Op 89-jarige leeftijd is op 7 augustus de auteur David McCullough overleden. McCullough werd bekend door vuistdikke, gemakkelijk leesbare biografieën, merendeels van personen of onderwerpen in de Amerikaanse geschiedenis. Als het genre biografie in Amerika een ongekende bloeiperiode doormaakt, dan is dat mede, misschien zelfs vooral aan McCullough te danken.

Het bekendst werd McCulloughs biografie van John Adams, de tweede president van de Verenigde Staten (1797-1801), gewoon John Adams getiteld. Dat had veel te maken met een HBO-serie die John Adams tot onderwerp had, maar al voor dit visueel vuurwerk het boek een tweede leven gaf, was de biografie een bestseller. McCullough schreef ook biografieën van president Harry Truman (1945-1953), Truman, en van Theodore Roosevelt (1901-1909), hoewel hij zich bij Roosevelt in Mornings on Horseback beperkte tot de jaren voor diens presidentschap.

Aanvankelijk schreef McCullough vooral over grote historische onderwerpen zoals The Johnstown Flood, The Great Bridge over de bouw van de Brooklyn Bridge en The Path Between the Seas over de aanleg (‘the creation’ noemde hij het en dat geeft goed de lange strijd weer) van het Panama Kanaal. In 2015 publiceerde hij nog The Wright Brothers. McCullough werkte ook mee aan de documentaires die Ken Burns maakte over de Burgeroorlog. Hij won diverse prijzen zoals de National Book Award en de Pulitzer Prize.

McCullough past in een groep schrijvers die veel boeken schreven over de Amerikaanse geschiedenis en door hun bestsellers de interesse daarin sterk vergrootten. Joseph Ellis (over de Founding Fathers) en Stephen Ambrose (over Dwight Eisenhower en Richard Nixon) zijn de bekendste tijdgenoten van McCullough. Wat hen en McCullough kenmerkt is een levendige schrijfstijl en aandacht voor de persoon, tot in detail.

McCulloughs Harry Truman was in 1992 zijn eerste volledige biografie, meteen goed voor een Pulitzer Prize. Als leeservaring stak die goed af bij eerdere biografieën van Truman, al vielen bij de oordelen van McCullough, of het ontbreken daarvan, wel wat kanttekeningen te zetten. John Adams liet de kracht zien van een biografische Lazarus-opstanding van een niet vergeten maar toch behoorlijk onderschatte president door Adams leven in dienst van zijn land breed te spreiden, van zijn rol in Massachusetts tot en met de briefwisseling met zijn opponent, Thomas Jefferson. Ook Adams echtgenote Abigail kreeg de rol die ze verdiende, als onmisbare partner van Adams, al zette McCullough de love story misschien meer aan dan de feiten rechtvaardigden.

John Adams wordt algemeen gezien als een van de beste presidentiële biografieën ooit geschreven. Als het een zwakte heeft dan is het overweldigende sympathie voor zijn onderwerp, niet altijd de beste houding om een persoon in historisch perspectief te plaatsen. Maar Adams verdient sympathie en verdiende het om beter herinnerd te worden dan hij werd. Truman had dezelfde kwaliteit en hetzelfde probleem(pje): een ondergewaardeerd persoon kreeg waar hij recht op had en in al zijn volledigheid (meer dan 1000 pagina’s) misschien ook te veel liefde van zijn biograaf.

Misschien was de onderwerpskeuze geen toeval. Adams, Truman en ook Theodore Roosevelt onderscheidden zich door hun karakter. Ze wisten wat ze wilden, stonden voor hun waarden en putten zich uit in dienst van de natie. ‘Hij hield van een goed verhaal, maar waar hij echt van hield was een goed waar gebeurd verhaal’ zei Tom Hanks, die de HBO-serie over Adams produceerde. McCullough was inderdaad boven alles een verteller van verhalen. Zijn onderwerpen leenden zich daarvoor.

In Amerika is de biografie altijd al een gewaardeerd metier geweest en historici genieten in de VS meer aanzien dan bij ons – of in elk geval zijn ze vaker publieke figuren die commentaar leveren of artikelen schrijven. Vrijwel alle presidenten en veel historische figuren vonden een toegewijd biograaf, ook als hun leven minder verhalend was dan dat van Adams en Truman.

McCullough was niet de eerste, of zelfs niet de voorloper, maar wel degene die een doorbraak veroorzaakte. Robert Caro, de veelgeprezen biograaf van Lyndon Johnson, publiceerde zijn eerste baksteen al in 1974, over Robert Moses, de man die het aanzien van New York veranderde. Presidenten lagen toen wat minder in de kast maar dat veranderde toen Caro in 1982 het eerste deel van zijn Johnson-biografie publiceerde. Ron Chernow profiteert ervan met zijn biografieën van George Washington en Ulysses Grant. McCullough was mede verantwoordelijk voor de populariteit van de biografie onder een veel breder publiek. Daardoor konden andere biografen de boekcontracten krijgen die ze nodig hadden om te schrijven over bijvoorbeeld Eleanor Roosevelt of William Seward (Lincolns secretary of State).

De kritiek op McCullough is dat hij meer beschrijvend dan analytisch is en te vriendelijk is voor zijn onderwerpen. Dat is waar maar zijn boeken zijn geweldig leesavontuur. De biografieën moeten niet de aandacht afleiden van McCulloughs boeken over het Panama Canal en de Brooklyn Bridge. Die zijn minstens zo goed als de biografieën die McCullough schreef. In beide gevallen ging het opnieuw om een fantastische verhaal, wachtend op een auteur die het als zodanig wist op te schrijven. Er liggen nog veel verhalen te wachten op een schrijver van McCulloughs kwaliteiten.