Toen een Franciscaanse pater in 1794 in het dorpje Tumacacori arriveerde, zwoor hij een mooiere kerk te zullen bouwen dan de iets noordelijker gelegen San Xavier del bac. Hoewel hij minder elegant is dan dat voorbeeld, is San José wel degelijk een mooi voorbeeld van de Spaanse barokarchitectuur. Rechts van de ingang ligt de doopkapel, waarvan de drie meter dikke muren een klokketoren van drie verdiepingen steunen. De ingang van de kerk heeft een gebogen opening met pilaren aan de kant.
Tumacacori werd in 1908 een national monument gemaakt om hem te beschermen tegen verder verval. De patio garden werd in 1939 aangeplant en het geheel is geleidleijk aan gerestaureerd tot zijn huidige staat.
In dit kleine maar aantrekkelijke National Historic Park staan de ruïnes van drie vroege Spaanse missieposten. De oudste en de best bewaarde is de kerk, San Jose de Tumacacori, gebouwd op de plek waar de Pima Indianen een dorp hadden. In 1990 werden twee stukken park toegevoegd, de ruïnes bij Guevavi en Calabazas. Mooi gedaan van de Park Service, maar die twee zijn niet open.
Wat Tumacacori aantrekkelijk maakt is zijn beperkte omvang. Het verteld mooi gecondenseerd het verhaal van de eerste Europeanen die hier opdoken en in de omgang met deze Spaanse missionarissen ook meteen iets over de oorspronkelijke bevolking. Deze missie werd eind zeventiende eeuw gesticht door de Jezuïten. De kerk werd gebouwd door de Franciscanen die het later overnamen toen de Spaanse regering de Jezuïten terughaalde uit de Nieuwe Wereld. Hij dateert van rond 1800, net als de missies in Texas en in Zuid-Californië.
Het was geen geringe onderneming om hier in de zeventiende eeuw een missiepost te vestigen. De Pima Indianen vestigden zich rond de post om een beter en veiliger bestaan te vinden, maar ze werden niet met rust gelaten door de vijandige Apache Indianen (die op hun beurt weer onder druk stonden van de nog vijandiger Comache). Ook de ziekten die de blanken meebrachten, leverde grote problemen op.
Een video van een kwartier geeft een goed idee van de manier van leven rond 1800. Maar het leukste is toch om gewoon hier rond te wandelen, de kleuren en de werking van het licht in je door te laten dringen. Het is hier bijna altijd rustig en ontspannen. De Santa Cruz River ligt een paar honderd meter verderop.
Tumacacori National Historic Park ligt aan de I-19, richting Mexicaanse grens, ongeveer zeventig kilometer ten zuiden van Tucson. Geopend van 8 tot 17, dagelijks. Tel. (520)398-2341
Onderdeel van de National Park Service, met aardig museum en een uitstekende boekwinkel
Andere toeristenbestemmingen in deze omgeving: Arizona-Sonora Desert Museum, Mission San Xavier del Bac, de Juan Bautista de Anza Trail tussen Tumacacori en Tubac, Tubac zelf,
Exit 29 van Route 19, drie mijl zuidelijk van Tubac.
Geopend van 8 tot 5. Tel. (602)398-2341.