Vooruit dan maar, een keer Nederlandse politiek omdat we woensdag allemaal voor een keuze staan.
Een aantal observaties.
Ik had al een hekel aan Rutte – vanwege nooit een standpunt innemen, regeren met de PVV, weglopen etc. – en die is alleen maar groter geworden omdat hij bewust het kabinet liet vallen en vervolgens in een een/tweetje met Yesilgoz berouwvol liet weten dat hij te lang was gebleven. En toen ineens weer wel naar de NAVO wilde (Ko Colijn maakt vandaag in de NRC gehakt van zijn geschiktheid daarvoor).
Ik heb nu ook een hekel aan Yesilgoz, ook vanwege het laten vallen van het kabinet en het een/tweetje. En, met hulp van Rutte, immigratie een zeuronderwerp maken zonder ook maar enige oplossing te bieden. Maar vooral stoorde me het weglopen van dertien jaar VVD beleid en de resultaten daarvan. Logisch dat ze het doet en het valt de andere partijen te verwijten dat ze haar niet harder aanpakken. En de deur openen naar Wilders, natuurlijk. De VVD snakt al jaren naar veel rechtser en gaat er nu voor.
Haatzaaier Geert Wilders profiteert. Omtzigt heeft gelijk (net als alle anderen behalve Yesilgoz): als in je partijprogramma grondwetschennende voorstellen staan dan kun je dat niet accepteren. Wilders kent het terrein als geen ander: hij is de langst zittende (nep)parlementariër, leider van een partij zonder leden, zonder inspraak, een eenmanszaak. Behendig speelt hij het spel. Hij wil regeren voordat hij met pensioen moet. Je kunt hem feliciteren met een slimme campagne, zo ongeveer als je Trump kunt feliciteren met zijn optreden.
Het CDA heb je niet meer nodig nu je NSC hebt. De C hadden die lui allang moeten afschudden (zoals de PvdA ook een andere vlag had moeten kiezen, maar dat terzijde). Wat moet je met Bontenbal van de club Verhagen/Camiel als je Omtzigt hebt?
Omtzigt is een eenpersoonswinkel. De makke van het Nederlandse kiessysteem is dat je door het lijstenstelsel een hele kluit ‘volks’ vertegenwoordigers kiest, die hun plaats danken aan de lijsttrekker want die is degene die alle aandacht krijgt. Ik zou willen dat D66 zijn referendum zucht liet vallen (zie Californië hoe slecht dat uitpakt) en weer terugging naar wat het ooit wilde: een gemengd districtenstelsel. Ik geloof dat Omtzigt ook die kant op wil, ik zou zeggen: ga ervoor.
Maar laat u niets wijsmaken: hij gaat gewoon over rechts regeren. Zoals Van Agt ons al voorhield: we buigen naar links, we buigen naar rechts, en we regeren gewoon met rechts.
De boerin, ach, ja, zij ploegde verder. Geheel voorspelbare implosie, begonnen toen ze Mona uit Volendam haalde en Ja 21 dissidenten omarmde. De burgers hebben helemaal geen solidariteit met de boeren, haar winst bij de provinciale staten verkiezingen was niet meer dan een protest stem (zoals dat ook gold voor Forum, vier jaar tevoren – overigens fijn om Baudet niet te hebben gezien deze campagne). Het ging deze campagne toch nog veel te veel over boeren.
D66? Ach, D66. Weer geregeerd en weer alles verkeerd gedaan. Ik bewonder Kaag en kan niet tolereren dat de haatkrant van Nederland, inclusief zijn eigen omroep WNL, zonder schade wegkomt met zijn campagne ‘journalistiek’. Het is niet anders, Fox News ligt om de hoek.
Maar ja, Kaag liet Rutte niet vallen toen het kon en toen het moest. En liet zich vervolgens de GL/PvdA combi die ze nodig had om de VVD te kunnen intomen afnemen door Rutte’s veto bij de formatie. De prijs is hoog. Kudo’s voor Rutte als zelfzuchtige partijbaas, pijnlijk falen van Kaag. Jetten heeft het goed opgepakt, maar voor mij is D66 nog steeds de partij zonder ideologie, zonder grondprogramma, zwaaiend en zwabberend.
Ten slotte PvdA/Groen Links, de partij die mijn stem krijgt. Ik was geen voorstander van het halen van oude mannen en Timmermans bleek in veel opzichten de verkeerde keuze om een frisse campagne te voeren. Marjolein Moorman, de grote belofte uit Amsterdam, werd ook gefnuikt door Rutte’s moord op het kabinet. Twee jaar later had zij mooi een nieuwe combi kunnen aanvoeren, nu was het te vroeg. Timmermans werd natuurlijk dag na dag aangevallen (en vaak op de persoon) door de Telegraaf en zijn roedel onderwerploze (en kompasloze) columnisten.
Ik stem PvdA omdat de sociaal democratie een solide ideologie is, een fundament op basis waarvan je concrete besluiten kunt nemen. Timmermans is daarvan een goede vertegenwoordiger maar dat is niet eens zo belangrijk. Je weet dat de fractie ergens voor staat, ongeacht de leider in de kamer (want van Timmermans vaardigheden als potentieel fractieleider ben ik niet onmiddellijk overtuigd).
Ik vrees dat we na woensdag met een grote uiterst rechtse combinatie zitten – de trend in andere landen volgend. Wilt u dat voorkomen dan heeft u weinig keuze: alleen D66 en PvdA/GL kunnen een alternatief bieden – hoe sympathiek misschien een stem voor SP, Volt of PVDD ook mag zijn.
Kortom: stem woensdag PvdA/Groen Links. Ik stem op Jesse Klaver. Ik heb hem gemist deze campagne.