De foto van de uitgeputte, verweerde vrouw met de wanhopige en verslagen blik, twee kinderen tegen haar schouders leunend, één kind in haar schoot, hand peinzend tegen haar kin, is de icoon geworden van de Grote Depressie. De fotograaf, Dorothea Lange, werkte voor de Farm Security Administration met de opdracht te laten zien wat de federale New Deal programma's voor invloed hadden op het verbeteren van het leven op het platteland.

De vrouw was een van de 350.000 interne vluchtelingen uit staten als Oklahoma, Arkansas en Texas waar de zandstormen de toplaag hadden weggeblazen. Historici hebben laten zien dat de meesten van hen werk vonden in Los Angeles en redelijk snel een bestaan opbouwden. Veel landarbeiders kwamen echter terecht in de vluchtelingenkampen en leefden in vluchtelingenkampen onder allerbelabberste omstandigheden. Deze moeder van zeven kinderen balanceerde op de rand van hongersnood. Lange beschreef haar ervaring in 1960 in het blad Popular Photography .

“Het regende, de camera's waren allemaal ingepakt en op de stoel naast me in de auto lagen de resultaten van mijn lange reis, met een doos die al die rolletjes en pakketten van belichte film bevatte, klaar om naar Washington te sturen. Ik voelde me opgelucht. Zeven uur lang honderd kilometer per uur zouden me die nacht terugbrengen naar mijn gezin, en mijn ogen concentreerden zich op de natte en glimmende weg die zich voor me uitstrekte. Ik voelde me bevrijd, want ik kon nu stoppen met denken aan mijn werk en overschakelen naar thuis.

Ik zag nauwelijks het kartonnen bord met een pijl erop dat voorbij schoot aan de kant van de weg, met PEA-PICKERS CAMP. Maar ik merkte het op vanuit mijn ooghoek en wilde niet stoppen en dat deed ik ook niet. Ik wilde niet onthouden dat ik het had gezien en daarom reed ik door en negeerde de tekenen. Toen, begeleid door het ritmisch neuriën van de ruitenwissers, brak er in me een tweestrijd uit:

Dorothea, wat denk je van dat kamp daar? Hoe zou het daar zijn?

Ga je terug?

Niemand kan dit nog van je vragen, hoe zouden ze het kunnen?

Omdraaien is zeker niet gemakkelijk. Heb je al niet meer dan genoeg negatieven over dit onderwerp? Is één erbij niet nog meer van hetzelfde? Wees nou redelijk, enz., enz., enz.

Nadat ik mezelf zo'n dertig kilometer lang had overtuigd dat ik moest doorrijden, deed ik het omgekeerde. Bijna zonder me te realiseren wat ik deed, maakte ik een U-bocht op de lege weg. Ik ging die dertig kilometer terug en draaide van de weg af bij dat bord, PEA-PICKERS CAMP.

Ik volgde mijn instinct, niet de rede. Ik reed dat natte en blubberige kamp binnen en parkeerde mijn auto alsof ik een terugkerende postduif was.

Ik zag en benaderde de hongerige en wanhopige moeder, alsof ik door een magneet erheen getrokken werd. Ik weet niet meer hoe ik mijn aanwezigheid of mijn camera aan haar uitlegde maar ik herinner me dat ze geen vragen stelde. Ik maakte vijf foto's, dichterbij komend uit dezelfde hoek. Ik vroeg noch haar naam, noch haar verhaal. Ze vertelde me haar leeftijd, dat ze 32 was. Ze zei dat ze hadden overleefd op de bevroren groente van de omliggende velden, en op vogels die de kinderen hadden gevangen. Ze had net de banden van haar auto verkocht voor voedsel. Ze zat daar in de autotent met haar kinderen om haar heen gekropen, en ze leek te weten dat mijn foto's haar zouden kunnen helpen en daarom hielp zij mij. Het had iets van gelijk oversteken.

De erwtenoogst in Nipomo was bevroren en er was voor niemand werk. Maar ik ging niet naar de tenten en schuilplekken van andere gestrande erwtenplukkers. Het was niet nodig; ik wist dat ik de essentie van mijn opdracht had geschoten.”

Het directe effect van Lange's foto's die de week daarop werden gepubliceerd in een krant in San Francisco was dat de overheid voedselhulp stuurde naar het kamp van de erwtenplukkers. De foto's inspireerden de schrijver John Steinbeck om zijn eigen research te doen bij de Oakies en zijn fameuze The Grapes of Wrath te schrijven, over het leven van een familie die vanuit Oklahoma op weg gaat naar Californië. Een deel van de Oakies kwam terecht in de vruchtbare Centrale Vallei, ten noorden van Los Angeles. De stad Bakersfield werd zo bijvoorbeeld de bakermat van veel countryzangers, waaronder Buck Owens en Merle Haggard die hun muziek hadden meegenomen uit Oklahoma en Tennessee.

Bron

The Assignment I'll Never Forget: Migrant Mother door Dorothea Lange, in Popular Photography (February 1960).