Het is frappant en behoorlijk verontrustend hoe de fabeltjes van Trump het publieke debat sturen, zelfs leiden. De psycho heeft een zondebok nodig die de aandacht afleidt van zijn eigen falen in de zes weken tussen eind januari en half maart toen hij eindelijk doorhad dat de coronacrisis een crisis was.

China is nu de gebeten hond. Trump heeft vanzelfsprekende zondebokken: de Democraten, de media en China. In die zin is er niets nieuws aan de hand. China was ook al verantwoordelijk voor de ‘hoax’ van klimaatverandering. Het lijdt geen twijfel dat China de uitbraak van het virus totaal verkeerd heeft behandeld. Zoals dat gaat in een autoritair regime verborgen lokale autoriteiten slecht nieuws totdat het niet meer verborgen kon blijven – een soort Chinees Trumpistan.

Maar wat we nu zien is dat Trump en zijn buikspreekpop Mike Pompeo zonder enig bewijs de samenzweringstheorie rondpompen dat het coronavirus in een Chinees laboratorium is gemaakt en ontsnapt is. Trump riep dat hij bewijs had en leverde het niet. Pompeo riep dat hij bewijs had maar was het tegelijkertijd helemaal eens met de inlichtingendiensten die geen bewijs konden vinden.

Het doet er allemaal niet meer toe. De hele wereld, niet alleen de Amerikaanse dommeriken, verlangen nu dat de Chinezen bewijzen dat het niet uit een laboratorium is ontsnapt. In Buitenhof gisteren was dit ook een onderwerp van discussie. Terwijl het echte onderwerp zou moeten zijn hoe een Amerikaanse president, onze grote bondgenoot, voor electoraal gewin een soort economische koude oorlog opstart (die warme tonen zal krijgen als China de kans schoon ziet om Taiwan lastig te vallen), babbelden de gasten over Trumps beschuldiging en dat het echt onderzocht moest worden.

Nou zal niemand het oneens zijn met de stelling dat het ontstaan van dit virus onderzocht moet worden, maar dat is geen discussie onderwerp. Het gebeurt al lang. Sterker, een lab in Texas werkt samen met het lab in Wuhan om dat uit te zoeken. Mag niet meer van de psycho. Het is waar dat China te weinig openheid toont, maar dit soort van confrontatiepolitiek in de pr-sfeer helpt niet om daar doorheen te breken. En openheid aan de kant van de VS wordt gecompromitteerd door de leugens van Trump en Pompeo.

De ironie – niet besteed aan deze twee – is dat China hun optreden juist weer kan gebruiken om eigen burgers af te leiden van eigen falen. Zie dit artikel in Politico. Nu dat ik erover denk, dit is vast een samenzwering. China en Amerika werken samen om elkaar af te kammen, zodat ze binnenlands hun eigen falen kunnen verhullen. Verklaart alles! Bovendien lijkt China nu inderdaad een veiliger plek dan de VS – of het centrum van Tilburg.

Maar terug naar het publieke debat: ineens gaat het daar weer over. Niet over Trumps falen. Niet over het leggen van verantwoordelijkheid bij de staten die hij vervolgens ondermijnt door protesten te steunen. Niet over zijn kwalificatie van confederale vlaggen, swastika’s en automatische wapens dragend tuig als ‘goede mensen’. Niet over zijn oproep aan de gouverneur van Michigan om een deal met deze lui te sluiten.

Inmiddels zit de VS aan 70.000 doden en de pieken in de fly-over staten moeten nog komen, versterkt door het negeren van de lockdown. Het zet je als waarnemer in een vervelende positie. Je hoopt dat het aantal doden beperkt blijft, anderzijds hoop je dat de onverantwoordelijke gekken gestraft worden voor hun gedrag door hoge aantallen besmettingen. Het is een live experiment. Als staten als Georgia, Iowa en Alabama wegkomen met het opheffen van lockdown en het niet leidt tot meer coronagevallen dan zal bij de tweede ronde van het virus de oproep om lockdown des te slechter worden opgevolgd.

Trump veroorzaakt moral hazard. Niet alleen in zijn eigen land maar ook bij mij. Je hoopt dat het allemaal leidt tot grote ongelukken. Geen goede state of mind. 

In Nederland hebben we een ‘intelligente lockdown’. Dat denken we tenminste. Het probleem is dat intelligentie een bedreigd goed is, ook in Nederland. Volle stadscentra terwijl het advies uitdrukkelijk is dat niet te doen. Rutte zal moeten onderkennen dat er niets valt te beginnen met niet intelligente burgers. Wat dan? Ik vermoed dat we de risicokant opgaan, met ook hier een moral hazard. Als eigengereid optreden van opstandige burgers niet leidt tot meer coronagevallen dan hebben ‘ze’ gelijk.