De Clintons kunnen in Nederland geen kwaad doen, Hillary noch Bill. Hoewel de loyaliteit soms ernstig op de proef wordt gesteld door de opkomst van Barack Obama, kan Hillary Clinton in onze contreien rekenen op flink wat steun. Ze is een formidabele kandidaat, dat lijdt geen twijfel. Gedisciplineerd, georganiseerd, goed gefinancierd en inhoudelijk sterk. Clinton had geen moeite om boven de groep kandidaten uit te steken. Het hele jaar heeft ze ruim voorop gelegen en landelijk gezien doet ze dat nog steeds. Maar sympathie voor de Clintons moet niet de blik vertroebelen. Het is tijd om eens op een rijtje te zetten waarom mensen die echte verandering willen in Amerika moeten hopen dat Hillary Clinton niet de volgende president wordt en dus ook niet de Democratische kandidaat.

Wat zijn de argumenten? Minstens vier, zou ik zeggen. Alleerst het feit dat ze Clinton heet. Aan deze vaststelling zitten verscheidene kanten, sommige goed, andere slecht. Je kunt er nou eenmaal niet omheen dat Hillary Rodham Clinton haar carrière helemaal heeft gebouwd op haar relatie met Bill Clinton. Ik wil dat niet tegen haar uitspelen maar je mag je best afvragen of Clinton op eigen kracht deze positie heeft bereikt. Met andere woorden, is het de kandidaat, haar persoonlijkheid en haar programma dat maakt dat ze voorop ligt of simpelweg het zijn van Hillary Clinton. Ik weet het niet en u ook niet. Als kiezer neem je een gok. Ik wil best geloven dat ze op eigen kracht ook ooit presidentskandidaat geworden zou zijn maar dat is gewoon niet het geval.

Want laten we wel wezen, de ervaring van Clinton is beperkt. Zeker, twee verkiezingen gewonnen (waarvan de eerste een makkie omdat de sterkste kandidaat – Rudy Giuliani – zich terugtrok) en een behoorlijke periode als senator, al valt er op haar Irak- en Iran-resoluties wel wat af te dingen. Maar de ervaringen met Hillary Clinton in het Witte Huis, als hands on First Lady zijn niet onverdeeld positief. Het was buitengewoon dom om zich begin 1993 in een politiek kwetsbare positie te laten benoemen door haar echtgenoot. Het vertelt iets over haar karakter, haar ambities en haar gebrek aan inzicht.

De gevolgen waren ernaar. Hillary Clinton heeft in 1994 door haar drammerigheid, solisme en gebrek aan politiek inzicht en daadkracht de kans op serieuze hervorming van de gezondheidszorg verknald. Ze wilde zelf de verantwoordelijkheid daarvoor, dus je mag het op de negatieve kant van de balans zetten. Dit falen was direct verantwoordelijk voor de afstraffing die de Democraten in 1994 in het Congres kregen – waardoor het president van Bill Clinton structurele averij opliep. Heeft ze ervan geleerd? Ik hoop het, maar weet u het?

Hillary Clinton heeft door slecht politiek en verkeerd publicitair inschatten mineure schandalen als Whitewater en de dossiers van haar advocatenpraktijk onnodig grote problemen laten worden. En persoonlijk neem ik het haar kwalijk dat ze Bill heeft toegestaan om in 1997 het land een half jaar voor te liegen. Dat ze hem geloofde wil er bij mij niet in en als ze dat wel deed dan kan haar gebrek aan beoordelingsvermogen worden aangewreven.

Dit jaar gaat het natuurlijk om háár kwaliteiten en niet van die van Bill, al is haar echtgenoot nog steeds de slimste en meest aantrekkelijke van alle Democraten (maar vooral, laten we dat niet vergeten, als ex-president). De echte vraag is of de afstraling van Bills populariteit op zijn vrouw iets zegt over die kwaliteiten. Ziehier het tweede argument in de zaak tegen Hillary Clinton. De naam Clinton en de Clinton-erfenis van een stijl van regeren die de jaren negentig domineerde, nodigt niet zonder meer uit tot steun. Als Hillary Clinton wint dan komt een hele zooi assistenten en adviseurs die veel mensen liever ver van het Witte Huis zouden houden weer aan de macht. Veel gezichten in haar campagne zijn bekend, inclusief dat van Bill. Wie vernieuwing wil, verandering en nieuw elan heeft daarvan bij Hillary Clinton tot nu toe weinig kunnen bemerken. Gedegen, middle of the road, risicoloos en weinig wervend – zo mag je het wel samenvatten. Het is goed mogelijk dat ze een competente president zal zijn – ik denk dat ze dat kan – maar Hillary Clinton heeft nog niet duidelijk gemaakt waarom we naar haar presidentschap moeten uitzien. Hebben we echt behoefte aan Clinton III?

Deze twee argumenten leiden tot de derde argument. Het klinkt flauw en saai om te zeggen dat sinds 1989 alleen Bush-lui en Clintons hebben geregeerd (als ze zou winnen) maar dat is wel een feit. Ik maak me niet zo druk over de dynastieke aspecten maar wel over de vaststelling dat beide families een erfenis hebben achtergelaten van politieke verdeeldheid. Dat is niet helemaal aan hen te wijten: de weerzin tegen zowel Bill als George W. had een irrationele component en begon al met de weerzin van links tegen Ronald Reagan, maar dat maakt hem nog niet minder sterk. Het Congres, de politieke omgeving, ja zelfs de barbecue bij de buren: alles is gepolitiseerd. Op die barbecue zorg je al jaren dat het vooral niet over de politiek of de president gaat en dus gaat het nooit en nergens meer over maatschappelijke problemen. Het vervelende is dat president Hillary Clinton als president zal aantreden met zoveel verdeeldheid in haar bagage dat ze moeite zal hebben om een eenheid te vinden die boven de partijen uitstijgt en die een eind kan maken aan het politieke gekijf. Want als Amerika iets nodig heeft dan is het een einde aan dat vreselijke polariseren van de afgelopen twintig jaar. Nogmaals, ik laat in het midden of dat aan Hillary of Bill Clinton is te wijten, dat doet er niet veel toe, want het is wel waar ze straks tegen aanloopt. Haar verkiezing zal elke vernieuwing in de kiem smoren omdat hij zal vastlopen in partijdig drijfzand.

Er moet een radicale breuk plaats vinden met het verleden. Veel van de kandidaten, zowel bij de Republikeinen als de Democraten, brengen die breuk. De enige die dat absoluut niet doet is Hillary Clinton.

Ten slotte een argument dat ik niet kan staven maar dat ook niemand zal kunnen weerleggen: kan Hillary Clinton wel gekozen worden? Deze verkiezingen moeten de Democraten winnen, anders kunnen ze de tent wel sluiten. Mensen die Hillary best wel hoog achten maken zich terecht zorgen over de vraag of zij de strijd kan winnen. Als je dit combineert met twijfel over de vraag of ze effectief zal kunnen regeren, dan mag je als kiezer best je aarzelingen hebben.

Deze argumenten zijn samen te vatten in de volgende stelling: Hillary Clinton is niet de juist kandidaat om de broodnodige verandering in Washington te weeg te brengen. Kan iemand anders dat wel? Ik weet het niet maar de vraag waarmee ik mijn verhaal begon was of Hillary Clinton die persoon kan zijn. Ik kan niet anders dan concluderen dat dit niet het geval is.

Voordat ik bedolven word onder ingezonden brieven: met het feit dat Hillary een vrouw is, heeft dit alles niets te maken. Mij persoonlijk maakt het niet uit, of het de kiezer wat doet weet ik niet maar ik heb het niet meegenomen in mijn overwegingen. En voor de goede orde: ik hoop echt dat de veranderingen er komen. Dit is het pleidooi tegen Hillary Clinton. Niets meer en niets minder.