Er valt nog veel te zeggen over Ron DeSantis en zijn kansen op het presidentschap. Ik heb al eerder betoogd dat hij ongetest is op nationaal niveau, een houterig type is en niet ongeschonden uit het moddergevecht met Trump zal komen – nog los van DeSantis’ ridicule standpunten over het verbieden van boeken, abortus en andere zogenoemde social issues die niet alleen immoreel en intolerant zijn, maar  landelijk ook slechts een beperkte aantrekkingskracht hebben.

Het is daarom interessant te zien hoe de hele opinie elite, althans het denkende deel daarvan, hem aanvalt over zijn Oekraïne standpunt. DeSantis verkondigde met veel bombarie tegen de opperleugenaar bij Fox, Tucker Carlson, dat hij Oekraïne niet rekent tot de belangen die de VS hoeft te behartigen. Een conflict over territorium, noemt de gouverneur het. De VS heeft er geen belang in, zorg maar dat er vrede komt, ook als de Russen een stuk Oekraïne inpikken.

Het is vooral interessant dat DeSantis daarmee dichter bij Trump staat dan bij de elite van de Republikeinse Partij die steeds meer spijt krijgt dat ze de psycho niet gedumpt hebben. Ook Trump vindt het niet nodig om zijn vriend Poetin lastig te vallen over de aanval op een onafhankelijk land.

Zelfs de Wall Street Journal roept DeSantis tot de orde. DeSantis vertegenwoordigt een mening die in de Republikeinse achterban aanwezig is – 40 % vindt dat de VS te veel steun geeft. Speaker-zonder-ruggegraat McCarthy, altijd met de vinger aan de pols van de Trumpies, heeft soortgelijke geluiden laten horen. De WSJ zou de Wall Street Journal niet zijn als ze niet tegelijkertijd Biden aanvielen. De president heeft Amerikaans ingrijpen verdedigd op basis van internationaal recht en democratie, ‘gepruttel’, volgens de krant, terwijl het enkel om Amerikaans belang zou moeten gaan. En inderdaad moet je voor internationale orde en democratie niet bij de Murdoch krant zijn. 

Maar toch, ze noemen DeSantis’ standpunt ‘zijn eerste grote fout’. Net als in andere media orakelen opinieschrijvers weer over de verziendheid van Ronald Reagan die in de jaren tachtig de Sovjet Unie bij de naam noemde, evil empire om precies te zijn. Ze hangen nog steeds de mythe aan dat het Reagan was die de Sovjet Unie op de knieën kreeg door zijn dreigende taal en defensie-uitgaven. Ik kan met die mythe leven als het hen weerhoudt van kortzichtig nationalisme en isolationisme.

Het schijnt dat DeSantis onlangs een sessie had met William Imboden, die een boek publiceerde over de heilige Reagan en de Koude Oorlog. Wat ook zij van Imbodens analyses, het lijkt erop dat DeSantis moeite heeft te denken over internationale politiek. Niet verwonderlijk voor een gouverneur van Florida die enkel rabiate opinies over Cuba hoeft te hebben. Het onderstreept echter dat DeSantis nog lang niet klaar is voor het hoofdpodium. 

De overgang van regionale kandidaten naar een landelijk strijdperk is altijd lastig voor gouverneurs. Over het geheel genomen zijn gouverneurs aantrekkelijk als kandidaten (tussen JFK en Obama werd geen enkele senator tot het hoogste ambt geroepen) omdat ze een staat hebben gerund en niet enkel een senaatskantoor. Het probleem is dat ze vaak door de mand vallen als ze gedachten moeten ontwikkelen over internationale politiek. DeSantis laat zich hier kennen, nog afgezien van de dommigheid om je door Tucker Carlson tot een dergelijke uitspraak te laten verleiden.

Het is geen uniek Republikeins probleem (de partij heeft met Pompeo en Nikki Haley wel internationaal ervaren kandidaten, zij het gelukkig kansloze). Ook Democratische alternatieven voor Joe Biden zullen problemen hebben met de grote wereld. Kamala Harris, goed gebriefd, waarschijnlijk minder dan Pete Buttiegieg (minister van Transport) of Gretchen Whitmer (gouverneur van Michigan). Ik hoop dat ze zich snel laten bijscholen.

Maar het soort van denken dat DeSantis vertegenwoordigt, is gevaarlijker. Het vindt zijn grond in traditioneel Amerikaanse isolationisme. Dat sluimert altijd onder de oppervlakte. Trump appeleerde er natuurlijk aan, het verraste me dat DeSantis ook die kant op drijft. Misschien is het een inschatting van wat politiek aanspreekt, misschien is de man gewoon onwetend en provinciaal. Maar in beide gevallen onderstreept het dat die kandidatuur van Ron DeSantis niet al bij voorbaat vastligt. 

En opnieuw blijkt een partij zonder diepte de winnaar van verkiezingen. Gegeven de resultaten in de verschillende provincies is het een nogal onsamenhangende groep kiezers die gevallen zijn voor mevrouw Van der Plas. Geen idee wat ze verder op hun programma hebben, maar het lijkt erop dat ze, zoals eerdere groepen, vooral ongenoegen weten te kanaliseren. Ik denk aan Peter R. de Vries, die op een zeker moment 25 zetels leek te kunnen halen (en omdat dat minder was dan hij had gevraagd, zich terugtrok). Ik denk aan Fortuyn, aan Verdonk, aan Wilders, aan de uilen/corpsballen van Baudet, aan boer Koekoek. Met boeren heeft het weinig te maken, eerder standaard afkeer van de machthebbers en in de rest van het land ressentiment tegen de steden. 

De PvdA kon her en der bogen op succes, meer dan Groen Links. Dat is goed voor de samenwerking want het laat zien dat ze elkaar nodig hebben. Sterker, ze hadden samen in de regering moeten zitten en het blijft knap dat ze zich niet uit elkaar hebben laten spelen. Ironisch genoeg zou dat beter geweest zijn voor Rutte (die natuurlijk al lang weg had moeten zijn) en ook voor het CDA die dan zonder moeite de oppositie had kunnen kiezen, waar ze meer te betekenen hebben dan in Den Haag. De prijs van het regeren met de PVV is hoog gebleken, althans voor het CDA, de VVD heeft geprofiteerd van de samenwerking (nadat Rutte gered werd door Pechtold ).

Als Rutte in september naar de NAVO vertrekt, krijgen we mevrouw Schippers opgedrongen. Het zou staatsrechtelijk netter zijn als dan gewoon verkiezingen voor het echte parlement gehouden zouden worden, maar het zou me niet verbazen als ze deze tournure verkiezingsloos volbrengen. Landelijk zou de VVD leeggegeten worden door klein rechts. Zouden ze zich gematigd opstellen om de middenkiezer bij zich te houden en niet te laten afdwalen naar gematigd links (want meer is die wolk niet), of zouden ze zelf ook radicaliseren en de middenkiezers juist naar links jagen? We zullen het zien, dit najaar.

For the record, mijn blog van twee jaar geleden: het domste land van de wereld.

We hebben deze film eerder gezien. Serieus grote bank voert winstgevend maar risicovol beleid, management betaalt zichzelf miljoenen salarissen en bonussen uit. Ooops, onvoorziene ontwikkelingen, te weinig geld in kas, run op de bank, belly up.

Ook het vervolg klinkt bekend. De overheid neemt alle bankschulden over. De aandeelhouders zijn weliswaar de klos, maar de Silicon Valley ondernemingen die bij de bank hun geld gestald hadden, komen er genadig vanaf. Met enige vertraging weliswaar, maar de overheid helpt opnieuw slechte banken uit de brand. 

In een scherp opinieartikel veegt senator Elizabeth Warren de vloer aan met wat er gebeurt en het voorspel daartoe. In 2018 wijzigde het Congres, zowel Democraten als Republikeinen, de regels waaraan banken waren onderworpen, met nam de stress tests. De definitie van een grote bank werd opgerekt, want de administratie van de regels die na 2008 waren ingevoerd, Dodd-Frank genaamd, zou de middengrote banken te veel administratie vergen. Een van de lobbyisten die deze regels wilden veranderen was oud afgevaardigde Barney Frank (opsteller van die regels in 2009), een Democraat met een goede reputatie, die na zijn politieke carrière zich uithuurde als lobbyist en in die hoedanigheid oud collega’s overhaalde. De Wall Street Journal, voorspelbaar als altijd, weet Biden de zondebok van dit verhaal te maken.

Inmiddels is ook een aantal andere banken in de problemen gekomen. De basisreden is de hogere rente die de FED heeft ingevoerd om de inflatie te bestrijden. Beetje vreemd dat banken die zogenaamd risico analisten in dienst hebben (die van de Silicon Valley Bank was vertrokken en nog niet vervangen) dit soort dingen niet voorzien. Er zijn artikelen waarin de vergelijking met de High Tech fuck up wordt gemaakt, die in 2000-2001, maar het lijkt er vooral op dat er te veel geld rondging en op zoek naar deals werd vastgezet – en bij de eerste tekenen teruggehaald, vandaar de cash problemen. Een van de ‘brand’-roepers is ook een bekende: Trump fan en antisociaal activist Peter Thiel, die zijn venture ondernemingen aanraadde hun geld van de bank te halen. 

De verschillen met 2008 zijn aanzienlijk. Nu worden venture capitalisten en risicovolle ondernemingen getroffen en niet burgers met een hypotheek. Er zullen ook mensen zijn die vinden dat die techies zo hun verdiende loon krijgen. Ze zaten toch al in het verdomhoekje, met ontslagen – de metaclub van Zuckerberg kondigde vandaag ook weer 10.000 opruiming aan – en herstructureringen, nog los van alle waanzin rond Elon Musk en zijn tweetparadijs.

Verschillen, jazeker, maar net als in 2008 zijn de banken de kwade geniussen. En ik kan nu al voorspellen dat, net als in 2008, het handenvol geld gaat kosten en dat de boosdoeners, dat wil zeggen, de slechte managers met hun miljoenenbonussen, de dans zullen ontspringen.

Natuurlijk ga ik morgen stemmen. Op de PvdA, of/en op Groen Links. Maar liever had ik geen verkiezingen gehad voor dat ridicule orgaan Eerste Kamer. Ik moet wel stemmen want deze pathetische onderneming dreigt mijn echte democratische stem op landelijk niveau, die voor de Tweede Kamer, ongedaan te maken of in elk geval te frustreren. 

Hoe pathetisch blijkt als je kijkt waar de grote winnaar van de vorige keer is gebleven. Het Baudet smaldeel is uiteengevallen en gaat nu vervangen worden door een even ontworteld Plas smaldeel. De uil van Minerva wordt een koe met lentesprongen. Wedden dat die Plassers ook alle kanten op waaieren? 

Ronduit weerzinwekkend is de manier waarop Rutte campagne voert en als er enige voldoening valt te halen uit de ongetwijfeld onaangename uitslag dan is het dat hij als beloning voor zijn domme campagne uiterst rechts heeft geholpen. Ik heb een hekel aan de man sinds hij in 2009 een nette coalitiemogelijkheid opblies om met Wilders te gaan regeren (met als enig voordeel dat het opportunistische CDA zijn doodvonnis tekende). Inmiddels kunnen we beschikken over een arsenaal aan dingen die een politicus met meer innerlijke overtuiging al hadden doen vertrekken.

Zie de staatsman zijn opvolger naar voren schuiven. Zie de staatsman nog lager zakken dan de Ouwehoerprogramma’s op 1, tot het niveau van ‘de mannen van VI’ zoals de wakkere krant hen beschrijft. ‘Er zijn ook veel dingen goed gegaan.’ Dingen gaan goed, autonoom, maar voor de dossiers waarin Rutte faalde, moet je hard werken. Dat deed hij. Weg met die man. 

Vliegen is onplezierig. Airlines en vliegvelden proberen u van alles wijs te maken, zoals dat uw vakantie begint op Schiphol, maar het is van het niveau Fox News leugens. Kritiek op Schiphol is alleszins gerechtvaardigd, niet in het minst die absurde wens om maar door te blijven groeien die nu de problemen oplevert.

Maar de vliegvelden in de VS maken dat Schiphol een stuk beter lijkt dan het is. Hier in Seattle hebben ze een lange rij voor security (uiteindelijk maar twintig minuten) maar wat vooral opvalt is hoe low tech, om niet te zeggen aftands alles is. Je moet je electronica nog uit je rugzak halen, schoenen uit, en dan wachten tot het tekort aan bakken tijdelijk is opgeheven. 

Het blijft verbazen wat een derde wereld infrastructuur dit land heeft. Je krijgt waar je voor betaalt en lage belastingen leveren een kreupel land op. 

In echt nieuws (nou ja …): Mike Pence heeft besloten mee te doen aan de afvalrace naar de Republikeinse nominatie. Eindelijk heeft hij afstand genomen van zijn psycho baas.  Dat maak hem een moreel gezaghebbend iemand in het gezelschap van labbekakken als Speaker Kevin McCarthy die elke dag dieper zinkt in zijn  6 januari moeras, nadat hij de Fox News leugenaars de kans heeft gegeven een idioot verhaal te vertellen over de aanval op Capitol Hill.

Overigens vertelt hij het verhaal vooral in termen van de veiligheid van hem en zijn gezin en alle anderen op Capitol Hill. Over de aanval op de grondwet, twee maanden van steeds dieper inwerkende leugens, geen woord. Trump moet verworpen worden – en had veroordeeld moeten worden – voor zijn ongrondwettelijk gedrag. Pence blijft een man zonder moraal, zonder moed, die een keer in zijn leven deed wat normaal was – niet per se een daad van grote persoonlijke moed. 

Ik vermoed dat Pence geen kans heeft. Waarom zou je voor hem kiezen als je Trump of Trump-imitator DeSantis op je stembiljet hebt? Pence heeft een vergelijkbaar probleem dat DeSantis heeft, namelijk dat hij door ruzie te maken met de psycho een deel van de Republikeinse aanhang direct kwijt is. Gaat de rest kiezen voor diens trouwe vicepresident? Ik betwijfel het.

So far, so bad. Er zijn nog geen serieuze Republikeinen in het veld. Ik denk dat John Sununu, de gouverneur van New Hampshire zich voorbereid, maar vooralsnog is hij geen kandidaat (DeSantis trouwens ook niet). Niet dat ik het erg zou vinden als Trump de nominatie wint. Hij heeft geen kans. Andere Republikeinen zouden ondanks de besmeurde reputatie van de partij, wel degelijk het Witte Huis kunnen winnen, en door de omstandigheden in 2024, ook nog eens de senaat en het huis. Een grotere ramp is nauwelijks denkbaar. Dus: Go psycho. 

Inmiddels zitten we in Seattle. Het daklozenprobleem dat me in San Francisco meeviel – na alle indianenverhalen – is hier gigantisch. Downtown is overspoeld met daklozen, in diverse stadia van geschiftheid. De lokale Starbucksen, en die zijn er nogal wat in de stad waar het allemaal begon, zijn redelijk coulant in het verstrekken van water. De oorspronkelijke Starbucks, waar ik in 1981 na een jaar in de VS eindelijk weer eens behoorlijke koffie dronk, vlak bij Pike Market Place, heeft echter geen stoelen, ik vermoed vanwege de daklozen. Wat ook meteen opvalt is het enorme aantal security types, meestal mannen met een buikje en op leeftijd, die de hele dag op hun telefoon zitten. Hun belangrijkste taak: de daklozen buiten houden en achtergelaten kleding, naalden en andere rommel van de drempel verwijderen.

Seattle is niet erg goed uit de coronacrisis gekomen, althans, ik denk dat dat de reden is dat er downtown wel heel veel leegstand is. Winkels, kantoren, cafés: allemaal leeg en een bord for lease. Het heeft te maken met thuiswerken. Hele kantoren zijn verdwenen en de bijbehorende lunchrestaurants ook.

De stad is ook veranderd. Ik was hier voor het laatst een jaar of vijftien geleden, schat ik. Pike Place Market, ooit beroemd vanwege de vele viswinkels en kleine lokale winkeltjes (zoals die koffietent Starbucks), is nu je reinste tourist trap. U heeft misschien ooit gezien dat ze er forse zalmen naar elkaar gooien. Nu doen ze het op de klok, omringd door toeristen. Het is natuurlijk geen verrassende ontwikkeling en er zitten nog kleine winkeltjes die de moeite waard zijn maar het is wel heel erg snelle hap en toeristenprullaria.

Echt verrast was ik door Pioneer Square. Dat was toen ik hier voor het eerst kwam, in 1981, was dit zo ’n beetje het centrum van cafés en restaurants. Misschien bedriegt mijn geheugen me (ik moet een google check doen, zo gaat dat nu) maar de indrukwekkende boekwinkel Elliot Bay Books was het kloppend hart van de square. Nu klopt er weinig meer. De boekwinkel is verhuisd naar Capitol Hill, nu een van de leukere wijken (sinds 2010 zegt hun site, mijn geheugen bedriegt me niet). In die tijd was het concept van een boekwinkel met een café nog nieuw, ik was onder de indruk.

Dat gold ook voor andere aspecten van Seattle, zoals de outdoors winkel REI, een coop waar je alles kunt kopen voor welke outdoors activiteit dan ook. Indertijd kocht ik er mijn spullen om in Olympic National Park, aan de andere kant van de Pudget Sound, rond te trekken – het enige regenwoud op het noordelijk halfrond. Outdoors is nu gewoon draagmode geworden en de coop waarvan ik dus al 40 jaar lid ben, is van aard veranderd. And so it goes.

De regio Seattle is sinds de komst van Microsoft, begin jaren tachtig, geëxplodeerd. Boeiing was in die tijd de grootste industrie, maar het hoofdkantoor is een decennium of zo geleden naar Chicago verhuisd – niet zo slim, gegeven de ontwikkeling van Chicago, en ik geloof dat ze al weer weg willen. De omgeving van de Pudget Sound is dichtgeslibt. Oude vrienden wonen sinds jaar en dag op Vashon Island, een ferry ride vanuit downtown en meer landelijk dan de stad. Ze komen niet zo vaak in de stad.

Seattle blijft een uitzonderlijk aangename stad, maar wel heel anders dan 1981 toen ik de stad zag als een aangenamer San Francisco. Lokaal bier was hier altijd al een trend, nu uitgewaaierd over de hele VS. Vreemd te bedenken dat drinkbaar Amerikaanse bier en behoorlijke koffie hier hun oorsprong vonden. Het verhaal is altijd dat dat is wat je doet als het altijd regent en nogal donker is. Maar dat is een mythe, zoals ik nu ook weer ervaar. Zoals bewoners altijd blijven zeggen: dat vertellen we aan de rest van de wereld, zodat ze niet te vaak hierheen komen.

Het Seattle Art Museum, waar ik vandaag rondhing, heeft een buitengewone collectie moderne kunst. Ze hebben ook veel moeite gedaan om African American kunst te verzamelen en zijn daarin beter geslaagd dan veel andere musea die dat ook nodig vonden. De bibliotheek, architectonisch interessant, is geweldig.

De natuur om de stad blijft natuurlijk ongeëvenaard. Mount Rainier is uniek, een vrijstaande berg. Je kunt er omheen wandelen, zoals ik ooit deed, of het hogerop zoeken, zoals ik op mijn eerste reis deed. Ik had het geluk dat ik bij een ranger in zijn hut kon overnachten.

De Pacific Northwest, en daarin neem ik ook Portland, Oregon, en Vancouver en Vancouver Island mee, is een stuk drukker geworden. De Canadese Rockies, het te weinig bekende Cascades National Park en natuurlijk Olympic maken de stad een geweldige uitvalsbasis. Ik moet zeggen dat de combinatie van daklozen en dichte winkels niet plezierig aanvoelt. Je vraagt je af waarom ze in San Francisco er wel in slagen het probleem aan te pakken. Ik hoorde daar dat de eerste stap het bieden van onderdak is – logisch, maar een flink aantal gestoorde lieden zal dat niet helpen. We hoorden dat het probleem er niet is opgelost maar enkel gelocaliseerd door de daklozen naar een bepaald punt te drijven. Maar blijkbaar doen ze iets, dat lijkt hier in Seattle nog niet het geval.

Tijd voor een lokaal biertje en een van de vele toprestaurants.

Vanuit San Francisco bezochten we een oude vriend in Arcata, een stadje naast Eureka, de grootste stad aan de kust van Noord Californië. Toen ik mijn vriend ontmoette in 1981, liftend aan Route One, woonde Gordon nog in de heuvels boven Garberville, omringd door mariuhana plantages. De rijke marihuana boeren – het was toen nog illegaal – bouwden geleidelijk aan huizen op hun stukken grond, lokaal bekend als plywood castles, omdat ze gemaakt waren van plywood, geperst hout. Gordon was een ander soort hippie, een schrijver van bestsellers over sensuele massage. Ik bleef een tijdje hangen in die heuvels.

Onderweg naar Arcata, waar Gordon nu woont, stopten we in Garberville, een dorp dat indertijd leefde van de illegale plantages. Inmiddels mag alles op cannabis gebied en is het een gewone landbouwindustrie geworden, gedomineerd door de best georganiseerde boeren niet de durfals van toen (die overigens nogal agressief waren). Het heeft Garberville geen goed gedaan. Het restaurant is gesloten, winkels zijn dichtgetimmerd. Enkel een motel dat niet lang geleden werd gebouwd valt uit de toon. Deze streek moet het nu hebben van Redwood toerisme. Wat veel mensen niet weten is dat niet alleen Redwoods National Park maar ook Humboldt County State Park fantastische bossen redwoods heeft (groves).

Arcata ligt naast Eureka, een stad die in de tijd van de goudkoorts zijn beste jaren beleefde – waarvan de Victoriaanse huizen getuigen. Arcata ligt ernaast, landelijk, dorps haast als er niet veel oude hippies zoals Gordon woonden. De Humboldt University wordt uitgebreid tot een onderdeel van het California University System, de verwachting is dat het het stadje behoorlijk wat nieuw leven zal geven. We lopen in de duinen aan de Pacific, door de mash lands rondom Eureka, vol met vogels. De uitbreiding ervan tot een filtergebied kwam tot stand door initiatieven van de specialisten aan de universiteit hier, met tegenstand van iedereen die geen verandering wilde.

Het centrum van Arcata is een throwback naar oude tijden. Een vierkant plein, gras in het midden (in het zuiden staat daar vaak het courthouses), winkels, cafés en restaurants eromheen. Het lokale concertgebouw biedt een concert van een Jenny Scheinman, een lokale violiste die met haar kwartet fiddelende jazz speelt. Het zaaltje is uitverkocht, de sfeer geweldig, de conversatie over cannabisfarms. 

Een lokale gemeenschap die de culturele elite vertegenwoordigt, botst regelmatig met de rednecks in de omgeving. Noord Californië kent een onderstroom van Amerikanen die zich van de staat willen afscheiden en een eigen staat willen, de staat Jefferson. Inderdaad is Californië zo groot dat het zuiden, de omgeving van Los Angeles die ik goed ken, en dan Francisco, niets gemeen lijken te hebben met dit noorden. Waarom zouden ze niet hun eigen staat kunnen hebben, en twee senatoren die de rednecks vertegenwoordigen (nu heeft de staat twee senatoren voor 37 miljoen inwoners).

Mijn vriend Gordon heeft een garage vol met boeken – hij schreef er nogal wat. Zijn business is het verzorgen van de orders die via Amazon binnenkomen. Dat is voor schrijvers een gestage, zij het kleine, bron van inkomsten. Natuurlijk is Amazon de club die er het meest aan overhoudt, voor het minste werk, maar zie ze anders maar eens te verkopen.

De meeste van onze vrienden hier zijn Democraten, van het progressieve soort. We zagen met genoegen hoe Trump vorige week een half lege zaal van CPAC toesprak, geven allemaal af op de leugenmachine van Fox News en zijn maar half overtuigd van een beschaafde toekomst van dit land. Ik krijg vaak vragen over Oekraïne en de zorg over een derde wereldoorlog lijkt hier groter dan ik in Europa ervaar (ook sophisticated Amerikanen hebben een beperkt beeld van de wereld). Ik weet niet of ze heb gerustgesteld.

Nog steeds een van de mooiste steden ter wereld – en de dim sum is wereldklasse.

Ik zit twee weken in de VS en zal alleen posten als er serieuze actualiteit is. Inmiddels kan ik u verzekeren dat de chaos en de daklozenproblemen in San Francisco enorm overdreven zijn, met dank aan de leugenaars van Fox News. Niet dat er geen problemen zijn, maar vergeleken met de pre corona ziet het er lang niet zo hopeloos uit. En SF blijft een geweldige stad. Mijn progressieve vriendin hier is een groot fan van Joe Biden, althans, ze vindt dat hij zonder meer voor herverkiezing moet gaan. Ik toets graag mijn eigenwijze opinies aan de hare.

In de tussentijd wijs ik u graag op een nieuwe biografie van George Kennan, de man die de containment strategie in de Koude Oorlog formuleerde en met zijn lange telegram en een artikel in Foreign Affairs de Amerikaanse politiek militariseerde. Dat was niet zijn bedoeling maar de hard liners gingen ermee aan de haal, en de rest is history. Kennan was een briljante, neurotische man met een wankele gezondheid (hij werd niettemin 102), een Russofiel met een afkeer van de rommelige democratie in Amerika, een achttiende eeuws type in de verkeerde tijd, een reactionair met afzichtelijke opinies over ras, etniciteit en joden. Fascinerend dat deze man mede verantwoordelijk is voor vijftig jaar (en langer) beleid in de twintigste eeuw. Of is dat zo formuleren een biografie valstrik: de hoofdpersoon verantwoordelijk maken voor ontwikkelingen die toch al gaande waren?

Lees mijn bespreking van deze nieuwe biografie van Kennan – lang en soms wat teveel dagboekfragmenten – in het biografieportaal.

Onderweg hier lees ik het geweldige boek van Louis Menand, The Free World. Art and Thought in the Cold War, een analyse van de manier waarop de naoorlogse confrontatie tussen de VS en de Sovjet Unie uit de hand liep door niet uit de hand te lopen. Had het anders kunnen lopen? Kennan dacht van wel (al verzette zijn conservatieve instelling zich tegen de revisionistische historici van de jaren zestig en zeventig). Menand geeft voldoende voer om inderdaad tot die conclusie te komen. Zeer aanbevolen, dit boek.

Dit weekend maakte Joe Biden bekend dat hij in 2024 opgaat voor herverkiezing. Zoals u weet vind ik dat een slecht idee. Het gaat eindigen in tranen. Voor de Democraten en voor Amerika. Biden was een goede president, zo goed als je had mogen verwachten, misschien iets beter. Gemiddeld en dat is na het desastreuze presidentschap van Donald Trump een goede zaak. Maar dat wil nog niet zeggen dat hij voor een tweede termijn zou moeten gaan.

Laat ik de redenen waarom dit onverstandig is nog eens op een rijtje zetten.

Te oud.

Om te beginnen, en vergeet dat Bernie Sanders geneuzel over leeftijdsdiscriminatie: tachtig is een gezegende leeftijd waarop niemand zo scherp is als hij of zij eerder was. En het wordt er niet beter op. De campagne van 2024 zal Biden zwaar vallen. Fysiek maar ook psychisch, als hij de overmijdelijke fouten maakt, onzin debiteert en er door de tegenstanders mee om de oren wordt geslagen. Het wordt geen fijn spektakel.

Electoraal riscio

Laten we er even vanuit gaan dat Biden niet zichzelf in de wielen rijdt, dan nog is zijn kandidatuur problematisch. Ik vermoed dat Donald Trump zichzelf over een jaar definitief buitenspel heeft gezet, wat betekent dat Biden niet de gewenste tegenkandidaat krijgt. Vooropgesteld: ik denk dat Biden Trump zonder moeite zou verslaan, maar misschien kan elke Democraat de staatsgreeppleger verslaan, maar zonder Trump wordt het een heel ander verhaal.

Stel u voor dat Biden als tegenkandidaat gouverneur DeSantis van Florida heeft, 43 jaar oud en een onbeschaafde culturele oorlogsvoerder. Ik weet niet of de kiezer gediend is van DeSantis’ stijl, maar de man is niet dom en zal zijn campagne toesnijden op de kiezers in het midden. Lastig voor Biden. Hij neemt Nikki Haley mee als vicepresidentskandidaat en haalt zo ook vrouwen in het midden over.

Als een van de verstandige gouverneurs, of oud-gouverneurs, zich kandideert en de nominatie krijgt, dan wordt het moelijk voor Biden. John Sununu van New Hampshire is bij uitstek verkiesbaar, zijn grote probleem zijn de voorverkiezingen van de partij die zijn verstand kwijt is, de Republikeinen. Dat geldt ook voor andere gouverneurs, mogelijk met uitzondering van Glenn Youngkin van Virginia die wel cultuuroorlog voert maar zonder de excessen van DeSantis. Allemaal zullen ze naar Nikki Haley kijken als vicepresidentkandidaat.

Het punt is: ieder ander dan Trump wordt een risico voor de Democraten. Onvoorstelbaar genoeg zullen de strapatsen van Trump en de steun daarvoor van de Republikeinen niet voldoende tegen hen werken om de partij mijlenver van het Witte Huis te houden.

Generationele constipatie

Al die bejaarden in de top van de politiek tonen dat je door lang te blijven zitten vanzelf boven komt drijven, of, positiever, dat deze lui zo goed zijn dat ze decennia lang meekunnen. Maar het gevolg is dat jongere politici steeds aanhikken tegen die mensen die op basis van hun langjarigheid de plek bezet houden. Ze jagen de jongere politici weg of dwingen die tot stilstand waarna ze uit beeld verdwenen.

Het gebeurt in beide partijen. Hillary Clinton blokkeerde een roedel jongere vrouwen, nu Biden kandidaat is zullen veelbelovende Democraten minstens vier jaar moeten wachten en bij succes van Biden (waarna zoals meestal een partijverandering volgt) minstens acht jaar. Te lang voor menigeen.

Ook de Republikeinen weten hier weg mee. Bob Dole was bejaard in 1996 maar degene die ‘aan de beurt’ was. John McCain, fris en interessant in 2000 was een oude lul in 2008. Romney had een betere kans te winnen als in 2008 kandidaat was geweest dan in 2012. En, geef ze wat krediet, de Republikeinen laten zich dit keer tenminste niet door de bejaarde psycho weerhouden om zich kandidaat te stellen.

Oude wijn in oude zakken. Jammer, gemiste kans.

Het belang van de vicepresidentskandidaat

De kans dat Biden omvalt tijdens een tweede termijn zal enorme aandacht geven aan wie hij meeneemt voor het vicepresidentschap (ervan uitgaande dat Biden al niet eerder omkukelt en Harris al president is). Dat wordt nog wat. Vrijwel niemand is officieel enthousiast over Kamala Harris. Ik denk dat dit onterecht is, of in elk geval al te gemakzuchtig, maar het is niet anders. Wisselen van kandidaat door Biden is gevaarlijk want disloyaal, en wie garandeert dat een andere kandidaat niet evenveel vragen oproept? Een oude lul als president laat de kiezer zich afvragen wie hem opvolgt. Een jongere kandidaat heeft dat niet.

Tweede termijnen zijn zelden succesvol

Okay, stel dat Biden wint. De kans dat de Senaat Democratisch blijft, is met het grote aantal zetels dat ze moeten verdedigen, vrij klein (een gevolg van de winst in 2018, senatoren zitten zes jaar). Het Huis is moeilijker te voorspellen gezien de totale disfunctionaliteit waarin dat nu onder de ruggegraatloze Kevin McCarthy en zijn maatje Marjorie Taylor Green is terecht gekomen. De kans op een Democratische meerderheid in beide huizen van het Congres is miniscuul en daarmee is de kans op serieuze wetgeving door de president, laten we zeggen, beperkt. Ik moet toegeven dat daarmee de veto macht van de president nieuw belang krijgt, maar je kunt toch bezwaarlijk vier jaar lang Republikeinse wetgeving blokkeren en dat een succes noemen.

Ook dit is een oud verhaal, maar het wordt te weinig beseft: president die een tweede termijn wonnen, konden zichzelf op de schouder kloppen dat de kiezers hen beloond hadden voor verleende diensten, maar het leverde verder weinig op. Wilson, Franklin Roosevelt (geen goede tweede termijn), Truman, Nixon, Reagan, Clinton, Obama: allemaal stukken minder dan in hun eerste termijn, soms ronduit rampzalig. De redenen waarom dit zo is heb ik eerder uiteengezet. Alleen Eisenhower kon redelijk tevreden zijn maar omdat hij zo lang bleef, kon JFK voor de Democraten winnen.

De beste een termijn president die op tijd vertrok was James Polk (1845-1849). Ook eentermijn presidenten die verloren staan er niet altijd slecht op: Jimmy Carter (1977-1981) zal in zijn orbituaries de eer krijgen die hij verdient; Oude Bush (1989-1993) was zo slecht nog niet.

Een contra argument

Stel dat Biden wint in 2024, en je moet toegeven dat de meeste presidenten die een tweede termijn willen die ook krijgen – zelfs de rampzalige kleine Bush en bijna Donald Trump – dan bezetten de Democraten in elk geval de top van de uitvoerende macht. Veel beleid, vooral buitenlands beleid, kan zonder het Congres gemaakt worden. Benoemingen voor departementen en bureaus maken een groot verschil, zoals Trump heeft aangetoond, en ja, de veto macht is relevant.

Bovendien kan Biden in een tweede termijn zijn vicepresident naar voren schuiven om de Democraten nog een termijn extra te geven. Hij kan, gemotiveerd met ouderdom en allerlei kwalen, halverwege aftreden. Als hij dat doet na de tussentijdse verkiezingen van 2026 kan zijn opvolger nog twee keer kandideren (2028 en 2032). Hij kan ook gewoon doodgaan, met hetzelfde effect. En ja, de kans op doodgaan is op zijn leeftijd aanzienlijk toegenomen.

Ik vind het geen erg aangename manier om zo de Democraten in het Witte Huis te houden, maar, eerlijk is eerlijk, het speelt een rol.

Liever had ik een jongere Democraat die ook in staat is om het presidentschap het aanzien en de frisheid te geven die het ambt en het land nodig hebben.