Afghanistan zal nog wel even het nieuws beheersen. Misschien meer in Europa dan in Amerika als de doemvoorspellingen van honderdduizenden vluchtelingen en de afkeer die klein en groot rechts ten toon spreidt over vluchtelingen uitkomen. De kleingeestigheid van PVV, Forum en ander grut is weer buitengewoon, zij het geheel voorspelbaar. En de VVD doet mee, horen we vandaag.

Biden staat er niet goed op. Niet zozeer omdat hij Afghanistan liet vallen, dat was al tien jaar zijn standpunt. Alle geneuzel over bondgenoten en verlies aan vertrouwen in de VS is niet meer dan dat. Er is al geen vertrouwen en Afghanistan doet daar niets aan af of toe.

Het is nieuws dat in de VS vrij snel naar de achtergrond zal verschuiven. De Trumpies kunnen er weinig mee en de havikken, Republikeins en Democratisch, kunnen pruttelen maar de animo om in dit fiasco te duiken zal gering zijn. Teveel boter op teveel hoofden.

De schade voor Biden is misschien van wat langere duur omdat het leidt tot analyses van zijn manier van denken en leiding geven. Eigenwijs en zoals de Washington Post vandaag schrijft, gevoed door een minderwaardigheidscomplex stammend uit zijn gebrekkige opleiding. Niet dat hij uit Afghanistan weggaat is het probleem, maar hoe. Luisterde hij niet naar de inlichtingendiensten of lieten die het weer eens afweten in 9/11 stijl? Of was iedereen in commissie schuldig aan overschatting van de overlevingskracht van het corrupte regime in Afghanistan?

Biden had beter moeten weten, lijkt me. Dat bij ons Kaag uitgebreid excuus aanbood in een commissievergadering die verder voorspelbaar gepruttel opleverde, is beter te rechtvaardigen dan dat Biden stug volhoudt dat het allemaal volgens plan ging, met een kleine uitglijder op het einde.

Het zal op de populariteit van Biden weinig invloed hebben, schat ik zo. Die heeft meer te maken met de infrastructuur, de economie en het Great Society 2.0 plan. Ik erger me regelmatig aan Thomas Friedman, de Midden Oosten commentator van de NYT die altijd een patroniserende toon aanslaat, maar dit keer heeft hij denk ik gelijk. Voor de langere termijn kon dit wel eens goed uitpakken voor Biden.

Dat kan niet het geval zijn voor die ultieme klungel, kleine Bush. Twee oorlogen begonnen, twee verloren. Wie nu roept, zoals een enkeling, dat dit de grootste blooper is sinds het einde van de Koude Oorlog, is Irak al weer vergeten. Kleine Bush begon Afghanistan met een trucklading goodwill en liet zich toen door de Cheney bende in Irak zuigen. Bloopers genoeg, maar allemaal terug te voeren op 9/11. Mijn man van de eeuw – tot nu toe: Osama Bin Laden. Ik kom er nog op terug, maar de man bracht meer tot stand dan hij ooit had kunnen dromen.

Tja, wat moet je er nog over schrijven? Niet de Taliban hebben de oorlog om Afghanistan gewonnen, de niet-Taliban hebben hem verloren. Een door de Amerikanen opgebouwd leger bleek een fantoom van niet betaalde soldaten die geen zin hadden hun corrupte bazen te bedienen door zich op te offeren. Een door en door corrupt en achterlijk land bleek door en door corrupt en achterlijk.

Het is allemaal verschrikkelijk wat de Taliban van plan is, horen we, maar waar waren de Afghaanse burgers toen ze de kans kregen dit soort religieuze fanaten van zich af te schudden? Juist, hun leiders waren hun zakken aan het vullen en onderlingen machtsspelletjes aan het spelen. Niet de Amerikanen hebben de Afghanen in de steek gelaten, de Afghanen hebben zichzelf in de steek gelaten.

De Amerikaanse kant mag natuurlijk niet onderbelicht blijven. Carolien Roelants wijst er in de NRC terecht op dat het natuurlijk begon toen de Sovjets Afghanistan bezetten en de Amerikanen de opstandelingen ging steunen. Ik zie die Bzrezinski nog staan op de Cyber Pas. Zo gezien rekenen we hier af met een restant van de koude oorlog – en vergeet ook niet de malicieuze rol van Pakistan en de diverse dictators die daar door Amerika werden gesteund.

Biden krijgt terecht op zijn brood dat hij niet pessimistisch genoeg was over het wankele bouwwerk dat ze in twintig jaar hadden opgezet. Maar de hoofdschuldige is kleine Bush die een oorlog voerde tegen Al Qaida die al snel een oorlog werd om de Taliban te verdrijven, waarna, zoals wel vaker, Amerika met het probleem bleef zitten: wat dan?

Nation building, besloot domme Bush. Helaas ging zijn domheid nog veel verder. Hij liet zich door zijn omgeving praten naar een oorlog in Irak waardoor Afghanistan ineens op het zijtoneel belandde – waar het nooit meer vanaf kwam. Amerikaanse militairen gedroegen zich, opmerkelijk genoeg, zoals ze zich in Vietnam gedroegen. Ze waren veel te optimistisch over wat militaire macht vermag. Ze logen over bereikte resultaten, over mislukkingen. Ze legden liefst de schuld ergens anders neer.

Je hoor het de surge generaal Petreus weer roepen: was nog maar vijf jaar doorgegaan, had maar meer soldaten gestuurd. De echo van Westmoreland. Iemand moest er een eind aan maken. Biden viel die eer te beurt.

De onderliggende vraag of je een land als Afghanistan van buitenuit kunt hervormen blijft onbeantwoord. Of nee, dat klopt niet. Hij is beantwoord. Je kunt dat niet. Een stammensamenleving met geloofsfanaten omzetten in een westerse democratie? Het idee alleen al is absurd. Ja, vrouwen konden ineens naar school, mochten meedoen, maar dat was niet omdat die Afghaanse mannen dat wilden maar omdat de Amerikanen en de Navo-landen dat nodig hadden om te laten zien dat hun verspilling geen verspilling was.

De fouten van kleine Bush zetten het traject uit waarop ook Barack Obama struikelde. Obama was opgekomen als Irak criticus – in tegenstelling tot Hillary Clinton – en mekkerde in de campagne van 2008 over Afghanistan als de echte oorlog waarin Amerika verwikkeld was. Dat was helemaal niet nodig geweest. Het zette hem klem en toen hij vervolgens door de militairen werd overgehaald om 100.000 soldaten te sturen en er in zijn cerebrale besluitvorming meteen achteraan zei wanneer die weer weg zouden gaan, wist je dat het niets ging worden. Biden, toen vice-president, had het goed gezien.

Dat kun je tot op zekere hoogte ook zeggen van Trump. Diens ‘wat doen we daar eigenlijk?’ vraag was de juiste. Zijn isolationistische America-first benadering leidde tot enig realisme over Afghanistan en zette uiteindelijk het scenario op dat zich de laatste weken en dagen ontrolde.

Wie is er schuldig? Zoals een van de Amerikaanse kranten opmerkten: het complex van denktanks en militair superioriteitsdenken in het congres, gecombineerd met het achter elkaar aan lopen als het op Amerikaans spierballenvertoon aankomt. Met als rechtvaardiging steeds die Koude Oorlogs stoplap: geloofwaardigheid. Het militair industrieel politiek complex, met andere woorden.

Ik mag daar nog aan toevoegen dat de never ending wars grote aantallen veteranen hebben opgeleverd (en een enorm aantal gewonden omdat de overlevingskans zoveel groter was dan in Vietnam). Een niet gering deel van deze veteranen is gevoelig voor de praatjes van volksmenner Donald Trump. Ze waren nadrukkelijk aanwezig op 6 januari, en de veiligheidsdiensten waarschuwen voor radicalisering van deze mensen. Het bijeffect van de oorlogen zal nog lang doordreunen in de Amerikaanse samenleving.

Gaat de VS een toontje lager zingen? Ja, maar dat doet het land al een paar jaar. Zijn we in het westen nu meer kwetsbaar voor terrorisme vanaf Afghaans grondgebied? Schei toch uit, de terroristen zitten op allerlei andere plekken en als het westen zijn informatievoorziening op orde heeft, sturen ze er een drone op af. Een wederopstanding van Al Quida is bangmakerij.

Ik ben geen Afghanistan deskundige. Maar ik kan tellen. Die 65.000 Taliban soldaten zijn een minieme factie van het totale aantal Afghanen. De Taliban kan pas verdwijnen als de Afghanen dat voldoende willen. Begrijpelijk dat ze niet een nieuwe, of beter, voortgezette oorlog willen, maar het is toch echt iets dat ze zelf moeten doen.

Gaat Afghanistan een toekomst tegemoet vergelijkbaar met Vietnam, dat zich na tien jaar terreur bekende tot een westers, kapitalistisch economisch systeem onder leiding van marxistische autocraten? Kan Afghanistan een land worden waar Taliban leiders tolereren dat het land zich losmaakt van hun greep? Ik betwijfel het. De energie en de natuurlijke omstandigheden lenen zich niet voor een dergelijke zelf-resurrectie.

Volgens Bas Blokker van de NRC is na de aanvaarding van de infrastructuur wet – voorlopig dan – de greep van Trump op de partij gebroken. Ik geloof er niets van. Ik heb ook een paar opinieschrijvers die richting op horen schrijven, maar de Big Lie wordt nog steeds door de GOP trouw ondersteund. Als de partij afstand had willen nemen, had dat op 6 januari gekund. Wat er nu gebeurt, heeft heel andere dynamiek.

Beter bewijs van al of niet greep is of Trump zijn voorkeurskandidaten voor 2022 gekozen kan krijgen. Zoals ik eerder betoogde was de infrastructuur het aller gemakkelijkste punt om aanvaard te krijgen – had zelfs Trump kunnen doen in 2017.

Dit succesje voor Biden, such as it is, wordt sterkt overdreven. Hij heeft behoorlijk moeten inleveren, het is beleid waar iedereen achter staat, zelfs de Republikeinse tegenstemmers, en het sociale infrastructuur programma is er nog lang niet door. Sterker, het kon Biden nog wel eens grote problemen in eigen partij opleveren.

Dat het Amerikaanse congres eindelijk wat positiefs tot stand brengt is mooi, maar geen bewijs van structurele bereidheid om samen te werken, obstructie te laten varen en, nee, ook niet dat Trump zijn macht kwijt is.

Afghanistan krijgt veel aandacht nu de Taliban terugkeert waar ze in 2001 waren: aan de macht. Joe Biden stelt ferm dat hij geen spijt heeft van zijn besluit om de Amerikaanse troepen terug te trekken. Amerika heeft meer dan 1.000 miljard dollar uitgegeven en telt 3500 doden en een groot aantal gewonden (en, zijlijn, vele veteranen die nu op hard rechts terecht zijn gekomen). De Afghanen moeten het nu zelf doen, stelt hij terecht, terwijl Afghaanse legerposten in vliegende vaart worden verlaten door Afghaanse soldaten die onbetaald worden en slecht geleid zijn.

De Washington Post heeft in een lopende reeks artikelen laten zien hoe de Amerikaanse kiezer en de politiek in brede zin werd misleid door de militairen en de politieke leiding. De Afghanistan Papers documenteerden gisteren nog hoe vicepresident Cheney bijna werd opgeblazen in 2007. De serie is een aaneenschakeling van leugens en goedpraten.

Interessant genoeg is dat ook een conclusie over de Nederlandse bijdrage (de Kunduz klunzen die zo nodig een missie wilden). Een artikel in de NRC laat zien hoe een missie werd aangepast aan de eisen in Den Haag, niet wat Kunduz vroeg. Hoe Rutte per se bondgenootschappelijk mee wilde doen. Christ Klep stelt dat het verspilde moeite was en laat zien dat we niet kunnen omgaan met dit soort missies. Jorrit Kamminga, die wordt opgevoerd als iemand die het geen waardeloze missie vond, concludeert eigenlijk hetzelfde.

Gisteren had Bas Blokker een artikel waarin hij Amerikaanse militairen citeerde die het onzinnigste argument aller tijden aanvoerden, maar nog steeds een stand by om mislukking te rechtvaardigen: Amerika moest in Afghanistan blijven omdat vertrek de Amerikaanse reputatie bij de bondgenoten zou ondermijnen. Duh. Dat is het koude oorlog argument voor allerlei stupide beleid: behoud van geloofwaardigheid. In Vietnam gebruikten ze het eindeloos om de interventie op te voeren van 50.000 tot 500.000 militairen.

Die oorlog werd ook verloren (zoals alle grote oorlogen die de VS voerde, met uitzondering van de Eerste Golfoorlog). En bondgenoten vroegen zich juist af of de VS gek geworden was om zo lang zoveel te investeren in een bodemloze put met de verkeerde ideologische insteek. Het is een waarschuwing die steeds weer genegeerd wordt: zodra het argument ‘geloofwaardigheid’ wordt aangevoerd, weet je dat het mis is. Overigens miskent het ook de vaststelling dat bondgenoten de VS al niet meer vertrouwen, dank aan Trump.

Terecht wordt Afghanistan als probleem nu op het conto geschreven van kleine Bush als überklungel, maar ook van Obama die er niet van los kon komen (Biden had toen ook al het juiste standpunt). Maar het gaat veel verder terug, tot die koude oorlog. Jimmy Carter stuurde Bzrezinski naar de Cyber Pass in 1979 en begon een investering in Afghaanse warlords waarvan het land nu de wrede vruchten plukt. Het heeft ook een hoge prijs geëist in buurland Pakistan, waar de VS vanwege Afghanistan, een rot regime steunde.

In het algemeen irriteert me de ach en wee toon van de verhalen rondom Afghanistan. Ja, vrouwen en meisjes zullen lijden. Een burgeroorlog levert nooit iets goed op. Maar hallo, de Afghanen hebben twintig jaar en meer dan 1.000 miljard dollar (en nog wat Euro’s) gehad om hun samenleving veilig te maken voor die barbaren. Ze hebben het geld verkwist, corrupte verkiezingen en stammenoverleg georganiseerd. Ik hoor dit verhaal niet vaak bij, pak weg, Bureau Buitenland. Hoe lang moet je mensen helpen die die hulp verkwanselen of geleid worden door foute types? Ook hier was Vietnam een goede les. Het corrupte regime van Thieu zorgde voor zijn eigen ondergang. Ja, Afghanistan is het Vietnam van de 21ste eeuw.

Willen de Russen en de Chinezen er nu mee spelen? Good luck.

Cuomo is weg en overschaduwt bij zijn vertrek het enorme succes van Joe Biden en zijn infrastructuur plan. Het werd vandaag, fillibuster proof, aangenomen door de senaat. Inclusief genoeg republikeinen, twintig van de vijftig.

De reden voor hun switch is helder: het infrastructuur plan is populair bij de bevolking. Wegen, bruggen, drinkwater, dat zijn dingen waar mensen niet tegen zijn. Sterker, als Trump niet zo’n kluns was geweest, had hij goede sier kunnen maken met zo’n plan. Hij kondigde zo vaak infrastructure week aan dat het een gimmick werd, maar Biden laat zien dat er brede steun voor is.

Nu wordt het interessant om te zien of de rest van het plan, het grootste sociale wetgevingsproject sinds de Great Society, met een gewone meerderheid door de senaat kan komen. Dan hebben we het over 3.500 miljard, inclusief belastingverhogingen. Het is vrijwel onmogelijk om het in zijn geheel en ongeschonden erdoor te krijgen, maar de vraag of de Democraten een kans hebben in november 2022 om de meerderheden in het congres te behouden, hangt hier vanaf.

Cuomo verdwijnt met de staart tussen de benen. Hij had geen andere keuze meer, anders zou hij afgezet zijn. Net als president Nixon in 1974 koos hij ervoor om het proces niet verder uit te rekken. Ah well, good riddance.

Vorige zomer overleed in Los Angeles mijn schoonvader, Donald Kao, 95 jaar oud. Vanwege corona kon ik niet naar de begrafenis. Inmiddels heeft Jenny, zijn weduwe, besloten te verhuizen naar de oostkust, dichterbij haar oudste zoon. Daardoor moet ik zonder laatste bezoek afscheid nemen van wat de afgelopen 35 jaar kon gelden als mijn ‘thuisstad’ in Amerika. Ze zeggen dat je tien jaar nodig hebt om een Newyorker te worden, een leven lijkt me niet genoeg om Los Angeles te doorgronden. Toch is de stad me vertrouwd genoeg om hem met enige weemoed achter te laten.

Meer lezen, klik hier.

Reizen kan de laatste anderhalf jaar niet meer, althans niet het soort van reizen dat explorerende mensen graag zouden doen. Daarom hier als zomerversnapering mijn artikel over mijn bezoek aan Vietnam net voor de coronacrisis, deel van mijn wereldreis. Meer? Klik hier voor een PDF van de hele reis van zeven maanden.

Mensen van mijn leeftijd bezoeken Vietnam met de bagage van de oorlog. Tijdens onze wereldreis, net voor corona afgerond, brachten we vier weken door in het meest dynamische land in Zuid-Oost Azië. De oorlog was overal en nergens, dat wil zeggen overal voor mij, nergens voor de Vietnamees. Dat is maar een beetje overdreven. De gemiddelde leeftijd in Vietnam is 28, de oorlog is 46 jaar voorbij. Laten we zeggen dat ik er meer mee bezig was dan de Vietnamezen.

Ik weet veel van deze oorlog, beroepsmatig en primair vanuit Amerikaans perspectief. Natuurlijk heb ik de documentaire van Ken Burns gezien en het nieuwe boek van Max Hastings gelezen. In beide komt ook de Noord-Vietnamese kant aan bod. En natuurlijk wist ik hoeveel schade er is aangericht. Amerikanen stoppen meestal bij hun 59.000 doden en vergeten de miljoen Vietnamezen. 

Bekend terrein dus, en toch was ik verrast over mijn eigen Vietnam-ervaring.

Verder lezen, klik hier.

Andrew Cuomo, gouverneur van de staat New York, toont in al zijn cruheid, wat macht doet. Aan de ene kant leidt het hebben van macht al snel tot misbruik daarvan, het gevoel dat alles kan en dat je overal mee weg kunt komen. En, belangrijker misschien, het gevoel dat je ergens recht op hebt omdat je macht hebt. Aan de andere kant isoleert macht. Mensen praten je naar de mond, willen dingen van je gedaan krijgen, en uiteindelijk moet je steeds afwegen of je als machthebber niet zelf misbruikt wordt.

Dit is geen excuus voor het gedrag van Cuomo of welke andere misbruiker van macht dan ook, maar een aanzet tot overpeinzing. Macht zet mensen in een gouden kooi, op afstand en, net als Andrew Cuomo opgesloten in zijn gouverneurshuis in Albany, tot eenzaamheid. Als je het verslag leest dat duikt behalve de misdragende machthebber ook een zielige, eenzame man op, hunkerend naar menselijk contact, in Cuomo’s geval naar een vrouw.

Andrew Cuomo was ooit getrouwd met een telg uit de Kennedy-familie, een dochter van Robert. Ze scheidden in 2005 en hun drie dochters zijn inmiddels allemaal uit huis. Een nieuwe relatie liep op de klippen. Als hij nu zegt dat hij een ondergeschikte vroeg naar haar relatie en of ze open stond voor oudere mannen zoals hij, dan klinkt dat niet alleen ongepast, obsceen zelfs, maar ook zielig. Aan de andere kant: de vroegste beschuldigingen tegen Cuomo dateren al van twintig jaar geleden, toen hij nog minister van Huisvesting was onder die andere machtsmisbruikende schuinmarcheerder, president Bill Clinton. Er is geen excuus.

Cuomo was een harde politicus, een straatvechter in het staatscongres van New York. Hij maakte vijanden, hij had successen. Zijn betere kant was te zien in de eerste maanden van de coronacrisis toen Cuomo’s persconferenties een verademing waren vergeleken met het gehannes en de ontkenningscultuur van president Trump. Ze straalden een soort natuurlijk gezag uit en riepen bewondering op. De glans ervan verbleekte vrij snel toen bleek dat Cuomo een enorme fout had gemaakt door zieke bejaarden terug te sturen naar hun tehuizen.

Als ik zo schrijf dan loop ik op eieren, ik ben me ervan bewust. Niets verontschuldigt wangedrag. Niet van Cuomo, niet van Clinton, niet van Trump. Uiteindelijk zijn het allemaal zielepoten en daarnaast is Cuomo ook typisch weer een geval van een politicus die te lang bleef. Iemand die zichzelf succesvol achtte en daarmee zijn gedrag probleemloos, inclusief naar het schijnt een schreeuwerige kant en het genadeloos afzeiken van mensen die voor hem werkten. Ook dat is macht. Niet iedereen kan weglopen zoals ik ooit deed bij een hoofdredacteur die de neiging had te ontploffen – wat ik niet accepteerde.

Het rapport is tamelijk uitgebreid en het aantal gevallen nogal groot. Dit zijn geen incidenten, dit is structureel. In het me too tijdperk nemen Democraten snel afstand. Nancy Pelosi en Joe Biden liepen voorop, dat is in elk geval al een hele vooruitgang vergeleken met zielepoot Clinton, die zelfs door feministen werd verdedigd als ‘een van ons’. 

Cuomo gaat dit niet overleven. Als hij niet aftreedt, komt er een impeachment. Zijn opvolger wordt dan lieutenant governor Kathy Hochul, die de eerste vrouwelijk gouverneur wordt. Zij is dan ook meteen de toonaangevende kandidaat voor de verkiezingen in 2022.

Het vergt hogere Washingtonologie om te volgen wat Biden wel of niet bereikt met zijn infrastructuur akkoord. Zijn de Republikeinen nu aan boord voor 550 miljard of 1000 miljard? En stemmen ze volgende week ook in met de daadwerkelijke wetgeving en niet met het in stemming brengen zoals tot nu toe? Is dit een succes of een halve mislukking? Of een hele mislukking?

Dat die wegen, bruggen en vliegvelden gerepareerd moeten worden, daarover is iedereen het eens. Zelfs de in toenemende mate zielepoterige Trump die vanuit zijn schuilkelder in Florida jaloers reageert op wat Biden al of niet tot stand brengt. De Republikeinen zullen daar uiteindelijk wel mee akkoord gaan.

Helaas geldt dat niet voor de meest logische financiering: belastingverhogingen, vooral voor de rijken en plutocraten die miljarden de ruimte in schieten. Biden had een tussenvorm gevonden: de belastingdienst (IRS) versterken zodat de huidige regels beter gehandhaafd kunnen worden. Maar daar zijn de anti-overheids Republikeinen weer tegen. Ze gebruiken het gelegenheidsargument dat het beter is om de belastingwetgeving te vereenvoudigen dan de huidige wetgeving te handhaven. Totale onzin maar in het sinds Reagan geschapen de-overheid-is-uit-op-je-geld zijn zelfs gematigd conservatieve columnisten gevoelig voor dat argument.

Als deze wetgeving er doorheen komt met meer dan zestig stemmen, kan wellicht de rest van het programma – het leggen van een acceptabele basis in het Amerikaanse verzorgingsnet – via reconciliation aan de orde komen. Daarvoor zijn maar vijftig stemmen nodig, alle Democraten dus. Het blijft de vraag Manchin en Sinema daarmee akkoord zullen gaan.

Vanuit het perspectief dat een half brood niet slecht is als je om een heel brood gevraagd hebt, is dit een succes voor Biden, ook al is het een zeperd voor een eerlijker en minder ongelijk Amerika. Eerlijk gezegd: het is meer een kwart brood. Het helpt om een ex-senator als president te hebben. Die begrijpt tenminste hoe de senaat werkt (dat is meer dan ik kan zeggen – het blijft vaak onnavolgbaar). Biden heeft zich ook uitgeput in het slijmen met senatoren, iets waarin hij stukken beter is dan Obama en Trump, die dat beiden negeerden.

Het is te vroeg om te oordelen of Biden hier een historische succes geboekt heeft. Uiteindelijk zal dat pas blijken bij de tussentijdse verkiezingen van 2022. Als de Republikeinen daar de senaat heroveren (en dan waarschijnlijk ook huiszetels winnen, misschien een meederheid die de Trump-buikspreekpop McCarthy Speaker zou maken) dan is het Biden presidentschap over en uit.

De grote vraag is dan ook in hoeverre Biden in staat is om dit succes uit te buiten, om het over te brengen aan de kiezers voordat de Trump-filistijnen alles negatief vertalen. Kan Biden over krap zestien maanden voorkomen dat hij vleugellam wordt gemaakt? Geen reden om vreselijk optimistisch te worden.

Zowat een leven geleden ging ik in Vermont langs bij Ben & Jerry. Het ging om twee hippie types die de raarste soorten van ijs in elkaar draaiden, en het smaakte nog goed ook. Mijn favoriet was Cherry Garcia, kersenijs met stukken chocolade, vernoemd naar Jerry Garcia van de Grateful Dead – in Nederland tegenwoordig niet meer verkrijgbaar.

Ben & Jerry groeiden als kool. Ik schreef regelmatig over hun groei, een entrepreneursactiviteit die geheel paste in de jaren tachtig maar die, anders dan veel van de Reagan-erfenis, maatschappelijk betrokken was.Een flink deel van hun winst besteedden ze aan goede, politieke doelen. Vermont heeft op dat terrein een reputatie. Afgezien van Ben & Jerry is Bernie Sanders het belangrijkste exportproduct.

Toen Unilever twintig jaar geleden het bedrijf overnam, of beter gezegd het merk, deed het dat inclusief de reputatie van Ben & Jerry. Dat was immers het merk. Goed ijs, maar ook goede mensen.

Het past daarom helemaal in de traditie van Ben & Jerry om verkoop van hun ijs in de illegale nederzettingen op de Westoever van de Jordaan te beëindigen. Het is een manier om wangedrag van Israel aan de kaak te stellen, met antisemitisme heeft het niets van doen.

De opwinding is amusant en geheel voorspelbaar. Ik sta aan de kant van Ben & Jerry. Het is goed om een statement te maken, en nog beter als je daarmee een groot bedrijf als Unilever (politiek en zaken hebben niets met elkaar te maken, het lijken de Olympische Spelen wel) ermee in moeilijkheden kunt brengen. De tegenboycot van Israeli’s en Amerikanen is ook voorspelbaar. Duurt niet zolang. Zolang er ijs in de diepvrieskasten staat, zal het verkocht worden. Ik neem nog een kartonnetje extra – helaas, geen Cherry Garcia.

De tentakels van Israel zijn ook op een andere manier in het nieuws, via Pegasus, de afluister- en inbreek software die door een Israelische bedrijf wordt gemaakt (en waarover de regering export controle heeft). Hier is de opwinding wat minder voorspelbaar. Dat wil zeggen, het gaat vooral over het product. Maar het is natuurlijk geen toeval dat Israël met zijn vergaand anti-terrorisme beleid en fier egocentrisch buitenlands beleid met dit spul op de markt komt.

Illegale nederzettingen, gevaarlijke software met onverwachte gebruikers en onverwachte slachtoffers. Het staat allemaal niet los van elkaar.

Overigens hadden Ben & Jerry beter in hun garage in Vermont kunnen blijven. Dat is de makke met hippie erfenissen: als ze niet verdwijnen verwateren ze. Dit was een ongebruikelijke maar welkome oprisping.