Nederland heeft zichzelf te kijk gezet met zijn harde, fantasie- en empathieloze optreden op Europees niveau.

Ik denk dat we Europa moeten herordenen na deze crisis, op straffe van een disfunctioneel log groepsgebeuren – wat de EU inmiddels is geworden. Hoe precies, dat weet ik niet. Wel weet ik dat we in een parallelle crisis zitten.

Twee Europese problemen die los staan van corona maar erdoor versterkt worden:

het wordt tijd om landen die democratische normen overtreden gewoon de EU uit te zetten. Ik heb het over Hongarije en Polen, in sommige andere Oost-Europese landen is de schending minder evident maar het is tijd om de voordelen van EU lidmaatschap te beëindigen voor landen die alleen die voordelen oppikken en niet de normen die daarbij horen.

het wordt tijd om de beschamende taferelen aan onze grenzen op de een of andere manier op te lossen. De kampen op Chios zijn een aanfluiting. De muur om de EU, verdedigd door mensen die elders solidariteit claimen (sociaal democraten), is weinig anders dan de muur van Trump, laten we wel wezen. Het wordt tijd om een cruciale sociaal democratische waarde, namelijk dat ieder mens het recht heeft te proberen zijn leven te verbeteren, niet te laten ophouden bij de grenzen. Hoe doen we dat? Ik heb geen pasklaar antwoord behalve het klassieke: iedereen moet kunnen komen maar moet zichzelf zien te redden (de verzorgingsstaat geldt in eerste instantie voor burgers niet voor nieuwkomers – hoe lang ze moeten inklimmen, is een van die dingen die we moeten uitzoeken). 

De EU heeft vele andere problemen die het gevolg zijn van succes, waaronder het disfunctioneren met 28 leden en een de facto veto recht van elk land.

Laat de crisis niet verloren gaan, gebruik hem om de EU te heruitvinden. Als daarvoor een paar landen overboord gezet moeten worden dan is dat in deze tijd van harde keuzes maken geen reden om niet te hervormen.