In de jungle van Zuid-Florida bouwde James Deering, één van de oprichters van Internationaal Harvester, in 1916 zijn winterverblijf. Hij koos voor een villa naar Italiaans voorbeeld en zowaar, het lijkt erop alsof het huis er al een paar eeuwen staat. Het meubilair en de kunstwerken zijn wel origineel. Een stukje Europa in Florida.

Tekst: Frans Verhagen

Amerikaanse multimiljonairs hebben er een handje van om prachtige huizen voor zichzelf neer te zetten. Bill Gates is enkel de laatste in een lange rij van rijke lieden die hem voorgingen, met namen als Rockefeller, Vanderbilt en Hearst, om maar een paar van de bekendste te noemen. Stuk voor stuk kozen ze voor hun paleisjes een tamelijk extravagante vorm, dat schijnt erbij te horen. Als een paar miljoen er niet meer toe doen, dan is de aandrang om een uniek huis te bouwen blijkbaar onweerstaanbaar.
Dank zij zo’n persoonlijke bevlieging kunt u, iets ten zuiden van Miami, een zestiende eeuwse Italiaanse villa bezoeken, geheel opgetrokken in Renaissancestijl en voorzien van bijbehorende tuinen. Vizcaya, zoals dit prachtige bouwwerk heet, was het winterverblijf van James Deering, een van de mede-oprichters van de beroemde International Harvester Company, fabrikant van landbouwapparatuur en dergelijke. Vizcaya is het enige Spaanse aan dit huis: Deering vond het woord zo mooi klinken dat hij de verleiding niet kon weerstaan om het die naam te geven.

Fantasie

Afgezien daarvan houdt Vizcaya qua bouw de zestiende eeuwse stijl consequent vast. Binnen, in meubels, wandkleden, beeldhouwwerken en architectonische elementen is die lijn minder strikt vastgehouden, maar kamers zijn wel in een bepaalde stijl ingericht. Met enige fantasie is het goed mogelijk hier een woning te zien die al vier eeuwen door een familie met goede smaak en een dikke portemonnee is bewoond. Het resultaat is dan deze villa met de geaccumuleerde gebruiksgoederen van vierhonderd jaar Deerings. Wie niet zo’n geschiedenis heeft, kan hem altijd nog kopen, zal Deering gedacht hebben.
Deering koos voor deze plek in Florida omdat hij onder de indruk was van de subtropische jungle die kenmerkend is voor dit deel van Florida. Hij wilde op zijn manier dit landschap beschermen tegen verdere ontwikkeling, en daar is hij heel wel in geslaagd.

De weg naar het huis kronkelt door die jungle, inderdaad een heel ander beeld dan de suburbane jungle van Miami die we net achter ons hebben gelaten. Vizcaya ligt niet ver voorbij de afslag naar Key Biscayne, aan de I-95 South.
Vanuit de entree, aan South Miami Avenue, leidt de weg een pleintje omringd met hoge pilaren, en voorzien van Italiaanse beelden en een fontein uit de zeventiende eeuw, als om vast in de stemming te komen. Van hieruit daalt de weg af naar het huis, aan beide zijden afgezoomd met stromend water en fonteinen die leiden naar bassins in de vorm van een schelp, aan het begin van wat hier het voorplein heet. Vier grote Venetiaanse vazen en twee zeventiende eeuwse poorten van het Bevilacqua Lamassa Paleis uit Verona staan rondom het voorplein. Daarboven op bevinden zich zeepaardjes gehouwen uit koraalsteen, het symbool van Vizcaya. Het huis zelf heeft twee torens aan de zeezijde, rood pannen dak in goed Italiaanse stijl, veel boogjes en zuilen, en gestucte wanden in mediterrane lichte kleuren.

Vijftig miljoen dollar

Drie architecten waren verantwoordelijk voor huis en tuinen, waarbij één van de drie de ‘artistieke leiding’ had, Paul Chalfin. Zijn collega F. Burall Hoffman Jr. ontwierp de gebouwen, Diego Suarez de tuinen. De constructie van de villa vond plaats in de jaren tussen 1914 en 1916, toen meer dan duizend mensen aan het project werkten. Deering besteedde ruim vijftien miljoen dollar aan de bouw en inrichting van Vizcaya, nog steeds geen geringe som, maar in termen van toen een fortuin. In het museum van Vizcaya zijn mooie foto’s te zien van de voortgang van het werk en krijgt u als bezoeker een goede indruk van de problemen die men tegenkwam.
Wat u in het huis zelf vindt is een weerslag van eindeloze reizen die Deering in Europa maakte. Net als zijn collega-rijkaard Rockefeller, stroopte Deering de oude wereld af op zoek naar meubilair, wandkleden, kunstwerken en andere zaken die zijn winterverblijf de uitstraling moesten geven die hij in zijn hoofd had.

De oude landhuizen in de Veneto-regio van Italië spraken Deering het meest aan en hij vroeg architect Chalfin, die hem op zijn reizen vergezelde, het huis in die sfeer te ontwerpen.
Toen het huis klaar was, in 1916, leek het inderdaad alsof het er altijd al gestaan had. Vizcaya was ook meteen meer dan alleen een buitenverblijf, het was een soort persoonlijke ode van Deering aan de Europese kunst, vooral uit renaissance en barok. De rond de open binnenplaats gelegen 34 kamers van het huis geven inderdaad een interessante doorsnede van een paar eeuw kunstzinnigheid, al gaat dat, zoals vaak met dit soort huizen, gepaard met een wat vervreemdend gevoel van: wat het hier eigenlijk, in Zuid-Florida?
Het huis is gebouwd in een carré, waarbij in de noord en zuidvleugel de kamers zijn ondergebracht. Op het begane grond niveau waren de oost en westvleugel vroeger gewoon open, zodat visueel en gevoelsmatig de band met de Biscayne Bay tot stand kwam. Een verkoelende bries woei als het ware dwars door het huis heen. Nu heeft men vanwege de airconditioning deze ruimtes met glas afgesloten. Jammer.

Neoklassiek

We betreden het huis via een galerij waarin onder meer een Romeinse badkuip staat, uit de tweede eeuw vòòr Christus. Daarboven staat een beeld van Bacchus, de god van de wijn. Men neemt aan dat Deering de hoge deuren links en rechts gevonden heeft in Hotel Beauharnais, een huis in Parijs waar ooit de schoonzoon van Napoleon woonde. De hal en de vestibule zijn in neo-klassieke stijl ingericht. De muren werden met de hand ingekleurd, nadat op het behangpapier afbeeldingen waren gedrukt aan de hand van houten vormen uit het Parijse atelier van Joseph Dufour, daterend uit 1814.
De zogenoemde Adam Library is gemaakt naar het voorbeeld van de ontwerpen van Robert Adam, die aan het eind van de achttiende eeuw erg populair waren in Europa. In deze sfeervolle leeskamer borg Deering zijn favoriete boeken op, in grote mahoniehouten kasten. Als hij inderdaad las wat hij in zijn bibliotheek verzamelde, dan had Deering een behoorlijk brede interesse. Dat hij goede smaak had, blijkt overal in het huis.

Een ‘geheime’ deur voert naar de ontvangstkamer, die in Europese luxe-achttiende-eeuwse-stijl is uitgevoerd. Het gepleisterde plafond is in zijn geheel overgebracht uit het Rossi Paleis in Venetië.
Via de Noord Hal komt u in de Renaissance Hall, waar een ander tijdsbeeld wordt opgeroepen, dit keer dat van de zestiende eeuw in Italië. Op de grond ligt een tapijt dat dateert uit 1450 en dat geldt als een van de grootste nog bestaande Moors-Spaanse voorbeelden van deze kunstvorm. De Italiaanse meubelen staan rondom een grote walnoten tafel, met aan de poten weer de zeepaardjes symbolen. Een andere, ingelegde marmeren tafel kwam uit het atelier van de Medici.
Rococo
De Oost Galerij verbindt de beide vleugels van Vizcaya. Aan het plafond hangt een model van de Caravel, een schip dat een symbool werd van Vizcaya. De vier houten deuren komen uit het Torlonia Paleis in Rome. Ooit stond je hier in de open bries te kijken naar de baai en de stenen kade ginds in de Biscayne Bay, in de vorm van een boot.
De muziekkamer in de zuidvleugel is weer in Rococostijl. De canvassen panelen op de muren en het plafond zijn afkomstig uit het Borromeo Paleis in Milaan.

Muurschilderingen

Aansluitend loopt u de eetkamer binnen, die weer in de sfeer van de Italiaanse zestiende eeuw is ontworpen. Het plafond verbeeldt een doolhof, gedecoreerd met zeepaardjes en slangen. De tapijten zijn Italiaans, dat boven de schoorsteen is Belgisch.
De Theekamer is neo-klassiek en kijkt uit op de tuinen. De muurschilderingen zijn geïnspireerd op de Illias van Homerus. Het hoge ijzeren hek, daterend uit de zeventiende eeuw, komt uit het Venetiaans Paleis van de familie Pisani. Een van de mooie aspecten van Vizcaya is de door galerijen omzoomde binnenplaats, geheel naar het voorbeeld van een Italiaanse villa. De fontein is voorzien van een Caravel, als symbool van Vizcaya, terwijl ananassen de gastvrijheid van het huis aangeven en twee dolfijnen de band met de zee leggen.
De eerste verdieping, die ook helemaal bezocht kan worden, bergt de slaapkamers, een zitkamer voor Deering en een ontbijtkamer. In Deering’s zitkamer komt het onvermijdelijke zeepaardje weer terug in het plafond, terwijl de muren bedekt zijn met zijden panelen uit de tijd van Louis XVI. De marmeren schoorsteenmantel is in de Adam-stijl waarin ook de leeskamer beneden was gemaakt.

In zijn slaapkamer droomde Deering blijkbaar over vergane glorie. De stijl is Empire en de arenden boven het bed en in het tapijt worden geassocieerd met Napoleon Bonaparte, de zwanen in de lamp met Josephine, Napoleons vrouw.
De ontbijtkamer bood gasten en gastheer de gelegenheid om over de tuinen uitkijkend de dag te beginnen – de ramen kunnen helemaal in de muren verdwijnen. De stijl is Chinees, met honden langs de trap om de kwade geesten te verdrijven, veel porselein en goudviskommen op teaken houten standaarden.
Over het huis zwijmelde de National Geographic eens: ‘Een triomf in het oproepen van de sfeer van de Gouden Eeuw van kunst en architectuur .. een verzamelplaats van Italiaanse decoratieve kunst, die zijn gelijke in Amerika niet kent’. Dat is waar en hoewel het geen Venetië of Florence is, slaagde Deering in elk geval wel in zijn opzet om een soort monument van goede smaak neer te zetten. The Smithsonian Guide to Historic America beschouwt Vizcaya als één van de eerste voorbeelden van de Mediterrean Revival Style, waarvan inderdaad veel latere exemplaren in Miami en Miami Beach zijn terug te vinden (het huis van Versace was zo’n voorbeeld).

Integraal deel

De prachtige tuinen, die voor Deering een integraal onderdeel uitmaakten van zijn woning, zijn in een vage Italiaanse stijl aangelegd. Wel maken ze gebruik van de planten die in Florida thuis horen.
In Biscayne Bay, aan de andere kant van de tuinen, legde Deering een stenen boot tussen de twee pieren die een omarmende haven vormen. Op het eerste gezicht fungeerde de boot als een soort stormbreker voor het onvoorspelbare weer met zijn orkanen, maar in de praktijk fungeerde het object vooral als een haventje om scheepsladingen illegale alcoholische dranken aan te voeren, toen Dade County nog ‘droog’ was.

Als breker deed de constructie in elk geval niet veel toen hurricane Andrew in 1991 over dit gebied joeg en grote schade aanrichtte.
Deering stierf in 1926. Zijn huis en tuinen werden in 1952 door de county gekocht van de erfgenamen van de industrieel. Vizcaya is nu onderdeel van de Metro Dade County Park and Recreation Department. Het Dade Country Art Museum is in het gebouw opgenomen. Net buiten de huidige Vizcaya-gronden, aan de overkant van de straat, staat een gebouw dat ooit onderdeel was van een namaak-Italiaans boerendorp dat Deering wilde aanleggen, huist nu de Claire Mendel Collection, een kleine maar interessante verzameling van Europese schilderkunst.