Op het Geschiedenisfestival had ik gisteren een dialoog met Maarten van Rossem over de huidige politieke toestand in de VS. Over de analyse hoe dat zo gekomen is (ik ga terug naar de jaren zestig, Nixon als bron van alle kwaad, Maarten ziet Clinton-haat als belangrijker) verschilden we, ook al was dat niet fundamenteel. Over de toekomst van de VS zijn we beide pessimistisch, ik meer dan Maarten.

We waren het ook oneens over Ronald Reagan. Maarten ziet hem nog steeds als een simpele ziel, die maar wat aanmodderde, en als enige succes heeft dat hij inzag dat er met Gorbatsjov viel te praten. Mijn stelling is daarentegen dat het juist Reagan is geweest die het anti-overheidsdenken in de VS heeft geïnstalleerd en door belastingverlagingen de Republikeinse strategie invoerde om niet programma’s af te schaffen maar de overheid van geld te onthouden. Ik denk dat de onderschatte en te veel gewaardeerde Reagan een grote rol speelde in de huidige problemen. Als volleerd racist hield Reagan zijn eerste verkiezingsbijeenkomst in Mississippi, in de plaats waar de drie burgerrechtenactivisten in 1963 waren vermoord. Hij verdedigde states rights, ook een terugkerend item op de huidige Republikeinse agenda.

Terug naar de zaak. Ik denk dat we te vaak en te veel kijken naar verkiezingen, nu 2022 en de obsessie met Trump wel of niet in 2024. Mijn zorg is vooral de manier waarop de Amerikanen Russische roulette spelen met hun democratische structuur. Trump doet wat hij doet, ik vind het niet speciaal verrassend wat hij oplepelt.

Maar waar ik niets van begrijp is hoe deze loser in staat is om een hele partij naar zijn hand te zetten. Het argument dat zoveel mensen hem steunen zegt me niet zoveel want als de Republikeinen op 7 januari hadden gezegd: nu is het afgelopen, deze man is gevaarlijk – in essentie het Liz Cheney argument – dan was Trump nu niet meer populair. Juist omdat hij door mocht gaan van zijn ruggegraatloze partij, kan hij die steun behouden. Trump kan niet worden gekozen in 2024, dat weten zij ook.

Toen het er op aankwam en nu nog steeds is de Republikeinse gekozen elite niet in staat om afstand te nemen van iemand die de essentie van de Amerikaanse democratie overboord kiepert. Democratie is een houding, een mentaliteit, meer dan een systeem, en als je weigert nederlagen te accepteren, leg je de bijl aan de wortel van die democratie. Nogmaals, dat Trump dat doet is begrijpelijk, dat er in de senaat niemand bereid is om te verwoorden waarom deze man gevaarlijk is (zelfs niet de zeven die in februari voor impeachment stemden) kan ik niet bevatten.

McConnell doet net of er niets aan de hand is. De fluim van een minderheidsleider in het Huis, Kevin McCarthy (verwerpelijker nog dan McConnell: Trump verantwoordelijk stellen op 7 januari en een week later zijn voeten kussen in Florida), helpt Trump, helpt de Republikeinse anti-democratische staatscongressen, democratie om zeep te helpen. De tweede man van de Republikeinen in het Huis, Steve Scalise, oreerde gisteren nog eens, drie maal vragen ontwijkend van Chris Wallace, dat Trump de verkiezingen heeft gewonnen. Hebben deze mensen geen enkel moreel besef, geen verantwoordelijkheidsgevoel over de Amerikaanse democratie? De vraag stellen, vrees ik, is hem beantwoorden.

Het geflirt van Tucker Carlson en andere Republikeinse paladijnen met Victor Orban en andere autoritaire leiders die Trump ook aantrekkelijk vond, is een veeg teken. Dat niemand in de Republikeinse Partij een ander geluid laat horen, is onbegrijpelijk. Mitt Romney, op leeftijd en met een reputatie: wat heeft hij te verliezen als hij vertelt dat de keizer geen kleren heeft?

Zelfs van de Trump lites, de treurig stemmende opportunisten als Ted Cruz, Josh Hawley, Tom Cotton en kleine, zwijgende meeloper, Marco Rubio, begrijp ik niet helemaal waar ze op uit zijn. Zolang Trump boven de markt blijft zweven, kunnen zij zich niet profileren, moeten ze hem steunen. Want Trump zal in 2024 geen kandidaat zijn, maar zo lang blijven hangen dat een ander zich moeilijk zal kunnen profileren. Het loont zich om je nek uit te steken.

Waar ik bang voor ben is dit. Biden slaagt maar half, McConnell kan verdere voortgang blokkeren, het Supreme Court toont zich de gevangene van evangelisch rechts. Ondanks Trumps manoeuvres komt iemand als Cruz, Hawley of De Santis van Florida bovendrijven als Republikeinse kandidaat in 2024. Dankzij de wetswijzigingen op staatsniveau die Republikeinse staatscongressen toestaan verkiezingsuitslagen om hen moverende redenen te negeren en kiesmannen te sturen die hen beter bevallen, kan deze Republikein winnen met een minderheid aan stemmen en, formeel, een minderheid aan kiesmannen. Je roept gewoon de overwinning uit.

Als dat gebeurt, zullen ook Democratische kiezers afscheid nemen van democratie. Dat is het einde van het Amerika zoals we het kennen. Dat Amerika zal ook geen dominerende rol op het wereldtoneel kunnen spelen. Chinezen zijn immers veel beter in het runnen van een half autoritair ondemocratisch maar kapitalistisch systeem dan Amerikanen.

Alle kiezers hebben ondertussen reden om ontevreden te zijn met hun derde wereldland. Niet alleen infrastructuur deugt niet, onderwijs, sociale voorzieningen, gezondheidszorg, veiligheid in een land waar Republikeinen staten dwingen om overal en altijd wapens toe te laten: alle kiezers zouden gillend kwaad moeten zijn. De greep van Trump, gesteund door alles blokkerende Republikeinen, maakt wat er nog over is van Amerika verder kapot. Ik heb het al eerder gezegd, een dergelijk Amerika is niet in staat de wereld te leiden.

Er is reden om diep pessimistisch te zijn over Amerika, en, bij extensie, over de toekomst van het westen. Als mensen bewust liegen, bewust de dreigingen negeren, dan is er niemand die een land van zijn slechtste kanten kan redden. Dat geldt overigens niet alleen voor Amerika, maar dat terzijde.

Ik heb het boek van Stephanie Grisham, de Trump paladijn die nu haar opportunisme omzet in een boek dat veel aandacht krijgt, niet gelezen en zal dat ook niet doen. De snippers in de media zijn voldoende en al vullen ze wat detailwerk in (niet dat het er wat toe doet dat Melania Trump te druk was met een foto-shoot op 6 januari) ze veranderen niets aan het beeld van de regering-Trump als een chaotische kermis met enkel hielenlikkers resterend, inclusief mevrouw Grisham.

Midden jaren zeventig hadden we een aardige slogan om de criminelen in de regering-Nixon weg te zetten: ‘don’t buy books from crooks’. Het ging primair om de memoires van Nixon, die hij driftig pende (veel te dik natuurlijk) eerst in Californië, later in New Jersey. Hij moest wel want er waren veel rekeningen te betalen, vooral van juristen. En natuurlijk de driedubbele, ook veel te dikke, apologie van Henry Kissinger, de vleesgeworden morele windvaan, die in een woordendiaree de honderdduizenden doden op zijn conto probeerde weg te babbelen.

Ik heb de boeken uiteindelijk wel gelezen, en die van Kissinger staan hier zelfs op de plank, vol met aantekeningen, onder andere uit mijn colleges bureaucratische politiek aan Columbia. Die werden gegeven door Morton Halperin, die als lid van Kissingers staf was afgeluisterd en daarover een proces had aangespannen. Halperins benadering was een interessante manier om te kijken hoe Kissinger het spel speelde in de regering Nixon. Een joodse adviseur van een jodenhater, een slijmbal die Nixons instincten versterkte.

Bij het overlijden van Kissinger is het nog tijd genoeg om zijn gewetenloze regime aan de kaak te stellen. Hij had natuurlijk meer invloed dan Grisham, de woordvoerder die geen enkele persconferentie belegde. Of Bolton, de veiligheidsadviseur van de psycho die pas vertrok toen het niet lukte om een oorlog met Iran uit te lokken en weigerde mee te werken aan het Oekraïne impeachment – wel een vet boekcontract natuurlijk.

Voor de memoires van Trump hoeven we geen maatregelen te nemen. Boeken lezen behoort niet tot zijn activiteiten en boeken schrijven al helemaal niet – zelfs met een gastauteur zal het een zware bevalling zijn.

Nu ik het toch over Trump heb, ik las gisteren dat hij erover dacht nu al zich kandidaat te stellen voor 2024 maar daaruit gepraat is door zijn adviseurs. Het zou de uitslag van 2022 helemaal op zijn conto brengen en je weet maar nooit. Bovendien gelden dan weer andere regels om geld bijeen te sprokkelen om de vele rechtszaken tegen hem te financieren. Beter alles open te laten.

Verstandige adviseurs, dat wel. Wat mij betreft mag Trump eindeloos boven de markt blijven hangen. Dat houdt andere kandidaten, Trump-clonen met met meer verstand en organisatievermogen, aan de kant. Zelfs De Santis zal zich wel twee keer bedenken voordat hij tegen Trump aantreedt in voorverkiezingen – al sluit ik niet uit dat de gouverneur van Florida slim genoeg is om dat wel te doen, en dan Trump te verslaan.

Want de bottom line is dat Trump niet verkiesbaar is. Misschien nog wel als GOP kandidaat maar niet als president. Ben ik te optimistisch? Niet echt. Je moet nooit de domheid van de Amerikanen onderschatten, maar ik denk toch niet dat na 6 januari een meederheid te vinden is (of een minderheid die voldoende groot is om de verkiezingen te stelen).

Het is wel ironisch. Zo wordt Trump de Hillary Clinton van 2016. Door steeds maar als een bejaarde oude dame boven de markt te blijven hangen, joeg ze iedereen die wel een kans had Trump te verslaan, weg. En ze creeërde haar eigen tegenstander in Bernie Sanders. Wat mij betreft moet Trump vooral de kandidaat uithangen. Hij kan niet zonder de aandacht en wij kunnen niet zonder zelfdestructie die rondom de man zweeft.

President Biden ging gisteren naar het Congres, in een ultieme poging zoveel mogelijk van zijn agenda te redden. Het leverde geen akkoord op en daarmee een overwinning van de progressieve vleugel in het Huis. Dat kan gemakkelijk een Phyrrus overwinning blijken als er straks niets tot stand komt. Voorlopig hebben de twee conservatieve Democraten in de senaat, Manchin en Synema, nog het heft in handen.

Biden claimt dat hij weet hoe het wetgevende proces werkt en ja, hij heeft veertig jaar ervaring. Maar hij is geen Lyndon Johnson en hij heeft niet de wetgevende meerderheden van Johnson (al moet daarbij gezegd worden dat diens zuidelijke vleugel net zo lastig was als Manchin nu).

Het blijft een lastig dilemma. Iedereen wil infrastructuur, het is absoluut nodig en er zitten in de wet elementen die progressief ogen – openbaar vervoer en oplaadplaatsen voor electrische auto’s. Dat is gemakkelijk te realiseren, er was al een filibuster meerderheid voor in de senaat, nu moet het Huis nog instemmen.

Als dat het gegeven is, en de wet is absoluut noodzakelijk, dan begrijp je beter waarom de progressieven het zo hard spelen. Jullie die eindeloos uitgestelde infrastructuur (Trump had er goede sier mee kunnen maken maar liet zich belastingverlagingen voorschrijven door Moscow Mitch), wij de sociale uitgaven en – misschien belangrijker nog – de hogere belastingen voor rijken en door de Republikeinen vrijgestelden.

Het is gevaarlijk spel, het is hoog spel. Manchin en Sinnema lijken bereid voor 2.000 miljard te gaan, in plaats van Bidens 3.500 miljard. Daar moet een deal mogelijk zijn. Manchin wil nog wat extra subsidie voor de achterlijke kolenmijnen in West Virginia, wat Synema wil, is me niet geheel duidelijk.

Het nieuws van de dag is dat er geen nieuws is. Reden voor zorg, vooral omdat als de uitkomst nul is, de anti-democraten van de Republikeinse Partij in 2022 er garen bij zullen spinnen. Dat is het bizarre: 6 januari lijkt een ver verleden. De positie van Trump is na zijn poging tot staatsgreep enkel sterker geworden. De kansen op een Republikeinse coup, helemaal of deels gestolen, in 2024 worden steeds groter. Ik blijf erbij dat ik Trump niet zie als kandidaat – zelfs hij weet dat hij niet kan worden gekozen. Maar een Trump-lakei, pakweg Cotton, Hawley of De Santis, kan wel degelijk het Witte Huis winnen, en meerderheden in het Congres.

Voor een partij die zich geschaard heeft achter de couppleger en in het hele land probeert als minderheid zijn positie tegen de meerderheid te beveiligen, is dat een verbluffend succes. Republikeinen zijn rücksichtloos uit op de macht. Sterker, ze hebben als sinds 1969 de macht en die wordt steeds sterker.

In de marge voegde ook opperrechter Alito zich in het conservatieve koortje dat claimt dat de rechters enkel oordelen op basis van juridische criteria. Moscow Mitch wist wel beter. Zet er doctrinaire conservatieven neer en de criteria die worden gebruikt zijn anders dan wanneer progressieven dat doen. Zie de recente acceptatie van het uithollen van Roe v. Wade door Texas. Alito verkondigt onzin. Elke keuze voor een juridische doctrine – in zijn geval het multi interpretabele ‘original intent’ – is een politieke keuze. De werkelijkheid is dat de VS een Supreme Court heeft dat totaal out of step is met de meerderheid van de bevolking.

En ja, ook het Congres is out of step met de meerderheid. Een disfunctioneel systeem waarin niets tot stand komt. Ik kan niet anders dan concluderen dat de VS een land is dat zijn mojo kwijt is – ik denk voorgoed.

Nieuw leiderschap blijkt oude wijn in oude zakken. Rutte weer premier, zelfde partijen als vorige keer. De blokkade die VVD en CDA opwierpen tegen links was succesvol. D66 gaat door de pomp: toch met de CU regeren. Hadden we daarvoor zoveel tijd nodig gehad?

De winnaar is Rutte. De verliezer is Kaag. Een additionele winnaar: de Telegraaf.

Ik weet niet of je PvdA en Groen Links tot de verliezers mag rekenen. GL wilde zo graag, PvdA was terughoudend. Ik vermoed dat het voor de PvdA plezieriger is zichzelf te hervinden in de oppositie dan in de regering. Komt die fusie er? Onwaarschijnlijk. Als ik er geld op zou moeten zetten dan zou ik op de middenlange termijn verwachten dat de PvdA Groen Links leeg eet.

De echte verliezers: Nederlanders die hadden gehoopt op een andere leiderschapsstijl, i.e. Rutte weg.

Het is een intern Democratisch gevecht dat over Joe Bidens presidentschap zal beslissen. Twee conservatieve senatoren, Manchin en Sinnema, tegen enige tientallen (laag) progressieve afgevaardigden. Beide groepuscules houden elkaar in gijzeling, terwijl Moscow Mitch, de belangrijkste Trump-enabler, grijnzend toekijkt.

Het infrastructuurplan is aangenomen door de senaat en kan door het Huis. Maar de progressieven eisen dat tegelijkertijd wordt gestemd, voor wordt gestemd om precies te zijn, over het 3.500 miljard dollar plan om de verzorgingsstaat op te tuigen. Geen van beide wil toegeven. Ik weet wel wie gaat winnen: McConnell. Het zou verstandig zijn om de infrastructuur snel aan te nemen en dan over belastingverhogingen te stemmen, lijkt me. Mijn lijkt de inkomenskant van de overheid belangrijker dan de uitgavenkant, al was het maar om de opportunistische Republikeinen geen kans te geven.

Voordat er gestemd wordt, krijgen we eerst de nieuwe aflevering in het sluit de overheid spel dat de Republikeinen sinds 1995 spelen (en overigens steeds verliezen, maar dat maakt het drama niet minder). Half oktober moet de schuldengrens die de VS mag aangaan worden verhoogd en de Republikeinen weigeren mee te werken. Never mind dat er nog niets is uitgegeven door Biden en de tekorten enkel zijn te danken aan belastingverlagingen en coronabeleid (zowel van Trump als van Biden). Het gaat om het spel.

De Democraten kunnen met reconciliation de schuldvoet zelf ophogen en zullen dat uiteindelijk ook wel doen. Maar hun wens om de Republikeinen mede verantwoordelijk te maken (of beter gezegd, de McConnell/Trump troepen een politiek drukmiddel in 2022 te ontzeggen) is begrijpelijk en alleszins redelijk. Nou ja, hij zou redelijk zijn in normale omstandigheden, niet in een wankelende democratie zoals de VS is.

Dit wordt een beslissende week voor Bidens presidentschap. De start was weinig florissant, met Afghanistan, het vervolg weinig belovend. Begin oktober kunnen we de balans opmaken en kijken of de anti-democratische Republikeinen terug aan de macht kunnen komen – een steeds realistischer vooruitzicht.

De hoorziting met Amerikaanse hoge militairen die gisteren plaatsvond was fascinerend. De militairen, vooral generaal Milley, het hoofd van de Joined Chiefs of Staff, waren indrukwekkend. Korte, ter zake doende antwoorden, en de bereidheid om, onder ede, uitspraken te doen die voor president Biden weinig flatterend waren (evenmin voor Trump, maar dat deed er in dit geval niet meer toe).

De Republikeinse senatoren, mini-Trump Cotton van Arkansas voorop, waren tamelijk effectief in het belichten van de chaos bij het terugtrekken uit Afghanistan. En nog effectiever in wat de belangrijkste boodschap was van de hoorzitting: Joe Biden creëert zijn eigen werkelijkheid. Niet zo flagrant als Trump, maar toch. Biden meent te weten dat zijn adviseurs hem nooit verteld hebben dat het nodig was om 2500 man in Afghanistan te houden, zijn adviseurs ontkenden dat. Gecombineerd met andere ontwikkelingen de laatste weken laat het Biden zien als de oude man die hij is.

Ik twijfel niet aan zijn beslissingen en zijn intenties. Hij wilde weg uit Afghanistan en snel. Hij wilde niet net als drie van zijn voorgangers door militairen in een positie gedrukt worden waar hij geen andere keuze had dan te blijven. De uitkomst kon alleen maar chaos zijn. Inderdaad, het was knap om toch nog 120.000 mensen uit Kaboel te halen, maar het was ook, zoals Milley vaststelde, een strategisch falen.

Elders las ik ook een interessant verhaal dat betoogde dat onderhandelaar Khalilzad, die van het Doha akkoord met de Taliban, een tijdsschema had gearrangeerd. De Taliban zou aan de poorten staan maar tijd geven om lopende zaken af te werken. Het hele schema viel in het water, zegt Khalilzad, omdat de president van Afghanistan, Ashraf Ghani, de benen nam. Daardoor brak het Afghaanse leger, dat overigens, zo bleek, door Ghani was voorzien van herhaaldelijk wisselend leiderschap en daardoor geen leiderschap. Dit onderwerp kwam natuurlijk niet aan de orde. Daarvoor is de senaat te veel een politiek slagveld geworden.

Afghanistan zal snel vergeten zijn. Het klinkt hard maar zo gaat het. Ik las een mooi artikel over de manier waarop de Taliban in 2001/2002 zo snel had verloren: Afghanen die vochten voor de Taliban zagen de bui hangen en liepen over. In 2021 gebeurde hetzelfde maar in omgekeerde richting: Afghanen die vochten tegen de Taliban zagen de bui hangen en stapten over. Het was altijd een no-win verhaal. Biden zag dat goed en ik denk dat hij er goed aan deed zijn eigen lijn te trekken.

Ondertussen ziet het verhaal er omheen er slecht uit voor Biden. Degenen van ons die meenden dat hij een oude man was, te oud om nog serieus president te kunnen zijn, zien hun indrukken bevestigd. Tegelijkertijd is Biden rigoreus en doortastend. Dat zag je bij Afghanistan maar ook in de deal met Australië en de UK (Aukus) waarbij Frankrijk de pas werd afgesneden.

De schade voor Biden zal beperkt zijn. Als het misgaat in Washington dan is het op binnenlands terrein. Als het misgaat voor Amerika dan is het de verrassend stevige greep die Trump steeds meer lijkt te hebben op de Republikeinse Partij. Maar dat zijn onderwerpen voor andere blogs.

Vorige zomer overleed mijn schoonvader in Los Angeles. Ik heb elders geschreven over mijn afscheid van die stad, nu we weinig reden meer hebben LA te bezoeken.

Donalds dood had ook een ander gevolg: de familie werd een stuk rijker. De regeling die dit mogelijk maakte en die rijken in Amerika rijk houdt, heet ‘step up’. De regeling is eenvoudig en vergroot de ongelijkheid in de samenleving.

In de VS betaal je sowieso geen successie. De Republikeinen hebben ervoor gezorgd dat vermogens gewoon doorgegeven kunnen worden zonder dat ze belast worden. In een van die prachtige corrumperende marketing termen noemen ze successie ‘granny tax’. Wie zou oma’s spaargeld willen belasten, is het idee. Slim gevonden, zoals pro life staat voor anti-abortus (en ongeclausuleerd wapenbezit).

Maar anders dan bij ons kent de VS een capital gains systeem. Je betaalt belasting (op het ogenblijk 20 %, Biden wil het naar 35 % maar dat gaat niet gebeuren) over de winst op een aandeel. Je koopt Apple in 1995 voor 10 dollar, verkoopt Apple nu voor 1000 dollar, je betaalt belasting over 990 dollar.

Behalve als je dood gaat. Neem diezelfde Apple aandelen in Donalds vermogen. Op het moment van overlijden gingen die over naar Jenny, mijn schoonmoeder en verviel de plicht tot betalen van capital gains. Tel uit je winst.

Donald was een sluwe investeerder. Toen hij overleed was hij 95 en al vele jaren had hij zijn portefeuille stabiel gehouden, dat wil zeggen, niets verkocht zodat de capital gains keurig in de portefeuille zaten, voorlopig onbelast. Nu is dat vermogen overgegaan naar mijn schoonmoeder en is de belasting vervallen. Donald had dat goed in de schmiezen. Zijn hele beleggingsbeleid was erop afgestemd.

Het is een absurde regeling, een loophole zogezegd, in de regeling gestopt zoals zoveel uitzonderingen in de VS, door rijken die hun vermogen wilden beschermen. Het werkt prima. De rijken worden rijker, de ongelijkheid wordt groter. De samenleving wordt armer.

Een recent NYT artikel gaf achtergrond bij dit belastingverhaal, als u meer wilt weten. Er wordt over gepraat om het af te schaffen maar gegeven de verlamming in Washington en de ingegraven belangen zie ik dat nog niet gebeuren.

Biden krijgt er de afgelopen weken flink van langs, binnenlands en buitenlands. Binnenlands zullen we de komende weken nog veel horen, buitenlands hebben we net twee crises achter de rug – of beter, twee manifestaties van de Biden manier van zaken doen. Afghanistan was natuurlijk een ramp in de uitvoering, hoe goed het ook was dat Amerika daar vertrok. Ik vermoed dat het resultaat nooit veel anders had kunnen zijn, namelijk een totale machtsovername door de Taliban. De uittocht van medewerkers van het westen had, laten we zeggen, beter gekund.

De VS bemoeit zich minder met het Midden Oosten, maar dat is een lange termijn trend. Obama zette die al in, Trump ging ermee verder, zij het zonder veel na te denken. Hij was te geobsedeerd door Saoedische moordenaars die Amerikaans wapentuig kopen en door Iran als regionale grootmacht. Sommige dingen veranderen nooit en dus financiert de VS de ‘dome’ van Israel. De tegenstemmers in de VS, negen afgevaardigden, deden dat vanwege Israels gedrag tegenover Palestijnen, niet vanuit de overweging dat een rijk land wel meer zelf kan betalen (Israel krijgt ook nog honderden miljarden uit de Camp David akkoorden).

De clash tussen Frankrijk en Amerika was interessanter want niet helemaal verwacht – zij het ook niet echt buitengewoon. Dat de VS een wapendeal aftroggelde van Frankrijk, de onderzeeërs die Australie zou kopen, was niet netjes, om het zacht uit te drukken. Natuurlijk, de prijs van die bootjes was verdubbeld door gebrekkige kostencontrole, maar toch. Dit aspect van de aanvaring laat Amerika op zijn horkerigst zien, Trump stijl.

Er waren twee belangrijkere aspecten. De eerste is de klaarblijkelijke bereidheid van de VS om Frankrijk te schofferen. Macron (en ik) ziet zijn eerdere conclusie bevestigt: Europa moet niet op de VS rekenen op de lange termijn. Nou moet ik erbij zeggen dat de Europeanen ook niet erg open stonden voor Amerikaanse bezwaren tegen hun afhankelijkheid van de Russen voor gas. Niets nieuws hier. Het is niet zozeer een voortzetting van het Trump beleid, ook Obama had deze problemen. In elk geval lijkt het te bevestigen dat Europa en de VS uit elkaar groeien (of, zo u wilt, de VS zich minder gelegen laat liggen aan Europa, maar ook het omgekeerde is deels het geval). Ook bij het tweede aspect, China, zal dat blijken.

De coalitie die Australie met de VS aangaat, bestaat al lang, natuurlijk. De Five Eyes uitwisseling van informatie, heeft geen EU compenent, het VK hangt er nog een beetje bij. Zo ongeveer als dat vliegdekschip in de Zuid Chinese zee dat door de Britten niet van voldoende ondersteuning kon worden voorzien. O.a. Nederland moest bijspringen. De Chinezen waren ongetwijfeld onder de indruk. De gedachte dat het VK een strategisch belang heeft te verdedigen in Zuid Oost Azie is een restant van het Britse imperium, niet een realistisch gegeven.

Wat Australië betreft, laten we wel wezen, dat land heeft in zijn regio meer aan de VS dan aan Frankrijk of de EU. Maar het heeft wel interessante implicaties voor ons en hun China beleid. De EU kan met meer recht zelfstandig met China omgaan, waarbij Ruttiaanse koopmanslust belangrijker zal blijken dan mensenrechten. De VS heeft in feite gezegd: doe je eigen China beleid maar, dat doen wij ook.

Maar als China zijn move maakt tegen Taiwan – die move komt onvermijdelijk maar voorlopig nog niet, Amerika is nog niet zwak genoeg, China heeft geduld – dan zal de EU gemakkelijker zich afzijdig kunnen houden. Gaan we militair mee als de VS de confrontatie aangaat met China? En wat als daarvoor schermutselingen plaatsvinden? De EU zal vast solidariteit roepen, maar de coalitie die de VS nu met Australie heeft gesloten, doet verwachten dat militaire actie eerder uit de regio zou komen.

Ondertussen zou de Amerikaanse regering er verstandig aan doen om de Trans Pacific Partnership nieuw leven in te blijven, althans de VS er weer deel van te maken. Het is een stokpaardje van me, maar die handelsdeal met twaalf landen rond de Pacific (zonder China) was een geweldig middel om China dwars te zitten. De anti-globalisten van links en van rechts maakten hem onmogelijk, zelfs Hillary Clinton liet de door de regering Obama onderhandelde deal vallen toen Bernie in haar kuiten beet. Een dommigheid die Trump verdubbelde door meteen te vertrekken.

China stookt dat nog eens lekker op door zelf te vragen lid te mogen worden van het clubje, dan zonder de VS. Dat zullen die elf resterende landen niet doen, maar het geeft aan hoe dom de verwerping van de deal was.

Biden krijgt het verwijt dat hij America First, Trump-beleid, bedrijft, net als zijn voorganger. Dat miskent dat Trumps buitenlands beleid, in al zijn horkerigheid en stupiditeit in de overtuiging dat je alles met bilaterale deals moet regelen, niet het meest desastreuze deel van zijn erfenis is.

Ik heb geen geweldige verwachtingen van Biden op dit terrein. De Amerikaanse buitenlandse politiek is consistenter dan we vaak denken – het is eerder de toon die verandert, maar de Amerikaanse belangen zijn onveranderd. Het is tijd dat de EU serieus werk maakt van strategische zelfstandigheid – Macron had al een paar jaar geleden gelijk. En Merkel mag weg zijn, binnenkort dan toch, ook zij had al lang gezien dat de VS niet meer de partner is die het was. Durft iemand de NAVO ter discussie te stellen?

Ik heb de afgelopen weken gereisd in Duitsland, even Frankrijk, Zwitserland en vooral in Italië. Overal werden mondmaskers als normaal geaccepteerd als je in een omgeving was met andere mensen, zeg musea, restaurants bij het binnenkomen, hotels. In Italië is op veel plekken de greenpass op je telefoon vereist en er wordt vrij strikt de hand aan gehouden.

Het plaatst de opgefokte woede van Nederlandse restaurateurs en café uitbaters in een raar perspectief, om maar niet te speken over de onzinnige mensenrechtendiscussie rondom vaccinatie en de green pass.

Misschien moet je, net als mijn broer voorjaar 2020, zes maanden opgehokt hebben gezeten in Milaan, twee keer per week boodschappen doen, met alleen het geluid van ziekenwagens op straat en iets verderop, in Bergamo, de hoogste percentages doden, om net als de Italianen deze maatregelen als normaal te accepteren. Dat doen de meeste Italianen. Er is wel wat protest maar niet in de mate waarin dat in Nederland gebeurt, of de waanzin in Amerika, waar het enige goede nieuws is dat alleen Republikeinen aan corona doodgaan.

Halsema heeft al gezegd dat ze niet gaat handhaven en dus wordt het in Nederland een flauwekul regeling. Bla bla in de regelgeving maar geen handhaving, zoals het klungelen met je telefoon op fiets of het rijden met scooters waar het verboden is. We zijn daar goed in. In de VS wordt de, overigens waanzinnige, drinkleeftijd van 21 gehandhaafd door de uitbaters. Die vragen ID, die zijn verantwoordelijk al er geschonken wordt aan jonger dan 21. In Nederland doet de uitbater net of hij geen verantwoordelijkheid heeft en wordt daarin gesteund door de burgemeester.

Wat je helaas te vaak doet op zo’n reis is het nieuws bekijken. Ik check ook altijd even de Telegraaf, niet omdat ze journalistiek interessant zijn maar om te zien welke campagne ze nu weer voeren. En ja hoor, dag in dag uit krabbelen de fantasieloze columnisten en de van hogerhand gestuurde journalisten over Kaag. Halsema krijgt even respijt, het ‘Kaagmens’ moet kapot gemaakt. Ik kan u de krant niet aanraden maar om te weten hoe er gestookt wordt onder een bepaald lezerspubliek (veelal VVD of rechtse kiezers) is het altijd interessant.

Interessant, maar deprimerend. Dat Rutte weer populairder wordt, idem dito. Hier in Italië is Draghi populair. Hij krijgt dingen gedaan, een nieuwe leiderschaps cultuur. Ik trek er graag mijn greenpass voor.

Ik wilde zeggen: ik kom terug als er een regering is (Rutte weg), maar dat gaat langer duren dan mijn wereldreis. In principe terug op 26 september.