Er gaat in Democratisch gezinde kringen een verhaal rond dat dit een krap verloren verkiezing was. Dat de swing staten allemaal marges vertoonden tussen de 190.000 (North Carolina) en 30.000 (Wisconsin) en dat met wat verschuivingen het even vrolijk de andere kant op had kunnen vallen. In 2016 dit, in 2020 dat, nu weer dit.
Als mensen daarvan rustiger kunnen slapen, dan zeg ik: welterusten. Het idee dat het close was deze verkiezingen is onzin. Trump haalde 75 miljoen stemmen, Harris 72 miljoen. In 2020 haalde Biden er 81 miljoen en Trump 73 miljoen. Niet alleen heeft Trump dus landelijk flink gewonnen, vooral heeft Harris veel verloren. Er is een groot opkomsttekort aan de Democratische kant en, blijkbaar, enthousiasme aan de Trump kant.
Over de redenen voor het verlies zal nog lang geredetwist worden. We noteerden eerder deze week al: het vertraagde opdonderen van Biden, de beperkte campagne kwaliteiten van Harris, de chaotisch lijkende maar buitengewoon effectieve campagne van Trump, de puh puh en foei foei reactie van Democraten op de excessen van Trump, het gebrek aan programmatische inhoud van de Democraten, de nadruk op abortus, lhbt en andere ‘kleine’ onderwerpen terwijl er maar drie onderwerpen waren die voor de kiezer telden: immigratie, inflatie en irritatie.
Nog een paar redenen erbij, een paar die meer in de ‘mag je dit wel zeggen?’ sfeer komen. Harris zou als vrouw van kleur historisch en baanbrekend zijn. Ongetwijfeld waar, maar iets waar de meeste kiezers niets om geven. Sterker, het versterkte hun idee dat hier een woke kandidaat rondliep, enkel en alleen vicepresident omdat ze vrouw en van kleur was. Ik denk dat het eigenlijk alleen maar in haar nadeel uitviel, dat historisch en baanbrekend. En ik denk, ik vrees, dat het voor 2028 onwaarschijnlijk maakt dat een vrouw de Democratische kandidaat zal zijn. Tough shit voor een prima kandidaat als Gretchen Whitmer, maar het gaat straks tegen haar werken.
Een andere reden voor het verlies is dat 2020 is overgeïnterpreteerd. Ik schreef dit al eerder: zonder corona was Trump in 2020 gewoon herkozen en waren we nu van hem af. Maar ook de Democratische winst van 2022 is enorm overgeïnterpreteerd. Die was het directe gevolg van Dobbs, de abortusuitspraak en het feit dat in tussentijdse verkiezingen gemotiveerde kiezers altijd meer opkomen dan de rest (waarbij werd genegeerd dat het Huis verloren ging in staten als New York en Californië).
Door die overwinning in 2022 kreeg de bejaarde man in het Witte Huis het gevoel dat hij nog wel een keer mee kon – de meest belangrijke foute beslissing van de afgelopen vier jaar. Democraten konden met hun verdeelde Congres niets doen, die twee jaar, dus uiteindelijk hadden ze ook nog weinig aan hun overwinning. Het weerhield de haatdragende Republikeinse afgevaardigden er ook niet van allerlei onderzoeken te starten. Had ik Hunter Biden al genoemd als een unieke distractie? De man was adviseur van de bejaarde, het afgelopen jaar. Hoe bestaat het? Biden zeulde een heel Witte Huis apparaat mee in het bedrog dat hij nog mentaal in orde was. Zouden kiezers zijn vergeten dat ze verneukt werden? Trump heeft ze er wel aan herinnerd.
De processen tegen Trump, belangrijk in het perspectief van de rechtsstaat, hebben alleen maar tegen de Democraten (en tegen de rechtsstaat) gewerkt. De veroordeling in New York was leuk maar voor niet heel belangrijke feiten. In Georgia verruïneerde een openbare aanklager die haar rits niet dicht kon houden haar eigen zaak. De federale zaken over verkiezingsfraude en het stelen van documenten waren belangrijk, en nodig, maar hielpen niet.
En voordat we nog hebben afgerekend (Nancy Pelosi’s analyse is schrikbarend mager) is er al weer ongegrond optimisme. In 2026 gaan de Democraten weer delen van het Congres terugwinnen. Echt? In de senaat is dat onwaarschijnlijk. Kijk vooral naar welke staten verkiezingen houden en waar er senaatszetels zijn op te pikken en de moed zinkt je in de schoenen. In het Huis is dat minder duidelijk, maar de trend is niet goed. Het zal minder gemakkelijk zijn dan sommigen denken.
Anders dan we (ik) dachten, is het niet de Republikeinse Partij, de sekte die braaf achter Trump aanhuppelt, die moet nadenken over zijn essentie, zijn inhoud, zijn rol, maar de Democratische Partij. En zoals ik eeder schreef dat de Republikeinen de facto al sinds 1969 de overheid in hun grip hebben, zo verkeren de Democraten sinds die tijd al in een identiteitscrisis. Jimmy Carter kon er na Watergate nog doorheen breken met evangelisch gedoe, maar Walter Mondale en Michael Dukakis gingen hopeloos ten onder. Billy Clinton won dankzij twaalf jaar Reagan/Bush en schuiven naar rechts (en met wat hulp van Ross Perot), Gore zakte weer weg in kleurloosheid. John Kerry in 2004: John Who? zal iedereen nu vragen over die winbare verkiezingen. Obama was een verhaal apart maar Hillary en Harris zijn gewoon zeperds. Gewoon, en te gewoon als verschijnsel.
Dat zou Joe Biden in 2020 ook geweest zijn zonder corona crisis.
Kortom, het is de Democratische Partij die in crisis verkeert. De VS is een conservatief land, maar niet zo reactionair als deze Trump-bende lijkt te bewijzen. Het kan zijn dat de wal het reactionaire schip gaat keren, evenzogoed kunnen de Democraten voor langere tijd in de wildernis dwalen. Er is geen reden voor optimisme.