Vandaag in de Standaard en de NRC English translation

Wees niet te snel met het afschrijven van de Republikeinse Partij. De Republikeinen mogen verantwoordelijk zijn voor Trump en alle schade die hij heeft aangericht, de Amerikaanse neiging tot geheugenverlies en vergevingsgezindheid voor zondaars, groot en klein, garandeert ook deze partij een lange en gezonde toekomst. Over een jaar of acht zullen de Republikeinen weer het Witte Huis bezetten, en ondertussen regeren ze op staatsniveau, waar ze vrolijk door kunnen gaan met gerrymandering, het beperken van het kiesrecht en met de strijd tegen het recht op abortus.

Een tweepartijensysteem leent zich niet voor afsplitsingen en voor totale, finale afrekening met een van de twee partijen. Wat er aan correctie komt, en die zal weinig voorstellen, zal plaatsvinden binnen de partij. Witte racisten en evangelische zeloten, groepen die behoorlijk overlappen (ook ‘Jezus redt’ hing prominent aan het bordes van het Capitool), vormen een te groot deel van de Republikeinse achterban om te verwachten dat ze op een zijspoor komen. Toontje lager misschien, tijdelijk, maar het blijven kiezersgroepen die gemakkelijk zijn te mobiliseren vanuit een perspectief van vermeende gekwetstheid en bedreiging van hun privileges.

De zogenaamd traditionele Wall Street Republikeinen noemen zichzelf echte conservatieven maar in werkelijkheid zijn ze opportunisten. Zij hebben nooit moeite gehad om hun karretje te koppelen aan groepen die hen in staat stelden hun belangen te behartigen. Reagan deed het, George W. Bush deed het en ook het Trump-tijdperk gaf daarvan een goede illustratie. Deze Republikeinen vonden Trump een vulgaire onroerend goed boer, maar staken de belastingverlagingen en de deregulering graag in hun zak. Hun opportunisme is echt niet verdwenen. Er komt geen breuk in de partij, niemand heeft daar belang bij.

Politiek in Amerika draait altijd meer om personen dan om ideologie. Kiezers stemmen op iemand die ze vertrouwen of tegen iemand die ze wantrouwen. Hillary was een gemakkelijk doelwit. Met twee kandidaten loont negatief campagne voeren. In 2024 als Kamala Harris de Democratische kandidaat zal zijn – al of niet als zittend president – zullen de spuigaten van racisme, vrouwenhaat en zogenaamd anti-communisme weer opengaan. Gewoon, Republikeinen zoals we ze kennen. Met een redelijke kans op succes.

Historisch perspectief helpt hier. De canard dat de Democraten Amerika socialistisch zullen maken dateert al uit de jaren dertig, de jaren van de New Deal. Het werkt voor rechts, het werkt voor Republikeinen, het werkte zelfs dit jaar nog om de kleur- en visieloze Joe Biden mee te bekladden. Het gaat blijven werken. Een grote groep kiezers in het midden, niet per se racistisch of evangelisch en al helemaal niet pro-Wall Street, kan nog steeds op deze manier opgejuind worden om onder geen voorwaarde Democratisch te stemmen. De Republikeinen zullen het gebruiken, als vanouds. Uiteindelijk scoorde deze partij twee maanden geleden nog 73 miljoen kiezers, en was er niet het coronavirus geweest, dan konden we nu nog eens vier jaar Trump tegemoet zien.

Het is mogelijk dat sommige politici last zullen krijgen van hun Trump-verleden. Maar ik zou er geen geld op zetten. Anti-democratische senatoren als Ted Cruz en Josh Hawley zullen gewoon worden herkozen. Hun kiezers in Texas en Missouri gaan niet met hen breken. Ze staan klaar voor 2024. Ook oud VN-ambassadeur Niki Haley blijft, ondanks haar gezwabber rondom Trump, een aantrekkelijke presidentskandidaat. Ze paste deze week wel op om Trump verantwoordelijk te houden voor het geweld op Capitol Hill. Zal ze last hebben van de Trump-partij? Ik denk het niet. Ze is McConnells troef. Macht lonkt.

De toekomst speelde zich al af terwijl de aanval op het Capitool plaatshad. In Florida kwam de organisatorische top van de Republikeinse Partij bijeen, de Republican National Committee (RNC). De voorzitter, een Trump-acoliet, werd herkozen. De aanwezigen prezen de president, ook na Capitol Hill. Geen kritisch woord te horen. Dit is de bureaucratische kant van de manier waarop Trump de partij in zijn zak heeft. Houdt deze mensen in de gaten: als de top van de RNC wordt vervangen, is dat het begin van de aanpassing. Maar verwacht geen revolutie. Uiteindelijk stemden vorige week 147 afgevaardigden en 8 senatoren tegen de verkiezingsresultaten en daarmee tegen democratie. Reken er niet op dat ze ter verantwoording worden geroepen.

Een interessante vraag is of de Trump aanhang die voor een deel geen vertrouwen heeft in democratie de moeite zal nemen of in staat zal zijn zich te organiseren. Wie democratie wantrouwt wordt niet actief in een partij. Een bundeling via actiegroepen, rechtse militia’s en internetcombi’s lijkt meer voor de hand te liggen. Ze zullen met graagte gebruikt worden door de Republikeinen maar geen autonome factor zijn.

Het klinkt misschien paradoxaal en teleurstellend, maar de aanval op het Capitool maakt het relatief gemakkelijk voor de Republikeinen om zich nu los te maken van Trump. Ineens hadden ze een excuus. Inderdaad, er zijn nu Republikeinen die Trump vier jaar gesteund hebben die afstand nemen. Maar wel ná de verkiezingen die hij bijna won, en ná twee maanden leugens en bedrog. Ze zullen het komende jaar trots melden hoe principieel ze waren. Reken erop dat Mike Pence, de ultieme labbekak die maar één keer niet sprong toen Trump hem daartoe opdracht gaf, zal worden geprezen als baken van karaktervastheid. Gepaste bescheidenheid na vier jaar Trump? Geen schijn van kans.

Zoals Mark Twain zei toen artikelen over zijn dood bleven verschijnen: ‘De berichten over mijn dood zijn geweldig overdreven’. De Republikeinse Partij zal zich even gedeisd houden maar berichten over haar dood zijn overdreven. Let maar op, over vier jaar, over acht zijn ze er weer. Niets bindt Republikeinen meer dan de wens om macht te hebben. Daar hoeven ze geen programma voor te hebben, geen ideologie, zelfs geen populistische leider. Houdt u vast, ze zijn sneller terug dan u denkt.

Ik wijs op een mooi artikel in de New York Times over Josh Hawley, senator voor Missouri. Deze veelbelovende Republikein liet zich afgelopen weken kennen als iemand die de leugens van Trump gebruikte om zijn eigen politieke carriere te pushen, dat wil zeggen, een run in 2024. Hij liep woensdag met een opgeheven vuistje voorlangs de terroristen die een uurtje later het Capitool zouden bestormen, om hem bij te staan democratie om zeep te helpen.

Het artikel maakt duidelijk dat Hawley niet alleen Republikein is maar ook een christelijke zeloot. In het artikel komt ook onze eigen zeloot, Abraham Kuyper, aan de orde:

In a 2017 speech to the American Renewal Project, he declared — paraphrasing the Dutch Reformed theologian and onetime prime minister Abraham Kuyper — “There is not one square inch of all creation over which Jesus Christ is not Lord.” Mr. Kuyper is perhaps best known for his claim that Christianity has sole legitimate authority over all aspects of human life.

Nederland spreekt een woordje mee! Dit is het klimaat waarin Amerikaanse evangelische extremisten opgroeien. In Michigan bijvoorbeeld, waar de Dutch Reformed sterk zijn (Grand Rapids als hoofdkwartier) en waar onze geweldige journalisten uitkafferende leugenachtige ambassadeur Hoekstra vandaan komt.

Over Hoekstra gesproken. In de NRC neemt de bespreker van dienst Jord Kelder de maat voor gebrek aan journalistiek inzet (en teveel eigendunk) toen gisteren onze eigen patriot Baudet te gast was. Kelder liet de moeilijke vragen over aan de andere aanwezigen. Ik heb over Baudet alleen gelezen, maar ik kan het me helemaal voorstellen en wijs graag ook nog op Kelders wanprestatie eerder deze week toen hij Hoekstra aan de tafel had en zich liet afbekken in plaats van de juiste scherpe vragen te stellen. QED.

Vergeet het 25ste amendement, vergeet impeachment. Het wordt op zijn best een motie van censure. Voor het laatst gedaan tegen Trumps favoriete president, Andrew Jackson, in 1834. Ook Joe McCarthy, van de heksenjacht, kreeg een censure aan zijn broek.

De Republikeinen zijn te bang en te prinicipeloos om iets serieus te doen.

Deel mij in bij de pessimisten. Er wordt veel geschreven over de wake up call voor Amerika, dat het land nu zich zal oprichten en de dreiging voor zijn democratie zal pareren. Dat Republikeinen zich los zullen maken van Trump. Ik heb er weinig vertrouwen in.

De schade is te groot. De Republikeinen onder Mitch McConnell hebben vier jaar lang Trumpisme uitgebuit om macht uit te oefenen. Ze zitten nu niet thuis na te denken over hun zondes. Integendeel, ze kijken hoe ze zo met weinig mogelijk schade hun dominantie als minderheidspartij kunnen continueren. Ze runnen de rechtbanken, ze runnen de staatscongressen, ze runnen de herindeling na de census voor meer gerrymandering. Er is geen reden voor hen om te wanhopen.

Allemaal veroordelen ze geweld, maar noteer ook even dat de meeste Republikeinen niet Trump verantwoordelijk houden voor het opstoken van deze terroristen. Laat staan dat ze erkennen dat het tolereren van Trumps Charlottesville, de aanval op het congresgebouw in Michigan en alle ondermijning die daar tussenin ligt, zullen erkennen. Het proces van witwassen is al bezig. Niet dat iemand die antifa nonsens gelooft, maar een paar supporters die te ver gingen? Ach, kan gebeuren. Binnenkort wordt hielenlikker Mike Pence tot held verheven omdat hij 1 keer, precies 1 keer niet opsprong toen Trump jump riep. Let maar op.

De New York Times had vandaag een uitstekend artikel van Timothy Snyder, een professor aan Yale die een paar jaar geleden al een mooi boekje schreef On Tyranny. Het is lang maar lees het vooral, het is de moeite waard. Hij verdeelt Republikeinse politici in gamers en breakers. De gamers zijn mensen als Mitch McConnell, Susan Collins, Mitt Romney, die macht willen. De macht om hun financiers en in-het-zadel-houders te helpen. De breakers zijn de cynische opportunisten als Ted Cruz en Josh Hawley die willens en wetens het systeem willen breken omdat ze niet in democratie geloven, althans niet in democratie die hen aan de macht zal helpen. Enfin, lees het zelf.

Ik vind het een mooi onderscheid maar kan alleen vaststellen dat beide groepen de Amerikaanse democratie ondermijnen. De gamers hebben op hun geweten wat we de erfenis van vier jaar Trump mogen noemen. Ze zijn medeplichtig. Reken niet op berouw of zelfs maar bewustzijn van hun daden. In het Huis stemden meer dan 120 Afgevaardigden tegen de uitslag van democratische verkiezingen, in de Senaat waren er 8 die volhielden dat democratie kapot moet (misschien zeven, want Tommy Tubberville, de dorpsidioot die Alabama vertegenwoordigt, heeft geen idee waar het over gaat).

We zullen snel terug zijn bij business as usual, het normaal dat Joe Biden belooft. Maar er is iets kapot. De Cruzzen en Hawleys van deze wereld, sluwe, hoog opgeleide manipulators met een slechte inborst, hebben gezien hoe je Amerika verovert. Ze zullen zich niet inhouden.

En mocht er iets met Biden gebeuren en Kamala Harris wordt president, dan zullen we zien dat spuigaten open gaan. Een zwarte vrouw, communistisch, socialistisch, whatever. Dan krijgt ’this is not who we are’ een heel nieuwe betekenis.

Amerika is een kapot land, intens racistisch, bediend met politici die geen scrupules hebben.

Reken mij tot de pessimisten.

Voor lezers die zich afvragen of mij mailen waarom ze mij nooit als ‘deskundige’ op televisie zien, een eenvoudig antwoord. Ik word nooit gevraagd. Ik meld dat niet uit verontwaardiging of gekwetstheid, maar als feit.

Mijn goede collega Maarten werd weer van stal gehaald. Hij mag nu als brave teddybeer, gedomesticeerd via de Slimste Mens, zijn verhaal vertellen en tafels domineren. Wat mij meer stoort is dat iemand als Willem Post, die in januari 2017 voorspelde dat Trump zich wel normaal zou gaan gedragen (Clinton-adept was en ook een grote toekomst zag voor Bloomberg), nog steeds zijn ‘deskundigheid’ mag uithangen. Charles was overigens ook iemand die deze normalisering van Trump voorzag… Kan de schoonzoon van Pelosi ook als journalist optreden? Hmm. Hij weet meer dan hij mag zeggen. Geen goede positie.

Ik neem het niemand kwalijk als ze verkeerd voorspellen. Dat doe ik vaak genoeg. Maar het zou fijn zijn als de argumenten op een rijtje worden gezet.

En er is een groepje Trump uitmelkers, die vanwege de altijd gebalanceerde aard van Nederlandse discussiefora, hun plek veroveren. Het loont in Nederland om pro-Republikein te zijn, Trump acceptabel te vinden. Dat is het soort mensen die ze graag boeken om de vermeende anti-Trump deskundigen van tegenhang te voorzien. Het is een lucratieve business. Maar wat mij betreft kunnen ze dan beter echte niet deskundige maar wel gelovige en Trump stijl leugenaar nemen, Leon de Winter bijvoorbeeld (en de Telegraaf in het algemeen). Altijd Trump verdedigen maar de laatste weken opmerkelijk stil over Amerika.

Het meest ergerniswekkend is dat de Trump-ambassadeur aan een dergelijke tafel zit. Wat voegt zo iemand in die functie toe? En in dit specifieke geval, van Pete Hoekstra, weten we dat hij liegt en mede opstoker is van onzin (dat hij die terugtrok toen hij hier wilde komen, doet er niet meer toe) is. We weten dat hij als hij een kritische vraag krijgt de journalist afbekt. Vrijdag deed hij dat blijkbaar weer met Jord Kelder, die overigens, naar mijn bescheiden mening, niet al te kritische vragen stelde en de ouwehoer die Hoekstra is, vrij baan gaf. Iedere vier jaar zien we dit? Bush en Clinton overkwam het ook? Wat een onzin. Durfde iemand aan die tafel de man tot de orde te roepen?

Allez, wat vaak ontbreekt aan de deskundigentafel is historisch perspectief. En dan heb ik het niet over de Obama of Clinton campagnes waar menigeen een bakje koffie heeft gedragen, maar de lange lijn van de Amerikaanse geschiedenis.

Het klinkt misschien als een pleidooi voor eigen kunde, maar het moet me toch even van het hart. Als u vindt dat u geweldig bediend wordt door deze deskundigen, geniet ervan. Kijk ook hier voor een eerdere hartekreet.

Nu minister van Transport Elaine Chao (ook echtgenote van Moscow Mitch) ‘principieel’ ontslag neemt vanwege Trumps operette greep, is het goed te memoreren dat mevrouw Chao naast Trump stond toen hij in de zomer van 2017 over de terroristen in Charlottesville zei dat hij best wel goede mensen zag. Geen enkele minister heeft tijdens de regering Trump ontslag genomen om principiële redenen. Ze hebben hem al die tijd met raad en daad gesteund. (Ik vermoed dat mevrouw Chao mede gemotiveerd is omdat haar echtgenoot, 78 jaar oud, door zijn beveiligers onder zijn armen naar de veilige ruimte moest worden gesleept – dat gaat het bejaarde echtpaar niet in de koude kleren zitten.)

Als nu Betsy de Vos, de minister van vernietiging van openbaar onderwijs en familielid van de moordenaars in Irak die twee weken geleden gratie kregen, ontslag neemt. Als oud minister van Justitie Barr, de man die anderhalf jaar lang de rechtsstaat ondermijnde namens Trump, als die mensen nu terugtreden, walgend van wat vier jaar Trump heeft opgeleverd, dan is het goed vast te stellen wie verantwoordelijk was voor Trumps optreden.

Zijn kabinet kan zich niet aan de afrekening onttrekken door nu afstand te nemen.

De Republikeinse Partij als geheel is het eerste aanspreekpunt. Van de weigering om Obama’s voordracht voor het Supreme Court te horen, tot het niet aanvaarden van de verkiezingsuitslag toen het ertoe deed, namelijk in de week erna, was de partij was in de handjes van caudillo Trump. Alleen Mitt Romney onderscheidde zich door voor zijn impeachment te stemmen maar ook hij bleef te lang stil.

Binnen die zielloze, gevaarlijke partij, zijn er individuen die extra verantwoordelijkheid dragen. Mitch McConnell natuurlijk, de man die meer dan wie dan ook Trump mogelijk maakte, hielp en uit de wind hield, alles met het doel om zijn macht te vergroten en zijn eigen agenda uit te voeren.

Een goede tweede is de pathetische Lyndsey Graham, die zijn ziel aan de duivel verkocht, en er niets voor terugkreeg. Er is Kevin McCarthy, de minderheidsleider in het Huis, een van de vervelendste en gevaarlijkste politici in het Congres. In een buitencategorie, en nu ook heerlijk gefileerd door de serieuze media, staan roekeloze opportunisten als Ted Cruz en Josh Hawley, die willens en wetens de verkiezingsfraude retoriek steunden en gebruikten voor eigen doeleinden. Josh Hawley gaat er nog spijt van krijgen dat hij met gebalde vuist langs de terroristen liep.

Er is een roedel aan andere senatoren, Ron Johnson van Wisconsin bijvoorbeeld, die door belachelijke onderzoeken naar Hunter Biden, Robert Mueller en anderen, hun plicht verzaakten.

Er waren de stafleden van Trump, mensen die op eigen titel hun karretje aan de psycho koppelden. De perschefs die geen vragen beantwoordden, de juristen, de chef staf Meadows, een van de mensen die Trump de afgelopen maanden opjuinde, maar ook de onscrupuleuze Mick Mulvaney. Er waren de ‘volwassenen’ in de kamer die Trump in toom zouden houden – geen van hen nam ontslag uit principe. Stephen Miller, de kwade genius rondom Trump, vier jaar lang.

Het addergebroed, de kinderen en de schoonzoon die niet alleen incompetent maar ook principeloos was. Met zijn laatste Samson act, het neerhalen van het hele bouwwerk, heeft hij ook hun vooruitzichten om te profiteren van zijn corrupte regering verminderd.

Kortom, bij de afrekening die nu volgt kunnen we de lui die opeens principes hebben gevonden gevoeglijk afschrijven. Te hopen valt dát er afgerekend wordt en niet net wordt gedaan, zoals hielenlikker Mike Pence deed, we gewoon verder kunnen.

Er zal nog veel gezegd worden over de reacties van het politieke apparaat en de Trump media op een blanke terroristische onderneming – voorlopig komen ze niet verder dan best wel een paar goede mensen te zien en het zelfverstopte paasei van anti-fa’s te vinden. De Trump media kunnen alleen worden gepareerd met principiële mensen die Amerika vertegenwoordigen. Joe Biden was deze week te breedsprakig maar had wel de juiste toon.

Maar het is te vroeg om de scherven op te ruimen en verder te gaan. Er moeten koppen rollen.

Tja, en dan Mark Zuckerberg die ineens het licht ziet. Waar was hij de afgelopen vier jaar? En die Twitter lui? Een ban voor 12 uur nádat de schade was aangericht? Over Murdoch hoeven we het niet te hebben, die is tenminste open over zijn politieke voorkeur en de inkleuring van zijn media (Fox, Wall Street Journal, New York Post en zo nog wat partijdige tenten).

En kunnen we meteen ook die parmantige, arrogante Trumpiaanse ambassadeur dumpen? Die man die veel te vaak door onbegrijpelijk meegaande media wordt gevraagd om commentaar. Het is geen commentaar, het is officiële prietpraat. Weg met Hoekstra die nog steeds net doet alsof er niets aan de hand is.

De staatsgreep operette was een passend einde van Donald Trumps presidentschap. Niemand kan zeggen dat de bestorming van het congresgebouw onverwacht was. Afgelopen zomer deden Trump aanhangers het al eens voor toen ze het congresbouw van Michigan overnamen, ook toen opgejuind en toegejuicht door de president zelf. De oproepen van Trump om naar het congres op te trekken en zijn steeds bizarder stellingen over met hoeveel verschil hij de verkiezingen wel niet had gewonnen, konden haast geen andere uitkomst hebben.

De bestorming kwam ook op een passend moment. Net had Ted Cruz, een van de senatoren die Trumps gedrag had ondersteund, verkondigd dat hij de legitimiteit van de verkiezingsuitslag moest aanvechten. Wel 35 procent van de Amerikanen meende dat er iets niet in de haak was, riep hij. Cruz en zijn even opportunistische en ambitieuze collega Josh Hawley hebben maandenlang de kiezers verteld dat er fraude was. Ze presenteerden hun zelfgebakken cake als een belangrijk politiek feit enkel en alleen om zichzelf als post-Trump Trumpisten in de markt te zetten.

Een paar minuten later moesten de volksvertegenwoordigers en de vicepresident geëvacueerd worden. Het leek op 9/11 toen een van de vliegtuigen onderweg was naar Capitol Hill (het werd in Pennsylvania door de inzittenden gecrashed) en buitenlandse terroristen Amerika dreigden te onthoofden. Gisteren waren het binnenlandse terroristen. Osama bin Laden zat anderhalve kilometer verderop in het Witte Huis.

Voor de statuur van Amerika betekent deze staatsgreep onmeetbare schade. Maar het maakte een aantal dingen duidelijk die andere misschien boven de markt waren blijven hangen. Het zet Trumps presidentschap neer voor wat het was: een blamage voor Amerika. Zo gaat het de geschiedenisboeken in, met Trump als onbetwistbaar slechtste president aller tijden. Het maakt een einde aan de politieke carrière van Trump en zijn addergebroed. Deze grove man zonder moreel kompas kon overal mee wegkomen, van lastig vallen van vrouwen, tot uitgesproken racisme, tot naakte corruptie, maar dit zal hij niet overleven. Als ik dit schrijf moet ik er toch meteen bijdenken dat Amerikanen hardleers zijn en behoorlijk dom en we dit al vaker dachten.

Deze bestorming zet de Republikeinse Partij in de beklaagdenbank, waar ze voor weldenkende burgers overigens al stond. Dit is de partij die Trump accepteerde, hielp en uitbuitte als het haar van pas kwam. De partij die zetels in het Supreme Court stal en meeging in Trump racisme en nu ridicuul lijken law-and-order campagne toen politiegeweld het echte onderwerp had moeten zijn. De partij van meerderheidsleider Mitch McConnell, de ware kwade genius achter Trump. De partij van opportunisten, van aan Yale en Harvard opgeleide senatoren die zich vermommen als Trumpiaanse populisten. De partij van evangelische zeloten die democratie secundair achten – zie de baniers met Jezus die woensdag aan het Capitool werden opgehangen.

Het was echter van goddelijke gerechtigheid dat terwijl de binnenlandse terroristen de absurd beperkte veiligheidsmaatregelen van Capitol Hill omverliepen, in Georgia de senaatsverkiezingen werden beslist. Mitch McConnell zal de komende jaren moeten slijten als minderheidsleider. Het was fantastisch nieuws, het enige goede nieuws op een donkere dag.

We moeten, helaas, dit verhaal wat verder trekken dan Washington. Trumps presidentschap, met dit als apotheose, onderstreepte het verval van Amerika. Van Amerika als wereldmacht, als voorbeeldland, als leider in moeilijke tijden, als garantie van internationale regels en afspraken. Van Amerika als beschaafd land dat zijn best deed maatschappelijk onrecht te corrigeren. Amerika ontbreekt het aan wil om zichzelf op te richten, zich te herpakken en te investeren in zichzelf, op alle niveaus.

Dit is een Amerika geworden van verval, van tribaal gedrag, van geweld. Een land met honderden miljoenen wapens, waar je je als burger nooit veilig kunt voelen. Waar iedere dag wel een meervoudige, soms massale moordpartij plaatsvindt. Een land waar dagelijks meer dan 3000 mensen doodgaan aan corona, simpelweg omdat de leiders van het land er geen aandacht aan besteedden.

‘This is not America. This is not us’. Ik heb het de afgelopen jaren te vaak gehoord als er weer een weerzinwekkende moord had plaatsgevonden, weer een zwarte doodgemaakt was. Ik wilde het geloven toen president Obama het zei na de moorden in Charleston door een doorgedraaide blanke jongere. De harde waarheid is: dit ís Amerika. Deze gemilitariseerde hard core blanke racisten die namens de president het congresgebouw bestormden: dat is Amerika. De murw geslagen volksvertegenwoordigers die tot diep in de nacht probeerden te doen alsof niets de Amerikaanse democratie kon verstoren, oogden machteloos.

Ja, er zijn goede kanten aan dit drama. Hoewel Trump nog veel kwaad kan doen de komende veertien dagen, is hij geen legitiem president meer – wel legaal helaas. Alle gebabbel over het 25ste Amendement is niet meer dan dat. Hij wordt echt niet afgezet. Het zou ook betekenen dat zijn rechterhand en hoogste hielenlikker, Mike Pence, gedurende een paar dagen de 46ste president zou worden. Dat verdient deze evangelische dwaas niet.

De ontwikkeling versterkt ook het presidentschap van Joe Biden. Hij was woensdag de enige die zich gedroeg zoals iemand in zijn positie zich moest gedragen. Het helpt mensen zich te doen realiseren hoe een echte president eruit ziet en klinkt. Belangrijker nog is dat hij na Georgia meer mogelijkheden heeft tot serieus beleid en dat hij deemoedige Republikeinen zal ontmoeten, al zal dit laatste niet lang duren. De obstructiemacht van McConnell en zijn acolieten is aanzienlijk verminderd.

Er is geen twijfel – er was nooit twijfel – dat Joe Biden en Kamala Harris op 20 januari worden geïnaugureerd. Het is zeker dat de incompetente caudillo die tot 12 h die dag in het Witte Huis mag verblijven, zich niet zal laten zien. Het plannetje om die dag vast een campagne in 2024 aan te kondigen, om nieuws te stelen en de partijpolitiek te verlammen, zal niet worden uitgevoerd. De helikopter zal op 20 januari opstijgen om Amerika’s slechtste president aller tijden naar een welverdiend ballingsoord in Florida te brengen. Of wellicht heeft hij de nacht tevoren al de hoofdstad verlaten. Amerika had een mooie traditie om ongewenste personen met pek en veren de stad uit te jagen. Tijd om die te herstellen.

Toevoeging 22.20h: de ’toespraak’ van Trump was een schande. Hij bleef liegen, en veroordeelde niet de staatsgreep. Wat een fluim.

De staatsgreep is bezig. Een ander woord is er niet voor. Het directe resultaat is niet alleen een beschamende vertoning en gevaarlijk, maar ook dat vandaag niet de resultaten van de verkiezingen zullen worden bevestigd. Precies wat Trump wilde.

En laten we duidelijk zijn, dit is niet enkel Trump. De Republikeinen die dit allemaal mogelijk maakten en opjoegen, de partij van law and order, zijn mede verantwoordelijk. Net als de loser zelf hebben zij deze ontwikkeling mogelijk gemaakt, onvermijdelijk zelfs.

Als er een goede kant zit aan deze staatsgreep door een zittende president die niet wil vertrekken dan is het dat niemand meer zal twijfelen aan de intense slechtheid van deze man. Niemand zal Trump nog verdedigen, zelfs niet laffe opportunisten zoals Cruz en Hawley die al met 2024 bezig zijn. Te hopen valt dat zij ook ter verantwoording zullen worden geroepen.

Ik heb al vaker geschreven over het einde van Amerika. We zien het voor onze ogen. Het gaat verder dan Washington en de politici. Dit zijn mensen met wapens, geaccepteerd door de Amerikaanse bevolking.
Hoe dit gaat aflopen is nu nog niet te voorzien maar wel is duidelijk dat de schade immens is, niet te herstellen.

Trump houdt zijn mond terwijl hij tv kijkt, Ivanka tweette dat dit Amerikaanse patriotten zijn voordat ze die tweet verwijderde.

Ik had niet gedacht dat federale militairen zouden worden ingezet voor deze verkiezingen maar daar gaat het wel op lijken. Geen andere mogelijkheid om deze terroristen uit het gebouw te krijgen. Kan Trump dat tegenhouden? Weet ik eerlijk gezegd niet. Onbegrijpelijk overigens dat er bij Capitol Hill niet gerekend was op deze terroristische ondermeing. Het gebeurde onder hun neus, anderhalve kilometer verderop, in het Witte Huis.

Het vertrek van Donald Trump over twee weken, gebukt onder zijn stigma als een loser in het kwadraat – hij verloor niet alleen de verkiezingen maar ook zijn staatsgreep -, was de eerste stap. Maar bijna net zoveel genoegen zal het geven om Moscow Mitch, de man die in Washington praktisch gezien de werkelijke macht had als meerderheidsleider van de senaat, gereduceerd te zien tot een machteloos spartelende aanvoerder van een emmer vol Republikeinse krabben, allemaal gericht op 2024 en niet op herstel van McConnells machtspositie.

We zijn er bijna. Op dit moment, 12 h, woensdagmiddag, heeft Warnock al gewonnen van de zittende senator Loeffler, een zielloze en fantansieloze rijke en corrupte dame. John Ossof ligt voor, 16.000 stemmen, meer dan godfather imitator Trump zondag eiste van de secretary of state, en wat er nog geteld moet worden komt uit Democraten gunstig gezinde counties.

Fingers crossed. McConnell is bijna gekooid. Het spektakel van de bevestiging van de kiesmannen uitslag door de hielenlikker Mike Pence, een lege huls als er ooit een was, zal niet meer blijken dan dat. Kunnen we op 20 januari eindelijk aan het werk.

Niets verbaast meer over de psychopaat in het Witte Huis. Behalve gestoord is de man ook een maffiose godfather van het meer vulgaire soort. Het gesprek dat de Washington Post gisteren onthulde van de president van de Verenigde Staten met de secretary of state van Georgia was van een grofheid die niet verraste maar bevestigde dat Amerika maar net ontsnapt is aan de ondergang van zijn democratie.

We horen de onroerend goed boer, dit is hoe Donald J. Trump zijn business runde. Met een paar juristen aan zijn zijde mensen in een minder machtige positie bedreigend. We kennen de verhalen hoe Trump elk contract met een aannemer wist uit te melken met zijn club van consiglieri. Ik kan je het leven lastig maken, kan eindeloos procederen, verander je contract, lever tien procent in. ‘Vind voor mij 11.780 stemmen’ klonk het uit het hoofdkwartier van de belangrijkste democratie in de wereld. Het is erger dan beschamend.

Als ik zeg dat Amerika maar net ontsnapt is, dan is dat de optimistische versie. Aan Trumps zijde zat zijn chef staf, Meadows, een voormalig afgevaardigde. Achter Trumps pogingen om de uitslag van de verkiezingen te frustreren staat zijn partij. Het is niet enkel Josh Hawley maar het zijn nu ook twaalf andere senatoren, onder leiding van de super opportunist Ted Cruz, die de democratie om zeep helpen. Vicepresident Pence spreekt zijn steun uit voor het initiatief. Eerder zagen we dat 130 Republikeinen het Huis een onzinnige rechtszaak namens Texas steunden om de uitslag van de verkiezingen te ondermijnen.

Het voldoet niet meer om te wijzen op Mitt Romney als ‘geweten’ van de Republikeinen. De afgelopen vier jaar, afgetopt met het voorbije jaar, inclusief impeachment, laten zien dat de hele partij corrupt is, vijanden van de democratie.

In het Amerikaanse tweepartijen systeem is het dodelijk als een van de partijen de democratie opgeeft. Vandaar het pessimistische scenario dat, vrees ik, realistischer is: vier jaar van obstructie van het presidentschap van Joe Biden en racisme over zijn vicepresident zullen in 2024 leiden tot de verkiezing van een van deze opportunistische populisten met Harvard- en Yale-opleidingen tot president. Te vrezen valt dat zij beter zullen zijn in het misbruiken van hun macht dan de man met de benepen geest die nog zestien dagen in het Witte Huis zit. We moeten ons voorbereiden op groter onheil in 2024.

Want laten we niet ophouden bij de Republikeinen als partijzeloten. Uiteindelijk zijn er 73 miljoen Amerikanen geweest die bereid waren deze mini-claudillo nog eens vier jaar de gelegenheid te geven het land kapot te maken. Zo gezien zijn de Republikeinen de perfecte vertegenwoordigers van hun achterban. Dat ze zelf die achterban hebben opgestookt om onzin te geloven en hun ondemocratisch optreden te steunen, is waar, maar geen excuus. We zien hier het ergste afglijden van de democratie, het misbruik van proces en procedures die een dergelijk systeem in stand houden. Zoals Tocqueville vaststelde, en velen na hem, kan democratie alleen bestaan als er overeenstemming is over de waarden waarop de procedures zijn gevestigd, als er een civic society is waar iedereen bereid is zich te gedragen. In de VS heeft de helft van het land dat opgegeven.

Het telefoongesprek dat Trump voerde was waarschijnlijk slechts een van de vele met officials in andere staten waar hij de uitslag wil veranderen. Die hoeven we niet te horen. Dit gesprek was voldoende. Dat het niet meer verrast en zelfs niet leidt tot geweldige opwinding in Amerika onderstreept alleen maar hoe gevaarlijk de situatie is. Totdat het restant van de Republikeinen openlijk en duidelijk afstand neemt van deze president en van hun collega’s in de senaat en het huis moeten we aannemen dat deze mensen accepteren wat er gebeurt. En ik heb het niet over geneuzel in de marge, dat ze 6 januari accepteren en dit ongepast vinden. Nee, nu voldoet alleen nog maar een totale afwijzing van hun eigen president.

Joe Biden kan blijven dromen dat hij compromissen kan sluiten met deze anti-democraten. Hij zou het niet moeten willen. We kunnen alleen maar hopen dat de twee zetels in Georgia naar de Democraten gaan, al was het maar als afstraffing van deze Republikeinen. Belangrijker is dat een meerderheid in de senaat de Democraten in staat stelt beleid te maken. Biden zal er snel achter komen dat hij niets heeft aan de Republikeinen van Moscow Mitch en Ted Cruz. Aan de Republikeinen, punt uit. Keihard erin gaan is de enige manier. Met respect en steeds onderstreping van de democratische normen.

Er kan nog veel gebeuren in veertien dagen, maar niet dat Trump alsnog vier jaar krijgt. Op 20 januari om 12 h is deze nachtmerrie voorbij.

Maar de schade zal nog toenemen. Een confrontatie met Iran, opgejuind door Israël en de moordenaars in Saoedi Arabië, is nog mogelijk. En een stroom van klein bier ondermijningen van de rechtsorde en de civiele omgang. Gratie voor meer criminele maatjes van Trump, en de corrumpering van de Medal of Freedom. Na Rush Limbaugh – een godspe als er ooit een was – krijgen nu afgevaardigden Nunes en Jordan, ondermijners van de rechtsstaat en verdedigers van Trumps wangedrag, de medaille omgehangen.

Tja, die medaille had ooit waarde, zoals de Amerikaanse democratie een voorbeeldfunctie had. It’s all over now.