Terrorisme werkt. Zoals Osama Bin Laden in 2001 de wereld veranderde met een gedurfde aanval op Amerika, zo heeft Hamas dat in 2023 gedaan met zijn aanval op Israël. In beide gevallen ging het om meer dan enkel concrete gebeurtenissen, het ging om gebaren. In beide gevallen was er sprake van langlopende conflicten die werden ontkend of in gezapige zelfrechtvaardiging genegeerd. In beide gevallen waren er waarschuwingssignalen die genegeerd werden door incompetente machtsbeluste lieden met foute impulsen.

De schok van 9/11 verleidde Amerika tot twee langdurige oorlogen die niet alleen de twee landen waar het om ging, Irak en Afghanistan, enkel ellende brachten, maar die ook Amerika zelf ontwrichtten. Of Bin Laden het precies zo bedoeld had, is niet erg relevant. Hij wilde een overreactie en kon er redelijk vast op vertrouwen dat die zou komen. Afgezien van de oorlogen heeft 9/11 Amerika en de wereld verandert. Lange rijen voor security, dreigingsniveaus, in Amerika een nieuw opgetuigd departement voor Homeland Security met nu meer dan 200.000 werknemers (opgezet door anti-overheids Republikeinen), het was de aanleiding voor het afluisteren dat door Edward Snow werd onthuld, het heeft een militarisering van de samenleving (ook elders) meegebracht. De herverkiezing van George W. Bush. In mijn boek is Bin LAden tot nu toe de meest invloedrijke persoon van de 21e eeuw. 

Hamas gebruikt hetzelfde handboek. Een terreurdaad die zodanig wreed en moreel onthecht is dat de woede erover leidt tot ondoordacht handelen, puur uit wraakzucht of uit de onrealistische wens om de terroristen en hun organisatie te straffen en voorgoed te doen verdwijnen. De Hamas leiders moeten versteld staan van hun succes. Israël reageerde zoals gehoopt: met extreem geweld waarbij vooral de burgers in de gebieden die Israël controleert (of bezet houdt, zoals de westbank) het slachtoffer worden. In een competitie welk geweld meer misselijkmakend is, is geen winnaar. Israëls lijden is niet dieper dan dat van de Palestijnen. Maar de reacties moeten de terroristen bemoedigen.

Israël staat ineens naakt in de wereld. De bijna vanzelfsprekende steun voor alles wat het land doet of niet doet – toch al glijdend sinds de eerste Intifada – blijkt alles behalve vanzelfsprekend. Nethanyahu, het slechtste dat Israël ooit is overkomen (fout woord, want hij werd toch mooi iedere keer gekozen, zoals ook kleine Bush werd herkozen), wordt breed herkend als een zelfzuchtige, kortzichtige en machtsbeluste politicus zonder moreel kompas. En helaas voor Israël: dit is Nethanyahu’s Israël. Nog los van Gaza gaat de illegale opslokking van de Westbank Israël nu werkelijk hoge kosten opleveren. Zelfs de Economist is nu bereid om het geneuzel over Judea en Samaria, gebieden waarop Israël recht zou hebben, een omgekeerde leus te noemen: van de zee tot de rivier. 

Hamas had niet voorzien, denk ik, dat de Palestijnse zaak, decennia ondergeschoven en genegeerd, nu ineens sympathie ontmoet. Soms naïeve sympathie, maar wel degelijk sympahtie. De Arabische moordenaarsstaten die bijna een deal hadden met Nethanyahu om de Palestijnen uit te verkopen, proberen de schade te beperken. Iran wrijft zich in de handen. Het land hoeft niets te doen om het Midden Oosten weer een kruitvat te maken. Poetin geniet.

Een evenmin voorzien bijeffect is dat de Amerikaanse onvoorwaardelijke steun aan Israël, stug volgehouden door een Joe Biden die eerder in zijn carriere nog werd geschoffeerd door Nethanyahu, niet alleen wankelt, maar dat Bidens positie hem stemmen gaat kosten. Onvoorzien was ook dat de anti-anti-semitisme golf leidt tot binnenlandse verdeeldheid en de anti-woke crowd ineens Israël woke maakt, met niet te voorzien gevolgen. Dat zielloze politici als Elise Stepanek politieke spelletjes spelen met de presidenten van grote universiteiten, zo de anti-intellectualistische campagne van de Republikeinen verder opstuwend. 

Het succes van Hamas is dat deze tegenstellingen, in Amerika en in de wereld, nu open en bloot worden uitgevochten en gevolgen hebben. 

Ik had ondertussen al weer weken geleden een discussie waarin ik me afvroeg wat de ontwikkeling zou zijn geweest als Israël na de moordpartij een manier had gevonden om te rouwen, om na te denken, zonder in wraak te vervallen. Houd me ten goede, ik weet niet hoe, maar alles wat minder destructief was geweest dan wat we nu zien had misschien kunnen werken. Nu moet het drama zich volledig ontrollen.

En het is een waar Grieks drama: wat de goden gaven aan Israël, een land om zich veilig te voelen, is door eigen falen verkeert in het omgekeerde, in permanente onveiligheid. Het land is er niet in geslaagd om een modus te vinden, ook niet toen het oppermachtig was. Nethanyahu riep steeds dat hij niemand had om mee te praten, nadat hij alle praatkanalen had geblokkeerd. Het is geen geval van de schuld bij het slachtoffer leggen als je vaststelt dat er andere opties waren sinds 1967.

Nu zijn de opties beperkt en de vooruitzichten slecht, zowel voor Israëli’s als voor Palestijnen. 

Maar de wereld heeft er nota van genomen. Zo werkt terrorisme.