Het heeft maar kort geduurd. De gedachte dat Joe Biden en zijn Democraten Amerika fundamenteel zouden kunnen veranderen, lijkt nu al, pakweg 150 dagen na Bidens aantreden, schipbreuk te lijden.

Het infrastructuurprogramma, groot en groots, wordt geleidelijk aan uitgekleed in een illusoire poging om Republikeinen aan boord te krijgen. De hogere belastingen voor de rijken zullen er niet komen, wel, een succesje, een wereldwijde belasting voor grootverdienende ondernemingen. Het rapport dat gisteren verscheen over belasting ontlopende gigarijken laat zien dat Elizabeth Warren, op de linkervleugel van de partij, het bij het juist einde heeft. Vermogen moet belast worden.

Het onderzoek naar de operette staatsgreep van 6 januari is geblokkeerd door Republikeinen. Zij willen vooruit kijken en doen dat, ironisch genoeg, door zichzelf aan Trump op te knopen en achteruit te praten over de Big Lie. De wetgeving om op federaal niveau verkiezingen te beveiligen voor politieke ondermijning door Republikeinen, gaat er niet komen.

De belangrijkste dwarsliggers zijn niet eens de Republikeinen van Mitch McConnell. Het zijn twee Democraten, Kristen Sinnema van Arizona en Joe Manchin van West Virginia. Vooral de laatste geniet van zijn status als belangrijkste politicus in Washington. Hij is nodig om de Democraten eensgezind het eensgezinde blok Republikeinen tegemoet te laten treden. En hij verrekt het. Hij doet net of tweepartijen wetgeving iets is dat de Democraten tot stand moeten brengen en waar Republikeinen niet eens over hoeven te denken.

Het schijnt dat op het gebied van infrastructuur Biden de moed heeft opgegeven dat er een deal kan komen die aanvaardbaar is. Eindelijk, zou je zeggen. Maar het plan erdoor drukken met reconciliatie hangt weer op Manchin. En het afschaffen van de erfenis van segregatie, het definitief opbergen van de filibuster, is ook al van de agenda afgevoerd omdat oom Joe het niet wil (Manchin dan).

Een lichtpuntje wordt misschien dat de oudste rechter van het Supreme Court, de 82-jarige Stephen Breyer, met pensioen zal gaan, zodat Biden in een relatief rustige tijd een opvolger kan benoemen (een zwarte vrouw, zo geconditioneerd zijn we inmiddels ook al weer). Het was een fout van de heilige Ginsburg dat ze niet tijdens Obama’s tweede termijn terugtrad, zodat we nu met een extra conservatieve rechter zitten. Hopelijk is Breyer verstandiger. Maar dit zijn mensen als Mark Rutte: ze hebben geen ander leven dan hun publieke leven. Ze weten van geen ophouden.

En zo zitten we weer in de vaste situatie van de afgelopen decennia: vastgelopen politiek. Obstructie van Republikeinen. Democraten op weg naar een zeperd in november 2022. Er is maar een alternatief en dat is confrontatie. Ik weet niet of Biden het kan maar ook hij moet inzien dat de komende weken beslissen of zijn veelbelovende presidentschap veelbelovend blijft of ook echt verandering tot stand brengt.

Ik ben er niet optimistisch over. De komende dagen zullen we vooral Biden zien in de reparatie van bondgenootschappelijke relaties. Maar ook daar is het een moeizaam gevecht tegen het wantrouwen dat Trump heeft doen ontstaan. Dat is niet per se slecht: Europa moet leren op eigen benen te staan. Ondertussen is het, zoals vaak opgemerkt, ietwat vreemd dat Biden een topontmoeting heeft moet Poetin.

Die kan ook alleen maar interessant worden als hij uitloopt op confrontatie. Genoeg onderwerpen: de moorddadige instelling van Poetin, de beïnvloeding van verkiezingen, de cyber aanvallen, Oekraïne, Wit Rusland. Het zou raar zijn als dat geen confrontatie op zou leveren. Maar wat moet er uit deze top komen? Poetin spint er garen bij dat hij als gelijke erkend wordt op het wereldtoneel. Het zou wel heel wrang zijn als hij daarvoor niet een prijs betaalt.

Ondertussen wordt Kamala Harris opgescheept met onmogelijke taken. Ga in het door Amerikaans beleid mede kapot gemaakte Midden Amerika maar eens vertellen dat je niet moet imigreren. Iedereen die de kans krijgt, doet dat en geef ze eens ongelijk. Een zak geld gaat daar niets aan veranderen.

Nee, na 150 dagen is er geen reden voor geweldig optimisme. Het is fijn dat de federale overheid weer min of meer normaal functioneert. Dat niet overal lobbyisten de bureaucratie runnen. Maar wetgeving maken? Dat zit er niet in.

Het optreden van Sywert van Lienden bij Buitenhof droeg alle kenmerken van een zorgvuldig voorbereid media optreden. Vooral ‘de groene zeep moet in de aanbieding zijn’ was een formulering waarover flink is nagedacht. Een media adviseur van de Leugen BV van Van Lienden heeft daar weer veel aan over gehouden.

Het interview liet veel te wensen over. Van Lienden begon Twan Huys te kietelen door te zeggen dat hij bereid was zich te onderwerpen aan de meest gevreesde interviewer van Nederland. De man die Hoekstra en Hirsi Ali zo genadeloos fileerde….

Ik ben geen deskundige op het gebied van het opzetten van BV’s, CV’s (ik dacht dat daar eerst sprake van was) en andere manieren om geldstromen zo voordelig mogelijk te regelen. Vele vragen bleven hangen. Huys probeerde nog wat bruto netto maar het gaat om een veel groter bedrag dan je dacht – volgens Van Lienden was de vennootschapsbelasting er al afgetrokken.

Het kon niet teruggestort worden omdat dan een private equity investor het geld zou opstrijken. Hoezo? Het kan aan mij liggen maar daar begreep ik weinig van. Valuta risico – pakte goed uit – had denk ik wel anders afgedekt kunnen worden, zodat het voordeel niet naar de do gooders ging.

Wat te doen met het geld? Van Lienden zou er alleen maar aankomen als hij tot de bedelstaf gebracht werd – daarmee de mogelijkheid voor prive gebruik gewoon openlatend. Goede doelen, onder zijn leiding. Gegeven de geheugenstoornissen waarmee ook de media te kampen hebben, kunnen we de do gooder binnen niet al te lange tijd weer in onze amusements opinieprogramma’s zien. Geld rondstrooiend. Zonder winstoogmerk. Zonder eigenbelang.

De contacten binnen het CDA bleven ook onhelder. Een soort Limburgse constructie in Den Haag. Briefje naar die, telefoontje naar deze en daar ben je bij de premier, onze geheugengestoorde leider. Ze wisten ervan.

Van Lienden zei dat hij van de daken had moeten schreeuwen dat er winst gemaakt werd, abject veel winst. Dat deed hij niet. Huys had effectieve clips die lieten zien dat Van Lienden gewoon aan alle kanten stond te liegen en pretendeerde dat het allemaal liefde werk oud papier was. Hij ‘had een moreel kompas’ laten opstellen. Tja, lastig als je zelf niet je morele verantwoordelijkheden kunt vaststellen, maar misschien wel weer heel geschikt om het CDA programma te schrijven.

De val van publieke personen is altijd lelijk. Maar de val van iemand die zich voordoet als publieke weldoener en al jaren surft op media aandacht voor zijn creatieve maar niet erg relevante plannen is extra lelijk en tegelijk wel voldoening gevend. Van Lienden heeft nooit iets om niet gedaan. De meeste mensen doen dat niet maar hoeven niet die pretentie op te houden. Hij was influencer voordat de term geboren was en verdiende er goed aan.

De vriendjes van Van Lienden die een paar miljoen minder opstreken (waarom eigenlijk?) waren oprechter. Moet je aan hen vragen, zei hij in opdracht van de media adviseur (idem vragen over wat politici dachten, inclusief de heilige Omtzigt). Een van hen hield het gewoon voor zichzelf. Vreemd dat je eigenlijk meer voelt voor zo iemand dan voor deze zelfingenomen zielepoot, glijdend en glibberend over de groene zeep van zijn zelfverrijking.

Het is fascinerend om te zien als het niet zo treurig was. De campagne van de Telegraaf tegen D66, of beter gezegd, tegen een brede coalitie waarin ook PvdA en Groen Links zouden zitten. De wakkere krant van rechtse belangen voert al jaren campagne tegen Groen Links. Als de columnisten even niets kunnen bedenken gaan ze wild tekeer tegen Groen Links en/of Klaver en/of Halsema. Voorspelbaarheid is de norm, eerlijk gezegd. Dat geldt ook voor de pro-Trump columnisten.

Maar terzake. Het zijn de parlementaire journalisten, die, bizar genoeg, mogen aanschuiven bij de amusementprogramma’s Op1, die pas goed en dagelijks hun best doen om de ‘Kaag coalitie’ te torpederen nog voordat hij tot stand is gekomen. ‘Kritische’ VVD’ers krijgen een platform om Rutte te waarschuwen.

So far, allemaal vanzelfsprekend. Wat deprimerend stemt is hoe de politici zich laten sturen. Rutte laat weten dat de inhoudelijke verschillen met GL en PvdA wel erg groot zijn, terwijl hij braaf knikt naar Eerdmans en diens programmatische immigrantenhaat. Hoekstra die ineens een rechtse onderstroom in zijn partij ontdekt die programmatisch niet bestaat (zoals Tom-Jan Meeus in zijn column vaststelde). Het CDA schuift op in de richting van 2010, het opscheppen van een buitengewoon aantal ministerzetels door een flink gereduceerde partij. Verhagen, Hillen, Knapen en andere katholieke waterdragers van de PVV.

Moet de PvdA überhaupt willen regeren? Als lid zich ik nee, tenzij heel bijzondere programmatische successen worden binnengehaald, en alleen in combinatie met Groen Links. Zonder die combinatie wordt een kleine partij in dit soort coalitie genaaid door Rutte, zonder enige twijfel. Persoonlijk zou ik sowieso nooit met Rutte willen regeren, en voor mij als PvdA lid is het antwoord dus ‘nee’, niet doen.

Wat voor regering moet er dan komen? Geen idee. Het is niet aan een kleine verliezende, of verlies consoliderende partij om een impasse te doorbreken die mede door de VVD wordt veroorzaakt. Ze zoeken het maar uit. Een minderheidskabinet met D66? Lijkt me lastig. Rutte zal steeds naar rechts buigen, Kaag steeds naar links. Kan nooit lang duren. D66 zal moeite hebben om zijn leden in toom te houden.

Rutte heeft geen moeite met een rechts minderheidskabinet, laten we zeggen VVD, CDA, JA21. De SGP zal veilige steun bieden, de PVV idem, Forum wat minder veilige. Een boerenzetel erbij. Zwak, maar rechts. De Telegraaf zou juichen.

En overigens ben ik van mening dat de Eerste Kamer moet worden afgeschaft.

Dit belooft interessant te worden, of te blijven. Naomi Osaka is een van de meest aantrekkelijke en meest interessante tennis speelsters van deze tijd. Als tennister leuker dan het geweld van Serena Williams en als uitgesproken activiste effectiever.

Osaka weigert na de wedstrijd het verzamelde journaille te woord te staan wier belangrijkste vraag natuurlijk is ‘How do you feel’? Niet zo goed, zegt Osaka. Ze heeft geen zin om door die media hoepel te springen. Ze claimt dat het niet goed is voor haar ‘mental health’. Voor iemand die zo welbespraakt is, een ongelukkige formulering. Ze had moeten zeggen dat ze wel wat beters te doen heeft dan zich te laten afleiden door ergernis over domme vragen. Zoiets zou Louis van Gaal gezegd hebben, liefst in steenkolen Engels.

Osaka kreeg na haar eerste wedstrijd op Roland Garros (gewonnen) een boete van 15.000 dollar omdat ze geen zin had die zeurpieten te woord te staan. De dreiging van uitsluiting hing boven haar hoofd. Ook de dreiging om te verliezen trouwens, want ze is niet zo goed op gemalen baksteen. Osaka trok zich terug.

Dat is jammer. Ik had liever gezien dat ze doorzette en gewoon elke keer 15.000 dollar inleverde (peanuts, laten we wel wezen, Sywert van Lienden zou er nog geen CV voor opzetten), of dat ze zich inderdaad, na winst, had laten uitsluiten. Zouden de tennisbazen de meest aantrekkelijke speelster van deze tijd op non actief durven te stellen? We zullen het niet weten.

De vraag blijft: bestaan tennissers bij de gratie van de media aandacht die ze krijgen? En kunnen ze dan niet zomaar zeggen dat ze die media enkel accepteren als ze dat uitkomt? Kunnen de tennisbazen hun tennissers bepaald gedrag opleggen?

Is het niet hypocriet van Osaka dat ze de media aandacht die ze krijgt gebruikt om haar politieke agenda te pushen (black lives matter – ze heeft er lofwaardig actie voor gevoerd) vervolgens diezelfde media afwijst als ze hun werk willen doen? Of als het niet hypocriet is, onverstandig omdat ze zo minder aandacht krijgt voor dingen die er werkelijk toe doen?

Ik vrees dat Osaka deze veldslag gaat verliezen. Sterker, ik denk niet het goed was voor haar mental health om deze strijd aan te gaan. Van mij mag ze er hard ingaan, maar eerlijk gezegd, het is het niet waard.

PS. Osaka heeft laten weten dat ze daadwerkelijk lijdt aan depressie. Daar is iedereen even stil van. In de combinatie met de ongelooflijke eenzaamheid van een individuele sport als tennis, legt dit heel andere problemen op tafel. Ik zei altijd dat tennis een ‘mindgame’ is. Meer nog dan ik dacht.

President Biden laat verder onderzoek instellen naar de mogelijkheid dat het coronavirus ontsnapt is of zijn wortels heeft in het laboratorium in Wuhan. Het onderzoeksteam van de WHO dat twee maanden geleden rapporteerde achtte de kans dat dit het geval was klein maar had zo weinig mogelijkheden tot onderzoek gekregen dat ze nauwelijks geloofwaardig waren.

Over geloofwaardig gesproken, hier zien we een uitstekend voorbeeld dat laat zien dat als een president altijd liegt, die ene keer dat hij mogelijk de waarheid spreekt ook als leugen wordt gezien. Anders gezegd, als je geen enkele geloofwaardigheid hebt, zoals dat gold voor Donald Trump, dan gelooft niemand wat je ook maar zegt.

Trump pompte in het voorjaar van 2020 de laboratorium theorie flink op. Hij noemde corona het China virus. Zijn loopjongen op China terrein, zijnhandelsadviseur Peter Navarro, ging verder en riep dat er geen enkele twijfel was aan de laboratorium theorie. Zowel Trump als Navarro waren al een jaar bezig om China de aartsvjiand te maken (nadat Trump aanvankelijk had gedacht dat hij met Xi voordelig zaken kon doen – een handelsakkoord en zelfs, hij vroeg er openlijk om, Xi’s hulp bij zijn herverkiezing).

De verhoudingen waren begin 2020 al flink bekoeld. Dat verdrag kwam er niet, er werden mini stapjes gezet, de kans op een deal voor de verkiezingen was verlopen. Trump had flinke importheffingen gelegd op Chinese export naar Amerika, waarmee hij vooral de consumenten in de VS benadeelde. Daarop had China de landbouw import uit de VS beperkt. Trump strooide 10 miljard dollar rond onder de giga landbouwondernemingen om de schok op te vangen. Navarro en zijn team wilden meer en strengere sancties.

Kortom, er was al een hele geschiedenis aan China bashing aan de gang toen Trump de grens met China sloot, in februari 2020 (het enige verstandige dat hij in 2020 ondernam om de verspreiding van het virus te beperken – een maand later veroorzaakte hij de pieken in de eerste golf door de grenzen met Europa te sluiten waardoor tienduizenden besmette Amerikanen zich terughaastten). In verkiezingsmodus zag Trump gelegenheid om China als boksbal te gebruiken. En, los van de labtheorie, het werkte.

Als Trump ergens krediet voor kreeg wat zijn buitenlandse politiek betreft dan was het China als directe concurrent, zoal niet vijand, van Amerika te benoemen. Never mind dat Obama al in 2013 zijn ‘pivot to Asia’ had gemaakt, never mind dat Trump de eerste twee jaar zwabberde en in zijn transactionele modus mogelijkheden zag voor deals, Trump kreeg lof voor zijn China beleid. Over Oeigoeren en Hong Kong hoorde je hem weinig of niet.

Wat ik hier interessant vind is dat Trump door zijn opeenstapeling van leugens en samenzweringsnonsens de mogelijke echte samenzwering, de lab theorie, ongeloofwaardig maakte. The boy who cries wolf, het jongetje dat altijd waarschuwt voor de wolf, meestal onterecht, wordt niet geloofd als de wolf echt komt, gaat hier maar gedeeltelijk op. Maar de les dat presidenten die aantoonbaar liegen, niet geloofd worden, niet vertrouwd worden, als er werkelijk wat aan de hand is of zou kunnen zijn, wel degelijk.

Het begon met de verkiezingsuitslag van 2016: Trump zou vijf miljoen stemmen zijn misgelopen door fraude, hij had, meende hij, ook de popular vote gewonnen. Bij de inauguratie kregen we de ‘alternative facts’ voorgeschoteld door zijn acolieten: er waren meer bezoekers bij de inauguratie dan bij Obama. Iedereen wist dat hij loog, inclusief zijn perschef die zichzelf daarmee meteen buiten spel zette.

Het werkt eroderend. Iran gevaarlijk? Niet als Trump het zegt. Noord Korea vredelievend? Je lachte erom. Poetin Amerika’s beste vriend? De wereld keek verbluft toe. Presidenten hebben geloofwaardigheid nodig om hun volk mee te krijgen. Dat Biden nu op basis van de feiten de lab theorie opnieuw onderzoekt, pleit voor hem. Hij laat de theorie niet simpelweg vallen omdat Trump hem ooit naar voren schoof en omdat Trump het land kapot maakt met zijn Big Lie.

Het is een les die aan Trump niet besteed is. Maar Xi heeft meer te vrezen van Biden dan van de narcistische malloot die voor hem president was.

Zoals de regelmatige lezer weet, ben ik nogal pessimistisch over de toekomst van de Verenigde Staten. Helaas kreeg dat pessimisme de afgelopen week verdere bevestiging.

Niet alleen in de senaat, waar regelrecht opportunisme en totaal gebrek aan enig moreel perspectief de Republikeinen verleidde tot het blokkeren van een commissie van beide partijen die onderzoekt wat er precies is gebeurd tijdens de staatsgreep van 6 januari. Het bevestigt dat de partij in de greep is van Donald Trump, en dat de senaat in de greep is van de meest verwerpelijke politicus erin, Mitch McConnell. Toegegeven, het vergt nogal wat om de meest verwerpelijke Republikein te zijn, maar Ted Cruz en Josh Hawley komen niet in aanmerking omdat ze de macht missen. Ze staan klaar in de coulissen.

Deze blokkering op zich is niet meer dan een symptoom. Waar ik me werkelijk zorgen over maak is over de toekomst van de democratie. Nu al is het zo dat Republikeinse kiezers uitslagen van verkiezingen niet meer vertrouwen (tenzij ze winnen). De Big Lie van Donald Trump – dat hem het presidentschap ontstolen zou zijn – zou geen kracht hebben als niet de Republikeinse politici, groot en klein, hem daarin zouden steunen.

Op staatsniveau worden kieswetten aangepast om het moeilijk te maken te stemmen. Dit is een klassiek Amerikaans gezelschapspel, waarin nota bene de Democraten juist heel goed waren tijdens de segregatie. Tegenwoordig zijn het Republikeinen die barrieres opwerpen voor kiezers, heel goed wetend dat ze een minderheid zijn die alleen met valse methodes kan winnen. Om dat laatste te garanderen, zetten ze ook in de nieuwe kieswetten dat de staatswetgevers uitslagen mogen negeren of veranderen, als de uitslag hen niet bevalt.

Het lijkt allemaal kleinzielige Spielerei maar dit is waar ik bang voor ben: Republikeinen maken het onmogelijk voor de Democraten (de meerderheid) om verkiezingen te winnen en laten keer op keer zien dat ze alles zullen doen om de macht te verkrijgen en te behouden. In reactie zullen Democaten het vertrouwen in het democratisch proces verliezen. Een staatsgreep van een Democratische ‘verliezer’ is niet uitgesloten.

Ik wil de Democraten niet de hemel in prijzen, maar vergelijk hun reactie op de ‘overwinning’ van kleine Bush, in Florida, in 2000, met 500 stemmen verschil eens met wat de Republikeinen hier voorschotelen. Die reactie was een voorbeeld van beschaafd burgerschap, je neerleggen bij de uitslag van een democratisch proces, zoals trouwens ook Richard Nixon deed, ere wie ere toekomt, in 1960, toen de Democraten bijzonder krap en mogelijk frauduleus wonnen.

Het zal niet lang duren voordat alle Amerikanen verkiezingen en verkiezingsuitslagen wantrouwen, voordat Democraten net zo wantrouwig zijn als Republikeinen nu. In de meest pessimistische voorstelling gaat dit leiden tot een stelsel waarin iemand de macht grijpt (daartoe acht ik Cruz en Hawley wel degelijk in staat) omdat hij (het zal een hij zijn, al zijn de vrouwelijke Republikeinen geen haar beter) claimt de verkiezingen gewonnen te hebben, never mind de uitslag. Iets minder pessimistisch is de voorstelling dat het tot permanente stagnatie en elkaar beschuldigen en uitdagen zal leiden, maar uiteindelijk gaat dat hetzelfde gevolg hebben.

De Amerikaanse democratie wankelt, durf ik wel te stellen. Ik kan nog een batterij aan andere redenen opsommen om dat te illustreren, van het exploderend bezit van wapens, nu ook zonder vergunning overal in Texas te dragen, tot het geneuzel over 1619 versus 1776 (alsof de Founding Fathers geen slavenhouders waren), van verbod op onderwijs in evolutie tot verbod op critical race theory.

Maar deze ondermijning van het kiesstelsel is de grondslag van alle negatieve gevoelens over de ontwikkeling van de VS.

Donald Trump zal in de geschiedenisboeken die later worden geschreven (als ze in vrijheid geschreven kunnen worden, misschien wordt Amerika ook een Xi-achtig autoritair regime) de meest belangrijke president van Amerika blijken. De man die met zijn Big Lie de samengeving fataal vergiftigd heeft waardoor de democratie in Amerika aan zijn einde kwam.

Vandaag wordt beslist over de toekomst van de filibuster, de uit de segregatietijd daterende eis dat je 60 van de 100 senatoren nodig hebt om debat te kunnen stoppen, en te stemmen. Omgekeerd: heb je die niet dan sneuvelt de voorgestelde wetgeving.

Vandaag gaat het over de vraag of er een tweepartijen commissie komt om de staatsgreep van 6 januari te onderzoeken. De commissie zoals die nu wordt voorgesteld is aanvaard door het Huis, uitonderhandeld tussen Democraten en Republikeinen, al konden maar 35 Republikeinen ervoor stemmen. Hij is gemodelleerd op de 9/11 commissie, die in 2004 een imponerend rapport uitbracht over wat er allemaal gebeurd was rondom die dag. Te laat om kleine Bush naar huis te sturen, maar we wisten tenminste wat er mis gegaan was.

Het voorstel voor een 6 januari commissie ligt nu bij de senaat. Er zijn 60 stemmen nodig om het in stemming te brengen en dat zou ook meteen betekenen dat het aanvaard zou worden. Je zou denken dat een voorstel om diep te gaan in het uitzoeken wat er gebeurde op 6 januari weinig omstreden zou zijn, maar dan hebt u het mis.

Hoewel opportunisme leider Mitch McConnell aanvankelijk neigde naar steun voor de commissie, heeft hij nu in opdracht van Trump zich ertegen gekeerd. Het is echter niet alleen Trump die maakt dat McConnell en de senatoren die hij in zijn greep heeft tegen onderzoek naar de waarheid zijn.

Ze zijn bang, terecht, dat zal blijken dat het rapport negatief zal uitpakken over de vraag in hoeverre de Republikeinen mede verantwoordelijk waren voor de onrust door de Big Lie van Trump te steunen (diezelfde dag nog stemden 141 Republikeinse Afgevaardigden tegen de uitslag van de presidentsverkiezingen). Aangezien McConnell en zijn nog ernstiger moreel gehandicapte collega in het Huis, minderheidsleider McCarthy, geen enkel ander doel hebben dan in 2022 de meerderheid te krijgen in Huis en Senaat, zijn ze daarom tegen waarheidsvinding.

Het is een treurig stemmend verhaal van Republikeinen die op staatsniveau proberen het stemmen zo moeilijk mogelijk te maken en op federaal niveau enkel obstructie kunnen plegen. Het zal, vrees ik steeds meer, de ondergang van de Amerikaanse democratie worden.

Maar die filibuster, hoe zit dat? Twee Democratische senatoren denken dat je met de Republikeinen kan en moet samenwerken, Sinnema van Arizona en Manchin van West Virginia, zijn felle tegenstanders van het stoppen van de filibuster regel. Ze claimen dat het mogelijk is common ground te vinden en dat je dat altijd moet proberen. De filibuster dwingt daartoe.

Zeggen ze. In de praktijk leidt de filibuster tot obstructie. De meerderheid krijgt niet wat de meerderheid wil. De mogelijke torpedering door de staatsgreepleider in Florida, uitgevoerd door zijn acoliet McConnell, haalt het vijgeblad weg dat Sinnema en Manchin blijven ophouden om de filibuster niet af te schaffen.

Nu de Democraten alles hebben gedaan om aan Republikeinse eisen te voldoen (gelijke aantallen leden van de commissie, rapportage voor 31 december 2021 zodat het niet in een verkiezingsjaar valt) kunnen deze twee niet volhouden dat de Republikeinen best bereid zijn om samen te werken. Zo mag je, in zekere zin, hopen dat de commissie wordt afgestemd door de Republikeinen, omdat het hoop biedt dat de filibuster nu eindelijk eens wordt afgeschaft.

Belangrijke dag vandaag. De waarheid over 6 januari of de afschaffing van de filibuster. Ik weet al wat er is gebeurd op 6 januari en ik denk niet dat de Trumpistaanse gelovigen ooit van de Big Lie af te brengen zijn, dus ik hoop dat we vandaag de filibuster kunnen begraven – naast de commissie.

Zoals u weet hebben politiek en sport niets met elkaar te maken. Vandaar dat we in 2018 in Poetins Rusland voetbalden en in 2022 in het corrupte Qatar, waar meer arbeiders om het leven gekomen zijn bij de bouw van totaal overbodige stadions dan er voetballers zijn. Zet er vraagtekens bij en het geëikte bla bla borrelt op. Van de FIFA hoef je niets anders te verwachten en wie denkt dat het IOC (’the games must go on’ – München 1972, ik zal het nooit vergeten) een haar beter is, heeft het mis.

De meeste Japanners willen niet dat de uitgestelde Olympische Spelen deze zomer doorgaan. Japan is redelijk gespaard gebleven in de coronacrisis – al vinden er juist nu uitbraken plaats. Maar net als Taiwan heeft dat geleid tot een enorme vertraging in de vaccinatie. Japanners zijn bang dat die duizenden sporters en vele duizenden bij-acteurs corona mee gaan brengen. En geef ze eens ongelijk. Dat Nederlanders, op aandringen van de Telegraaf, weer staan te dringen om minder veilige gebieden te bezoeken (of onze mindere veiligheid naar wel veilige gebieden te brengen), in de rij staan voor hun vaste menu van zon en standvakanties, wil nog niet zeggen dat de insulaire Japanners bezoekers welkom zullen heten.

Als ik er geld op zou moeten zetten, dan vermoed ik dat uiteindelijk die spelen niet door zullen gaan. IOC officials doen hun best alle risico’s te bagatelliseren en de Japanse premier wil graag door, maar what’s the point als de burgers niet willen? Kunnen we al die arme sporters die al een jaar hunkeren naar de spelen niet weer teleurstellen? Ik zou niet weten waarom niet. Het zou geen argument moeten zijn.

Japanners zijn niet alleen insulair maar ook redelijk gezagsgetrouw. Laat ik geen lullige grapjes maken over de oorlog. Maar ik heb zo’n vermoeden dat we de komende weken flink wat actie zullen zien om de spelen uiteindelijk af te blazen. Het is uiteindelijk geen songfestival.

Volgende halte: de winterspelen in (nou ja, bij) Beijing. Gegeven alle kritiek op China voor de grootscheepse schending van mensenrechten in Xinjiang (en Tibet, Hong Kong en zo nog wat regio’s) zou het mooi zijn als we het land konden straffen, of in elk geval moreel met opgeheven vingertje konden waarschuwen, door die spelen niet door te laten gaan. Hier ben ik minder zeker van mijn geld. Ik denk niet dat genoeg landen genoeg ruggengraat hebben om hier nee te zeggen. Tenzij de VS het voorbeeld geeft.

Voor Biden heeft het doorgaan van de Olympische Spelen het voordeel dat de druk op Taiwan in elk geval tot daarna beperkt zal blijven (dat zag je ook in 2008 tot na de zomerspelen). En ik denk dat Amerika zich zorgen maakt over Xi’s reactie als er daadwerkelijk geboycot wordt – misschien leidt dat tot versnelde actie tegen Taiwan. Anderzijds, als dat de reactie zou zijn, beter nu en beter uit ergernis, dan omdat China werkelijk denkt een oorlog om Taiwan te kunnen winnen.

Gegeven onze geschiedenis op dit terrein durf ik hier niet te zeggen dat we zullen boycotten (en zeg niet dat boycotten geen zin heeft – het zal Xi tot in zijn haarvezels dwarszitten en binnenlands misschien zelfs problemen opleveren, hoewel?). Sport en politiek hebben immers niets met elkaar te maken, toch? Daarom wilde Beijing die spelen zo graag, niet? Omdat het zo leuk is die sporters bezig te zien. Zat helemaal niets politieks achter.

Japan is anders omdat de bevolking zelf daar oproept tot niet laten doorgaan. Wie ben ik om hen die spelen op te dringen?

Van Nederland verwacht ik helemaal niets. Rutte met zijn slappe, tweekanten reactie op de oorlog in Israël en Stef Blok met zijn kenmerkende kool- en geitbenadering: daar kan niets krachtigs uit komen. En geeft ze eens ongelijk. De meeste Nederlanders, aangevoerd door de Telegraaf, zijn het eens met de bobo’s: sport heeft niets met politiek te maken. Zalig zijn de onnozelen van geest.

De competitie over wie zich het domste land in de wereld mag noemen, is heftig. Nederland doet zijn best, altijd op de hielen gezeten door de VS.

Een Amerikaanse bijdrage uit Alabama zet de zaak weer op scherp. Eerlijk gezegd wist ik niet dat de staat Alabama in 1993 verboden had yoga als lichamelijke oefening toe te laten op openbare scholen. De huidige gouverneur, geen verlicht denkster, heeft dat verbod nu opgeheven. Nou ja, je mag nog steeds niet ‘namaste’ zeggen of ‘om’ zingen, dit laatste de drie maal uitgevoerde routine aan het begin van een yogaroutine om je op een ander, meer innerlijk spoor te zetten (voor mij werkt dat heel goed).

Christelijke zeloten verzetten zich tegen deze liberalisering van het yoga beleid. Ze stellen dat het toestaan van yoga leidt tot het bekeren van scholieren tot Hindoeïsme. Nu begrijp ik heel goed dat deze christelijke idioten bang zijn dat hun idiote geloof kwetsbaar is voor welk alternatief dan ook, vooral secularisering. Dit zijn dezelfde mensen die willen verbieden dat evolutie op school wordt onderwezen, of dat er in elk geval een ‘alternatieve theorie’ wordt naastgezet, ‘creationism’. Ze zijn gebaat bij domheid, zodra mensen gaan denken raken ze hun gelovigen kwijt.

Amerika is een federale staat. De meeste wetgeving, we vergeten het wel eens, wordt op het niveau van de staten gemaakt. Dat betekent dat er grote verschillen kunnen zijn tussen de meest achterlijke staten, denk Alabama, Mississippi, Arkansas, en de normale beschaafde staten zoals Californië en New York (nou ja, wat heet normaal).

Afgelopen week ondertekende de gouverneur van Texas een wet die de termijn waarbinnen een vrouw mag kiezen om een abortus te ondergaan beperkt tot zes weken. Geen uitzonderingen voor verkrachting of incest. De meeste vrouwen, zo werd meteen opgemerkt, weten niet eens dat ze zwanger zijn binnen die zes weken. De wet is duidelijk in strijd met Roe v. Wade, de abortus uitspraak van het Supreme Court. Want dat is de enige redding in een federale staat: dat het hoogste gerechtshof basisregels voor iedereen geldend verklaart, zoals het recht voor de vrouw om daar zelf over te beslissen.

Waarom beslist een staat als Texas, wel achterlijk maar niet zo ernstig gehandicapt als Alabama of Mississippi (waarvan de 15 weken termijn voor abortus nu wordt opgepakt door het Supreme Court om Roe onderuit te gaan halen), om zo’n idiote regel in te voeren? Het is simpelweg een opzetje om Roe aan te vallen, meer en meer zaken naar het Hof te brengen, om abortus helemaal te verbieden. Is er een meerderheid in Texas die dit wil en die het ermee eens dat abortus faciliteiten in de staat geminimaliseerd zijn door absurde voorwaarden en regels, zodat degenen die het niet kunnen betalen, de abortus aan zich voorbij moeten laten gaan?

Het is opportunisme van het zuiverste water. Republikeins opportunisme, maar ja, die twee woorden betekenen zo langzamerhand hetzelfde. Republikeinen willen de democratie ondermijnen en, zwaaiend met retoriek over vrijheid en individualisme, hun moraal opleggen aan iedereen. Zijn de politici, zelfs die in Texas, ervan overtuigd dat dit goed beleid is? Natuurlijk niet. Ze denken enkel dat ze politiek mee kunnen scoren. En, dat is het trieste, tot nu toe hebben ze gelijk.

Ze zouden gebaat zijn bij yoga en meditatie om hun opgewonden retoriek en zelfzuchtige optreden te temperen. Maar ja, voor je het weet zijn ze dan Hindoes geworden. Nu ik erover denk, die nationalistische Hindoes van de huidige premier van India, corona-kluns Narendra Mori, lijkt in zijn autoritaire en opportunisme wel op die Republikeinen. Ze hadden er helemaal geen yoga voor nodig om de rechtsstaat opzij te zetten.

Niet populisten, niet Donald Trump, maar cynische, machtsbeluste establishment politici bedreigen de Amerikaanse democratie. Zo’n zeventig procent van de Republikeinse kiezers gelooft de Big Lie, de door Trump gepushte leugen dat hij zou zijn beroofd van een verkiezingsoverwinning. Je kunt het deze kiezers nauwelijks kwalijk nemen. Hun partijbonzen, van hoog tot laag, steunen deze leugen, of weigeren hem als leugen te bestempelen. Wie daarin niet meegaat, zoals afgevaardigde Liz Cheney, wordt overboord gezet.

Evenmin is het vreemd dat Trump zelf, een loser die niet van verliezen houdt, dit verhaal blijft verkondigen. Nog afgezien van de narcistische aspecten, is het de enige manier waarop hij macht kan blijven uitoefenen. Noch is het vreemd dat de Republikeinse Partij op staatsniveau blijft volhouden dat in hun staten, Arizona, Georgia, Pennsylvania en vele andere, bij de telling is gefraudeerd. Ze zijn ware gelovigen, overtuigd van hun verhaal.

De vraag echter waar het om draait, is waarom min of meer verstandige lieden, honderden Republikeinse politici op landelijk niveau, de leugen en de leugenaar blijven steunen. Want zij weten wel beter. Kevin McCarthy, de leider van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden, en Mitch McConnell, de leider in de Senaat, weten beiden dat er geen sprake is van verkiezingsfraude. Ze weten beiden dat Donald Trump op zijn minst medeverantwoordelijk is voor de aanval op het Capitool van 6 januari door zijn aanhangers.

Beide heren, door hun voorbeeld en door hun interne macht, voeren contingenten Republikeinse politici aan die hun verstand op nul hebben gezet, of erger, de leugens versterken. Met enkele prominente uitzonderingen kun je vaststellen dat Republikeinse politici niet dom zijn. Een aantal van de Trump-aanbidders, zoals senatoren Ted Cruz, Josh Hawley en Tom Cotton, en Mitch McConnell zelf, behoren tot de slimste lieden in het Congres. Ze hebben simpelweg geen principes.

Het is ongekend dat een partij een verliezer blijft steunen. Niet zomaar een verliezer in de presidentsverkiezingen, maar iemand die ook de Senaat en het Huis verloor. Waarom is het deze keer anders? Waarom hebben de Republikeinen ervoor gekozen om Trump en zijn verdeeldheid zaaiende stijl te omarmen? 

Het argument dat Trump zelf enorme macht heeft, lijkt me niet steekhoudend, of beter gezegd, een cirkelredenering. Wie hem kritiseert wordt door Trump direct aangevallen, politiek bedreigd en moet vrezen voor een Trumpistaanse tegenstander in de Republikeinse voorverkiezingen. Dat is zo, maar het verklaart niets. Want na de aanval op 6 januari, of tijdens het daarop volgende impeachmentproces, hadden de partijleiders een buitengewone kans om Trump te laten vallen. Dat deden ze niet. Ze wilden niet. Ze hadden geen behoefte aan een schone lei. Ze hadden de kans om Trumps persoonlijke macht te breken maar deden dat niet. Het is daarom niet zijn macht die hen weerhield, het is hun onwil die hem macht heeft gegeven.

Het argument dat Trump toch bijna won in november snijdt ook weinig hout. Van de 74 miljoen kiezers die toen op Trump stemden, zal een niet gering deel dat nooit weer doen. Voor hen was 6 januari het breekpunt. Trump zal nooit meer een presidentsverkiezing kunnen winnen – iets wat de Republikeinse leiders ook best weten. Ze verborgen de impopulariteit van Trump in Republikeinse kiesdistricten voor hun partijgenoten. Het zou ook verrassen als een Trump-paladijn als Cruz of Hawley onder Trumps mantel zou kunnen winnen. Het Witte Huis is voorlopig buiten bereik voor de Trump-partij.

Een van de argumenten die afgevaardigde Liz Cheney gebruikte in haar kritiek op de persoonscult van haar Republikeinen, was dat het met conservatisme niets te maken heeft. Ze heeft absoluut gelijk maar het punt van een persoonscultuur is dat programma en idealen er niet meer toe doen. De Republikeinen besloten op hun conventie in 2020 om geen programma te bediscussiëren. Trump was de inzet. Vandaar ook dat de vervanging van Cheney in de Republikeinse leiderstructuur in het Huis door de aanzienlijk minder conservatieve maar Trump volgende Stefanik geen probleem opleverde. Lastig is ook dat de Biden-agenda behoorlijk populair is.

Wat voor baat hebben die Republikeinse politici dan bij het bestendigen van de Big Lie en van Trumps greep op henzelf? Macht is het antwoord. De permanente agitatie van de Trump-fanatici zorgt ervoor dat op staatsniveau, waar Republikeinen machtiger zijn dan Democraten, de kieswetten kunnen worden aangepast zodat het moeilijker wordt te stemmen. Het is niet altijd zo, maar over het geheel genomen profiteren Republikeinen van het bemoeilijken van stemmen, zeker in congresverkiezingen. Dat geldt ook voor het eindeloos herindelen van kiesdistricten, gerrymandering, zodat Republikeinse kandidaten met een minimaal aantal stemmen een maximaal aantal zetels kunnen binnenhalen. Republikeinen weten dat ze een minderheidspartij zijn, waar ze erg goed in zijn is die minderheid te laten winnen. 

Vooral in tussentijdse verkiezingen voor het Congres zoals die in 2022 op het programma staan. Want daar ligt de sleutel voor het optreden van Republikeinse politici. Ze denken dat opwinding onder de Trump aanhangers, gecombineerd met de ervaring dat zittende regeringen bijna altijd kiezers verliezen, hen de macht in het Congres zal geven. Vergeet 2024. Focus op de korte termijn.

Het helpt niet vast te stellen dat Kevin McCarthy een zielloze, principeloze, zwakke politicus is, die na aanvankelijke kritiek op Trump na 6 januari, naar Florida toog om diens voeten te kussen. Dat is hij. Je kunt geen woord van wat hij zegt serieus nemen, morgen kan het wat anders zijn. McCarthy wil Speaker worden van het Huis van Afgevaardigden. Daarvoor heeft hij een meerderheid nodig. Trump kan die verschaffen. Door Trump macht te geven moeten zijn mede-afgevaardigen bang zijn voor uiterst rechtse uitdagers in de voorverkiezingen. Dus lopen ook zij keurig in de pas, ook al weten ze wel beter.

Het helpt niet vast te stellen dat Mitch McConnell geen principes heeft, een expert is in obstructie, en zijn kritiek op Trump in januari en februari fluks heeft ingeslikt. Hij gaat niet naar Florida, hij kan Trump niet uitstaan en denkt dat de man een gevaar voor Amerika is. Sterker, hij zit op een lijn met Liz Cheney op alles behalve principes uitspreken. Maar McConnel had geen moeite een onderzoek naar 6 januari te dwarsbomen toen Trump daarover een tirade begon, en hij dwingt de Republikeinse senatoren alles te blokkeren wat wordt voorgesteld. Zijn enige doel is opnieuw meerderheidsleider in de Senaat te worden. Daarvoor heeft hij in 2022 Trump nodig. Dat denkt hij althans.

Dat beide heren en de politici die hun lijn volgen het vertrouwen in verkiezingen en de Amerikaanse democratie ondermijnen, is voor hen bijzaak. Ze zijn enkel uit op macht. Het is een diep verontrustende vaststelling dat een van de twee partijen in Amerika meewerkt aan de ondermijning van het democratische systeem van het land. En dat die partij geen leiders kent met principes. Dat ze enkel uit is op korte termijn eigenbelang.

Ach, laat ik meteen de zaak wat breder trekken. Laten we er geen doekjes om winden. De grote politieke schandalen in de recente Amerikaanse geschiedenis, schandalen die de democratie of het democratisch proces bedreigden, kwamen allemaal uit de Republikeinse hoek. De korte versie: Watergate, Iran-Contra, de oorlog tegen Irak en het presidentschap en post-presidentschap van Donald Trump. De destructie van het Congres begon met het gooien van Molotov-cocktails door de jonge Newt Gingrich en werd vervolmaakt door Mitch McConnell. Vergeet wat een journalist het both sidesm noemde. Zeker, de Democraten zijn niet zonder zonde, maar de Republikeinen maken Amerika kapot. Ze werken er al jaren aan, succes lonkt.