Globalisering was het afgelopen jaar de kwaaie pier. Al veel langer eigenlijk maar nu had het ongenoegen erover gevolgen. Helaas is het een verkeerde kwaaie pier. Globalisering op zich is prima. Het heeft de afgelopen decennia honderden miljoenen mensen een beter leven gegeven. Het heeft ook het dagelijks leven van miljoenen anderen in de landen die banen kwijt raakten veel lagere levenskosten gegeven. De producten die Amerikanen bij Walmart kopen met hun lagere inkomens zijn stukken goedkoper dan ze met protectionisme zouden zijn.
Het echte probleem is dan ook niet globalisering maar is de gebrekkige rol van de overheid. Het is ongelukkig dat de marktopeningen van de jaren tachtig, grofweg de Reagan Tatcher jaren, samenvielen met een anti-overheidssfeer. De great communicator heeft onmeetbare schade aangericht door met veel bombast te verklaren dat de overheid niet de expressie is van onze samenleving maar ‘de vijand’. De Republikeinse Partij en zogenaamde liberalen in Nederland hebben die boodschap omarmd en konden bijna per definitie daardoor niet goed reageren op de veranderingen in de sociaal economische ontwikkelingen.
Zo was de afgelopen vier jaar niet globalisering of neoliberalisme het probleem maar het zielloze bezuinigingsbeleid. In Amerika spelen ook nog andere factoren, maar ook daar is de overheid stelselmatig uitgekleed en gedwarsboomd. Daardoor en niet door de markt zijn de verschillen binnen de samenleving groter geworden. Ongelijkheid wordt veroorzaakt door kortzichtigheid van de mensen in de hogere inkomensgroepen. De last die zij gaan krijgen van een uiteen vallende samenleving onderschatten ze stelselmatig. De huidige Republikeinse Partij is daar de weerspiegeling van. Trump is een fenomeen op zich, die gebruik maakt van de terreur die de Republikeinen de afgelopen dertig jaar hebben uitgeoefend (en het gebrek aan een goed verhaal van de Democraten, misleid door de derde weg retoriek).
Een betere samenleving begint met een capabele en effectieve overheid die ervoor zorgt dat de onvermijdelijke kosten van globalisering goed verdeeld en zo nodig opgevangen worden. De populisten van links en van rechts staan daarom tegen de verkeerde boom te blaffen (is dat een anglicisme? Enfin, u weet wat ik bedoel). Ze kunnen daarmee succes hebben omdat de partijen die die effectieve overheid moeten promoten in gebreke blijven. Dat is het echte probleem.