‘I’m not getting in the car’. Misschien de belangrijkste woorden die Mike Pence, Trumps vicepresident in zijn carrière heeft gesproken. Ik had ze eerder gehoord, maar in de context van het onderzoek naar de staatsgreep van Donald Trump krijgen ze nieuwe kracht. 

Ik ben geen bewonderaar van Pence, een christelijke zeloot van het ergste soort en een Republikeinse Trump-hielenlikker, maar hier deed hij wat hij moest doen. Hij zag wat er ging gebeuren en weigerde mee te doen.

Ik heb het niet over de pogingen van Trump en zijn bende om Pence over te halen de uitslag van de verkiezingen te certificeren. Dat Pence zich daartegen verzette was gewoon zijn taak, hij wist dat hij niet de macht had om verkiezingen te blokkeren enkel omdat een psychopaat in het Witte Huis dat wilde. De grondwet hield zijn zwakke ruggegraat overeind.

Nee, wat hier gebeurde is minstens even interessant omdat het laat zien dat de staatsgreep veel dieper zat en beter was georganiseerd dan we misschien dachten. Pence weigerde op 6 januari in de limousine te stappen die hem naar een ‘veilige plek’, Andrews Airforce Base, zou brengen. Hij was bang dat de secret service hem van Capitol Hill zou wegvoeren. Dat zou niet alleen slecht ogen – een kolonne vluchtende auto’s – maar het zou het ook onmogelijk maken om het verkiezingsproces af te ronden, precies wat Trump wilde.

Het is moeilijk te geloven, maar Pence vertrouwde de secret service niet. Tony Ornato, de secret service man die de opdrachten gaf die een beschermeling normaliter moet volgen, werd niet vertrouwd door het Pence kamp omdat Ornato ook een adviseur was van het Witte Huis. Het is mogelijk, als je de onthullingen in een artikel in de Washington Post mag geloven, dat het wegvoeren van Pence deel was van de staatsgreep. Sterker, het laat zien dat er gepland was, dat er plannen waren om de procedure te stoppen als het Trump tuig Capitol Hill had bezet.

Bonechilling, noemt de voorzitter van de 6 januari commissie het. Dat is niets te veel gezegd.

Voor alle duidelijkheid, de betrokkenen ontkennen en het is niet helemaal duidelijk hoe dit zich heeft afgespeeld. Maar het weghalen van Pence – het Trump-tuig wilde hem ophangen (en Speaker Pelosi de nek omdraaien) – zou het certificeringsproces bemoeilijkt hebben en Trump weer extra tijd gegeven hebben om toch nog te proberen de verkiezingen te stelen. Je hoeft niet in samenzweringen te geloven om de staatsgreep als een samenzwering tegen de democratie te zien.

De 6 januari-commissie kon nog wel eens met een mooi rapport komen. Eerder deze week werd de leider van de Republikeinen in het Huis nog eens (het is niet de eerste keer) ontmaskerd als een opportunistische leugenaar en een voetveeg van de potentaat in Florida. Kevin McCarthy zou niet alleen zijn moeder maar het hele land zou verkopen om in januari Speaker te worden. Op 6 januari zelf zou hij tegen Liz Cheney (nota bene) gezegd hebben dat hij het gehad had met Trump en dat hij impeachment zou steunen. McCarthy ontkende. Net als alle leidende Republikeinen die op 6 en 7 januari dachten dat dit het einde van Trump was, liep McCarthy in no time weer in ganzenpas naar Florida. In op 6 januari zelf stemden 147 Republikeinen tegen de certificering van de uitslag.

Hoe mooi is het dan dat er een opname wordt gelekt die hem precies dat hoort zeggen wat hij ontkende. Ontmaskerd als de leugenaar die hij is. McCarthy haastte zich naar de telefoon om Florida uit te leggen hoe sorry, very sorry hij wel niet was. Maar wat viel er eigenlijk uit te leggen? Maar Trump is grootmoedig en hij kan dit soort ruggegraatloze types goed gebruiken, dus hij heeft McCarthy vergeven. Het is fijn om een Speaker aan een touwtje te hebben (de Speaker is na de vicepresident de eerste opvolger).

Het lijkt erop dat het rapport zal laten zien dat er uitgebreid contact was tussen politici en het Witte Huis, sommigen Trump oproepend iets te zeggen om zijn bende te stoppen (vergeefs natuurlijk), anderen, zoals de verpersoonlijking van Republikeinse domheid, afgevaardigde Marjorie Taylor Greene, oproepend om de noodtoestand uit te roepen (ze schreef Marshall law toen ze martial law bedoelde – wat een schatje toch). Zelfs de Trumpies bij Fox News staan te boek als lieden die op 6 januair het Witte Huis belden om afstand te nemen van de bende. Ook zij en het hele Murdoch-apparaat (Fox, Wall Street Journal en New York Post) lopen weer in de pas.

Ik vrees dat wat voor rapport dan ook zal worden genegeerd en ontkend door de dertig procent van Amerika die gevallen is voor Trumps Big Lie. Zij zijn niet meer te redden, je kunt hen alles wijsmaken.

Je mag hopen maar kunt niet verwachten dat het in november enig verschil zal maken. Dat de kiezers de Republikeinse Partij, die geradicaliseerd is en anti-democratisch, zal straffen voor zijn wangedrag. Helaas, zo werkt het niet. Deze Republikeinen, geen knip voor hun neus waard – met een enkele uitzondering – zullen meerderheden halen in Huis en Senaat. Maar misschien helpt het rapport om de positie van Trump, die al een beetje schuift, verder te verzwakken. Maar ja, zonder dat het de hielenlikkers, McCarthy en McConnell en Co voor hun verraad een prijs zullen betalen door hun mogelijke meerderheden te verspelen.

McConnell gaat het alleen om de macht. Hij heeft aangekondigd dat de Republikeinen voor november geen programma hebben behalve de macht veroveren. Campagneleider senator Scott van Florida, de rijkste man in de Senaat, gooide wat zand in de machine door een programmaatje te ontvouwen dat de belasting voor de laagste inkomens wil verhogen. McConnell liep er snel van weg.

Het enige dat mogelijk duidelijk wordt is dat McCarthy onvoldoende steun zou krijgen als Speaker. Ik word daar niet heel gelukkig van want nummer 2 en nummer 3 in de Huis hierarchie zijn ook heel erge types. Het staat er onverminderd slecht voor met de Amerikaanse democratie.