Het verlies van de gouverneurszetel in Virginia (en de meerderheid in het staatscongres) is een daverende dreun, een directe rechtse in het gezicht van president Biden. Het gebrek aan resultaten in het congres, het gedoe binnen de Democratische Partij, was een belangrijk reden voor het verlies van Clinton-vriend McAuliffe, die van 2014 tot 2018 al gouverneur was (in Virginia mag je maar een termijn tegelijkertijd). Ik noem Clinton niet zonder reden. Dit was een zielloze, energieloze campagne van een carrière politicus, die met een stomme opmerking (‘ouders moeten zich niet bemoeien met wat er op scholen wordt onderwezen’) zijn eigen deplorable graf groef. Net als …

Het mogelijke verlies van de gouverneursrace in New Jersey, waar de Democraat licht achterligt op de Republikeinse uitdager, maakt dit een zwarte dag voor de Democraten. Ook als de man nog wint, met minimaal verschil, is dat een blamage in een staat waar Biden in 2020 heel ruim won.

Als we deze ontwikkeling proberen uit te pakken, zien we een aantal interessante ontwikkelingen. Alleen maar tegen Trump campagne voeren (als je verder niets hebt) is niet voldoende om te winnen. Ook zien we dat de kiezers de Republikeinen niet afrekenen op Trumps capriolen en de staatsgreep op 6 januari. Geheugens zijn kort. De Republikeinen worden steeds anti-democratischer en veel kiezers vinden dat wel best of hebben er in elk geval geen overwegende bezwaren tegen. Overigens was Youngkin uiterst succesvol in het zowel krijgen van de steun van Trump en zijn hordes, als het afstand houden van de psycho.

De Democraten verliezen hier opnieuw twee staten. In het grote geheel van de Amerikaanse federale staat lopen ze mijlenver achter op de Republikeinen die nu 29 van de 50 staten domineren en ook nog twee staten waar de Democratische gouverneur de facto is lamgelegd door het Republikeinse congres (Wisconsin en North Carolina). Dat is een slecht voorteken want zoals we voortdurend zien in Texas en Florida (en bij de Democraten in Californië) daar worden de wetten gemaakt die het dagelijks leven bepalen.

Verder blijken de cultuuroorlogen nog in volle kracht te woeden. Youngkin won in Virginia omdat hij van critical race theory, een analytisch frame dat academici gebruiken om te kijken hoe rassenongelijkhedenin de wet worden verankerd, een brandend onderwerp wist te maken. Met dank aan Fox News dat van critical race theory, ongedefinieerd, een omstreden onderwerp wist te maken door het te koppelen aan onderwijs. Kinderen zouden geïndoctrineerd worden om alles door een rassenbril te zien en zo zichzelf schuldig te verklaren, zeg ik maar even kort door de bocht. Wat Youngkin eruit pikte, met succes, was dat ouders de greep verloren op wat hun kinderen onderwezen kregen. Het barstte van de leugens maar daar gaat het niet om. Dat het en passant ook het inherente racisme in de Amerikaanse samenleving bewees is een zijlijntje.

Het laat zien dat de Democraten nu al twee verkiezingsrondes de cultuuroorlog verloren doordat kreten een eigen leven gingen leiden. Critical race theory nu, defund the police, die ongelooflijke dommigheid na de moord op George Floyd, kostte de Democraten in 2020 de paar senaatszetels die dit jaar alle verschil hadden kunnen maken. Het is niet eenvoudig te voorkomen dat dit soort onderwerpen de gemoederen verhitten, zoals ook de beschuldiging van racisme of LGBHT (whatever) vijandigheid, veel te vaak door progressieven worden aangevoerd. Wie meer overheid wil, moet voorkomen dat die overheid als een vijand in de cultuuroorlog kan worden afgeschilderd. Democraten maken dat te gemakkelijk.

Dat Joe Biden niets kon laten zien na een jaar steggelen in Washington was de reden dat McAuliffe niets had om campagne mee te voeren. Dat gebrek aan resultaat is Bidens schuld, althans hij is niet in staat geweest koppen tegen elkaar te slaan of zijn agenda zodanig aan te passen dat hij er wel snel doorheen kon gaan. Momentum was al weggesijpeld, nu wordt het nog moeilijker. Oude Joe dacht hij met veertig jaar ervaring een deal kon sluiten, hij loopt achter de feiten aan.

Maar het is niet enkel Bidens schuld. Eerst verantwoordelijk zijn de twee Democratische senatoren die alles blokkeerden, Manchin en Sinema. Maar dat weten we al maanden en Biden noch de collega’s zijn in staat geweest om een sleutel te vinden om hun medewerkering te krijgen.

Maar het is vooral de progressieve halsstarrigheid van een relatief kleine groep afgevaardigden in het Huis die nu wrange vruchten oplevert. Hun doelstelling was zo dwars mogelijk te liggen om zoveel mogelijk voor elkaar te krijgen. Ze mogen nu concluderen dat ze minder voor elkaar gaan krijgen dan met hun eerdere medewerking mogelijk was geweest. Progressieven, Bernie voorop, overschatten al jaren hun kracht. Nu levert het een eigen doelpunt op.

Amerika zit op een raar kantelpunt dat maar niet wil kantelen. Het dramatische presidentschap van Trump heeft een Republikeinse partij opgeleverd die zijn normen en waarden bij de verliezer heeft ingeleverd en op allerlei manieren probeert de democratie om zeep te helpen. De kosten hiervan zijn gering, veel kiezers op rechts vreten het op, ook als ze zichzelf daarmee de nek om draaien.

Trump heeft ook een Democraat opgeleverd die werd gekozen op een anti-Trump campagne, die te bejaard is voor veel energie, maar die wel een agenda neerzette die imponeerde. Imponeerde, dat wel, maar niet gedragen door wat de verkiezingsresultaten konden dragen.

Aan beide kanten van het politieke spectrum zit overdrijven en bij de Trumpies zelfs extremisme ingebakken. Het midden is leeg. Ik heb al eerder vastgesteld dat er geen samen meer zit in de Amerikaanse samenleving. De politiek is daar de vanzelfsprekende reflectie van. Mijn vrees is dat het gaat kantelen naar de partij die het best in staat is om gewetenloos naar macht te streven, de Republikeinen. Maar de Democraten doen werkelijk alles om hen te helpen. In november 2022 volgt de eerste grote afrekening. Ik houd mijn hart vast.