Mijn PvdA verkiezingsaffiche hangt voor het raam. Het is een ouderwetse gewoonte, geloof ik, ik zie niemand anders die voor zijn of haar keuze uitkomt. Het affiche hangt er omdat ik sociaal democratie als stroming, als ideologie met een wereldbeeld, belangrijk vind. Niet omdat ik blij ben met hoe Asscher de partij heeft achtergelaten. Evenmin ben ik blij met een slogan als ‘het moet eerlijker en fatsoenlijker’. Het gebrek aan ambitie is pijnlijk.

Ploumen probeert er het beste van te maken maar ik weet nu al dat het niets gaat worden. Niet veel beter dan vorige keer. Zoals het CDA zijn katholieke achterban aan Wilders kwijtraakte, zo is de PvdA zijn achterban van denkende progressieven kwijtgeraakt aan Groen Links en, misschien, voor mensen die niet afgeschrikt zijn door regeren met de VVD, aan de D66. De arbeiders waren al eerder naar de PVV en de VVD vertrokken, en de pogingen om hen te paaien met integratiepraatjes, een specialiteit van Asscher, was zo doorzichtig dat werkelijk niemand daarin trapte.

Ik kijk niet naar lijsttrekkersdebatten, ik geef het onmiddellijk toe. Ik lees achteraf wel of er een Samson moment was, of dat er gedraaid werd. Zo zie ik dat Rutte op de radio tekeer ging tegen onze salonfascist, Baudet. Waarom deed hij dat, vroegen de diepgravende analisten die mijn radio avond verstierden, zich af. Mijn inschatting is dat Rutte denkt dat het anti-corona beleid verhaal meer kracht heeft dan we denken en hij probeerde de woordvoerder daarvan, diezelfde Baudet, meteen maar de pas af te snijden.

Ik kijk niet omdat ik niet tegen Wilders kan met zijn praatjes die hele groepen van de samenleving opzijzetten vanwege hun geloof of etnische afkomst. Ik hoef Rutte niet te zien of te horen, zijn intelligente beleid domineert het nieuws toch al. De huisarts had geen idee wanneer mijn leeftijdsgroep aan bod zou zijn. Op de overheidswebsite stond half februari.

Ik heb ook geen behoefte aan Klaver of Kaag, laat staan aan de armetierige pogingen van het CDA om zich los te maken van Rutte. Ik herinner me, van lang geleden, hoe andere partijen zich in verkiezingstijd los probeerden te maken van de KVP en later het CDA. Omgekeerde rollen vind ik niet erg.

Ik kijk niet omdat ik niet erg geïnteresseerd ben in die lijsttrekkers. Ik ben geïnteresseerd in partijen, hun programma en hun toekomstvisie. En in volksvertegenwoordigers. Niet het roedel ex-fractiemedewerkers en hulptroepen dat in de Tweede Kamer wordt gestopt, als tussenstop op weg naar een uitvoerende taak, of als stemvee dat zich aan de partijdiscipline houdt.

Ik heb dus geen recht van spreken. Toch heb ik het gevoel dat deze verkiezingen nergens over gaan en dan ook nergens toe zullen leiden. Herhaling van zetten, alsof er niets is gebeurd en we het allemaal eens zijn over de grote lijn of de kritiek daarop. Ja, visie kan beperkend werken, maar een idee over hoe de samenleving in elkaar zit en hoe hij in elkaar zou moeten zitten, zou wel helpen.