Okay, tijd om de rekening op te maken. Waar had ik het goed, waar had ik het, soms spectaculair, bij het verkeerde einde.
Om met het laatste te beginnen: mijn conclusie na 6 januari en de dagen erna dat Donald Trump never nooit niet meer in de buurt van het Witte Huis zou kunnen komen was wat je noemt voorbarig. Ik luisterde niet voldoende naar mijn oude vuistregel: onderschat nooit de domheid van Amerikanen. Maar die vuistregel vertelt maar het halve verhaal.
Er zijn heel wat mensen die niet kunnen inzien wat voor gevaar Donald Trump voor Amerika en voor de wereld is. Tien keer 6 januari zou hen niet van mening doen veranderen. Geen vuilniswagen met racisme, belediging, smeerlapperij en haatspraak van Trump en zijn bende kan hen uit hun cocon rukken. Niets kan evangelische zeloten ervan overtuigen dat deze proleet alles met voeten treedt waar zij voor staan. Of misschien staan ze eigenlijk voor helemaal niets.
Maar dat is inderdaad op zijn best het halve verhaal. Wat ik spectaculair verkeerd inschatte was de mate waarin de Republikeinse Partij rijp bleek om door Trump opgeslokt te worden. De weigering om hem te impeachen na zijn putsch had me tot dieper inzicht moeten zetten. Ik had zelfs nog de gedachte dat na de spectaculaire verkiezingsnederlaag in 2022 een aantal Republikeinen op zou staan om Trump te dumpen. Dat deden ze niet. Ze stelden hun hoop op mini Trumps als Ron DeSantis, wiens gebrek aan overtuigingskracht ik – laat ik een succes claimen – nooit heb onderschat.
Er waren Republikeinen die Nikki Haley als redder zagen. Zij bleek niet het lef te hebben Trump daadwerkelijk te killen. De Republikeinse Partij, zo valt te betogen, was toen al te ver gezonken om nog gered te kunnen worden. Trump weigerde deel te nemen aan de debatten en kwam er mee weg, daarmee verhullend dat zijn mentale capaciteiten kantje boord zijn. Wie wil zien hoe diep je kunt zinken moet de editorial in de Wall Street Journal lezen waarin Haley haar stem op Trump rechtvaardigt. Ik begrijp het, ze wil in 2028 kandidaat zijn en principes helpen daarbij niet. Als Trump wordt gekozen kan ze het wel schudden. Dan is de Republikeinse Partij voorgoed verloren en zal de Vance-reactionaire katholieke crowd de toon zetten. Want laat ik dit voorspellen: als Trump wordt gekozen dan zal Vance aan het einde van zijn termijn president zijn. Hetzij omdat Trump dood neervalt, hetzij omdat hij op grond van het 25ste Amendement zal worden afgezet (er werd al minstens twee keer serieus over gepraat tijdens zijn eerste termijn).
Totaal verkeerd ingeschat dus, van mijn kant. Ik dacht in mijn onschuld dat een putsch poging iemand zou diskwalificeren. Als Trump verliest dan is het mogelijk dat de Republikeinse Partij overleeft en zich herorganiseert op een manier die een van de mede oprichters, Abraham Lincoln, op zijn minst niet te kakken zet. Als Trump wint, zie ik ruimte voor een nieuwe partij. Jazeker, laat ik meteen mijn voorspelling doen (over vier jaar rekenen we af): de Republikeinse Partij is zo diep gezonken dat zelfs de totale macht (Congres, Witte Huis en Supreme Court) niet voldoende zal zijn om leegloop van denkende mensen te voorkomen. Derde partijen hebben, denk ik, een betere kans als een van de twee partijen totaal uit de rails loopt.
Met een meer positieve insteek: ik had gelijk om vanaf medio 2022 te schrijven over Joe Biden. Ik heb van stonde af aan betoogt dat de man niet moest opgaan voor herverkiezing. Hij zat een generatie nieuwe politici in de weg en was, simpelweg, te oud. Het was zichtbaar, het was hoorbaar, het was onontkoombaar. Bovendien had hij in 2020, toen hij ook al te oud was, laten weten een overgangspresident te zullen zijn. Macht corrumpeert en hij was niet weg te branden.
Biden verhinderde dat serieuze Democratische kandidaten voorverkiezingen hielden om de nieuwe generatie te presenteren. Vandaar dat we niemand gezien hebben en vandaar dat veel Hollanders denken dat er niemand anders was (ze hadden wel allemaal gehoord dat Harris een slechte vicepresident was). Hoe zouden Pete Buttigieg, Cory Booker, Roy Cooper, Gretchen Whitmer, Josh Shapiro, Andy Beshear, Chris Murphy het hebben gedaan tegen deze Republikeinse Partij? Beter, schat ik zo.
Ik had ook gelijk door afgelopen voorjaar te verwachten dat Biden niet de uiteindelijke kandidaat zou zijn. Ik zag het aankomen, hield mijn hart vast voor debatten met de oude man. Dat ik tegelijkertijd verkondigde dat Trump wel eens gedumpt zou kunnen worden voor de conventie getuigde van naïviteit – zie hierboven – over de mate waarin de partij overgenomen was door naakte machtszucht of keihard cynisme.
Ja, Harris was meteen een opluchting en een frisse wind, zoals ik had voorspeld ook toen Biden nog niet geduwd was. Ik had verwacht (gehoopt) dat ze een betere campagne zou hebben gevoerd dan ze deed maar we hebben het ermee moeten doen. Haar keuze voor Walz zag ik pas op het laatste moment aankomen. Ik had een voorkeur voor Cooper (maar die zat vast in North Carolina vanwege de lieutenant gouverneur, een zwarte Nazi, of Andy Beshear maar Walz pakte okay uit. Niet meer dan okay.
Een mixed bag dus aan achteraf beoordelen van mijn opinieartikelen en blogposten. Het is nu gemakkelijk te voorspellen dat een overwinning van Donald Trump het einde betekent van het Amerika zoals we dat kennen. Dat het extreemrechtse types in Europa, in of op het randje van de macht, zal stimuleren door te drukken.
Ik heb geen voorspelling te doen over hoe deze verkiezing uitpakt. Mij lijkt dat Harris dat laatste dagen meer momentum had, onder de juiste groepen kiezers, dan Trump. Een grote overwinning is niet uitgesloten, maar laat ik dat niet voorspellen. Een kleine overwinning, denk ik. Maar misschien moet ik binnen een paar dagen al toegeven dat het wishful thinking was – of misschien zijn we nog weken bezig om Trump en zijn bende (nu ook zijn partij) van een nieuwe putsch te weerhouden.
Eén voorspelling, of beter gezegd, conclusie van de afgelopen jaren is helaas wel juist. Dit land hang van los zand aan elkaar. Er zit geen samen in de samenleving. Het is een imperium over the top, in veel opzichten een derde wereldland (gezondheidszorg, inkomens, arbeidsomstandigheden, onderwijs, infrastructuur). Je moet nooit de moed opgeven maar het is wel lastig om onder deze omstandigheden er de moed in te houden.