De Neurenberg-stijl verkiezingsbijeenkomst die Donald Trump gisteravond in New York organiseerde laat geen ruimte voor besluiteloosheid. Wie nu nog twijfelt of hij of zij op Harris moet stemmen, verdient het dat zijn of haar burgerrechten door deze wanna be dictator worden ondermijnd.

De bijeenkomst was een festival van leugens, racisme, mysogenie en de onwelgevoeglijke taal die in de Trump-wereld gewone conversatie is geworden. De bende rondom Trump vertoonde zich in vol ornaat, van de hulk-mafketel tot een racistische Puerto Rico belediger, van de Trump-familie (wie dacht dat Melania een verzachtende kracht was ….) tot die fluim van een meeloper Tucker Carlson: ze lieten zien waar de Republikeinse Partij anno 2024 voor staat. De ‘enemy from within’ was de opmaat naar de aankondiging van wraak, in alle mogelijke vormen, op iedereen met wie hij wat te wreken heeft – en dat zijn nogal wat mensen.

De psycho zelf vulde de avond uit met 78 minuten van zijn greatest hits. Het bang maken voor immigranten was natuurlijk weer prominent en de dreiging van concentratiekampen voor mensen die al jaren illegaal in Amerika verblijven en de economie op gang houden, expliciet. Ik herinner me hoe collega’s in januari 2017 blijmoedig schreven dat Trump zich wel zou aanpassen. Dit is wat ze terugkrijgen.

In het Trump-tijdperk is het moeilijk te zeggen dat je je ogen niet kunt geloven en inderdaad, voor wie de gezellige Republikeinse conventie had gezien, was hier enkel sprake van een reprise. Maar toch, dit Amerika waarin deze man en zijn cult partij kunnen rekenen op minstens 47 procent van de stemmen en zelfs een goede kans hebben het presidentschap, en dan waarschijnlijk ook het Congres, te veroveren, is moeilijk te rijmen met waar het land altijd voor stond. De enige manier om te overleven als beschaafd land is dat Trump op 5 november massaal wordt afgewezen door de kiezers. 

Campagne technisch gezien kan ik dit festijn alleen maar verwelkomen. Het laat de partij en zijn cultleider zien zoals ze zijn. Ik was even bang dat Trump de slotweek van zijn laatste campagne zou gebruiken om zich te concentreren op zijn programmatische thema’s en op de economie – en hij leek dat ook even te doen met het lenen van Reagans ‘bent u beter af dan vier jaar geleden’ (tricky overigens, aangezien vier jaar geleden de Newyorkers bij bosjes doodgingen door Trump wanbeleid), maar al snel vond Trump zijn groove en ratelde voort in zijn weave, een woord dat straks in wikipedia een nieuwe betekenis zal krijgen als de uitingen van een dementerende performer. Hij had een kans om de deal te sluiten met aarzelaars, hij besloot om zijn vaste achterban te plezieren. Het zou hem zomaar de verkiezing kunnen kosten.

Zijn mini-me JD Vance deed bij de zondagshows ook zijn uiterste best om de slechtste kanten van deze Republikeinse Partij te onderstrepen. Schaamteloos als altijd noemde hij sommige Democraten erger dan buitenlandse vijanden, verdedigde hij Trumps dreigingen en bleef hij liegen over verkiezingen. Ik had niet gedacht dat deze man zo diep zou zinken dat hij niet in staat was Trumps goede vriend Wladimir Poetin niet als een vijand maar als een concurrent. ‘We moeten voorzichtig zijn met de taal die we gebruiken in diplomatie’, zei de man. Precies, en hij kon geen duidelijker boodschap geven aan Poetin en zijn handlangers.

Het schijnt dat de zaal leger werd in de loopt van Trumps slotakkoord. Je kunt alleen maar hopen dat dit een metafoor is voor het leeglopen van zijn kiezersbestand.  

Sinds de Tweede Wereldoorlog geldt de Verenigde Staten als de hoeder van de internationale rechtsorde. De belangrijkste democratie ter wereld. Althans, zo ziet Amerika zichzelf. In de rede waarmee president Biden zich terugtrok uit de verkiezingsstrijd verwoordde hij het Amerikaanse zelfbeeld: een speciaal land, een buitengewoon land, ‘het meest krachtige idee in de geschiedenis van de wereld’.

Ook veel niet-Amerikanen zien het land zo, en het staat buiten kijf dat Amerika de wereldorde zoals we die kennen heeft geschapen. Niet uit goedertierenheid of hoge idealen, maar omdat ze in het Amerikaanse belang was. En in ons belang. We hebben ervan geprofiteerd, al heeft de VS zelf die orde met grote regelmaat overtreden, in Korea en in Vietnam, om maar twee heikele punten te noemen.

Toch hield Amerika zijn status als handhaver van de rechtsorde en als voorbeeldige democratie. Het einde van de Koude Oorlog en het einde van de ingegraven vijandbeelden hebben die rol steeds meer ter discussie gesteld. Leeft Amerika nog naar de orde die het land zelf heeft geschapen? Of is het een steeds opportunistischer gebruiker ervan, de elementen die van pas komen naar voren schuivend, wat minder bruikbaar is wegmoffelend?

Is Amerika nog steeds een voorbeeld? Vergeet, als u kunt, even Donald Trump als een unieke chaoot die het Amerikaanse politieke systeem en de internationale orde bedreigt. Het is al langer bezig. Sinds de val van de muur is de Verenigde Staten aan het schuiven, struikelend over zijn eigen hegemonie en de illusie dat er nu een unipolar world was ontstaan, waarin niet voorbeelden maar daden de toon zetten.

De 21ste eeuw is vooralsnog niet vriendelijk voor die vermeende unieke supermacht. De aanval op 9/11 kwam als een koude douche. Het was niet een aanval ‘op onze manier van leven’ zoals president Bush zei, maar een aanval op imperialistisch gedrag, zoals alle terreur bedoeld om een extreme reactie uit te lokken. Amerika beet, begon een ‘war on terror’, negeerde internationale fora en startte twee oorlogen onder dubieuze voorwendsels, die in Irak ronduit gebaseerd op leugens. Zoals alle oorlogen leidden ook deze tot grove schendingen van de internationale rechtsorde.

Amerika maakte van stond af aan duidelijk dat het gedrag van Amerikaanse soldaten nooit en te nimmer door het Internationaal Strafhof (ICC) besproken kon worden. De VS erkent het hof niet. In 2002 nam het Amerikaanse Congres een wet aan die de VS niet toestaat samen te werken met het hof, de American Services Protection Act, door critici de The Hague Invasion Act genoemd. De angst dat het hof gebruikt kon worden voor politiek gemotiveerde vervolging van Amerikaanse soldaten, is niet onterecht, maar zo wordt het wel moeilijk soldaten en leiders van andere de regels overtredende landen te vervolgen.

Soldaten misdroegen zich in Irak, maar belangrijker was dat de Amerikaanse regering zijn eigen regels en principes schond door marteling toe te staan en ruim toe te passen. We zitten nog steeds met de gevangenis op Guantanamo Bay, waar zonder proces vele tientallen mensen gevangen werden gehouden. Niet vergeten is de erfenis van black sites in Amerika vriendelijk gezinde landen, vaak met onfrisse regimes. De schade voor Amerika’s aanzien was groot.

De verkiezing van Barack Obama, op zich een feest voor de democratie, veranderde weinig aan het glijdend vlak waarop het land verkeerde. Obama wilde Guantanamo sluiten maar botste op de grenzen van presidentiële macht. Onthullingen van Edward Snowden over Amerikaans diplomatiek optreden werden niet op hun inhoud beoordeeld maar op de ‘roekeloosheid’ van de onthuller. In het Midden-Oosten stuurde president Obama soms persoonlijk drone aanvallen, zoals Lyndon Johnson in de Vietnam-oorlog zich boog over doelen voor bombardementen.

President Trump maakte er een punt van om zijn eerste bezoek af te leggen aan Arabische landen die mensenrechten en de democratische rechtsstaat vijandig gezind zijn. De moord op een journalist, in opdracht van de baas van Saoedi-Arabië, werd in Washington bekritiseerd, maar de Amerikaanse regering was al snel weer beste vrienden met Mohammed bin Salman. Er moesten deals gemaakt worden – met Israël en later met schoonzoon Jared Kushner die financiële deals zag hangen. Ook president Biden slikte aanvankelijke kritiek snel weer in.

De mislukte staatsgreep van Trump op 6 januari en zijn corruptie van de democratie met verkiezingsleugens heeft het aanzien van Amerika als democratische rechtsstaat fundamentele schade berokkend. Een nieuwe verkiezingen van Donald Trump en de sinistere groepen achter hem zou die democratie wel eens om zeep kunnen helpen.

Was de internationale rechtsorde toch al een wankel en vrij interpreteerbaar geheel, de oorlogen in Oekraïne en in Gaza hebben pijnlijk blootgelegd hoe hypocriet het Westen en vooral de Verenigde Staten is. President Biden kwalificeerde de wreedheden van Rusland in Oekraïne als ‘genocide’ en het lijdt geen twijfel dat Rusland de regels van het oorlogsrecht, de Geneva Conventions, met voeten heeft getreden. Biden heeft president Poetin een oorlogscrimineel genoemd en opgeroepen bewijsmateriaal te verzamelen om hem voor het gerecht te brengen. Tja, dat is lastig als de VS het ICC niet erkent en de aanklachten tegen premier Netanyahu en de leiding van Hamas negeert.

De VS erkent wel het Internationaal Gerechtshof, het andere gerechtshof in Den Haag, maar legt evenzogoed uitspraken die het land niet bevallen naast zich neer. Dat gold bijvoorbeeld voor de uitspraak in Nicaragua vs. US waarin het in retrospect desastreuze Midden-Amerikabeleid van Ronald Reagan werd bekritiseerd. Natuurlijk heeft de zaak die Zuid-Afrika heeft aangespannen tegen Israël wegens genocide in Gaza vooral betekenis als middel om de hypocresie van de VS aan de kaak te stellen. Hoe de uitspraak ook uitvalt, het zal Amerikaans beleid niet beïnvloeden, maar wel de wereldopinie.

Het laatste restje geloofwaardigheid van Amerika, van het Westen, is in Gaza gesneuveld. Amerika liet zijn bondgenoot Israël zijn gang gaan, zonder zijn eigen macht te gebruiken om dat optreden in te tomen toen het, al snel, de normen van beschaafd gedrag overtrad. De internationale rechtsorde werd door Amerika genegeerd. De wegens oorlogsmisdaden aangeklaagde premier werd door een gepolitiseerd Amerikaanse Congres met alle egards ontvangen. Het maakte het gemakkelijker voor de provocateur Victor Orban om namens de EU op bezoek te gaan bij voorstanders van een andere wereldorde.

The Economist publiceerde in juli een interessant artikel gewijd aan de 75ste verjaardag van de Geneva Conventions. Het stemde niet vrolijk. Het artikel concludeerde dat de erosie van het respect voor internationale oorlogsregels – en, mag je zeggen, alle internationale rechtselementen – alleen maar erger zal worden ‘nu de wereld een nieuwe periode van grootmacht rivaliteit’ betreedt. Omfloerst concludeert het dat ‘sommige westerse officials’ steeds meer denken dat China of Rusland het oorlogsrecht zal negeren. Dat is hen dan wel erg gemakkelijk gemaakt doordat het westen zelf zich niet aan de regels houdt. Vandaag niet, gisteren niet, al een hele tijd niet.

Een optimist kan hopen dat de horror van Gaza de ogen opent en misschien een opening kan bieden om de regels aan te scherpen of nog eens te onderstrepen wat we al geregeld hebben. De pessimist, misschien de realist, kan alleen maar verwachten dat de internationale rechtsorde blijvend ondermijnd is. De optimist kan hopen dat een verlies van Donald Trump in november de erosie van de democratische rechtsstaat in Amerika kan stoppen maar ook in dat geval moeten we concluderen dat het beeld van de VS als superdemocratie, een voorbeeld dat in stelling gebracht kan worden tegen anti-democraten als Orban, Erdogan en Modi, om niet te spreken over dictators als Poetin en Xi, aan flarden is.

De beschuldiging van hypocrisie van het westen en meer speciaal van de Verenigde Staten staat tegenover het machtsrealistische cynisme van Rusland en China. Voor de slachtoffers is het om het even. Gebeten door de kat of door de hond, ze lijden en sterven. Thomas Hobbes is een betere gids voor deze tijd dan Hugo de Groot.

Het gaat de verkiezingen niet beslissen maar het kan wel lekker uitgebuit worden door de Democraten, vooral in swing state North Carolina.

JD Vance, de mini me van de psycho, tetterde er lekker op los bij zijn toespraak in North Carolina. Hij was net bezig om de fantastische vice gouverneur, de vreselijke Mark Robinson, ondersteund en grootgemaakt door Donald Trump, de lucht in te prijzen. Tot hij zich realiseerde dat de waarheid van vorige week nu een andere is geworden. Net zomin als Trump ooit van Project 2025 heeft gehoord, kent hij nu Robinson. Die hij, oops, ooit als beter dan Martin Luther King bestempelde.

“I want to give a shout-out to—you guys have a great lieutenant governor,” Vance said before putting his finger up in the air.

“Sorry, um, we got—sorry,” Vance continued. “Mark isn’t here.”

Klik hier voor het verhaal en de video in The New Republic. Toch wel leuk.

Twee belangrijke Amerikaanse dagbladen, The Los Angeles Times en The Washington Post, hebben besloten dat ze deze verkiezingsronde geen opinie hebben over wie de verkiezingen zou moeten winnen. Ik zeg dagbladen, maar het gaat om de eigenaars van die kranten. In het geval van de WP is dat Jeff Bezos, die van Amazon, die als voorschotje op de terreur die een regering-Trump gaat loslaten, maar vast afzag van het schofferen van de straatvechter uit angst dat die straks zijn Amazon het moeilijk gaat maken.

Het past wel in een ontwikkeling van Bezos: hij heeft afgelopen jaar omstreden conservatieve, vaak Engelse types benoemd op de hoogste posities in de krant, beide met een verleden bij de kranten van Murdoch, de hoofdredacteur, Matt Murray. De opiniestaf had al een stuk klaarliggen waarin de krant zich uitsprak voor Kamala Harris. Ze mochten het niet plaatsen van de uitgever, in opdracht van de eigenaar. Bezos deed goed werk door de WP te reden en te voorzien van een mooie banner: Democracy dies in darkness. Die kreet blijkt nu hol te zijn. Vanaf nu is het: Darkness kills democracy.

Bij de LA Times speelt iets dergelijks. De eigenaar, een biotech miljardair, Patrick Soon-Shiong, heeft zijn staf opdracht gegeven geen voorkeur voor een kandidaat uit te spreken.  Het zijn de eigenaren, ze hebben het recht dit te doen, maar met onafhankelijke en voorwaartse journalistiek heeft het niets te maken. Sommige kranten doen dit soort dingen ook zonder dit soort bazen. Mijn insteek is dat kranten een maatschappelijke rol vervullen, ook in het gebruiken hun gezag als krant om een opinie neer te zetten. 

Bij beide kranten hebben prominente opinieschrijvers zich uitgesproken tegen deze beslissingen. Een aantal van hen heeft ontslag genomen of aangekondigd niet meer voor de kranten te zullen schrijven. Niet iedereen heeft die vrijheid – sommige opinieschrijvers zijn in vaste dienst en niet medewerkers van een think tank. Zestien van hen spraken zich zo uit:

The Washington Post’s decision not to make an endorsement in the presidential campaign is a terrible mistake. It represents an abandonment of the fundamental editorial convictions of the newspaper that we love. This is a moment for the institution to be making clear its commitment to democratic values, the rule of law and international alliances, and the threat that Donald Trump poses to them — the precise points The Post made in endorsing Trump’s opponents in 2016 and 2020. There is no contradiction between The Post’s important role as an independent newspaper and its practice of making political endorsements, both as a matter of guidance to readers and as a statement of core beliefs. That has never been more true than in the current campaign. An independent newspaper might someday choose to back away from making presidential endorsements. But this isn’t the right moment, when one candidate is advocating positions that directly threaten freedom of the press and the values of the Constitution.

Zestien belangrijke opinievormers die door hun eigen krant in de kou zijn gezet. Helaas zal het de kracht van een belangrijke krant als de Washington Post blijvend ondermijnen. 

Het geneuzel van de zetbaas van Bezos, William Lewis, de uitgever van de Washington Post met een WSJ verleden en een omstreden reputatie, dat een krant niet dit soort rol moet vervullen, wordt op de opiniepagina meteen haarfijn weerlegd door andere opinieschrijvers. In 2016 steunde de krant Clinton, kritisch maar in het besef dat Donald Trump een ramp zou zijn. In 2020 kreeg Biden hun steun, zelfde verhaal. En nu, nu er meer op het spel staat dan ooit – zeker gezien die twee eerdere endorsements – zou dat ineens niet meer hoeven? En dat kondig je aan twee weken voor de verkiezingen en niet twee jaar tevoren? Bedenkelijk.

Ongeloofwaardig, laf en vaandelvlucht. 

Gisteren schreef ik dat ik het onverstandig vond dat Harris het woord fascist plakte op Trump, in navolging van John Kelly die twee jaar Trumps chief of staff was en Mark Milley, voormalig Chef van de Joint Chiefs of Staff. Ik blijf dat vinden. Ze had beter kunnen zeggen: luister naar deze mensen. Ik ben niet iemand van etiketten plakken, ook al doet mijn tegenstander de hele tijd. Luister naar hen.

Ze doet het anders. Ah well.

Maar mooi dat de Republikeinse kandidaten, de psycho zelf en Vance, haar boodschap versterken. Ik zag net Vance uitgebreid een Republikeinse verkiezingsbijeenkomst vertellen dat Kelly een leugenaar is. 

Het leuke is dat daarmee de boodschap van Kelly versterkt wordt. Leugenaars die anderen voor leugenaars uitmaken. Het zal geen Trump kiezer van hen afstoten en geen kiezer die nog niet beslist heeft overhalen. Maar het versterkt de Harris boodschap dat Trump gevaarlijk is.

Hartelijk dank.

Twee generaals die onder Trump gediend hebben, noemen de man een fascist. Persoonlijk denk ik dat het te veel eer is voor een hustler die geen beweging leidt maar vooral met zichzelf bezig is. Dat Trump Hitler heeft geprezen voor het aanleggen van de autowegen (hij deed best wel wat goede dingen) is niet zo vreemd. Zelfs Franklin Roosevelt keek in het begin van zijn termijn naar wat er in Duitsland economisch gebeurde – of hij er wat lessen van kon leren. Zoals Hitler naar de VS keek om rassenwetten te bedenken.

De beschuldiging van fascisme ligt veel progressieven in de tong bestorven, vooral sinds Pinochet in Chili. Te pas en te onpas wordt het gebruikt, ook als autoritaire leiders gewoon autoritaire leiders of proto-dictators zijn, zie Orban en Erdogan.

Het lijkt me echter diep onverstandig en zelfs electoraal gevaarlijk voor Harris om de terminologie over te nemen. Ik begrijp dat de campagne de draai heeft gemaakt naar de aanvallen op de persoon Trump, zijn ongeschiktheid, zijn mentale problemen. 

Maar waarom zou je de terminologie van de generaals overnemen? Beter om die twee uitspraken boven de markt te laten hangen, ze krijgen hun eigen dynamiek. Door zelf het woord te gebruiken doet ze wat Trump altijd doet: mensen namen geven, beschuldigen. Volgens de man die een genie is naar eigen zeggen is Harris een communist, een fascist en nog wat andere ismen. Betekenisloze flauwekul, ware het niet dat mijn schoonmoeder nu Harris ook een communist vindt.

Mijn idee is dat je vooral de ongeschiktheid en het gevaar van Trump moet onderstrepen en dat je het er een naam aan geven moet overlaten aan anderen. Ik vrees dat dit een nodeloze fout is van Harris, enkel het verwijt opleverend dat ze zelf niets te bieden heeft en dan maar overgaat op namecalling.

Erger, het kan zijn dat de Harris campagne’s interne opiniepeilingen aangeven dat ze gaat verliezen. Dan is dit het all or nothing spel. Ik vrees dat dan nothing het voorspelbare resultaat zal zijn.

De kiezers begrijp ik, de elite niet. Vandaag in de Standaard. Een verwaande kletsmajoor als Trump kun je alleen gezamenlijk aanpakken

Mooi artikel in de NRC vandaag (ook onderwerp in het onvolprezen radioprogramma Bureau Buitenland) over Israëlische geloofsidioten en hun aanhangers in de regering-Nethanyahu die Gaza willen opschonen van ‘Arabieren’. Ze bidden en kamperen aan de rand van Gaza. Ondertussen vallen geradicaliseerde kolonisten op de West Bank de Palestijnse bevolking aan. Het geheel wordt gerechtvaardigd met teksten uit een ver, ver verleden. David had het land al beloofd aan deze mensen. Er is geen Westbank, er is Judea en Samaria. Dit is een land dat van de zee tot aan de rivier, en dan nog wat, wil domineren. Steeds vaker zijn dat overigens geloofsgekken die ergens in de laatste twintig, dertig jaar naar Israël zijn gekomen. Uit Frankrijk of uit een gepolariseerd Amerika.

Ooit waren het ontheemden, vervolgden, de nazaten van vermoorden die een veilig thuisland wilden en het ook kregen (letterlijk: aangeboden en gesteund door schuldbewust Amerika en machteloos Europa). Nu zijn het strijders die van dat veilige, democratische en open land een plek van beperking hebben gemaakt. Joods geloof domineert de samenleving. Dat dit gebeurt in een land dat zijn geboorterecht dankt aan de onbeschrijflijke wreedheden tegen de joden begaan, gaat elk begrip te boven.

Als geradicaliseerde moslims bovenstaande teksten hadden gedebiteerd, zouden ze als zodanig betiteld worden. Een land dat dit soort radicale gebiedsuitbreiding zou voorstaan en uitvoeren, zou door de weldenkende westerse wereld geboycot worden. Dat die moslims geweld gebruiken en die joodse geloofsgekken niet snijdt natuurlijk geen hout wie kijkt naar Gaza en de Westbank.

Ik volg de discussie, ook in de NRC, over seculier en atheïstisch, aangejaagd door Stine Jensen. Ik ben zelf niet gelovig. Ik zou atheïstisch kunnen zeggen maar dan gaan de evangelische geloofsgekken in Amerika me verwijten dat atheïsme ook een geloof is: geloven dat er niets is, geen wrede god en dat soort dingen. Daarom gebruik ik atheïsme eigenlijk minder. Een tijdje noemde ik me heiden maar dat past niet want heidenen hadden hun eigen geloven en rituelen. Ik ben tolerant. Iedereen heeft recht op zijn eigen manier om om te gaan met een complexe wereld. Maar ik heb geen tolerantie voor opdringerige fanatici, of ze nu joods zijn of van Isis, of ze nu evangelisch christelijke zijn of katholiek a la JD Vance. 

Terug naar dat geradicaliseerde Israël – en laten we wel wezen: dat was al gaande lang voordat Hamas op 7 oktober het land en de wereld dwong om over Palestijnen na te denken. Ik ben niet de enige die denkt dat Israël bezig is aan een zelfmoordmissie. Al sinds 1973, om precies te zijn, toen het land in een buitengewoon sterke positie verkeerde om een blijvende vrede te sluiten met zijn vijandige omgeving. Het gaat Israël duur te staan komen.

De steun van de VS lijkt onwrikbaar maar dat is een illusie. Donald Trump geeft geen lor om Israël. Hij geeft alleen om zichzelf. Hij deed als president het voetenwerk om aan te schurken tegen moordenaars in Saoedi Arabië en hielp zijn schoonzoon Kushner om zich te positioneren om zich via hen te verrijken. Wie denkt dat Trump een vriend is, zoals de weduwe van de Las Vegas rijkaard Sheldon Adelson, die honderd miljoen in Trumps campagne heeft gestopt, verdient het om belogen en bedrogen te worden door deze charletan. Gaat hij Israël steunen als het op andere overwegingen aankomt? Good luck als u dat denkt.

Biden heeft veel goeds verricht maar zich laten manipuleren door Nethanyahu die al vijftien jaar Republikeinen gebruikt om zijn macht te vergroten. Het kan Harris de verkiezingen kosten – zie dan hierboven wat er zal gebeuren. Als Harris wint zullen we zien dat de VS afstand gaat nemen. Het Midden Oosten is een drijfzand waaruit Amerika zich al decennia probeert los te maken.

Nixon wilde dat Iran onder de shah zijn regionale machtsrol zou gaan spelen (laten we niet vergeten dat de VS de belangrijkste negatieve macht is in de geschiedenis van Iran, van de steun voor de coup tegen de democratisch gekozen Mossadegh, de hulp voor de shah en Trumps economische oorlog tegen het land). Daar kwam het nooit van maar Irans regionale machtspositie (89 miljoen inwoners) is onveranderd. Hoe dom Amerikaans beleid kan zijn bleek uit de steun voor Saddam Hoessein de oorlog van Irak tegen Iran (1980-1989 – een miljoen Iraanse doden), enkel om Iran dwars te zitten. Daarna draaide Amerika zijn eigen machtspositie de nek om door in 2002 met een berg aan leugens een oorlog tegen Saddam te beginnen en daarmee ook nog eens de belangrijkste luis in de Iraanse pels weg te halen. Laten we het eenvoudig houden: er is voor Amerika niets goeds te halen in het Midden Oosten. Enkel de Fifa ziet daar een toekomst.

Obama probeerde Amerika los te maken van het desastreuze beleid van kleine Bush en de erfernis van vijftig jaar wanbeleid. Hij sloot het visionaire pact over de beperking van Irans nucleaire capaciteiten – kortzichtig gesloopt door Trump op aangeven van Nethanyahu. Zelfs Obama slaagde er niet in om zich los te maken van Afghanistan. Zijn surge maakte het enkel erger. Zelfs Trump wilde vanaf maar kon het niet en liet zijn onwelriekende erfenis na voor Biden. En nu wordt Amerika opnieuw meegezogen in een oorlog van Israël tegen Iran, en dan ook nog zo uitgevoerd dat een aanval komt een week voor de verkiezingen, met onvoorspelbare gevolgen. 

Ik zeg het als zelfverklaarde analist niet als betrokkene of emotioneel angehauchte: ik ben bang voor de toekomst van Israël. Ook voor de toekomst van alle andere inwoners van het Midden Oosten maar ik stel vast dat we in de loop der decennia totaal ongevoelig geworden zijn voor hun lot. De zelfmoordmissie van Israël gaat de komende decennia nog voor veel ellende zorgen. Als Amerika één ding zou moeten doen dan is het zijn macht gebruiken om te zorgen dat de geloofsgekken, moslim, joods of cynisch ongelovig, het niet voor het zeggen hebben en met Amerika’s steun hun spelletjes spelen.

Hier is een raadsel. In 2020 kwamen miljoenen Amerikanen naar de stemlokalen of stuurden hun stembiljet in om een tweede termijn van Trump te voorkomen. Ze stemden op Biden, niet uit enthousiasme per se, maar uit zorg. Gegeven de opkomstcijfers mag je stellen dat het kiezers waren die anders niet waren gaan stemmen.

Vier jaar later lijkt het erop dat diezelfde kiezers de verkiezingen van 2024 gaan beslissen. Trump scoort stabiel op 47 procent, raakt niets kwijt en krijgt er niets bij. Maar die bezorgde kiezers lijken minder bereid om nu opnieuw die zorg om te zetten in actie en op Kamala Harris te stemmen.

Het raadsel is dat ze meer bezorgd waren in 2020 dan ze blijkbaar nu zijn. Ik vind dat vreemd. We hebben de putsch gehad op 6 januari, de doodsbedreigingen aan het adres van Pence. We zien de mentale onthechtheid van Trump, de bijna zekerheid dat hij 2028 niet gaat halen en de onervaren, gevaarlijke JD Vance president wordt. We weten wat hij van plan is als hij gekozen wordt en we weten dat hij omringd wordt door jaknikkers en loyale uitvoerders.

We weten dat honderden, zoal niet duizenden mensen die voor de regering-Trump gewerkt hebben, nu uitdrukkelijk verklaren dat hij niet geschikt is voor het ambt en dat ze niet op hem gaan stemmen. 

Wat lijkt te ontbreken is een gevoel van urgentie. Waarom precies is me een raadsel. Wie Trump bezig ziet en hoort wat hij en zijn bende van plan zijn, kan niet anders dan buitengewoon geëngageerd zijn – of niets geven om wat er met het land gebeurt. Campagne adviseur James Carville, beroemd uit de Clinton-jaren onder meer vanwege zijn ‘It’s the economy, stupid’ maar gewoon een hele sluwe en inzichtrijke analist, vindt dat Harris er harder tegenaan moet gaan.

Ze lijkt die boodschap gekregen te hebben. De afgelopen dagen aarzelde ze niet om het persoonlijk te maken, simpelweg met de boodschap dat Trump totaal de weg kwijt is. Ze deed het in alle interviews die ze heeft gegeven, inclusief dat met Fox News. Dat interview was ’testy’, geïrriteerd, maar vooral van de kant van de interviewer die eerder in debat ging dan vragen stelde en fact checkte (het is weer nuttig om te zien hoe de correspondent van de foute krant, de fataal vooringenomen en inzichtloze Paul Janse, verslag deed van het interview, en hoe andere, serieuze kranten dat deden).

Het is rijkelijk laat om in de aanval te gaan, maar misschien is het juist perfecte timing. Als je langer drie weken dit soort aanvallen lanceert dan worden ze gewoon, dan hebben ze geen impact meer. Zie Trump met zijn onbehouwen, onbeschofte en wraakzuchtige taal tegen Harris. Dan werkt het alleen om de mensen die toch al stemmen te bevestigen. 

Ik vermoed dat Harris hier de juiste calibratie heeft. Advertentie spots die de talloze momenten waarop Trump aan het dementeren is belichten lijken me de juiste manier om mensen nog eens duidelijk te maken dat we hier een persoon kiezen. Bij een lezing vroeg iemand me wat er zou gebeuren als Trump ineens weg zou vallen – zich zou terugtrekken, afgevoerd wegens dementie, of gewoon, dood neergevallen.

Gaat allemaal niet gebeuren natuurlijk, zeker niet dat terugtrekken want het is een kenmerk van psychoten dat ze denken dat ze zelf heel normaal zijn en hij wil wraak, niet bekend staan als een loser. Maar stel dat dit gebeurt: de kiezers van Trump zouden massaal thuisblijven. Vance maakt niets los en voor hen draait het allemaal om de persoon. Programma’s doen er niet.

In de laatste weken heeft Harris dus de juiste toon gevonden, het mag nog wel wat scherper. Ze loopt geen risico mensen kwijt te raken maar moet wel die bovengenoemde lui die te weinig urgentie voelen weten te engageren.

Okay, je hebt 185 miljard dollar, een flink aantal kinderen, een eigen opinieplatform en een grote mond. De volgende stap is niet alleen rijk zijn maar ook macht hebben. In Trumpistan kun je macht kopen.

Dat is precies wat Elon Musk doet met zijn investering van 75 miljoen dollar en zijn persoonlijke aanwezigheid bij de Trump festijnen. In elk geval dementeert een van de twee op het podium niet.

Wat is 75 miljoen voor iemand als Musk? Wisselgeld. Hij besteedde meer dan 44 miljard dollar (gefinancierd) aan het omvormen van Twitter tot een persoonlijk medium. Trump belooft van alles en nog wat aan mensen die hem steunen, van de olieindustrie tot de Las Vegas weduwe van Israels grootste private sponsor.

Musk weet best dat je Trump niet kunt vertrouwen. Misschien krijgt hij geen rol in het Trump-regime, misschien wel. Het is de investering waard. 

Zover zijn we gezakt. Macht in Amerika is een speeltje voor miljardairs en demente politici.