Er is geen ontkomen aan: dit debat was een ramp voor Joe Biden, en daarmee een ramp voor de Democraten. De roep om een andere kandidaat voordat de Democratische conventie op 19 augustus begint zal onontkoombaar zijn. Biden was al aan het verliezen, nu is het over en uit als hij de kandidaat blijft.
Trump was niet geweldig sterk en bevestigde al je slechte gevoelens over hem, maar hij ging niet door het dak, wat voor hem het grootste risico was. Maar in de beoordeling van het ‘debat’ – meer een uitwisseling van statements – gaf Bidens zichtbare ouderdom de doorslag. De eerste tien minuten van het debat waren pijnlijk. Biden was de weg kwijt. Hij had geen stem, geen modulatie, geen aanwezigheid. Als democratie op het spel staat, dan zag je hier niet de persoon die Amerika gaat redden. Als er om drie uur ‘s nachts à la minute beslissingen genomen moeten worden over leven of dood wil je niet dat deze man daarvoor gewekt moet worden.
Ook inhoudelijk was het pijnlijk. Van beide zijden. Trump loog voortdurend, toonde zich de narcist die hij is. Biden zei wel dat Trump loog maar deed weinig om die leugens te weerleggen. Hij was zwak op de sterkste punten: over Trumps processen en vooral over abortus liet hij kansen liggen. Minstens twee keer gebruikte hij niet de volledige twee minuten die hij ter beschikking had. Na een van zijn murmelingen zei Trump terecht: ‘Ik heb geen idee wat hij zegt. En hijzelf weet het ook niet.’
Trump was herkenbaar, Biden was onherkenbaar. Aan het einde van het debat kwamen beide bejaarden terecht in een rare uitwisseling over hun golfhandicap. Als er toen nog kijkers over waren, dan haakten die op dat moment af. Of ze realiseerden zich, zoals ik deed, dat dit een treurige staat van zaken is voor de belangrijkste democratie in de wereld.
Ik kan u uitgebreid door het debat leiden maar daar heeft u weinig aan. De bottom line is dat deze verkiezingen voorbij zijn als Joe Biden de kandidaat blijft. In de peilingen zal niet direct heel veel veranderen, maar de Democraten hebben een opgaande lijn nodig. Die zit er niet in. Trump zal er niet veel fans bijgekregen hebben maar dat hoeft niet. Als hij zo door kan cruisen, wint hij. De nagesprekken over dit debat waren vanaf de eerste minuut voluit negatief en terecht. Kamala Harris deed een moedige poging Biden te verdedigen, maar wat we net gezien hadden was een te krachtig beeld om weg te wuiven.
To the point: kunnen de Democraten nog iemand anders naar voren schuiven en zo ja, wie? U denkt misschien: maar ik heb niets over andere Democraten gehoord? Zijn die er wel? In elk geval is er Kamala Harris, de vicepresident. Mocht Biden zich alsnog terugtrekken dan vermoed ik dat zij dat ook zal doen, met als vijgenblad dat zij deel is van de regering-Biden en staat of valt met hem. Op eigen houtje heeft ze geen kans. Dat is onterecht en toen ik haar vannacht zag, was ik onder de indruk. Maar tenzij Biden haar naar voren schuift, lijkt zij niet de gewenste redster.
De belangrijkste alternatieven voor Biden zijn ervaren gouverneurs. Twee van hen springen eruit: Gavin Newsom van Californië en Gretchen Whitmer van Michigan. Newsom is al zeker een jaar bezig om zich te profileren als stand in voor Biden. Hij heeft zijn problemen en Californië is voor veel Amerikanen niet meer een lonkend voorbeeld maar juist een dreiging. Gretchen Whitmer van Michigan is misschien wel de meest aantrekkelijke kandidaat als het erop aankomt. Een vrouw die bezig is aan haar tweede succesvolle termijn, welbespraakt, inhoudelijk sterk.
Er is Phil Murphy in New Jersey, J. B. Pritzner in Illinois en Jared Polis in Colorado. Een mogelijkheid is ook gouverneur Andy Beshear van Kentucky, herkozen en populair in een staat die voor het overige diep Republikeins is. Er is Gina Raimondo, oud-gouverneur van Rhode Island en nu minister van Handel.
In de Senaat lopen kandidaten rond die in 2016 zich al lieten zien. We kennen senator Amy Klobuchar van Minnesota en Cory Brooker van New Jersey, de enige zwarte kandidaat. Ook senator Chris Murphy van Connecticut zou ik meenemen in de mix, hij heeft zich sterk gemaakt voor wapenwetgeving naar de moordpartij op de lagere school in Sandy Hook (en ook na de massamoord in Texas).
Kortom, er is keuze genoeg na Biden.
Kan de conventie iemand anders kiezen? Ja, alle gekozen gedelegeerden zijn gecommitteerd aan Joe Biden, maar als hij zich terugtrekt zijn ze vrij om te kiezen wie ze willen. De zogenoemde supergedelegeerden, 700 officials zoals gouverneurs, senatoren, afgevaardigen en andere politici, hebben een vrije rol als er geen kandidaat is. Het scenario zal zijn dat de leiders van partij (ik vermoed dat Barack Obama een rol zal spelen) iemand zullen kiezen en hem of haar als eenheidskandidaat naar voren zullen schuiven. Dan zal blijken dat Democraten gedisicplineerder zijn dan hun reputatie doet vermoeden.
Het zou de conventie opkrikken, zeker na de Republikeinse bijeenkomst in juli waar Trumpisme veel mensen zal wegjagen. Stel u voor: een ticket als Newsom met Whitmer, of omgekeerd. Het gejuich zal onstuitbaar zijn, de Democratische conventie zal een feest worden. Als Biden blijft wordt het een wake.
Al minstens een jaar woedt een veenbrand van boosheid over Bidens weigering om zich op tijd terug te trekken. Bidens inhoudelijk succesvolle eerste termijn dreigt uit te lopen op een rampzalige verkiezing van Donald Trump. Je voelt enige compassie met Biden, maar het is toch echt een koppige en ijdele 81-jarige man die weigert te onderkennen dat zijn tijd voorbij is. Als je enig positief gevoel overhoudt aan deze treurige avond dan is het dat het misschien nog niet te laat is voor de Democraten om bij zinnen te komen.
Frans Verhagen