
Terug uit Duitsland, Zwitserland en Italië zag ik deze oktober dat terwijl daar consequent het mondkapje werd gebruikt en geëist, en de QR-code overal binnen werd getest, in Nederland er niets gebeurde. Dat lulverhaal over ons gebrek aan vaardigheid om met beperkingen om te gaan – we zijn zo vrijheidslieven, anti-autoritair – beïnvloedde ook het beleid. Opnieuw ging Nederland veel te snel los. ‘Omdat de samenleving verdere beperkingen niet kan verdragen’ hoorden we Rutte zeggen. Als ik nu mijn mondkapje opdoe krijg ik af en toe meewarige blikken.
Als morgen de wal dit domme schip keert, zal blijken dat deze regering opnieuw vooral uitblonk in het niet geven van leiding. Onze samenleving verdraagt veel meer dan Rutte denkt als het maar verplicht wordt opgelegd, anders doen we het niet. De afgelopen week werd her en der gepleit voor het opnieuw vereisen van mondkapjes en strengere controle van vaccinatiecodes. Al dat geneuzel over grondrechten ben ik inmiddels zat. Zonde van de tijd. Het is geen grondrecht om een restaurant of zaal binnen te gaan als je een gevaar bent voor de volksgezondheid.
Opnieuw is Nederland het domste land van de wereld, of in elk geval van Europa, want het is moeilijk om Amerika bij te benen. Maar je moet vaststellen dat president Biden met zijn strikte maatregelen meer leiding heeft gegeven dan Marc Rutte. Zou hij er nog eens op afgerekend worden of ontsnapt hij opnieuw, zoals ook bij de toeslagen?