Morgen in de Standaard:
Een regering van rijkaards, hielenlikkende bekeerlingen en trouwe loyalisten. En een paar provocateurs. Donald Trump laat er geen gras over groeien. De lawine aan voorgestelde benoemingen die de president-elect over Washington heeft uitgestort geeft een gemengd beeld. Ze passen bij zijn overwinning, maar variëren van indicatief voor beleid tot verrassend, van twijfelachtig tot gevaarlijk.
Het eerste geldt voor voorgestelde minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio. De senator is deskundig, een China-criticus van het eerste uur. Een hardliner maar niet iemand die, zoals sommige Trump-adepten, het communistische partijregime ten val wil brengen. Bij de NAVO halen ze opgelucht adem. Ook de rest van het buitenlands politieke team past bij een gematigd agressieve houding, kritisch over bondgenoten maar geen rauwdouwers. Noem het maar realistisch America First.
Dat anti-immigratie ideologen Trumps deportatieplannen mogen opzetten en uitvoeren, is natuurlijk geen verrassing. Ze zijn allen trouwe Trump-loyalisten en gegeven de wens van de kiezers, zullen ze behoorlijk wat beleidsruimte hebben.
Curieus en kwestieus is de voorgestelde minister van Defensie, Pete Hegseth, een Fox-nieuws opiniërende presentator. Hegseth is veteraan maar heeft geen ervaring in het leiden van een gigantische bureaucratie. Inhoudelijk brengt hij weinig meer mee dan een afkeer van vrouwen in het leger. Zonder eigen gezag moet Hegseth Trumps wens uitvoeren om een heel roedel hoogste militairen te ontslaan.
Op het eerste gezicht lijkt de voordracht van Tulsi Gabbard, voormalig Democrate en nu Trump-groupie, voor hoofd van het nationale inlichtingenapparaat bizar. En ook op het tweede gezicht. Ze heeft niet de ervaring en het gewicht voor de post en staat bekend als een fan van Poetin. De enige kwalificatie is dat Trump haar wil. De voordracht van Mike Huckabee, een evangelische hardliner en propagandist voor annexatie van de bezette gebieden, als ambassadeur in Israël ondermijnt Trumps kans om een serieuze rol in het Midden Oosten te spelen.
Ronduit ridicuul is de voordracht van afgevaardigde Matt Gaetz voor minister van Justitie. Gaetz is een politieke pyromaan, het voorwerp van ethische en strafrechtelijke onderzoeken. Hij heeft geen juridische ervaring. Maar hij voldoet aan Trumps eis dat de minister van Justitie, die de opdracht heeft zowel de rechtsstaat te beschermen als de president te adviseren, vooral naar zijn pijpen danst.
Trumps agenda van wraak op politieke opponenten had gemakkelijk opgeborgen kunnen worden, maar als een enthousiaste puppy springt Gaetz al op en neer om die uit te voeren. Wie er nog van overtuigd moet worden dat de veelbezongen ‘guard rails’ van het Amerikaanse politieke systeem niet meer werken, wordt op zijn wenken bediend als deze idioot (er is geen ander woord voor) ‘s lands hoogste gerechtelijke dienaar wordt.
In de categorie rijkaards valt de ceremoniële benoeming van Elon Musk en Vivek Ramaswamy tot saneerders van de federale overheid. Ze krijgen geen echte overheidspositie, want ze zijn bij voorbaat al gecompromitteerd door de contracten die hun bedrijven met de overheid hebben. Hoe serieus hun missie is, en hoe lang ze in Trumps omgeving kunnen blijven zonder diens kwetsbare ego te schenden, staat te bezien. Voor het ministerie van Financiën lopen Wall Street-rijkaards zich warm. Bankiers zien al uit naar minder regulering en lagere financiële vereisten, alsof 2008 nooit plaats had. Niet direct waar de kiezers om vroegen.
Al brengen sommige van de voorgedragen personen kennis, ervaring of gezond verstand mee, die kwaliteiten zijn geen vereisten voor een baan in de regering-Trump. Alles draait om loyaliteit. De geschiedenis toont dat de meest succesvolle presidenten verschillende visies binnen hun regering haalden met de opdracht hen dan maar te overtuigen. Washington deed het, FDR was er een meester in. Het klassieke voorbeeld is Abraham Lincoln die zijn politieke tegenstanders aan boord haalde en zich daarmee verzekerde van serieuze discussies – en steun voor genomen beslissingen. We kennen deze situatie als het ‘Team of Rivals’ en Lincoln als Amerika’s beste president. En Richard Nixon, omringd door loyalisten, was niet voor niets een van de slechtere. Joe Biden had beter advies verdient over zijn kandidatuur maar werd niet geholpen door zijn directe omgeving die zijn conditie verborg.
Je kunt je afvragen waarom Trump zoveel haast heeft. Hij handelt sneller dan nodig. Het lijkt me een voorwaartse strategie om iedereen in te peperen dat de regering-Biden exit is en, ook al is hij nog niet geïnaugureerd, Donald Trump nu de scepter zwaait. Vandaar zijn verlangen dat de Republikeinse Senaat zijn voorgedragen benoemingen maar vast goedkeurt, zonder de normale hoorzittingen die deel zijn van de checks and balances. Het is typische bullebakkerij, een political powerplay. Als het hem lukt, heeft hij de senatoren al meteen in hun hok geduwd. Lukt het niet dan heeft hij een probleem.
Deze voordrachten geven aan dat Trump vastbesloten is zijn verkiezingsretoriek om te zetten in daden. Vanzelfsprekend, zult u zeggen, maar regeren is ander koek dan campagne voeren. Trump had de keuze om over zijn grove en verdelende campagne heen te stappen door een competente, zij het ideologisch gekleurde regering samen te stellen en zijn obsessies terzijde te schuiven. Het lijkt erop dat hij liever doorgaat met provoceren en verdelen.
Daar komen ongelukken van. Ongelukken in de vorm van personele botsingen, misdragingen en simpelweg incompetentie. Ongelukken in de vorm van foute beleidsbeslissingen. Het is misschien wat gewaagd en wat vroeg om te zeggen, maar Trump lijkt de goodwill die hij dankt aan een onwaarschijnlijke overwinning, nu al de waagschaal te stellen. Hij gaat all in en hij kon wel eens van een koude kermis thuiskomen.
Het lijkt me onwaarschijnlijk dat Hegseth, Gabbard en Gaetz alle drie door de Senaat zullen worden geaccepteerd. De benoeming van Gaetz lijkt kansloos, zelfs met deze groep ruggengraatloze senatoren. Wellicht is het een plot om Hegseth te helpen door de Senaat de kans te geven stoom af te blazen met het torpederen van Gaetz en Gabbard. Maar als dat de strategie is, wat is het nut? Waarom nodeloos de confrontatie opzoeken die een geheide nederlaag oplevert? Hoe je het ook wendt of keert, een afgewezen of teruggetrokken kandidaat levert schade op.
Trump heeft een buitengewone kans zijn stempel te drukken. De kwaliteiten die hem de overwinning opleverden, een strijdlustige, take no prisoners-houding, zijn echter niet de kwaliteiten waarmee je een succesvol president wordt. De eerste tekenen wijzen erop dat Trump de overgang niet heeft kunnen maken.