Deze dagen is een van de meest gestelde vragen is of de onrust in de VS in het voordeel of in het nadeel werkt van de zittende president, Donald Trump. Er is geen zinnig antwoord te geven op deze vraag behalve de reactie dat hij in toenemende mate irrelevant is.Noch Trump noch Biden acht ik in staat om het land weer een vorm van samenleven te geven.

Dat we de vraag stellen, dat het overleven van Amerika zou afhangen van een relatief klein aantal kiezers ergens in het midden van het politieke spectrum, dat alleen al geeft aan hoe precair de toestand is.

Biden of Trump, natuurlijk maakt het verschil, maar het verandert niets aan de vaststelling dat Amerika als land is vastgelopen. Een keuze voor Trumps herverkiezing betekent dat een meerderheid (via het kiescollege) van de Amerikanen bij volle bewustzijn voor de destructie van hun land hebben gekozen. Maar een krappe keuze voor Biden laat onverlet dat veel Amerikanen Trump blijven omarmen. En Trump zal nog jaren voor stennis zorgen.

Ik vrees dat het allemaal erg teleurstellend gaat worden. Ik zie maar één scenario met een sprank van hoop. Dat gaat zo. Biden heeft een inventieve, assertieve en politiek slimme vicepresident gekozen, zeg Elizabeth Warren of Kamala Harris. Vervolgens wint Biden in november met een ruime meerderheid, zowel in het kiescollege als in het aantal landelijke stemmen. Op zijn slippen verkrijgen de Democraten een meerderheid in de senaat, zelfs een ruime meerderheid, laten we niet overboord gaan, twee of drie zetels meer dan de Trumpistani. Het is absoluut noodzakelijk dat een grote meerderheid van de Amerikanen de Republikeinen verwerpt, ik moet toegeven dat dit het een onwaarschijnlijk scenario maakt.

Maar goed, vervolgens gaat Biden dood en wordt Bidens vicepresident op 20 januari ingehuldigd als 46ste president. Biden heeft in zijn leven aardig wat tragedie meegemaakt, een kroon op die tragedies zou zijn als de rouw-politicus zoals hij wel genoemd wordt, op de drempel van eeuwige roem het loodje legt.

Een uniek geval doet zich voor: niet de president-elect wordt geïnaugureerd maar de vicepresident. Het historisch dichtst bijzijnde geval is de dood van William Harrison in 1841 na 39 dagen presidentschap, of misschien een beter voorbeeld, de dood van FDR op 12 april 1945, 82 dagen na zijn vierde inauguratie. Mijn punt is dat ik niet al te hoge verwachtingen heb van Joe Biden als president en hem een oude man vindt die al lang met pensioen had moeten zijn. Moet hij dood voor echte verandering? Ik wil niemand dat toewensen maar voor Amerika zou het niet slecht zijn. Biden is in alle opzichten een politicus van de oude hap.

Enfin, de vicepresident blijkt een soort reïncarnatie van Franklin Roosevelt, in de zin dat zij in staat is boven partij onderwerpen uit te stijgen, broodnodige structurele veranderingen doorvoert, opgefokte gemoederen over allerlei onderwerpen tempert zonder door beide partijen uitgekotst te worden, en het land weet te verenigen op een breed geformuleerd algemeen belang. FDR deed dat en zo ook de in veel opzichten tragische Lyndon Johnson, die de moord op Kennedy met grote kundigheid wist om te zetten in de meest vergaande wetgeving sinds FDR.

Na deze coronacrisis zijn een paar onderwerpen minder controversieel dan tevoren, met name ziektekostenverzekering (dat moet worden medicare voor wie dat wil) en herstructurering van een duur en onvoldoende functionerend gezondheidssysteem. Infrastructuur krijgt nu eindelijk invulling. Onderwijs wordt breed aangepakt. Economische investering met federale sturing in kansrijke maar niet geziene regio’s. Een minimum inkomen misschien? Bescherming van kwetsbare consumenten (specialiteit van Elizabeth Warren)?

Maar dit is letterlijk het enige hoopvolle scenario dat ik zie voor de voormalige grootmacht. En het vergt al zoveel optimisme, met name over de vraag of de Trump-partij doorgaat met blokkeren of zich erbij neerlegt dat hij dik verloren heeft en dat het land gediend is bij rust (dat vergt meer dan optimisme, gegeven de labbekakkerigheid van de Republikeinen).

Geen van de andere scenario’s, van Trump die wint tot en met Biden die krap wint, zullen de ban niet breken. De vraag is of Amerika überhaupt nog in elkaar gezet kan worden.