De Jefferson traditie
Voor Amerikanen is Thomas Jefferson voor eeuwig het symbool van concepten als vrijheid en democratie. Al als 33-jarige legde hij voor die reputatie de grondslag door in 1776 in Philadelphia de Onafhankelijkheidsverklaring te schrijven met de beginwoorden die sindsdien staan gegrifd in Amerika’s collectieve geheugen:
“We hold these truths to be self-evident: that all men are created equal; that they are endowed by their Creator with inherent and inalienable rights; that among these are life, liberty and the pursuit of hapiness;”
Symbool van de democratie
De Jefferson-traditie ligt aan de basis van het Amerikaanse progressief denken. Jefferson was degene, zo schreef Charles M. Wiltse in The Jefferson Tradition in American Democracy (1960), ‘via wie het politieke liberalisme van enige eeuwen in de Amerikaanse democratische traditie is opgenomen, waar het de Amerikaanse manier van leven beslissend beïnvloedde’. Aan de progressieve uitgangspunten voegde Jefferson zijn eigen variant van agrarisch denken toe, die de superioriteit prees van een zelfvoorzienende, agrarische levenswijze. De onafhankelijke boer werd een symbool voor de Amerikaanse democratie, een beeld dat nog steeds vaak wordt gebruikt.
In de negentiende en ook nog in de twintigste eeuw, stonden Jeffersonse idealen voor verzet tegen het ongebreidelde commerciële en kapitalistische denken van het Noordoosten en Midden-westen. Behalve een overdreven respect voor de agrarische manier van leven, hebben Amerikanen ook andere principes die direct kunnen worden teruggevoerd op de derde president. Hij wordt vaak gevierd, vooral in het Zuiden, als een vijand van federale macht en een voorvechter van de rechten van de individuele staten – een interpretatie van zijn denken die, op zijn zachtst gezegd, valt te betwisten.
Progressieve erfenis
Aanhangers van dit aspect van Jeffersons erfenis herinneren aan zijn strijd met Alexander Hamilton, die in het Amerikaanse pantheon van staatslieden geldt als de vertegenwoordiger van de aristocratische traditie en voorvechter van plannen voor industrialisering, nationale banken en tarieven. De progressieve erfenis van Jefferson wordt vaak verbonden via Andrew Jackson, Woodrow Wilson en Frankin Roosevelt tot en met Gary Hart, die zichzelf klassificeerde als een Jefferson-Jackson Democraat.
In The Age of Jackson omschrijft Arthur Schlesinger jr. Jacksonian democratie als ‘een hardere en vastbeslotener versie van Jeffersonian democratie’ en hij voegde er aan toe dat Democraten geen andere keuze hadden dan de industrialisatie, fabrieken, loonwerk, banken en kapitaal te accepteren, al was dat alles weinig aantrekkelijk voor aanhangers van Jefferson.
Afkeer van slavernij
Zuiderlingen pushten rond de Burgeroorlog ook in Jeffersons naam het concept van popular sovereignty, waarin impliciet zat opgenomen het frontier-individualisme, zelfbestuur en lokale controle (bestuur in eigen kring). Het democratisch idealisme van Jefferson en zijn afkeer van slavernij (theoretisch althans, want hij wist dat zijn tijd er nog niet rijp voor was) paste echter steeds minder bij de haatdragende rabiate racistische Democraten. De nieuwe Republikeinse Partij kon zich zonder moeite de toewijding aan mensenrechten, antislavernij en agrarische democratie idealen van Jefferson toeeigenen. Later in de negentiende eeuw waren het de Populisten die de meer radicale variant van Jeffersons democratische idealen benadrukten.
Een nieuw actieplan
Als volgens de Amerikaanse overlevering iemand mag gelden als uitvinder van het Amerika zoals we dat kennen, dan is het Thomas Jefferson. Hij verschafte de Amerikanen een grote mate van zelfbewustzijn. In de Onafhankelijkheidsverklaring gaf hij ze een nieuw actieplan. Jefferson was een ontwerper, een hele goede zelfs, zoals in Charlottesville valt te zien. En net als Monticello was de Onafhankelijkheidsverklaring een ontwerp – een praktisch ontwerp, bedoeld om een probleem op te lossen.
Zo werkte Jefferson. En net zomin als de uitvindingen in zijn huis origineel waren (hij had de meeste ideeën in Europa opgedaan), zo was de substantie van de Onafhankelijkheidsverklaring uniek. Jefferson bouwde met wat hij had opgestoken van leermeesters, en maakte produkten die het doel dienden waarvoor ze waren bedoeld.
Tot op de dag van vandaag heeft het aanroepen van Jefferson als patroon zijn waarde. Het was niet voor niets dat Bill Clinton, wiens tweede naam Jefferson is, zijn inaugurale festiviteiten in 1993 begon in Monticello. De symbolische waarde daarvan was duidelijk voor iedere Amerikaan. Zo leeft Jefferson voort, 250 jaar na zijn geboorte, die dit jaar uitgebreid wordt gevierd.
Biografie Thomas Jefferson (1743-1826)
Zie ook Alle presidenten
1743 Geboren op 13 april in Shadwell, een herenboerderij in Viriginia, als een van tien kinderen
1760 Ingeschreven aan College of William and Mary in Williamsburg;
1762 Aanvang rechtenstudie;
1764 Erft 5.000 acres aan de Rivanna River, inclusief 1.000 acres waarop Monticello later wordt gebouwd, plus twintig slaven;
1767 Praktiseert rechten in Williamsburg;
1769 Lid van House of Burgesses van Albemarle County, begin bouw van Monticello;
1772 Trouwt jonge weduwe Martha Wayles Skelton, geboorte dochter Martha; na de dood van haar vader loopt het aantal slaven op tot een kleine tweehonderd;
1775 Woont Continental Congress bij in Philadelphia;
1776 Auteur van de Declaration of Independence;
1778 Geboorte dochter Mary;
1779 Gekozen tot Gouverneur van Virginia;
1781 Moet vluchten voor Britten, schrijft Notes on the State of Virginia;
1782 Dood van vrouw Martha;
1783 Gekozen in Confederation Congress;
1784 Als afgevaardigde naar Europa om handels- en vriendschapsverdragen af te sluiten;
1785 Ambassadeur in Frankrijk;
1790 Minister van Buitenlandse Zaken onder president George Washington;
1793 Treedt af als minister;
1796 Gekozen tot vice-president onder John Adams; verbouwing en vergroting van Monticello;
1797 Gekozen tot president van de American Philosophical Society;
1800 Bij presidentsverkiezingen precies gelijk aantal kiesmannen als Aaron Burr;
1801 Door Huis van Afgevaardigden tot president verkozen;
1803 Opdracht aan de Lewis en Clark-expeditie naar het Noordwesten; koopt voor 15 miljoen dollar de Louisiana Territory van Frankrijk, verdubbeling van oppervlakte VS;
1804 Herkozen als president; dood dochter Mary;
1809 Terugkeer naar Monticello als ambteloos burger;
1815 Verkoop persoonlijke bibliotheek aan de staat nadat de Library of Congress door de Britten is vernietigd;
1817 Ontwerp en bouw van University of Virginia;
1826 Sterft op 4 juli, precies vijftig jaar na de Onafhankelijksverklaring.