Ik heb me ingehouden over de Trump festiviteiten. Iedereen heeft er een mening over, de standaard is dat het hem geen schade heeft gedaan dat hij een serieuze aanklacht aan zijn broek heeft.

Mijn gevoel is dat er wel degelijk een soort kantelpunt bereikt is, waar kiezers een stapje terug nemen en kijken wat voor persoon Trump werkelijk is. Dat zul je pas in een paar weken in de cijfers terugzien.

Mijn advies: kijk niet naar de cijfers totdat Trump daadwerkelijk begint te verliezen. Ik heb geen idee wie er het meest van kan profiteren. Wel dat Christie de meest effectieve aanklager is. 

Wat ik heb gezien van DeSantis geeft me niet het gevoel dat hij uit kan breken. Nog te veel een mini-Trump, bang om de kiezers van Trump kwijt te spelen. Christie en Hutchinson hebben daar geen last van. 

Geduld dus, het beeld zal duidelijker worden in de komende maanden, al voordat de eerste Republikeinse debatten beginnen.

Ondertussen verdiepen zich de problemen van Kevin McCarthy. Nu dreigen degenen die hem in gijzeling houden weer om de overheid op slot te gooien door de begrotingen niet goed te keuren. Gaat daarvoor een meerderheid zijn in het Huis, maw. gaan alle Republikeinen daarmee akkoord? Ik denk het niet.

Een van de manieren om verkiezingen te gerrymanderen, dwz. kiesdistricten zo in te delen dat bepaalde politieke voordelen worden bereikt, in de praktijk meestal in Republikeinse staten ten bate van meer Republikeinse zetels, is alle kiezers van een bepaalde groep in één district te stoppen. De rest van de kiezers van die groep is dan zo verdund dat stemmen op basis of geïnspireerd door die groep niets op kan leveren. 

Neem Mississippi, een voorbeeld van achterlijkheid in vele opzichten. Van de bewoners is 29 procent zwart en toch is er maar 1 kiesdistrict met een zwarte afgevaardigde, oftewel, in de vertegenwoordiging in het Huis in Washington is maar 14 procent zwart. Dat is geen zaak van ‘kan gebeuren’ en laat de kiezers beslissen. Nee, dat is omdat de wetgever van Mississippi de districten zo heeft ingedeeld dat dat ene district met een zwarte afgevaardigde alleen maar zwarte kiezers bevat. De rest is verdeeld en verdund over kiesdistricten waar de combinatie van kiezers Republikeinse afgevaardigden oplevert.

In een verrassende uitspraak – een nieuwsmedium had de kop ‘Supreme Court schokt de natie door het juiste te doen’, een kop die in de satirische krant The Onion had gepast – heeft een meederheid van het Supreme Court de districten indeling van Mississippi naar de prullenmand verwezen. Het was een uitspraak die past in de Civil Rights kiesrechtenwet van 1965 maar omdat die in 2013 en later al is uitgekleed, kwam de vaststelling dat er geen sprake was van rassenneutraliteit. De oorspronkelijke regeling, dat staten met een voorgeschiedenis van dit soort praktijken, hun nieuwe indelingen moesten laten toetsen in Washington, werd in 2013 onderuit gehaald, met het argument dat ‘dit niet meer nodig’ was.

Niemand was verrast dat dezelfde staten met die voorgeschiedenis rap aan het herindelen sloegen. Volgens de analyses zou dit ook invloed hebben op staten als Louisiana, Georgia en Texas, en zou het zomaar vijf Democratische zetels kunnen opleveren. De situatie is nu zo dat ruwweg 52 procent van stemmen de Democraten maar 48 procent van de zetels oplevert in het Huis. 

Niet iedereen vond de uitspraak verrassend, maar toch, dat Opperrechter Roberts en rechter Kavenaugh met de drie progressieven mee stemde. Roberts maakt zich serieuze zorgen over de reputatie van het naar hem genoemde Hof en de andere rechters, afgezien van Alito en Thomas, zijn ook bezorgd over de kloof tussen samenleving en Hof. Het is materiaal voor een groter verhaal, dat houdt u tegoed. Voorlopig is het een goed bericht in een maalstroom van problemen met de Amerikaanse democratie.

Dinsdag moet Trump zich melden bij de rechtbank. Dan krijgt hij officieel de zeven aanklachten en de daar omheen hangende onderbouwing te horen. Het is goed dat criminelen onderhanden genomen worden. Vinden Republikeinen meestal ook, maar dit keer even niet.

Dat Trump oud-president is, maakt gelukkig niet uit. Ik zou zeggen, dat maakt het erger. Maar de man heeft geen enkel verantwoordelijkheidsgevoel en zijn aanhang laat hem er mee wegkomen.

Dat Trump campagne voert is irrelevant. Dat is geen vrijkaartje. Sterker, hij had nooit nog campagne mogen voeren. De Republikeinen bleven bij de tweede impeachment in gebreke, anders was dit nooit een probleem geweest.

De juridische strategie van deze veelpleger en veroordeelde aanrander kennen we. Het wordt eindeloos rekken, zuigen, klagen. Tot in het voorjaar. 

Ook dan doet het er niet toe dat hij kandidaat is, als dat dan nog zo is. De acolieten en hielenlikkers zullen het dit keer wat moeilijker hebben om de psycho te verdedigen, al wist DeSantis er meteen weer weg mee. Hij wil de Trump kiezers graag overnemen – liefst zonder Trump zelf ter verantwoording te roepen.

Zo staat het er dus voor met Amerika. Een criminele ex president, een congres dat niets kan doen, een Republikeinse Partij die de democatie achter zich heeft gelaten. 

Er wordt her en der geneuzeld over een derde partij kandidatuur, bijvoorbeeld, zoals de WSJ graag zou willen, door Joe Manchin van West Virginia. Oh wacht, die lobbyist van de fossiele industrieën die ook nog de armste staat van Amerika vertegenwoordigt (over succes gesproken!), heeft een probleempje de huidige luchtvervuiling door de bosbranden weg te praten. 

Er komt een interessant punt voor deze anti democratische partij: het punt waarop de kandidaten hom of kuit moeten geven over hun acceptatie van de staatsgreeppleger. Om mee te mogen doen aan de debatten moeten de Republikeinse kandidaten beloven de uiteindelijke nominee te onderstreunen (iets wat Trump overigens in 2015 weigerde). 

Ik zou zeggen, vergeet die derde partij. Het zullen de kiezers van deze partij moeten zijn die de grens trekken. Steeds meer praten kandidaten als DeSantis over een terreur van sociaal conservatief rechts, never mind democratie. Dit zijn mensen die doen alsof links (of wat ze zo noemen) de staatsgreep heeft gepleegd en zijn moraal oplegt. Ze verwarren liberale waarden met opgelegde waarden die maar een uitkomst hebben.

Zien waar dat heengaat? De afgelopen dagen waren er veel artikelen over Oeganda en de anti-homowet daar. Hetzelfde gewauwel over grooming en pedofilie en het omturnen van kindertjes tot een identiteit die ze eigenlijk niet hebben als in de VS. Niet verwonderlijk. Het zijn Amerikaanse evangelische ‘christenen’ die hun terreurregime exporteren. Het klinkt bizar, maar als je wilt zien waar de grootste democratie ter wereld naar op weg is, moet je naar Oeganda kijken. 

Zoals hier voorspeld (klik hier) is de grote Republikeinse aanval op Trump begonnen. Pence heeft het zelfs gedurfd (wat een heldenmoed!) om 6 januari te noemen, zonder het nu breed gedeelde onzinverhaal van de Republikeinen te omarmen dat het niets voorstelde, een walk in the park, een opstootje. Over de uitslag van de verkiezingen en de Big Lie heb ik hem nog niet gehoord, maar de grondwet zal in het verhaal van Pence een grote rol gaan spelen.

Hij probeert te liften op zijn rol als beschermer van die grondwet, terwijl hij op 6 januari niets anders deed dan de grondwet uitvoeren, of in elk geval niet te schenden. Vier jaar lang zat hij bij de aanrander op schoot, papagaaide alles wat Trump zei, en stak de winst voor evangelische christenen en sociaal conservatieve moraalopleggers in zijn zak. Bij die laatste groep zoekt hij nog steeds aansluiting, maar je moet je gaan afvragen hoe lang hij afstand kan houden van een reactionaire autoritaire man als DeSantis. Die profileert zich niet als schender van de grondwet maar er is niets klassiek liberaal, vrijheid van rechten aan diens Florida model.

Zoals verwacht kwam Chris Christie het meest agressief uit de hoek. Zijn verhaal is vergelijkbaar met dat van Liz Cheney: deze proleet mag nooit zelfs maar in de buurt van het Witte Huis komen. De talking heads zijn het erover eens dat Christie geen kans heeft op de nominatie en wie ben ik om daar anders over te denken, maar hij kan wel de stormram zijn Trump omver te werpen.

Een van mijn favorieten, Chris Sununu, de gouverneur van New Hampshire, heeft inmiddels definitief gezegd niet kandidaat te willen zijn. Jammer. Ik denk dat hij in deze kluit van Republikeinse opportunisten zou ogen als een stabiel baken in een stormachtige zee.

Ondertussen kan het goed zijn dat de speciale onderzoeker Jack Smith binnenkort met een officiële aanklacht tegen Trump komt wegens diens diefstal van staatsdocumenten. Zou mooi zijn, in juli komt dat de aanklacht wegens het onder druk zetten van verkiezingsofficials in Georgia nog bij (daar hoor je Pence niet over).

Kortom, het grote feest gaat beginnen. Het zou, ik moet het blijven herhalen, bijzonder ongelukkig zijn als de Republikeinen ook met een andere kandidaat maar in de buurt van het Witte Huis komen. Ze verdienen lange, lange jaren in de politieke wildernis, samen met de labbekak Kevin McCarthy, die door zijn eigen partijgenoten op de foltertafel wordt gelegd en net doet of dat normaal is.

Inmiddels loopt het storm voor de Republikeinse nominatie. Ik heb het gevoel dat veel kandidaten toch denken dat Trump het niet zou kunnen halen en dat zij zich kunnen profileren (als ze niet, zoals de zielloze Niki Haley vice-president willen worden). Dat gaat tegen de gevestigde wijsheid in, maar ik zie tekenen dat Trump in zijn voorverkiezings route gepiekt heeft – al moet ik meteen zeggen dat hij natuurlijk nooit kandidaat had mogen zijn, wegens een poging tot staatsgreep (een wapenfeit dat de kleine omschrijving in de NRC niet eens meldt – evenmin dat hij weigerde zijn nederlaag te erkennen).

De superkwezel Mike Pence gaat nu ook van start. Als vice-president was hij een dud, op 6 januari deed hij zijn plicht. Dat levert geen bonuspunten op, zou ik zeggen, maar gewoon, een paraaf voor aanwezigheid. 

Gouverneur Doug Burgham van het afgelegen ministaatje North Dakota gaat vandaag wat roepen. Doug Who?, een standaard rechtse conservatief. Schiet niet op.

Nee, dan Chris Christie, controversieel gouverneur van New Jersey. In 2016 was hij de kandidaat die de teddybeer Marco Rubio onderuit haalde, maar er niet in slaagde Trump te laten ontsporen. Vervolgens bood hij zich aan als vice-president, wat niet lukte. Toen als chef staf voor de transitie maar daar werkte schoonzoon Jared hem uit. 

Nu, zes jaar later, is het tekenend voor de positie van de Republikeinen dat we op Christie moeten hopen om de aanrander en staatsgreeppleger onderuit te halen. Christie wordt niet president maar hij kan helpen het Trump fenomeen de nek om te draaien. 

Of de Democraten daarmee beter af, bijft de vraag.

Voor het weer wegzinkt, even over die belachelijke Eerste Kamer. Inderdaad altijd al omstreden, nu ronduit lachwekkend als het niet zo ernstig was.

Op televisie zagen we vorige week op de dag dat provinciale staten lui een kamer van het parlement mochten kiezen. Het programma heette ‘Nederland kiest’.

Het was niet ironisch of cynisch bedoeld. Er werd onderling gepokerd om restzetels, waarbij een van de dommere afgevaardigden uit onkunde of onwil verkeerd koos en iemand uit Ierland aan een zetel hielp. Er werd gepast en gemeten.

Met kiezen en kiezers had het allemaal niets te maken. Een getrapte verkiezing voor een orgaan dat halverwege of whatever tijdens een regeerperiode alles ondersteboven gooit is ridicuul. Je ziet het ook, tijdens deze Mickey Mouse verkiezingen komen populistische partijen als de gevaarlijke FVD en de ridicle BBB op.

Of deze sukkelende regering onder leiding van een man die letterlijk niets beters te doen heeft (tot een internationale baan langskomt, hartelijk dank) en die al twee jaar afbladdert in die idiote Eerste Kamer een meerderheid kan krijgen, is inmiddels nauwelijks interessant.

Alle peilingen melden dat wij, die mensen die in Nederland kiezen, geen vertrouwen hebben. Ik denk dat dit minder met beleid te maken heeft – Kaag doet het goed en er zijn ministers die op een positieve manier van zich laten horen en geen anger management nodig hebben. Ik denk dat het te maken heeft met het uitdoven van de illusie dat wij kiezen.

‘Nederland kiest’, het is niet cynisch, het is niet ironisch, het is een leugen.

Florida en Texas zijn nu voorbeelden waar regeringen van staten die door één partij worden gerund, de Republikeinen, hun asociale beleid doordrukken. Ze doen dat rücksichtloos en kordaat.

Het is mooi om ook een voorbeeld te zien van wat Democraten doen als ze het staatscongres en het gouverneurschap hebben. Kijk daarvoor naar Minnesota. De WP heeft er een mooi opinie artikel over door E.J. Dionne. Klik hier.

Een paar dingen, mocht u er als niet abonnee niet inkomen. Dit is wat ze sinds november 2022 hebben gedaan:

Mooie agenda zou ik zeggen. Maar Dionne noemt een paar punten die de aandacht verdienen. Het eerste is dat je slim coalities moete maken. Er zijn veel conservatieve counties in Minnesota, die moet je koppelen aan de progressieve grote steden. De sleutel is leiderschapsposities. 
De tweede is dat je als je een meerderheid hebt, die moet gebruikten. Anders gezegd: maak je niet druk over herverkiezing met de gedachte dat je in de tweede termijn wel dingen kunt doen, maar doe ze nu. Met de Obama ervaring in het achterhoofd, een wijze les.
En drie, combineer onderwerpen met elkaar zodat alle bewoners iets krijgen en niet enkel hard rechtse moralitische blow hards. Als je abortus rechten combineert met inkomens en leefwetgeving voor iedereen, heb je een betere kans dat ze worden aanvaard. In Florida is de agenda eenvoudig: alles voor de Reps, niets voor de rest van de staat. Idem Texas.

Wat dit allemaal betekent voor een land dat in die vijftig staten zo heel verschillend denkt over waar een beschaafd land voor staat, is iets voor een andere keer. De wat positievere boodschap vandaag: niet alle gouverneurs zijn zo cynisch en hypocriet als DeSantis van Florida en Abott van Texas.

Biden valt en DeSantis en Trump hakken op elkaar in. 

Ik kan het alleen maar verwelkomen. Geen van deze drie zou in november 2024 op het ticket moeten staan. Hoe harder hoe beter, misschien komt er ruimte voor een niet bejaarde of niet autoritair ingesteld type.

Nooit gedacht dat ik zo zou verlangen naar Chris Christie!

Nog even over de debt deal. Het oordeel is gevarieerd. McCarthy krijgt kudo’s omdat hij überhaupt iets tot stand bracht, ook al had hij heel wat Democraten nodig om zijn eigen afvallige troepen in toom te houden. Afwachten of de rekening nog komt.

Biden krijgt lof voor het onderhandelen en het tot stand brengen van wat dan ook dat lijkt op overeenstemming. Niet onterecht. Ik vond dat Edward Luce van de FT wat al te hard van stapel liep met de kop Game, set and match for Biden.

Dat de belastingdienst weer minder van het meerdere krijgt dat ze nodig heeft om zelfs de absurde lage belastingen in de VS te innen is negatief. Dat Joe Munchin, de senator van West VIrginia die zich door de Wall Street Journal en zogenaamd gematigde Republikeinen laat opjuinen tot een kandidatuur voor het presidentschap, een gaspijplijn kreeg om zijn armoedige staat nog aan het gas te houden was ook negatief. 

Al met al weer weken van drama en een geheel voorspelbare uitkomst. Gek he, dat dit alleen maar gebeurt als de Democraten regeren. Als de Republikeinen regeren maken ze de problemen groter door belastingen te verlagen, om in de volgende ronde dikke tranen te huilen over de tekorten.

Nog harder, veel beter.

Vandaag opinieartikel in de NRC.

De Republikeinen hebben Reagan al lang achter zich gelaten (en zijn vergeten dat Lincoln hun eerste president was 

Janah Ganesh van de Financial Times had vandaag de nuttige observatie dat voor de Trump aanhangers het clubgevoel, het gevoel van opstand tegen de gevestigde orde, zwaarder weegt dan verkiesbaarheid. Beleid is secundair aan de campagne. Trump, zegt Ganesh, ‘heeft hen al een belangrijke emotionele en bijna spirituele dienst verleend, voordat het zover komt.’ Zolang DeSantis blijft praten over verkiesbaarheid en administratieve competentie gaat hij geen Trump-aanbidders overhalen. 

In 2016 ging het nog over banen en macht op een lager niveau, maar nadat mensen dat jaar een kant gekozen hadden, was lidmaatschap van de groep belangrijker. Trump ziet dat beter in dan zijn rivalen.

DeSantis gelooft dat conservatieven de instituties hebben overlaten aan georganiseerd links. Gramsci. Maar hij doet meer dan een diagnose leveren, hij is erop uit een rechtse contra-hegemonie op te zetten. Vandaar de cultuuroorlog.

Ganesh heeft een vermoeden dat de populisten de cultuuroorlogen niet eens willen winnen. Het is voldoende ze te voeren. That’s all the fun. Geen van de argumenten van DeSantis verwondt Trump. 

Ik voeg daaraan toe: het wachten is op iemand als Chris Christie, die op het punt lijkt te staan het campagneveld te betreden. Christie weet wat hij moet doen, weet dat Trump met honderd staken doodgemaakt moet worden, en dan nog is niemand ervan verzekerd dat hij of zijn de nominatie kan winnen. Ik geef Christie daarvoor weinig kans, maar hij kan de weg bereiden van een echt alternatief.

Sinds jaar en dag is abortus het ultieme verdeeldheid zaaiende onderwerp in de Verenigde Staten. Er waren maar twee smaken: je was tegen elke vorm van abortus of je accepteerde een recht op abortus tot zo ongeveer de dag voor de geboorte. De verdeeldheid werd in de praktijk beperkt doordat het recht van de vrouw om zelf daarover te beslissen was gewaarborgd in een uitspraak van het Supreme Court.

Doe v. Wade had in 1973 abortus mogelijk gemaakt tot een foetus buiten de baarmoeder kon leven, nu na ongeveer 24 weken zwangerschap. Door dat arrest haalde het Hof in juni 2022 een dikke streep. Het besliste dat dit recht van de vrouw onterecht was ingelezen in de grondwet, in een uitspraak die we kennen als Dobbs. Het Hof wees de beslissingsbevoegdheid over abortuswetgeving terug naar de staten.

De verwachting was dat er grote verschillen zouden ontstaan. Inderdaad hadden binnen de kortste keren de meest extreme staten abortus helemaal verboden of beperkt tot de eerste zes weken, wat neerkomt op een totaal verbod. Inmiddels liggen ook de abortuspillen waarmee de helft van de Amerikaanse abortussen plaatsvindt onder vuur.

Toch lijkt het erop dat met horten en stoten een gulden middenweg lijkt te ontstaan. Fervente activisten, van de ene of de andere kant, zullen daar niet blij mee zijn, voor de overgrote meerderheid van de Amerikanen biedt het een mogelijkheid om dit onderwerp in rustiger vaarwater te sturen. Zij zijn immers voor een recht op abortus tot een specifieke termijn en met ruime regels in geval van verkrachting, incest en gevaar voor de moeder. Voor abortus in de laatste drie maanden van een zwangerschap is weinig steun, maar in de praktijk gebeurt dat niet vaak.

De meeste Republikeinse politici geven minder om het onderwerp dan ze doen voorkomen. Ze bewijzen enkel lippendienst aan de extreme achterban die ze nodig hebben om in hun districten of staten de Republikeinse voorverkiezingen te winnen. Het omgekeerde zie je bij de Democraten: weinig politici durven een ander standpunt in te nemen dan honderd procent voor de oude regeling. Ook zij zijn bang in voorverkiezingen door pro-choice kiezers te worden afgestaft. Katholieke Democraten, zoals Joe Biden, worstelen altijd met het onderwerp en murmelen dan dat ze persoonlijk tegen abortus zijn maar dat niet willen opdringen. Beide partijen zouden graag van dit hoofdpijn onderwerp verlost zijn.

De verontwaardiging over de restrictieve regelingen in Republikeinse staten als gevolg van Dobbs heeft iets losgemaakt dat daartoe kan leiden. Na aanvankelijk gejuich zijn de Republikeinen toch geschrokken van de reacties op de uitspraak. Hun onverwachte verlies bij de congresverkiezingen in november 2022 wordt aan abortus geweten. Een aantal staten, waaronder een Republikeins bolwerk als Kansas, nam een recht op abortus op in zijn grondwet. Overigens hebben andere conservatieve staten een verbod opgenomen.

Republikeinen in het algemeen maken zich zorgen over de rol die abortus kan gaan spelen bij de presidentsverkiezingen van 2024. Donald Trump voelde dit intuïtief aan toen hij in zijn CNN-interview alle krediet claimde voor het benoemen van anti-abortus rechters in het Supreme Court, maar weigerde iets te zeggen over wat nu moest gebeuren. Zijn tegenstander Ron DeSantis heeft in Florida er juist een zesweken regel doorgeduwd. Andere presidentskandidaten duiken opzichtig.

De Republikeinse zorgen bleken al toen senator Lyndsey Graham, een golfmaatje van Trump, in september 2022 een landelijke wet van vijftien weken voorstelde. Dat voorstel kende een te groot aantal restricties, maar die hadden in onderhandelingen best aangepast kunnen worden. Er viel niet over te praten, noch in Grahams eigen partij, noch bij de Democraten. Absolutisme gold aan beide kanten.

Toch ligt hier de toekomst van de abortuswetgeving in Amerika. Op staatsniveau tekent zich namelijk een patroon af dat menigeen heeft verrast. De afgelopen weken voerden wetgevers in diep Republikeinse staten als North Carolina en Nebraska een termijn in van twaalf weken. In South Carolina werd erover gepraat maar kozen ze op het laatste moment toch voor zes weken. Nog opmerkelijker is dat de landelijke anti-abortus club nu praat over vijftien weken. De meest extreme tegenstanders willen nog steeds vastleggen dat het leven begint bij de conceptie en geen dag later.

Het lijkt erop dat de anti-abortus beweging met Dobbs een groot succes heeft geboekt, maar niet weet wat ermee te doen nu ze haar doel heeft bereikt. De harde kern wil nog steeds een landelijk verbod. Dat gaat niet gebeuren. De harde pro-choice kern bij de Democraten wil onbeperkte vrijheid. Ook dat gaat niet gebeuren.

Vooralsnog lijkt landelijke wetgeving onwaarschijnlijk, al zou dat de beste uitkomst zijn. Een regeling van vijftien weken of misschien twaalf zou mogelijk zijn maar dat betekent dat progressieve staten moeten inleveren. Toch lijkt de aanvechting om direct op staatsniveau de meest extreme wetgeving in te voeren bekoeld. Ron DeSantis zal nog behoorlijk wat last krijgen van de zes weken ban die hij in zijn staat invoerde.

Twee conclusies kunnen we trekken. De extreme wetgeving die meteen na de Dobbs uitspraak populair was, is tegen zijn eigen grenzen aangelopen. In de staten gaat een compromis van twaalf tot vijftien weken de nieuwe norm worden. De tweede conclusie is dat abortus als politieke speelbal aan kracht zal verliezen, misschien nog niet in 2024, maar toch snel daarna. Als de Democraten rekenen op eindeloos voordeel en kiezersengagement over abortus, dan zullen ze van een koude kermis thuiskomen. Het voordeel is dat Amerika verlost zal raken van een eindeloos verdeeldheid zaaiend onderwerp.