Door Caroline Bates

De Sonoma wijnstreek staat vaak in de schaduw van het beter bekende maar kleinere Napa. De Sonoma en Napa wijngaarden worden van elkaar gescheiden door de Mayacamas bergketen. Iedere fijnproever die de wijngaarden in de Sonoma wijnstreek bezoekt, zal zich verbazen over de omvang van het gebied dat een oppervlakte beslaat dat groter is dan Rhode Island.

De grap die in beide wijndistricten de ronde doet, dat in de Napa streek de dure Range Rovers de overhand hebben, terwijl het Sonoma district voornamelijk bewoond wordt door pickup bezitters, slaat de plank niet ver mis. In Sonoma, de fruit en groenten schuur van Noord-California, zijn de wijnbouwers in eerste instantie pure ambachtslieden die een voorkeur hebben voor het groeien van de druiven in hun wijngaarden. De Sonoma streek herbergt wijngaarden die al vier, vijf en zelfs zes generaties van vader op zoon zijn overgegaan. Een beroemde wijn als Zinfandel is bijvoorbeeld al aan haar 115de oogst toe.

Als vertrekpunt voor mijn bezoek aan het wijngebied nam ik twee van de meest schilderachtige stadjes in het Westen van de Verenigde Staten, Sonoma en Healdsburg. De rijke geschiedenis van deze steden leent zich uitstekend als uitvalsbasis voor het ongerepte natuurschoon van het onregelmatig gevormde landschap en de valleien van de Sonoma wijnstreek. De rustieke landweggetjes houden de herinnering aan een maagdelijk Californië levend. Soms vertoont de streek zelfs een verbluffende gelijkenis met de wijngebieden in de Oude Wereld (Europa).

Wanneer je de stad Sonoma binnenkomt op highway 121 vanaf het zuiden, springt de in een elegante Catalonië stijl gebouwde wijngaarde van Gloria Ferrer Champagne Caves direct in het oog. Even verderop op een heuvel boven het moerasland van de San Pablo Bay, suggereert de terracotta gekleurde Viansa wijngaarde van Sam en Vicki Sebastiani het onvermoede bestaan van een authentiek Toscaans dorp. Maar dit verbluffende Italiaanse beeld is diep geworteld in het lokale Californische gebied.

In 1904 stichtte de grootvader van Sam Sebastiani de gelijknamige wijngaarden in de stad. In de Viansa wijngaarde die hij in 1989 bouwde, verbindt Sam Sebastiani wijn en voedsel met elkaar in een unieke gourmet ervaring. Beklim de stenen treden en je ontdekt een marktplaats overvloedig gevuld met ingrediënten voor een picknick in stijl: focaccia, torta rustica, wildpasteien, pasta’s en salades. De Sebastiani familie noemt deze vorm van koken “Cal-Ital”, gerechten die perfecte samengaan met hun Cal-Ital wijnen, eem kruising tussen Italiaanse wijnsoorten en de Sonoma aarde.

Liefde voor vogels

Aan een van de wijnen van de Sebastiani’s, de Riserva Anatra Bianco, zit een verhaal vast. De soort draagt een etiket met daarop een afbeelding van een eend. August, de vader van Sam, hield duiven en eenden ( aan de vuurwapens die de bezoekers zien tijdens de rondleiding op de Sebastiani wijngaard zijn smienten, pijlstaarten en wilde eenden geregen) en gaf zijn liefde voor vogels door aan zijn zoon. Sam gaf zijn vader’s passie op een andere manier vorm. Wanneer je geniet van je lunch aan een tafel onder de bomen, heb je een uitstekend zicht op de moerasgebieden van de Sonoma waar een populatie zilverreigers woont en eenden in het water rondscharrelen.

Een onbekend gezicht vòòr de bouw van de Viansa wijngaarden. Sinds 1989 werkt Sam Sebastiani nauw samen met de milieugroep Ducks Unlimited om zijn negentig “acre” grote grondgebied weer leefbaar te maken voor watervogels en waadvogels. De wijnboer en milieugroep vervingen het oude grasland door moerasgebieden, bouwden bevloeiingsdijken en legden inheemse weilanden aan.

De vroeg Mexicaanse geschiedenis van Californië ontvouwt zich bouwsteen na bouwsteen rond Sonoma’s alleraardigste plein. Op dezelfde markt had ook de meest gewelddadige gebeurtenis van de stad plaats. In 1846 voerde de Mexicaanse generaal Mariano Vallejo het commando in Sonoma, toen een groep Amerikaanse rebellen het indiaanse dorp innamen en het vijfentwintig dagen bezet hield. De opstandelingen riepen de onafhankelijkheid van Californië uit en hesen een primitieve katoenen vlag waarop zij met zwarte bessen een ster en een “grizzly bear” tekenden. Een van de vele bezienswaardige historische gebouwen is het “Swiss Hotel”, dat rond 1840 door de broer van Vallego is gebouwd. In een van de kamers op de eerste verdieping kan de bezoeker de tekst lezen: “Voorzichtig: oneven historische stoel”.

General’s House

Een kleine kilometer verderop ligt het laatste huis van generaal Vallego. Het is een magnifiek bewaard gebleven Victoriaans gebouw in gothische stijl genaamd Lachryma Montis( “de traan van de berg”) naar de bron die de prachtige tuinen en indrukwekkende bomen nog steeds van water voorziet. Het huis dat de tand des tijds een stuk minder goed heeft doorstaan, is het gebouw dat de Mexicaanse generaal in 1864 kocht voor zijn derde dochter Natalia.

Het gebouw dreigde gesloopt te worden tot dat ontwerpster Suzanne Brangham zich een jaar geleden over het huis ontfermde. Brangham restaureerde het oude en vervallen pand en creëerde Sonoma’s beste eetgelegenheid, “The General’s Daughter”. De naam “The Farmer’s Wife” had wellicht ook niet misstaan, omdat chef J.J. Buchanan, gepokt en gemazeld in restaurants in San Francisco als Hayes Street Grill, voor haar ingrediënten als organische groenten, eetbare bloemen en fruit vertrouwt op haar man Alan, die ze zelf verbouwt. “Babette’s Restaurant and Wine Bar”, dat de idealistische jonge eigenaars zelf erg modieus vinden, is een ander nieuw eettablissement in Sonoma. Het restaurant mag dan op het eerste oog een eenvoudige indruk maken, de uiterst verfijnde Franse gerechten van kok Daniel Patterson zijn van een bijzonder hoge kwaliteit.

Je struikelt in Sonoma over de geschiedenis. Generaal Vallejo maakt al in 1823 wijn van de druiven die voor de Sonoma missiepost geplant waren. De flamboyante Hongaar Agoston Haraszthy, die later in bezit kwam van de historische wijngaarden, introduceerde Europese druiven in de streek en stichtte in 1857 de Buena Vista wijngaarde. De Duitser Jacob Gundlach bracht nog eerder druiven uit Europa naar Sonoma, waaronder de Johannisberg Riesling die hij op zijn Rijnboerderij voor de eerste keer oogstte in 1858. Vandaag de dag is Gundlach-Bundschu de oudste wijngaarde van Californië die nog in familie handen is. Een 120-foot muur schildering op de buitenmuur laat beelden zien uit de levens van de “Hispanic” arbeiders die de druiven op de Rijnboerderij aanplantten, snoeiden en oogstten.

Wanneer de huidige familiegeneratie niet druk bezig is met het verbouwen van Kleinberger Rieslings, Zinfandels en Merlots of het opvoeren van toneelstukken van Shakespeare in het theater achter de wijngaard, broeden de Gundlachs op nieuwe plannen om de lokale wijnen te promoten. Zij waren het brein achter de “Sonoma Wine Patrol”, een overval op de Napa Valley Wine Train, waarbij de Gundlachs wijn uitdeelden aan de zich wild geschrokken passagiers. In de oude wijnproefruimte van de Gundlachs kun je naast deze stunt ook iets lezen over hun uitvoering van een heuse kaping van een bus vol met Europese reisjournalisten, die een tour naar Sonoma annuleerden nadat ze Napa al bezocht hadden.

De Maanvallei van Jack London

Vanaf de vroegere Beauty Ranch van Jack London (tegenwoordig de Jack London State Historic Park) op Sonoma Mountain kijk je neer op wat de schrijver de Maanvallei noemde. Het uitzicht is echter nog adembenemender vanaf de andere kant, hoog op de Moon Mountain. Een uitgestrekte lappendeken van wijngaarden, manzanita (Californische beredruiven) en kreupelhout domineren de vallei waar ook poema’s, coyotes en lynxen voorkomen. Voor het proeven van de karaktervolle bergwijnen (die afkomstig zijn van Cabernet Franc en andere Bordeaux soorten) is het noodzakelijk een afspraak te maken.

De wijngaard biedt daarnaast de mogelijkheid de fantastische grotten te bezoeken die uit de vulkanische as helling zijn gehakt. De gelukkigen die de duizelingwekkende truck-rit krijgen aangeboden naar de hoogstgelegen wijngaarde en uitzichtpunt op zo’n 600 meter boven zeeniveau zullen niet vreemd moeten opkijken wanneer Bob, de hond van de wijngaarde voorop loopt om de weg te wijzen.

Temidden van een bont gekleurd lyrisch, golvend landschap gedomineerd door groene wijnstokken en rode kleigrond, strekken de wijngaarden van de Kunde Estate Winery in Kenwood zich ruim twee kilometer uit langs Highway 12. De Kunde familie, gerespecteerde telers voor hun eerste klas druiven, begon met het produceren van wijn in 1990 (en herleefden op die manier een familie traditie die zijn oorsprong vond in de laatste decennia van de vorige eeuw met Louis Lunde’s Wildwood Vineyards wijnmakerij).

Recentelijk voltooiden de Kundes en nieuwe wijnmakerij en proefkamer die een exacte replica zijn van de vroegere veestal die op dezelfde plaats huisde. Wie tijdens de zonsondergang van een verbazingwekkend uitzicht op de wijngaarden van de Kundes wil genieten, wellicht voorzien van een lokale Chardonnay en wat gebakken oesters met salsa en kruidenboter, doet er goed aan het terras of de winderige “dining room” van het Kenwood Bar en Restaurant te bezoeken.

De wijn wegen die zich door Sonoma districten, Alexander, Russian River en de Dry Creek valleien slingeren, beginnen in het stadje Healdsburg dat tevens de uitvalsbasis is om op een luie manier met een kano of kayak de Russian River af te zakken. Het pittoreske Healdsburg met zijn antieke huizen aan het marktplein heeft wat weg van de klassieke Amerikaanse “small town”, hoewel de landbouwers in hun met wijn bevlekte overhemden niet noodzakelijkerwijs boerenkinkels hoeven te zijn. In het restaurant Ravenous naast het Raven Theater (een filmhuis uit de jaren 40 met een modern geluidssysteem) hoorde ik een conversatie tussen een armoedig geklede klant en de chef van de gelegenheid over een “goedkope” prix-fixe lunch bij Lutèce in Manhattan.

Favoriet tijdverdrijf

Weining gemeenschappen hebben zoveel geluk dat ze een Downtown Bakery & Creamery in hun midden hebben, waar de mensen vaak in de rij dienen te staan voor de “homemade” broden, snoepgoed en verse sorbets en ijsjes met perzik en abrikoossmaak. Op een middag sloot ik me achter in de rij aan en koos voor een ijsje, een met schuim gekoelde capuccino, een zak vol citroen koekjes en wat chocolade bitterkoekjes en begaf mij naar een schaduwrijke plek vlakbij het torentje op het plein. Zondagsconcerten zijn het favoriete tijdverdrijf in de zomer en geïmproviseerde voorstellingen kunnen zich altijd plotseling voordoen. Een expressieve pantomimespeler zorgde met zijn imitatie van een operette ster voor een vermakelijke zondagmiddag, aangemoedigd door de “olé’s” van zijn uit familie en vrienden bestaande publiek.

Het huren van een fiets is een populaire manier om de wijnstreek rond Healdsburg te verkennen. Ik besloot een vallei als bestemming uit te kiezen en reed over rustieke landweggetjes en langs kleine wijnmakerijen met grote reputaties die nog in familie eigendom waren als Alexander Valley’s Sausal Winery, wiens knoestige wijnstokken (sommigen dateren van 1877) intens geconcentreerde smaken voortbrengen. De Hop Kiln Winery gelegen aan de Westside Road is het beste overgebleven voorbeeld van een oven drogen : een majestueuze oude schuur uit 1905 met het karakteristieke “steep-pitched” dak en drie torens in plaats van één. Westside Farms heeft ook een historische “hop-barn”, maar dé attractie in de herfst zijn de dozijnen verschillende soorten “squashes” en “pumpkins” (variërend van enorme Queensland Blues tot witte Little Boos); de verzameling boerderij -en huisdieren naast de “hayrides” in een open wagen door de wijngaarden en pompoenvelden. Tijdens een dergelijke middag waan je je in het vroeg zeventiende eeuwse Amerika van de eerste kolonisten.

Oude Zinfandel stokken

De landelijke schoonheid van Dry Creek Valley beneemt je de adem. De vallei waar in 1870 de wijnproductie begon, doet me denken aan Napa Valley een jaar of dertig geleden, hoewel de met druiven bedekte berghellingen een meer vertrouwde aanblik geven. Ik keer regelmatig terug naar deze plek en met name naar de beroemde Lytton Springs Winery, waar de oude Zinfandel wijnstokken zich om de voorjaarsplanten slingeren, om het persen van de rijpe druiven te volgen in de aangename laatste dagen van de zomer en te genieten van de beste eigen gemaakte wijnen van de Sonoma. Wijngaarden en fruit boerderijen bepalen het aan zien van de Dry Creek Valley. Een van de weinige plaatsen waar oververhitte en wanhopige fietsers zich kunnen laven aan “sodas en sandwiches” is de Dry Creek General Store uit 1881, waar ook motorrijders welkom zijn getuige de borden “Harley Parking”. Echte doorzetters fietsen door naar de top van de 25 kilometer lange vallei en het Sonoma meer, dat gevormd wordt door de Warm Springs Dam die het soms onbesuisde water van de Dry Creek temde, maar er tegelijkertijd voor zorgde dat de historische paaigronden van de regenboogforel en zilveren zalm verdwenen. (Tegenwoordig bestaat er een nieuwe ultra moderne kwekerij waar bezoekers de ontwikkeling van de vissen van dichtbij kunnen volgen.

Ferrari-Carano, de mooiste wijnmakerij van Dry Creek is een absolute aanrader. Te midden van spectaculaire tuinen bevolkt met tulpen en goudsbloemen ligt het prachtige Villa Fiore. Het huis herbergt een romantische oude kelder waar de idylle tussen Sangiovese en Merlot zo zou kunnen opbloeien. Ferrari-Carano is echter de glamoureuze uitzondering op de regel in een vallei met bescheiden boerderijen en wijngaarden.

Dry Creek Vineyard is zo’n bescheiden wijngaarde waar ik met een verfrissende Fumé Blanc mijn keel smeer en mijn lunch gebruik in een landelijke omgeving die het beste van de West en Oostkust combineert: de Californische “redwoods” en de ouderwetse bloemenbedden van “hollyhocks” en rozen uit New England. Of neem het uitnodigende en Preston Vineyard dat zo vriendelijk oogt dat je er meteen in zou willen trekken. Bezoekers zijn welkom om de picknick mand uit te pakken onder de walnootboom of het druiven prieel, een spelletje “boccie” te spelen en de fotogenieke keuken te bewonderen.

Sommige bezoekers kiezen er voor de middag door te brengen in het gezelschap van T-bud (een grote, norse Birmees) en Boo (een koolzwarte met ogen als dwaallichtjes) de twee katachtige charmeurs van de wijngaarde. Het lijkt wel of eigenaar Lou Preston altijd met een interessant project bezig is of het nu gaat om het bouwen van een oven van steenklei voor zijn zelf gebakken brood of het maken van olie uit olijven met een eigenhandig vernuftig in elkaar geknutselde pers. Je denkt dat Lou Preston’s bezigheden hem makkelijk af lijken te gaan tot het moment dat je een glas van zijn oude Zinfandel, organische Sauvignon Blanc of Marsanne en Viognier gemaakt van traditionele Rhone druiven aan je mond zet.

Niemand die dergelijke wijnen produceert kan zich elke dag bezig houden met brood bakken en boccie spelen. Zoals zo veel van de kleinere wijnfamilies uit de Sonoma streek doen de Prestons het voorkomen alsof het harde vak van wijn maken slechts een speelse en frivole bezigheid is.