Woke heeft een mooie run gehad. Voor populisten en conservatieve meelopers was het lange tijd een heerlijke strijdkreet: bestrijd woke, de woke-ideologie, draai woke de nek om. Het was gemakkelijk. Je hoefde woke niet te definiëren. Alles ter linkerzijde kwalificeerde, iedere oproep tot beschaving in een gepolariseerde conversatie leverde pruttelend op: kun je nou niets meer zeggen? Woke was een ideale catch-all voor alles wat rechts niet aanstond.
Ze hadden er succes mee. De foute krant van Nederland en zijn minder dan fijnzinnige columnisten en televisiewoordvoerders lustten en lusten er wel pap van. Roeptoeters die pretenderen de vox populi te vertegenwoordigen, ‘de mannen van Inside’ als autoriteiten geciteerd in de Telegraaf, vonden het een fijn onderwerp, zeker als ze even moesten rusten van hun misogynie en diepe angst voor machtige vrouwen. VVD-leidster Yesilgöz verpeste in 2022 een lezing die bedoeld was voor diepere gedachten over de samenleving door er een aanval op woke tegen te maken. Ze voerde ferme aanvallen uit op zelf opgerichte windmolens. Cultuuroorlog is ideaal om de klassenstrijd te verhullen, de aandacht af te leiden van ongelijkheid, racisme en het ontmantelen van de samenleving.
Donald Trump molk de cultuuronderwerpen uit voor wat ze waard waren. Gezeur over transmensen die meededen bij vrouwensporten. Een klein aantal maar goed voor veel verontwaardiging. God forbid: een toilet voor transmensen! Promotie van iemand van kleur of etnische achtergrond: altijd goed om te stoken. Militaire zwakte door vrouwen in de krijgsmacht. Vliegtuigongelukken veroorzaakt door promotie van ongekwalificeerde kandidaten – dit laatste een gotspe nu hij zijn kabinet heeft volgestopt met ongeschikte en onervaren brokkenpiloten. Woke als excuus om universiteiten aan te vallen, boeken uit bibliotheken te weren. Om de FBI, de CIA, het Pentagon te ontmantelen.
Het goede nieuws: woke als boksbal voor alle doeleinden is nu voorbij zijn houdbaarheidsdatum. Je zou zelfs kunnen zeggen dat er sprake is van een ommekeer. Dat wil zeggen, de anti-wokers zijn nu zelf vervallen tot een dom, kritiekloos en van nuance gespeend voorspelbaar verbieden van wat hen niet aanstaat. Laten we het rechts wokisme noemen.
De Amerikaanse president heeft bevolen alle overheidspublicaties op te schonen voor het woord ‘klimaat’. Je mag het woord niet meer gebruiken. Verboten. DEI, Diversity, Equality and Inclusion, is in alle soorten en maten verwijderd. Niet overheidsondernemingen, vaak geleid door zielige types in een peno-pauze stand, schrappen DEI om de baas ter wille te zijn. Er bestaan alleen mannen en vrouwen, maakt niet uit wat iemand voelt. De baas zegt het. Schrappen al die andere woorden!
Media worden juridisch uitgedaagd als ze gewoon hun werk doen. In goede Trumpiaanse traditie krijg je een proces aan je broek dat je kapitalen kost, ook als het voorspelbaar zal eindigen. Wilt u maar even een deal maken. Vort, op de knieën! CBS gaat al door de pomp met het zich verontschuldigen voor een normale edit in een Harris-interview.
Pas op als je de Golf van Mexico zo blijft noemen en niet de naar willekeur door de grote baas erop geplakte naam te geven! Dan mag je als journalist niet meer in de buurt van het Witte Huis komen. En nu allemaal in de maat: Rusland heeft Oekraïne niet aangevallen. Ziet u een andere werkelijkheid? Niet welkom in het Amerika van Donald Trump.
Het resultaat van dit omgekeerd wokisme is gewoon, ordinair, racisme en discriminatie op alle fronten. De zwarte generaal die de Joint Chiefs leidde, ‘s lands hoogste militair, wordt weggestuurd omdat hij zwart is. Zo simpel is het. Want alleen blanke mannen kunnen echte militaire leiders zijn. Trump vindt het, Pete Hegseth, his master’s voice, voert het uit. Volgens de radicaal rechtse cultuurstrijders kun je niet zwart zijn en carrière maken. Dus moet de man wel geholpen zijn en niet op basis van zijn merites gekomen waar hij is. De vrouw die de kustwacht leidt moet vertrekken omdat ze vrouw is. Een vrouw kan nooit geschikt zijn, volgens de rechtse wokers. En bovendien, iedereen die door Joe Biden benoemd is, deugt niet. Racisme en misogynie kenmerken de Trump-wereld (en Amerika?). En wreedheid, maar dat terzijde.
Dit is dezelfde mindset die ervoor verantwoordelijk was dat Trump Obama haatte. Een zwarte man met diploma’s van Columbia en Harvard kon alleen maar geholpen zijn. Zelf geboren met een zilveren lepel in zijn mond, haatte Trump Obama’s succes. Trump is simpelweg een racist en een vrouwenhater die nu zijn gang kan gaan. Het probleem is dat hij een flink deel van de Amerikanen die racistisch zijn en her en der op hun mannelijke pikjes getrapt zijn legitimeert tot verbaal en, het zal niet lang duren, ander geweld. De met Trumps gratie getooide white supremacy-activist Enrique Tarrio, die van de Proud Boys (‘stand back and stand by’), loopt nu al weer onrust te stoken. Andere gewelddadige types die nu vrij mogen rondlopen zijn gearresteerd voor nieuwe feiten (een van hen is al bij een politieconfrontatie doodgeschoten). Noem hen criminelen. In het nieuwe wokisme zijn het patriotten.
Trumps benoeming van Dan Bongino, een radicaal rechtse samenzweringsleugenaar, tot onderdirecteur van de FBI, onderstreept dat ‘meritocratie’ in de Trumpwereld van rechts wokisme een geheel eigen betekenis heeft gekregen. Loyaliteit, likken en meeliegen zijn de belangrijkste vereisten om in de regering-Trump te dienen. Wie tegen de sollicitatiecommissie niet bevestigt dat Trump in 2020 de verkiezingen won, is niet welkom. Minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, die beter weet, wordt gedwongen mee te likken – en vernedert zichzelf door het enthousiast te doen. Poetin is een bondgenoot! Oekraïne begon de oorlog!
De cultuuroorlog van rechts is gewonnen. Een protodictator kan nu opleggen wat de cultuurwarriors alleen maar konden dromen. En zoals elke dictator wil Trump nu ook bepalen wat kwalificeert als cultuur. Vandaar zijn overname van het Kennedy Center in Washington. Daar worden, zegt zijn onderknuppel, nu voortaan degelijk kerstvieringen georganiseerd. Waar de geboorte van Christus centraal staat. Daar! Dat is andere koek dan linkse elitecultuur, in Telegraafp-taal: havermelkcultuur.
De conversatie van Republikeinen in het Congres is strikt omschreven. Ze uiten alleen de juiste woorden, goedgekeurd door de grote baas. Ze plooien zich naar het nieuwe rechtse wokisme. Trump is een racist, zijn regering bestaat uit meelopers, leugenaars en destructieve plutocraten. Hij is op weg in Amerika een totalitair systeem te vestigen. Hij is een moderne Hitler, Poetin een moderne Stalin. Ze houden uitverkoop van westerse waarden.
Te harde woorden? Shit, je mag ook niets meer zeggen.