In de Groene van deze week schrijft hoofdredacteur Xandra Schutte over de documentaire die over Hillary Clinton is gemaakt en die vanaf volgende week wordt uitgezonden. 

Persoonlijk begrijp ik de interesse in de Clintons niet zo. Eerst vele afleveringen over Monica Lewinsky, nu over Hillary. 

Maar wat me trof in Xandra Schutte’s stukje was het gemankeerde beeld dat, opnieuw, over Clinton en haar politieke deconfiture wordt gegeven. Alsof het allemaal aan haar vrouw zijn had gelegen (een mythe die ze zelf ook graag in stand houdt). Van het trio idealisme, doorzettingsvermogen en moed  dat Schutte noemt kan ik alleen het doorzettingsvermogen herkennen. Misplaatst want ze had in 2016 met pensioen moeten zijn.

Ik heb onderstaande mail aan Xandra Schutte gestuurd – hij is niet bedoeld als privé correspondentie dus ik publiceer hem hier maar voor ieder die geïnteresseerd is. Trouwe lezers zullen overigens niet verbaasd zijn. Mijn afkeer van ‘de Clintons’ is bekend.

Beste Xandra,

ik begrijp goed dat je Hillary Clinton wilt plaatsen in een kader van wantrouwen tegen vrouwen. Niet onterecht of heel terecht misschien maar dat is niet het hele verhaal en alleen dat aspect belichten geeft een vertekend beeld.

Het probleem is dat je (en misschien de serie, ik heb hem niet gezien) wel erg gemakkelijk over de redenen heenschuift waarom mensen Clinton (de Clintons) niet vertrouwen. Hillary loog in 1992 over Jennifer Fowles, de affaire die Bills campagne leek te torpederen. Ze onderschatte alle ‘schandalen’ van Whitewater tot ’travelgate’. Ja, de conservatieven zaten achter haar aan maar dat is part of the territory.

Ze wilde een actieve rol in de regering Clinton, ook al is de First Lady nergens voor gekozen en bijzonder kwetsbaar omdat je via haar de president kunt aanvallen. Bill gaf haar health care en, geheel voorspelbaar, kreeg ze bakken kritiek over zich heen. Erger was dat haar voorstel van 10.000 pagina’s zonder overleg met de noodzakelijke politici op hun bureau gedumpt werd en, geheel voorspelbaar, nergens toe leidde.

Hillary Clinton loog maandenlang over Monica Lewinsky. Het vergt te veel goedwillendheid om te denken dat ze niet wist dat haar echtgenoot met een lange lijst aan affaires zich niet weer eens had vergallopeerd. Ze loog in commissie terwijl Bill het land zes maanden aan het lijntje hield en hing daarna de verongelijkte echtgenote uit. En passant verruineerde Bill zijn presidentschap. Iemand zonder moreel gezag kan niets gedaan krijgen en hij kreeg niets gedaan behalve op de valreep nog gratie verlenen aan corruptie financiers.

Hillary Clinton was een senator voor New York waar ze voordien nooit gewoond had, een carpet baggar. Om dat te bereiken moest ze allerlei niet authentieke poses aannemen en, in de politiek ook niet onbelangrijk, ze blokkeerde andere carrières.

In 2008 werd ze duidelijk verslagen door Barack Obama. Je zou kunnen zeggen dat het vrouw zijn daar niet zo’n rol speelde omdat het zwart zijn van Obama minstens even problematisch was. Misschien was ze een goed president geweest, misschien beter dan Obama, maar ze won niet. In plaats van vanuit de senaat zachte oppositie te voeren tegen Obama werd ze minister van Buitenlandse Zaken om haar CV op te poetsen. Afgezien van vrouwenissues een totaal oninteressant ministerschap.

In 2016 vond ze het nodig om het nog een keer te proberen. Dat begon al in 2013 toen ze mensen en geld begon te arrangeren voor haar campagne. Het gevolg was dat niemand anders de strijd aan ging en de ironie was dat ze Bernie Sanders, die anders nooit relevant was geworden, een buitengewone kans gaf.
Haar landelijke campagne was een aaneenschakeling van fouten, inclusief het onderschatten van het zoveelste non-schandaal, de emails. Het probleem van de Clintons is niet zozeer de schandalen maar hun reactie: niet gebeurd; niet belangrijk; wel gebeurd maar niet illegaal; sorry, sorry, zal niet weer gebeuren (zie Lewinsky voor deze route). Op naar het volgende schandaal.

Ze verloor omdat ze, ongelooflijk genoeg, in 2016 dezelfde fouten maakte als Al Gore in 2000: niet campagne voeren in staten omdat je denkt dat je ze al in de tas hebt. Overmoed, hubris, geklungel (lees er Shattered maar op na, haar hele campagne was een ongeluk in slow motion). Clinton heeft beperkt of geen leervermogen en maakt steeds dezelfde fouten of leert de verkeerde lessen.

Ze onderschatte hoeveel weerstand ze opriep en deed daar dus niets aan (en die weerstand had niet alleen of misschien zelfs helemaal niet met haar vrouw zijn te maken).

Clinton had in 2016 helemaal nooit kandidaat moeten zijn. Ze had haar kans gehad, ze was te oud (zoals het roedel bejaarden dit jaar veel te oud is), ze blokkeerde een hele generatie nieuwe Democraten. Het kostte haar het presidentschap, het kost Amerika minstens vier jaar Trump.

We zitten nog steeds met de Clinton erfenis. Sanders kon dit jaar de race domineren omdat zij hem in 2016 de kans had gegeven groot te worden. Ook hij kon er niet genoeg van krijgen. Sterker, Elizabeth Warren had de linkse kandidaat moeten zijn en had een goede kans gehad als Sanders zich beperkt had tot de agenda zetten. Maar net als Hillary achtte Sanders zich onmisbaar, kon de verleiding niet weerstaan, met als gevolg dat een zielloze, fantasieloze bejaarde als kandidaat hebben.

Het is een heel verhaal maar de portee is dat je naar mijn smaak Hillary Clinton te veel eer geeft als je haar falen enkel aan haar vrouw zijn toeschrijft. Ze fietste mee op de bagagedrager van Bill en het was Bill die haar haar hele leven bleef achtervolgen. ‘De Clintons’ is een samenvatting geworden van het soort politici waar je vanaf wilt (en na 2008 gehoopt had vanaf te zijn).

Mensen van mijn leeftijd hadden hoge verwachtingen van Bill Clintons presidentschap, eindelijk een leeftijdsgenoot (min of meer) aan de macht. De Clintons (twee voor de prijs van een) stelden danig teleur. We hoopte van ze af te zijn na het onnodige verlies van Gore in 2000 (in niet geringe mate aan Clinton te wijten). Tegen heug en meug ging iedere progressief nog voor haar in 2016, terwijl de mensen die genoeg hadden van dit gedoe het eens met Trump probeerden.

Kortom, ik denk dat je, zoals veel vrouwen, te aardig bent voor Hillary.

Met vriendelijke groet,

Frans Verhagen