1962

Cuba Crisis, 14 tot 28 oktober

Nadat begin 1961 een door de CIA georganiseerde aanval op Cuba in de Varkensbaai was mislukt, meende Sovjet leider Chroesjtsjov dat president Kennedy viel te manipuleren. In de loop van 1962 toonden luchtfoto’s van Cuba aan dat het door Fidel Castro gerunde en door de Sovjet Unie gesteunde land bezig was met het plaatsen van Sovjet korte afstand raketten. President Kennedy kon deze dreiging in zijn eigen achtertuin niet accepteren. Een dertien dagen durende crisis volgde, van de bekendmaking van de Amerikanen op 14 oktober tot het akkoord tussen Chroesjtsjov en Kennedy op 28 oktober. De wereld was nooit dichter bij een kernoorlog. De haviken in de regering wilden een preventieve aanval op Cuba doordrukken maar Kennedy weerstond de druk en besloot tot een blokkade toen hij hoorde dat er Russische schepen met oorlogsmateriaal onderweg waren. Daarmee gaf hij de Russen de optie om om te draaien. De Amerikanen en de Russen stonden ‘eyeball to eyeball’ en, zoals het historisch oordeel luidt, Chroesjtsjov knipperde het eerst en stemde in met het terugtrekken van de raketten.

Robert Kennedy was minister van Justitie en de vertrouweling van de president.

“Vrijdag zaten we de hele dag en de hele avond bij elkaar. Zaterdagochtend waren we allemaal weer terug in het State Department. Ik sprak de president vrijdag verscheidene malen. Hij hoopte dat hij zich vroeg genoeg bij ons kon voegen om te besluiten welke koers te volgen en dan zondagnacht een televisie uitzending voor de bevolking te verzorgen. Zaterdagmorgen om tien uur belde ik hem in het Blackstone Hotel in Chicago en vertelde hem dat we klaar waren om hem te ontvangen. Het kwam nu neer op één enkele man. Geen commissie zou dit besluit kunnen nemen. Hij zegde zijn trip af en keerde terug naar Washington.

Terwijl hij terugvloog, werden onze strijdkrachten wereldwijd op scherp gezet. Vanuit onze bijeenkomst in het State Department belde minister McNamara [van Defensie] en beval vier tactische luchtsquadrons om zich klaar te houden om een luchtaanval uit te voeren, in het geval dat de president besloot om die aanbeveling te volgen.

De president kwam rond half twee uur ’s middags in het Witte Huis aan en ging eerst zwemmen. Ik zat aan de rand van het zwembad en we praatten. Om half drie liepen we naar het Oval Office.

De bijeenkomst duurde tot tien over vijf. Officieel kwamen we bij elkaar als een vergadering van de Nationale Veiligheidsraad maar er was een grotere groep mensen aanwezig, waarvan een aantal niet hadden deelgenomen aan de discussies tot dan toe. Bob McNamara presenteerde de argumenten voor een blokkade; anderen de argumenten voor een militaire aanval.

De president nam die middag de beslissing om tot een blokkade over te gaan. De volgende ochtend was er nog een laatste bijeenkomst met generaal Walter C. Sweeney, Jr., de commandant van de tactische luchtmacht, die de president vertelde dat zelfs een uitgebreide verrassings luchtaanval niet de zekerheid kon bieden dat alle lanceerinrichtingen en alle kernwapens op Cuba vernietigd zouden kunnen worden. Daarmee kwam een einde aan de minieme twijfel die misschien nog bij hem was overgebleven. Hij had er zich zorgen over gemaakt dat een blokkade de raketten niet zou kunnen verwijderen – nu was duidelijk dat een aanval dat evenmin zou kunnen doen.”

De blokkade begon om tien uur ’s ochtends op 24 oktober. Na één waarschuwingsschot draaiden Russische schepen om. Tegelijkertijd deed de regering Kennedy een onderhandelingsaanbod voor de verwijdering van raketten in Turkije in ruil voor het verdwijnen van de Russische raketten uit Cuba. Tijdens de onderhandelingen besloot Kennedy om een latere boodschap van Chroesjtsjov te negeren en door te werken met eerdere die meer ruimte bood. Uiteindelijk slaagde men erin de crisis te bezweren.
Als gevolg van de Cuba crisis werd de hot line aangelegd tussen Moskou en Washington, een directe telefoonlijn die de communicatie in tijden van crisis zou moeten vergemakkelijken. In de loop van de jaren zestig kwamen strategische onderhandelingen op gang die zouden leiden tot détente en wapenbeheersingsverdragen, die de kans op een kernoorlog verkleinden.

Bron:

13 Days: the Cuban Missile Crisis October 1962 door Robert F. Kennedy.