Voor Donald Trump is er geen verschil tussen ‘niet bewezen’ en ‘vrijgesproken’. Hij claimt, en vanuit zijn perspectief is dat vanzelfsprekend, dat de twee jaar durende ‘heksenjacht’ heeft laten zien dat er niets aan de hand is. Het zou te veel gevraagd zijn van deze president om speciaal onderzoeker Mueller daarvoor te bedanken. Als Trump een herkansing krijgt dan dankt hij het aan Mueller.

Geen samenwerking met de Russen, althans niet zodanig dat het vastgesteld kon worden, ‘established’ in de woorden van het rapport, zoveel is duidelijk. Het tweede punt van onderzoek, de vraag of Trump de rechtsgang heeft belemmerd onder meer door FBI-directeur Comey te vragen om een speciale behandeling en toen die niet kwam, de man te ontslaan, blijft onbeslist. Mueller vindt niet voldoende maar merkt expliciet op dat hij ook niet kan stellen dat het niet gebeurd is. De beslissing van minister Barr en onderminister Rosenstein dat het naar hun mening niet neerkomt op obstructie garandeert niet dát dit ook zo is. En de Democraten hebben gelijk als ze willen zien wat Mueller dan wel gevonden heeft.

Het congres, geleid door de Democraten, heeft nog heel wat open onderzoeken. De informatie in het Mueller rapport zal de vraag naar Trumps belastingaangiften versterken. Ze kunnen die juridisch opeisen en zullen dat doen. Ook op alle andere terreinen zullen ze werk verrichten dat Mueller niet kon doen vanwege de omschrijving van zijn opdracht.

Mueller deed er verstandig aan om de onderzoeken naar corruptie en andere strafbare feiten onder te brengen bij de openbare aanklagers. Trump en zijn familie zijn het onderwerp van talloze onderzoeken die wel of niet tot processen gaan leiden. Muellers opdracht was relatief beperkt maar hij heeft wat daarbuiten viel maar strafbaar kon zijn doorgeschoven. Daar is Trump nog niet vanaf. Het misbruik van de Trump stichting, de financiering van Trumps inauguratie en door zijn advocaat Michael Cohen belichte creativiteit met de waarde van zijn bezittingen en daardoor mogelijke fraude bij hypotheekaanvragen, het zijn onderwerpen waar we nog meer over zullen horen. En er is nog de illegale campagnebijdrage toen Stormy Daniels, Trumps porno relatie, werd afgekocht.

Ondanks pogingen van president Trump om zich met Muellers onderzoek te bemoeien – en twee gelegenheden waar hij de man zou hebben willen ontslaan – ligt er nu een rapport. Dat is winst. Het systeem werkte, hoewel ik niet graag uitgevonden had wat er gebeurd was als Trump Mueller wel had ontslagen. Het vertrouwen in deze Republikeinse Partij is inmiddels zo geslonken dat het te betwijfelen valt of ze hun grondwettelijke plichten nog uitvoeren.

Er is geen twijfel dat de Russen invloed hadden op de verkiezingen van 2016. Trump medewerkers probeerden informatie over Hillary Clinton te krijgen. De Wiki-lekken waren doelbewust en schadelijk voor Clinton, betrokkenheid van de Trump-campagne is niet aangetoond, wel zijn er veel toevalligheden. Er is ook geen twijfel dat medewerkers van de Trump-campagne strafbare feiten hebben gepleegd. En wat we nog steeds niet weten is hoe het zat met de geplande investeringen van de Trump organisatie in Moskou.

De ultieme vraag is ook nog niet beantwoord: wat verklaart de rare liefde van Trump voor Poetin? Is het enkel dat hij houdt van autoritaire leiders, of dat Poetin en zijn kornuiten uitzonderlijk goed zijn in stroop smeren, of is er meer?

Veel artikelen die ik las over het Mueller-rapport eindigen met de vraag: wat moeten de Democraten nu doen? Die vraag is precies het probleem. Hij zou moeten zijn: wat moet Amerika nu doen? De wederzijdse verkettering van Democraten en Republikeinen is niet gebaat bij over en weer beschuldigingen en van Republikeinse kant het verwijt dat Democraten te veel onderzoeken. Dat is nou eenmaal de taak van het Huis, en toen de Republikeinen de macht hadden, gebruikten ze die vrijelijk. Nancy Pelosi, de Speaker van het Huis, probeerde de afgelopen weken al impeachment-vuurtjes uit te trappen. Terecht, zo blijkt ook nu weer.

President Trump had een uitgelezen mogelijkheid om zich presidentieel op te stellen. Hij kon alle Amerikanen aanspreken en proberen zijn presidentschap beter op de rails te krijgen dan het de afgelopen maanden stond. Als de eerste reacties een indicatie zijn dan blijft Trump in zijn vaste modus: de andere helft van Amerika, en zeker de Democraten, voor verraders uitmaken. Als Trumps thema is dat zijn gevecht tegen de media en de Democraten gerechtvaardigd was, dan staat ons de komende jaren een bittere strijd te wachten.

Het Mueller-rapport zal ongetwijfeld veel Trump-haters teleur stellen. Ze hadden gehoopt meteen al genoeg informatie te krijgen om Trump af te zetten. Die verwachting was overspannen en ook naïef. Het web van corruptie en strafbaar handelen dat Mueller aanduidt – en de strafzaken tegen een groot aantal mensen – laten zien dat er veel meer aan de hand is. Het zou mooi zijn als die Democraten die zeuren om een impeachmentproces nu gewoon hun mond houden en afwachten waar de commissies van het Huis mee komen. Het verhaal is nog lang niet afgelopen. Muellers rapport was het einde van het begin.