We kennen vicepresident JD Vance natuurlijk als expert op het gebied van democratie, vrijheid en populistische oprispingen. Per slot van rekening was hij degene die in Donald J. Trump het begin van een nieuwe Hitler herkende – anno 2016. Het was de laatste keer dat hij blijk gaf van vooruitziende blik voordat zijn ambitie de overhand kreeg en hij knielde op de altaren van überlibertariër Peter Thiel en psychopresident Donald Trump. Als bekeerde katholiek ging het knielen hem steeds gemakkelijker af. Nu, in München of all places, vertelde hij ons dat we moeten luisteren naar de populistische haatzaaiers. Volgen we hun racistische roerselen niet dan schenden we de democratische normen. Dus betuigen zowel copresident Musk als vicepresident Vance hun steun aan AfD, de Duitse blanke suprematiebeweging. Nota bene met een verkiezing op komst.
Het zou niemand moeten verbazen, maar de pure roekeloosheid van Vances oprispingen schokt. Techbedrijven dwingen tot civiel gedrag is nu een bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting – dit van een overheid die druk bezig is boeken uit bibliotheken te halen en het gebruik van bepaalde woorden te verbieden. Inmiddels is anti-woke zelf zo woke is geworden dat dingen niet meer genoemd mogen worden. Als Trump het zo wil, zijn er niet meer dan twee geslachten. Durf niet te erkennen dat individuen er anders over denken. Dit is een wrede regering.
Nu is het ontegenzeggelijk zo dat het beïnvloeden van verkiezingen een aloude Amerikaanse praktijk is en dat wij, in het vrije westen, dat prima vonden. Zo’n tachtig jaar geleden deden de Verenigde Staten er alles aan, legaal en illegaal, om ervoor te zorgen dat Italië niet op de communistische partij zou stemmen. We konden rekenen op Amerikaanse politici die ons waarschuwden voor het socialisme, dat tenslotte slechts een drempel was naar het communisme. Nu dwingen ze ons om rechts-radicale haatpolitiek te omarmen, naar het voorbeeld van de Amerikaanse Republikeinen.
Praat met een gemiddelde Trump-aanhanger, gekweld door ontoereikende zorgverzekeringen, en hij zal verklaren dat niets erger kan zijn dan gesocialiseerde gezondheidszorg. Hij heeft geen idee. Hij denkt dat Obamacare een vorm van socialisme is, onderwijl de zorgverzekeraars hatend die hem oplichten en de moordenaar van een verzekeringsbaas toejuichend. Namecaling doet in rechtse kringen nog steeds wonderen. Kamala Harris was natuurlijk een communist. Luister hoe techbekeerlingen hun radicaal rechtse ommekeer verklaren. Zoals de fantasieloze Marc Andreessen die de wandaden van de Biden-regering benoemt, en je krijgt een mengelmoes van idioterie en ideologische onzin.
Dus waarom zou je je druk maken over een Amerikaanse vicepresident, in alles de stem van zijn meester, die ons de les leest over onze politieke cultuur? Ik ben niet zo verbaasd, zelfs niet erg beledigd. Tenslotte vertegenwoordigt Vance een land dat wordt geleid door een man zonder waarden, gekozen door een volk dat wil vergeten dat Trump heeft geprobeerd verkiezingen te stelen. Een man die nu probeert de geschiedenis te herschrijven. Er was geen burgeroorlog over slavernij, het was niet meer dan een ruzie over de rechten van de staten. Er was geen inval in het Capitool om vicepresident Mike Pence op te hangen en Nancy Pelosi aan te randen. Het was gewoon een vriendelijke bijeenkomst van mensen die boos waren over de slinkse trucs van democraten en Democraten. Dit is een land waar de keurig volgens de regels veroordeelde geweldplegers gratie hebben gekregen. Sterker, ze zijn gepromoveerd tot patriotten, Founding Father apres la lettre.
We hebben het over een land dat in veel opzichten een derderangs kwaliteit van leven kent, tenminste voor gewone mensen. Een land waar een plutocraat die gaat voor rauwe macht nadat alle andere wensen in zijn leven zijn vervuld, de samenleving probeert te ontmantelen. Een land waar de leider, gefixeerd op wraak en dwaze obsessies, zijn tijd en energie besteedt aan het micromanagen van een wereld die hem niet bevalt. Geen plastic rietjes meer! Praat niet over gelijkheid, niet over armoede, niet over klimaat. Een land waar gekozen politici zich laten verleiden tot het steunen van ongekwalificeerde, duistere ministers wie enige kwaliteit is dat ze buigen voor de baas. Een land waar je de leugens van de president moet steunen om een baan in de regering te krijgen. De meritocratie waar de enige waardevolle kwaliteit een knieval is.
Wat te denken van Vances praatje, ogenschijnlijk gescript door Tucker Carlson, met leugens op het niveau van Vances mythische opgegeten katten en honden? De dwaasheid van het vergelijken van Greta Thunberg met Elon Musk – olijk keek Vance op om te zien hoe deze kwinkslag viel. Slechte speech, slechte beeldspraak, domme uitvoering.
Toch ben ik geneigd te denken dat hij ons Europeanen een dienst heeft bewezen. Hij maakte in niet mis te verstane bewoordingen duidelijk dat wat nu doorgaat voor Amerikaanse waarden een wereld vertegenwoordigt die fundamenteel verschilt van Europa en de waarden die wij omarmen. Hij probeerde niet om onze hoop op Amerikaanse steun te bagatelliseren. Vance had een toespraak kunnen houden waarin hij duidelijk maakte wat hiervoor nodig zou zijn. Meer geld, meer wapens, meer dreigementen in de stijl van de koude oorlog. Meer Rutte kortom.
Hij had een donderspeech kunnen houden en de Europeanen hun naïviteit kunnen verwijten. Hij had regeringen die bij Poetin slijmen, zoals zijn goede vrienden in Hongarije en Slowakije, en rechtse politici van Nederland tot Frankrijk, kunnen waarschuwen dat ze een gevaarlijk spelletje spelen. Hij had kunnen oproepen tot 3, 4 of 5 procent uitgaven, zelfs voor de dienstplicht. Hij had Europese steun kunnen vragen voor wat er in de Stille Oceaan staat te gebeuren, Amerika’s terrein van aandacht.
In plaats daarvan vertelde Vance Europa dat de Verenigde Staten als baken van de vrije wereld verdwenen zijn. Dat Amerikaanse waarden lijnrecht tegenover Europese waarden staan. Dat we moeten doen wat de psychopresident en zijn volgelingen doen of anders. Zeg wat je wilt, het was een duidelijke boodschap. De Atlantische gemeenschap is niet meer.