Maxime Verhagen, de man die valse katholieken een slechte naam gaf, schrijft nu in het CDA blaadje dat hij spijt heeft van de samenwerking met de haatpartij van Wilders, in 2010. Hij had niet voorzien, lees ik, dat de gedoogconstructie als een samenwerking gezien zou worden.

Wat een onzin. Laten we de geschiedenis juist houden. Verhagen wist met 21 zetels in het parlement (een halvering bij de verkiezingen van 2010) 6 ministerposten binnen te halen in Rutte 1. Dat kabinet kwam tot stand nadat een bijna coalitie met de PvdA van Job Cohen (1 zetel minder dan de VVD), met D66 en GL, door Rutte was opgeblazen juist omdat Verhagen weigerde de balans binnen een coalitie te brengen door aan de VVD kant mee te doen. ‘Het paste een verliezend CDA om aan de kant te blijven’, zei hij. Het resultaat was dat Rutte deze onbalans gebruikte om de formatie te torpederen.

Daarna greep Verhagen de kans om binnen Rutte 1 een in verhouding belachelijke machtspositie in te nemen. In de NRC lees ik dat Wilders Verhagen huidige versie bestrijdt en claimt dat Verhagen tegen hem aangaf juist heel blij te zijn met zijn post als vice premier. Ik denk dat de haatzaaier gelijk heeft.

Rutte 1 was wat mij betreft desastreus voor een aantal mensen, al weet ik heel goed dat dit sentiment niet wordt gedeeld. Om te beginnen voor Verhagen natuurlijk maar goed, van hem verwachtte je niet anders, en hij is terecht verder afgevoerd naar de bouwsector waar ook Brinkman na zijn deconfiture terecht kwam. Ook voor Rutte die ik nooit meer zal vertrouwen. Voor mensen als Ben Knapen die zich door Wilders van buitenuit de wet liet voorschrijven. 

Voor Donner en, niet te vergeten, voor Hans Hillen, die als geen ander verantwoordelijk is voor de ontmanteling van onze defensie. Dat beleid, gesteund door de zogenaamd pro-defensie partij VVD, was desastreus in allerlei opzichten.

Zo kan ik nog wel even doorgaan. Wilders profiteerde maar hield zijn poot stijf toen het op aankwam. Een miscalculatie.

Die miscalculatie is vergelijkbaar met die van Pechtold die Rutte, toen demissionair, redde met het stupide ‘lente akkoord’. Daarmee voorkwam hij dat Rutte een beschamende gang naar Brussel moest maken omdat hij de 3 % niet kon halen. Het hielp Rutte de verkiezingen daarna te winnen en het hield Pechtold buiten de deur.

Al was dat Pechtolds verdiende loon, voor mij was het een reden om Pechtolds D66 voorgoed de rug te keren. Met Pechtold is het ook niet goed afgelopen: hij is verdwenen en zijn partij is broos als altijd omdat er niet echt iets veranderd is ten opzichte van het ideologie loze geheel dat de heilige van Mierlo in elkaar zette.

Kiezers zijn kort van memorie. Ik vind dat Rutte het in deze crisis goed doet maar vertrouwen zal ik hem nooit meer.

Er is geen lockdown op de normale activiteiten van de psycho.

Vrijdagavond, een goed moment om aandacht te ontlopen, ontsloeg hij de inspector general die in augustus zijn werk had gedaan door de geloofwaardige klacht over Trumps ‘perfecte’ chantage gesprek serieus te nemen. Hij had geen vertrouwen meer in de man, claimde de psycho die alleen vertrouwen heeft in mensen die blind doen wat hij wil (of wat ze denken dat hij wil).

Gisteren ontsloeg of dwarsboomde hij de inspecteur die door het congres was benoemd om de miljarden die aan bedrijven worden weggegeven te controleren. Vervanging door een acoliet garandeert dat het geld verkwist wordt.

De nieuwe chef staf van het Witte Huis heeft snel ontdekt dat Trumps dagelijks televisie shows goed nieuws maken en zelfs veel kiezers het vertrouwen geven dat hij de zaken onder controle heeft. Er komt nu weer een echte perschef – nou ja, een mini-Kellyann die in februari nog verkondigde dat corona nooit, nooit in de VS zou komen – en er komen weer briefings. Of de journalisten serieuze vragen mogen/kunnen stellen blijft de vraag.

In de tussentijd neemt Trump de tijd om de verkiezingen in november vast te ondermijnen door stemmen per post onmogelijk te maken – ook deed hij het zelf toen hij in 2018 in Florida stemde op zijn Corona-klungelende acoliet DeSantis. Tijdens een Fox nieuws zendtijd voor de Republikeinen verklaarde Trump, naar waarheid, dat er zoveel maatregelen van de Democraten om kiezersparticipatie te bevorderen in de stimulus wet zaten dat geen Republikein ooit meer gekozen zou worden. Precies.

Beter nieuws: de acting secretary of the Navy die commander Crozier ontsloeg toen hij zijn zorgen over corona aan boord openbaar maakte en daarna een idiote, op Trump geïnspireerde, toespraak hield tot de bemanning die Crozier had toegejuicht bij zijn gedwongen vertrek, moet nu zelf opstappen. Let op: volgende stap in de Trump-laat-ik-mezelf-feliciteren-show is het herbenoemen van Crozier.

Ondertussen is duidelijk geworden dat Trump al in januari met twee memo’s gewaarschuwd was dat corona mogelijk honderdduizenden Amerikanen kon doden. Door Navarro, nota bene, nu Trumps uitvoerder van het economisch beleid. De psycho zelf zoekt nog steeds, of steeds weer, naar nieuwe zondebokken. Nu de World Health Organization, die ook al in januari alarm sloeg.

Er wordt gepraat over een 9/11 achtige commissie om precies uit te vogelen waarom de VS zo incompetent en klungelig heeft gereageerd op een dreiging die volgens verziende lieden al jaren eraan zat te komen. Ongetwijfeld zal ook de regering-Obama een veeg uit de pan krijgen, waarschijnlijk terecht. Maar gezien de incompetentie van de narcistische clown die nu de VS leidt, zal zo’n commissie nooit tot de bodem gaan, zeker niet als de man in november wordt herkozen of de verkiezingen zo weet te arrangeren dat hij kan blijven zitten.

En de Republikeinen? Niets van te horen. Nou ja, Moscow Mitch die stevig de vinger aan de pols houdt voor de eisen van deze tijd meent dat zijn prioriteit moet zijn een landelijke ‘right to work’ wet, de Orwelliaanse term voor antivakbondswetgeving.

We kunnen alleen maar hopen dat er geen Supreme Court rechter dood gaat voor de verkiezingen want dan gaat McConnell gewoon iemand erdoor jassen – de kiezers zouden er deze keer niets mee te maken hebben. U herinnert zich dat hij in 2016 een zetel in het SC stal door niet Obama’s voordracht te horen maar de zetel open te houden voor Gorsuch die verder getekend zou moeten zijn door deze valse benoemingsprocedure. 

De afgelopen weken heb ik de tijd gehad om de tweedelige biografie van Adolf Hitler te lezen die Ian Kershaw inmiddels tien jaar geleden publiceerde. Om te beginnen: een geweldige leeservaring. Kershaw is een goede schrijver en zijn opzet, met aan het begin van elk hoofdstuk een kort overzicht van de belangrijke zaken en dan de uitwerking in vijf of zes subhoofdstukken, werkt goed. In een dergelijk groot project zit onvermijdelijk wat herhaling en een goede editor had heel wat pagina’s kunnen schrappen.

Maar ik zou u niet veel meer dan dat over Hubris en Nemesis kunnen vertellen (de veelzeggende titels) als ik niet zoveel Aha-Erlebnissen had gehad. In de inleiding van zijn superbe biografie stelt Kershaw een aantal vragen aan zichzelf en legt eisen neer waaraan een boek als dat moet voldoen. ‘Een geschiedenis van Hitler moet daarom een geschiedenis zijn van zijn macht – hoe hij die kreeg, wat de aard ervan was, hoe hij die uitoefende, waarom hij in staat was die uit te breiden zodat alle institutionele barrières werden doorbroken waarom weerstand tegen die macht zo zwak was. Maar dit zijn vragen die aan de Duitse samenleving gesteld moeten worden, niet enkel aan Hitler.’

Al lezend stelde ik mezelf dezelfde vragen over Trump, zeker als die op legale manier een tweede termijn zou verwerven. Kershaws kwalificaties van Hitlers gedrag en karakter deden me regelmatig denken: dit is Donald Trump. Nee, ik zal niet gaan betogen dat Trump een Hitler is, daarvoor ontbreken andere karaktertrekken en wat Marx de objectieve omstandigheden zou noemen. Misschien is het simpelweg dat narcisten dezelfde kenmerken vertonen als ze de kans krijgen zich uit te leven maar een aantal observaties van Kershaw wil ik u niet onthouden. Ik zal niet steeds zeggen: moet je Trump eens kijken. Dat kunt u zelf heel goed.

Beide mannen zijn narcistisch, dat wil zeggen enkel en alleen met zichzelf bezig en kunnen hun omgeving en wat tegen hen gezegd of met hen gedaan wordt, alleen maar in die termen interpreteren. Hitler was hypergevoelig voor kritiek, hij was een show man die enkel goed functioneerde in een bierhal sfeer waarin zijn gevoel voor retoriek en show tot zijn recht kwam. De Fürhrer las niet maar nam snel besluiten op basis van zijn gut. Aanvankelijk althans, later bleek hij meer onzeker en liet dingen vaak liggen, de urgentie weg redenerend. Hitler werd geaccepteerd door de elite die dacht hem te kunnen controleren, waarna die elite gedwongen was hem te volgen en in veel gevallen blind deed. Rechts was blind voor de gevaren die zo duidelijk zichtbaar waren.

Volgens Kershaw was Hitler ‘gewoonweg beter dan wie dan ook in het aanboren van een rijke ader aan woede, nauwelijks verhuld in de jaren 1920, en nu [vroege jaren dertig] geopend door het vermeende falen van de democratie in een groeiende crisis.’

Eenmaal kanselier: ‘Hij was niet in staat tot systematisch werk en er niet in geïnteresseerd. Hij was zo chaotisch en beunhazig als ooit. Hij had de rol gevonden waarin hij zich volledig kon uitleven in de ongeordende, ongedisciplineerde en indolente levensstijl die nooit was veranderd sinds zijn verwende jaren in Linz’.

Bazig en dominerend, maar onzeker en aarzelend; onwillig om besluiten te nemen, maar dan bereid om besluiten te nemen die verder gingen en gewaagder waren dan iemand had kunnen verwachten en de weigering om, als hij eenmaal een besluit had genomen, om dat terug te draaien: dit zijn onderdelen van Hitlers vreemde persoonlijkheid – zegt Kershaw.

Hitlers stijl van leiderschap werkte vanwege de bereidheid van al zijn ondergeschikten om zijn unieke standing in de partij te accepteren. Ze geloofden dat ze de excentrieke kantjes van zijn gedrag maar moesten accepteren omdat ze van een politiek genie kwamen.

Kershaw beschrijft hoe Hitler zelden uitgesproken, laat staan uitgeschreven opdrachten gaf. Zijn omgeving deed wat ze dachten dat de wens van de baas was. Hitlers toespraken en zijn eindeloze praten over zijn ideeën moesten de richting geven. Anderen moesten daaruit interpreteren wat hij wenste en allemaal moesten ze werken aan een of ander ver doel. Geen wonder dat een aantal lieden hun kans schoon zag om beleid door te duwen. Een doctrine was er niet, het was een rommeltje van verschillende ideeën die hij haalde uit pan-Germanisme en neoconservatisme, gemengd met een amalgaan van variërende fobieën, ressentimenten en vooroordelen en racisme.

De Nationaal Socialisten waren vulgair en verwerpelijk maar ze stonden voor Duitse belangen, ze zouden Duitse waarden beschermen en ze zouden niet afdoen aan privé-bezit. Grof gezegd was dit het denken, zeker in de middenklasse.

Hitler wist zeker dat hij zelf alles goed deed. Zodra iets mis ging of bekritiseerd moest worden had je zondebokken nodig. Iemand of iets moest de schuld krijgen. De joden waren natuurlijk zijn favoriete de schuld van alles, als de communisten het niet hadden gedaan.

Kershaw na het debacle van Stalingrad waar Hitlers expansiedrift en de noodzaak om permanent oorlog te voeren vastliep: ‘Niet enkel het zoeken naar zondebokken maar ook het gevoel van verraad en disloyaliteit zat ingebakken in Hitlers denken’. ‘Hij kon niet anders, had dat vanaf het begin van zijn carriere gedaan.’

Okay, dat lijkt me wel genoeg. Er is reden om te huiveren. Donald Trump kan herkozen worden. Laat ik deze quote herhalen met een andere hoofdpersoon in een ander land: ‘Een geschiedenis van Donald Trump moet daarom een geschiedenis zijn van zijn macht – hoe hij die kreeg, wat de aard ervan was, hoe hij die uitoefende, waarom hij in staat was die uit te breiden zodat alle institutionele barrières werden doorbroken waarom weerstand tegen die macht zo zwak was. Maar dit zijn vragen die aan de Amerikaanse samenleving gesteld moeten worden, niet enkel aan Trump.’

Zaterdag werd de commandant van de USS Theodore Roosevelt ontslagen omdat hij in een emotionele oproep aan de marine leiding had gewaarschuwd dat het coronavirus aan boord onnodige slachtoffers ging maken.

De brief lekte, misschien was dat de bedoeling. Dat maakte de burgerleiding van de marine pissig nog voordat de superieuren van de commandant zich er druk over maakten. De minister van Marine ontsloeg Crozier omdat hij buiten de chain of command om gegaan zou zijn. Volgens de heldhaftige minister deed hij dat om te voorkomen dat Trump de commandant zou ontslaan. 

Er is de nodige opschudding over dit ontslag, nadat Trump eerder een moorddadige Navy seal die door de marine was veroordeeld gratie had verleend.

Wat ik nog niet gezien heb in de verhalen is de ironie dat dit de commandant van de USS Roosevelt is. Theodore zelf namelijk raakte in een soortgelijk conflict toen hij vanuit Cuba wat al te luidruchtig en openbaar klaagde over de soldaten die doodgingen aan besmettelijke ziekten.

Dit schreef ik erover in mijn Roosevelt-biografie:

Roosevelt zei dat hij de tijd van zijn leven had. Toch is het hele

idee van a splendid little war, zoals er later over werd geschreven,

wat ongemakkelijk in een conflict dat toch zeker vijfduizend Amerikaanse

levens kostte, de meesten overigens aan ziekte. Roosevelt zou

altijd een rozig beeld houden van oorlog, als de ware test van echte

mannen. Rozig, romantisch en misplaatst en misschien een sterk

verhaal, maar zeer geloofwaardig: toen hij op Kettle Hill een gewonde

Rough Rider tegenkwam, pakte hij de hand van de man en riep uit

‘Well, old chap, isn’t this splendid?’

Het grootste probleem van de soldaten was voorkomen dat ze ziek

werden. Er heersten gele koorts en dysenterie, gevolg van alle dode

lichamen die in de hitte bleven liggen. Theodore werkte zich uit de

naad om zijn manschappen te helpen en veilig thuis te brengen. De

helft van de Rough Riders was inmiddels gewond of ziek en de groep

probeerde weg te komen van de stinkende loopgraven vol met muggen

die de koorts meebrachten. In afwachting van door Roosevelt gehoopte

verdere actie op Puerto Rico, wilde hij dat zijn regiment goed

at en kracht opbouwde. Hij gaf zelf honderden dollars uit om voorraden

te kopen in Santiago. TR was inmiddels tot kolonel bevorderd,

een titel die hij zijn hele leven liever zou dragen dan bijvoorbeeld

die van gouverneur of president. Vanwege alle zieken kreeg hij het

commando over de hele Tweede Brigade, maar verdere actie leek niet

waarschijnlijk en de meeste soldaten wilden naar huis.

Dat had nogal wat voeten in aarde vanwege de incompetentie en

desorganisatie van het ministerie van Oorlog. Roosevelt offerde zich

op door in een open brief aan het ministerie te vragen zijn soldaten

snel terug te trekken. Deze breuk met de militaire etiquette – kritiek

op de leiding – leidde tot flink wat opwinding. De minister van

Oorlog was ziedend en maakte Roosevelts brief met beledigingen

aan het adres van de National Guard openbaar. De minister suggereerde

dat niet gele koorts of malaria de reden waren dat de soldaten

wilden vertrekken, maar heimwee. Of het Roosevelts brief was die

de doorslag gaf, weten we niet, maar de soldaten werden op 15 augustus

teruggehaald. Het ministerie zou hem zijn kritiek nooit vergeven:

Roosevelt kreeg nooit de medaille waarop hij recht meende

te hebben.

Misschien is er natuurlijke selectie. Domheid, inclusief vertrouwen op geloof als reddingsmiddel, heeft consequenties.

Je kansen om dood te gaan corona zijn aanzienlijk groter als je een hassidische jood bent, een evangelische Trump aanhanger of zo dom bent geweest een Republikein als gouverneur te kiezen (of een Trump-imitator als president). Of fijne studenten in je staat hebt die hun Spring Break hebben gebruikt om corona op te doen aan de stranden van Florida (dat nu de gevolgen draagt van de notoir kwaadwillende gouverneur, nu senator, Scott, en de incompetentie van de huidige gouverneur DeSantis) en dat ook als ze zelf niet ziek worden te spreiden in Georgia en Texas.

Als Fox consument heb je ook een grotere kans het loodje te leggen.

Als Jared Kushner … nee, laat ik daar niet over beginnen.

De VS is nu de grootste brandhaard (straks mogelijk alleen overtroffen door Brazilië en India) vanwege de keuzes die die samenleving heeft gemaakt. There is a price to pay.

De New York Times had vandaag een verhaal over het verschil in het sluiten van winkels in Europa en de VS. Bij Harrods hadden ze de juwelen en dure spullen uit het zicht geplaatst, maar bij Louis Vutton in New York waren houten platen voor de ramen gespijkerd. Alsof er een orkaan aankwam, of rellen en plundering verwacht werden.

In diverse staten van de VS hebben wapenwinkels zichzelf aangemeld als noodzakelijke voorzieningen, zodat ze open kunnen blijven als andere winkels moeten sluiten. Een vriend in de buurt van San Francisco, klassieke progressief met een afkeer van wapens, dacht erover een pistool te kopen. Waarom? Je weet maar nooit wat er gaat gebeuren als de VS echt explodeert in sociale onrust. Zijn vrouw heeft het verboden. Mijn schoonmoeder in Los Angeles, aanvankelijk in slaap gesust door Trump en de staatsomroep, maakt zich nu zorgen over maar een ding: rellen.

Dr. Fauci die door de haatzaaiers op rechts als een Clinton-aanhanger wordt gezien, erop uit om Trump te ondermijnen, heeft nu extra bescherming gekregen. Hij wordt overspoeld door bedreigingen. In Trumpistan is dit geen nieuw verschijnsel. Toen de president vier vrouwelijke leden van het Congres als onamerikaans kwalificeerde en hen aanraadde ’terug te gaan’, gebeurde hetzelfde. Het is een wonder dat doorgedraaide Trump-fans niet vaker tot geweld zijn overgegaan.

Volgens een artikel in de Guardian wordt er al een ongekend beroep gedaan op voedseldiensten. Mensen die nooit hun hand hoefden op te houden komen nu voor voedselhulp. Dit soort voorzieningen zijn een standaard onderdeel van de Amerikaanse samenleving, een bewijs van structurele problemen. Werkende armen, bejaarden, invaliden en anderen die niet in staat zijn zelf hun eten te kopen doen altijd al een beroep op deze diensten.

Net als in Frankrijk en andere door corona getroffen landen vlucht de elite naar zijn buitenhuizen of, als ze die niet hebben, proberen veiligheid te zoeken buiten de brandhaarden in hotels en Airbnb’s. De lokale bevolking moet er niets van hebben, bang als ze zijn – niet onterecht – dat deze welgestelde vluchters het virus naar hun gemeenschap brengen. Southhampton, op Long Island, traditioneel het speelterrein van de rijke Newyorkers, zag zijn inwoneraantal groeien van 60.000 tot 100.000.

Het laagje beschaving in de VS is flinterdun (niet alleen daar overigens). Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef het land gespaard voor verwoesting en beperkte de onrust zich tot rassenrellen in Detroit en andere steden in het Midden Westen. In 1967 en 1968 ontplofte het land in geweld, waarbij de National Guard ingezet werd om de orde te handhaven. Tussen 1968 en 1973 was er sprake van buitensporig geweld met een politieke achtergrond – we zijn het vergeten, maar lees vooral het boek over Patricia Hearst (hier besproken). De regering-Trump houdt niet van voorbereiden maar ik schat zo in dat er noodplannen gemaakt worden. Wie weet wat voor macht de psycho dan aan zich trekt.

Kortom, we zijn nog niet aan het begin van de ellende voor Amerika. De psycho president heeft nu, na weken dralen, 100.000 doden als een succes verklaard. Daar zijn we snel aan toe, schat ik zo. Wat er met het land gebeurt als we het half miljoen naderen en als de striktere maatregelen lang duren, is een nachtmerrie.

Moscow Mitch, Mitch McConnell, baas van de Republikeinse meerderheid in de senaat, obstructie specialist extra-ordinair, heeft een nieuw excuus voor het falen van de psycho.

Door het impeachmentproces was zijn aandacht afgeleid.

Ik blijf het onvoorstelbaar vinden hoe iemand zo zonder enige integriteit, zonder enig moreel kompas, aantoonbare onzin kan verkondigen om zijn politieke agenda te helpen.

Trump weet niet beter, hij is een slachtoffer van zijn eigen narcisme en incompetentie.

Moscow Mitch is veel erger dan Trump. Hij weet wel degelijk beter.

Nederland heeft zichzelf te kijk gezet met zijn harde, fantasie- en empathieloze optreden op Europees niveau.

Ik denk dat we Europa moeten herordenen na deze crisis, op straffe van een disfunctioneel log groepsgebeuren – wat de EU inmiddels is geworden. Hoe precies, dat weet ik niet. Wel weet ik dat we in een parallelle crisis zitten.

Twee Europese problemen die los staan van corona maar erdoor versterkt worden:

het wordt tijd om landen die democratische normen overtreden gewoon de EU uit te zetten. Ik heb het over Hongarije en Polen, in sommige andere Oost-Europese landen is de schending minder evident maar het is tijd om de voordelen van EU lidmaatschap te beëindigen voor landen die alleen die voordelen oppikken en niet de normen die daarbij horen.

het wordt tijd om de beschamende taferelen aan onze grenzen op de een of andere manier op te lossen. De kampen op Chios zijn een aanfluiting. De muur om de EU, verdedigd door mensen die elders solidariteit claimen (sociaal democraten), is weinig anders dan de muur van Trump, laten we wel wezen. Het wordt tijd om een cruciale sociaal democratische waarde, namelijk dat ieder mens het recht heeft te proberen zijn leven te verbeteren, niet te laten ophouden bij de grenzen. Hoe doen we dat? Ik heb geen pasklaar antwoord behalve het klassieke: iedereen moet kunnen komen maar moet zichzelf zien te redden (de verzorgingsstaat geldt in eerste instantie voor burgers niet voor nieuwkomers – hoe lang ze moeten inklimmen, is een van die dingen die we moeten uitzoeken). 

De EU heeft vele andere problemen die het gevolg zijn van succes, waaronder het disfunctioneren met 28 leden en een de facto veto recht van elk land.

Laat de crisis niet verloren gaan, gebruik hem om de EU te heruitvinden. Als daarvoor een paar landen overboord gezet moeten worden dan is dat in deze tijd van harde keuzes maken geen reden om niet te hervormen.

Mijn eerste aanvechting bij het zien van populariteitscijfers van Trump is ze te bagataliseren. November is nog ver, hij kan met zijn dagelijkse televisieshow, omringd door knikkende acolieten, een indruk van leiderschap uitdragen. Kijkers, vooral de domme kijkers en die heeft Amerika er nogal wat, zien alleen dat beeld. Ze luisteren niet of begrijpen niet wat er gaande is.

Joe Biden daarentegen zit opgesloten in Delaware. De bejaarde Democraat heeft geen goede strategie om zelf nieuws te maken. Of misschien moet je toleranter zijn: er is geen goede strategie. Als Trump en de gouverneurs als Andrew Cuomo het nieuws maken, dan moet je niet proberen daar tussendoor te komen. Misschien is het wel goed dat we even niets horen. 

Ondertussen blijft Bernie Sanders zijn destructieve campagne voortzetten. Hij dient geen enkel ander doel dan gedelegeerden op de conventie te hebben en als het verleden een les is dan zullen ze Biden uitjouwen. Sanders laat zien dat hij een buitengewoon slecht politicus is, dat wil zeggen, iemand die net als Trump alleen aan zichzelf kan denken. Ik mag hier verwijzen naar mijn analyse na Super Tuesday die als conclusie (of uitgangspunt) had dat Sanders een grote fout had gemaakt door kandidaat te zijn. Was hij er niet geweest dan hadden we nu Elizabeth Warren als kandidaat gehad. Klik hier voor dat verhaal. 

Ondertussen maak ik me wel meer zorgen over november. De reden is dat het geweldige optreden van Andrew Cuomo, de gouverneur van New York, iedere dag laat zien wat Biden niet is. Biden is geen leider. Hij is een meebewegende, knuffelende allemansvriend. Het verschil tussen beiden doet Biden dagelijks meer ineenschrompelen. Cuomo zegt niet geïnteresseerd te zijn in het presidentschap. In formele zin is dat waar, materieel stond het altijd op zijn lijstje maar had hij nooit een opening. Die heeft hij nu wel.

In veel opzichten blijft het mooiste scenario voor de Democraten het meest morbide. Hopen dat Joe Biden het loodje legt zodat de conventie iemand anders kan kiezen. Cuomo-Klobuchard, Cuomo-Warren, Warren met wie dan ook. Het is allemaal aantrekkelijker. Sorry to say….

Buitengewoon, exceptioneel, is een woord dat Amerikanen in de mond bestorven ligt. Zo zien ze hun land. ‘Exceptionalisme’ was de vlag waaronder Amerika de wereld leidde, de idee dat het land een speciale natie was met een hogere opdracht om de wereld met zijn voorbeeld te dienen, zelfs als de wereld daar niet op zat te wachten.

Trek daar maar een kruis over. Amerika is nog steeds buitengewoon maar de combinatie van Donald Trump en de corona-crisis geeft een nieuwe betekenis aan dat woord. De chaos die de regering-Trump kenmerkt, schept dagelijks buitengewone verwarring. Amerika leidt, zij het nu in het aantal corona-besmettingen: hoger dan waar dan ook. Hoger dan in China, dat ruim vier maal zoveel inwoners heeft.

Dat is het gevolg buitengewone omstandigheden. Zo heeft geen ontwikkeld land een slechter functionerende overheid dan Amerika, een direct gevolg van veertig jaar anti-overheidsactivisme. Geen westers land is structureel meer kwetsbaar voor dit virus. Een gemankeerd zorgsysteem met tientallen miljoenen niet- en onderverzekerden, met elf miljoen illegalen, met centra van armoede, dakloosheid en verslaving die het indammen van verspreiding van het virus moeilijk maken. Een samenleving die kraakt in al zijn voegen. Het corona-virus, in de VS nog in zijn eerste stadia van besmetting, zal laten zien dat Amerika niets beter is dan de rest van de wereld, mogelijk een heel stuk slechter.

Buitengewoon interessant is de aard van Amerika’s federale structuur. De president mag de machtigste man in de wereld zijn, op dit moment zijn het gouverneurs die dagelijks beleid maken. We zijn allemaal bekend met het concept van de trias politica, de scheiding der machten in uitvoerende, wetgevende en rechtelijke macht. Maar dat is enkel de horizontale scheiding der machten, als je dat zo mag noemen. Er is ook een verticale scheiding der machten waarbij besluiten worden genomen op het niveau waar dat het meest effectief is. Dat kunnen de staten zijn, maar vaak ook burgemeesters of, bij onderwijszaken, een lokaal gekozen school board.

De opstellers van de Amerikaanse grondwet wilden dat beleid zo dicht mogelijk stond bij de mensen die het aanging. Zo konden burgers zowel de agenda bepalen als de uitvoering van beleid controleren. In geen enkel ander land worden voor zoveel functies verkiezingen georganiseerd.

Een andere doelstelling was fragmentatie van de macht zodat machtsmisbruik minder goed mogelijk was. Het beperkt de macht van de federale overheid, van de president. Toen president Trump aankondigde dat hij tegen Pasen de economische beperkingen wilde opheffen werd meteen opgemerkt dat het de gouverneurs waren die beslisten over welke zaken al of niet gesloten blijven. Toen hij zaterdag, zonder enige raadpleging aankondigde te overwegen om drie staten in quarantaine te zetten, lieten de gouverneurs van die staten weten dat een buitengewoon slecht idee te vinden. Trump krabbelde snel terug.

Natuurlijk is er een rol voor die federale overheid. Leiding, coördinatie, richtlijnen, voorlichting, bepaalde dwangmiddelen die enkel op dat niveau kunnen worden uitgeoefend, en vooral gebruik van de federale bureaus om op dit soort crises voorbereid te zijn. We weten inmiddels dat Trump zes weken verspilde aan ontkenning en bagatalisering, terwijl de gouverneurs wanhopig probeerden zich voor te bereiden op de crisis.

Inmiddels probeert Trump zich te presenteren als een oorlogspresident, inclusief praten over ‘oorlog’ en ‘overwinning’. Die pose zal weinig mensen overtuigen en hij ondermijnt hem door kleinzielig en ronduit wreed gedrag. Hij kan gewoon niet anders, het is zijn aard. Zo was Trump zijn gewone zelf toen hij in een conference call tegen de gouverneurs zei: ‘Beademingsapparatuur, ventilatoren, en al die apparaten – probeer ze zelf maar te krijgen’. De markt zou het wel oplossen. In een ander geval zei hij tegen gouverneur Cuomo van New York dat naar zijn gevoel de gevraagde 30.000 beademingsapparaten niet nodig waren. Hij is zeker ook de enige leider in de wereld die van lagere overheden eist dat ze ‘hun dankbaarheid’ tonen (en hem prijzen), op straffe van uitgesloten worden van hulp. Terwijl hij de oorlogspresident uithangt en partijdigheid afkeurt, valt hij gouverneurs aan die hem niet bevallen, waarbij zijn afkeer (angst?) voor sterke vrouwen zichtbaar wordt. Meer dan dat, hij geeft vicepresident Pence, de aanvoerder van de corona-taskforce opdracht niet met hen te praten en geeft ondernemingen opdracht geen zaken te doen met Michigan. Uitzonderlijk, dat is wel het minste wat je ervan kunt zeggen.

Je zou kunnen zeggen dat staten die Republikeinen als gouverneur hebben gekozen daarvoor een prijs gaan betalen. Afgezien van Maryland hebben Republikeinen tot nog toe weinig leiderschapskwaliteit laten zien. Texas en Florida zullen hot spots worden, net als New York, maar ze zullen iemand als Andrew Cuomo missen.

Buitengewoon is ook de idioterie ter rechterzijde, ondersteund door en ter ondersteuning van Trump. In geen enkel ander land is er zo’n kluster van ontkenners van de ernst van het virus. Dr. Fauci, de enige die breed vertrouwd wordt, krijgt bakken drek over zich heen als hij een gebaar maakt dat door Trump-fanaten wordt uitgelegd als kritiek op hun grote man. En volstrekt uniek is het dat in de VS een grote groep bereid is tienduizenden, misschien honderdduizenden medeburgers ter dood te veroordelen om de economie, dat wil zeggen de beurs, Trumps maatstaf voor zijn eigen succes, omhoog te jagen. Het laat zich raden de voorstanders van deze methode niet de armsten en meest kwetsbaren zijn.

Dat Trumps waarderingscijfers (licht) zijn gestegen is minder een uiting van lof voor zijn beleid, of gebrek daaraan, dan een klassiek verschijnsel in tijden van crisis: steun voor de leider. George W. Bush scoorde hoog in de tachtig procent na 9/11. Zoals bij Bush staat het bij Trump nog te bezien of dit beklijft en effect heeft op de verkiezingen (de organisatie daarvan en de uitdaging om ze eerlijk te houden is nog heel ander chapiter).

Het buitengewone van de Verenigde Staten, zoals hierboven deels beschreven, ondermijnt wat er nog over was van Amerika’s positie als buitengewone natie, als vanzelfsprekende leider van de wereld. Wie nu nog komt met Amerikaanse exceptionalisme zal met besmuikt hoongelach worden ontvangen. Dat werd pijnlijk aangetoond toen minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo tijdens de G-7 ontmoeting van ministers erop stond om over het ‘Wuhan-virus’ te praten. De andere zes weigerden daarin mee te gaan, het resultaat was een slappe eindverklaring. Buitengewoon kinderachtig.

Alle geklungel van president Trump moet niet verhelen dat de grote ontwikkeling, het einde van Amerika als leidende natie in de wereld, al veel langer bezig is. De oorlog in Irak, de crisis van 2008, Obama’s min of meer mislukte ‘pivot to Asia’ en het niet in staat zijn van de VS om zich los te maken van het Midden Oosten zijn allemaal markeringspunten op de ontwikkeling die in Donald Trumps ‘America First’ hun voorlopige eindpunt vonden. De coronacrisis onderstreept de uniek Amerikaanse binnenlandse zwakheden die hun weerslag hebben op de buitenlandse politiek. Amerika is en blijft buitengewoon maar niet meer op een manier die ons vertrouwen in kan boezemen.