Het barst van de clichés over Amerika. Deels zijn die het spiegelbeeld van clichés die we over onszelf hebben, deels zijn het snelle indrukken, opgedaan terwijl men als toerist door de woestijnen van het westen raasde. Soms kloppen de clichés met de werkelijkheid – iedere samenleving heeft kenmerken die passen als een handschoen.

Ik heb heel wat clichés gehoord in de vijfentwintig jaar dat ik me intensief met Amerika bezighoud. Toen ik als student naar New York vertrok nam in in mijn bagage de nodige vooroordelen en misconcepties mee. Later als correspondent in Washington probeerde ik zoveel mogelijk verhalen met een originele kijk op Amerika te leveren, soms botsend op de clichématige kijk die sommige redacties er op na hielden. Ik had het geluk dat ik in Amerika werkte toen Ronald Reagan president was en wat je ook van de man mocht vinden, er gebeurde een hoop en vaak was het onverwacht spannend en interessant. De clichés die ik er zelf op na hield, erodeerden als vanzelf onder de welwillende aanvallen (en soms niet zo welwillend) die mijn vrienden erop loslieten.

En meteen maar, kort, het grootste cliché van allemaal: we kennen Amerika

Als deze verzameling clichés iets duidelijk maakt, hoop ik, dan is het dat Amerika een uniek land is. Minder uniek dan het soms zelf denkt, unieker dan buitenstaanders vaak menen. Maar niet zo uniek dat het de wereld buiten kan sluiten. De wisselwerking tussen Amerika en de wereld is zo sterk dat beide veranderen onder invloed van elkaar. Amerika domineert maar is niet dominant genoeg om die hele grote wereld naar zijn hand te zetten.

Tegelijkertijd kunnen wij, in de rest van de wereld, niet zonder Amerika. Ik ben optimistisch over de lotsverbondenheid van Amerika en Europa. Maar juist in Europa zouden we moeten weten hoe moeilijk het is een groot gebied met veel verschillende kanten te doorgronden, laat staan er een eenduidig beeld van te krijgen. De grootste misvatting over Amerika leeft bij onszelf. Wij niet-Amerikanen denken dat we Amerika begrijpen, dat we het kennen. Als u dat na lezing van deze 38 clichés dat niet meer zo zeker weet, dan heb ik mijn doel bereikt.

For what it’s worth, hier de clichés die ik in 2004 samenvatte in mijn boek Bush is dom en 37 andere clichés, aangevuld met enige extra onderwerpen uit het archief.

Clichés Amerika

1. Amerika is oppervlakkig 

2. Amerika is een paradijs voor immigranten 

3. Amerika is één grote eenheidsworst 

4. Amerikanen zien overal samenzweringen 

5. Amerikanen hebben altijd haast 

6. Amerika heeft geen geschiedenis 

7. Amerikanen zijn geloofsgekken 

8. Amerikanen zijn dol op de doodstraf

9. Amerikanen weten niets van de wereld 

10. De Amerikaanse democratie deugt niet 

11. Amerikanen zijn dikzakken 

12. Amerika heeft veel armen 

13. Amerikanen zijn preuts 

14. Amerika is een onveilig land 

15. Amerika heeft geen publieke omroep 

16. Amerikanen hebben een simplistisch wereldbeeld 

17. Amerikanen hebben een hekel aan de overheid 

18. De ongelijkheid in Amerika is enorm 

19. Bush is dom 

20. Amerika heeft geen sociale voorzieningen 

21. Amerika is het land van de vrije markt 

22. Amerikanen zijn conservatief 

23. Amerika is verslaafd aan genotmiddelen 

24. Amerikanen zijn niet verzekerd voor ziektekosten 

25. Amerikanen zijn workaholics 

26. Amerikanen straffen veel te hard 

27. Amerika heeft geen cultuur 

28. De president is de machtigste man ter wereld 

29. Amerikaanse unilateralisme komt voort uit arrogantie 

30. Amerika kent geen klassen 

31. Liefdadigheid floreert in Amerika

32. Amerika houdt van politieke dynastieën 

33. Amerika zijn nog steeds Puriteinen 

34. Amerikanen stappen voortdurend naar de rechter 

35. Iedere Amerikaans heeft een wapen 

36. Amerikanen zijn individualisten 

37. Amerika is een kracht van het goede in de wereld 

38. Amerika en Europa drijven uit elkaar