Het enige goede aan een kabinetscrisis nu is dat het de mogelijkheid biedt Rutte te dumpen. In een laatste daad van visieloos en nutteloos ploeteren torpedeerde hij zijn eigen regering, op het oog vooral om de VVD goed te positioneren. Het belang van het land, van langlopend beleid en van collega’s die hard gewerkt hadden aan plannen en voorstellen, speelde geen rol.

Het zal wel weer eindeloos speculeren worden over oktoberverkiezingen en wat dat gaat opleveren. Het zal Forum het grootste deel van zijn fractie kosten – good riddance. Of het de boerin fans veel zal opleveren hangt van de bereidheid af van VVD kiezers om naar de populisten over te stappen. Van mij mogen ze, lood om oud ijzer. De opportunisten van JA21 zullen asiel en vreemdelingenhaat opspelen.

Maar te vrezen valt dat de VVD toch weer als grootste van dit slagveld zal stappen, en misschien nog wel met Rutte ook. Je raakt die man maar niet kwijt. Long covid is er niets bij.

Wel raak je partijen kwijt. Rutte I kostte het CDA de kop, Rutte II de PvdA en nu gaat D66 de prijs betalen voor het niet regeren met GL/PvdA.

Laat ik in die context nog eens mijn ergernis over D66’s omgang met Rutte ventileren. U herinnert het zich vast niet meer, maar het was Alexander Pechtold dit Rutte na zijn schandelijk kabinet met de PVV redde toen Wilders zijn vriend liet vallen. Rutte stond in zijn hemd met een begrotingstekort dat veel te hoog was (voor Brussel), Pechtold hielp hem overleven. Het gaf Rutte staying power, het kostte D66 zetels en deelname aan de volgende regering en Pechtold zijn kans om ook eens keer een succesvol ministerschap te laten zien. Af naar het CBR.

Rutte III viel vanwege de toeslagenaffaire. Asscher trok de consequenties van zijn falen, wat mij betreft heel onverstandig. Hj had er vol in moeten gaan en ook verantwoording van de premier moeten eisen. Rutte bleef en schudde het van zich af om Rutte IV te maken en opnieuw te laten zien dat D66 weinig heeft geleerd.

De kans om Rutte te laten vallen was er na de Omzigt affaire, toen Kaag had uitgesproken dat ze geen vertrouwen meer in de man had. Ze beet niet door en, ja hoor, Rutte kwam weer terug, dominerend als vanouds. Vervolgens maakte D66 de fout om Groen Links/PvdA te laten wegspelen door Rutte. De partij van Kaag had nooit in deze regering onder deze voorwaarden mogen stappen. 

De prijs zal in oktober betaald worden. De zoveelste decimatie van D66. Ik kan alleen maar hopen dat GL/PvdA daarvan ook wat zal profiteren, zodat een blokkerend blok op links (nou ja, met D66) mogelijk is. Anders krijgen we straks gewoon een regering met VVD, BBB en Klein Rechts. Vrolijk geleid door Rutte, die voor een reactionair beleid zijn hand niet zou omdraaien. Inderdaad, voor visie moet je naar de oogarts, zoals de langst dienende premier ooit vond. Voor zitvlees, van de rechter op de linkerbil, moet je bij Rutte zijn.

De campagne van gouverneur Ron DeSantis van Florida ontwikkelt zich zoals verwacht. De reactionaire kwaadwillende populist verslikt zich meer en meer in de wetten die hij door het Republikeinse Congres van Florida joeg in de aanloop naar zijn campagne. Dat hij ook nog eens een humeurige, onaantrekkelijke, autoritaire persoonlijkheid blijkt, die niemand vertrouwt, helpt evenmin. Het schijnt dat hij alleen kan lachen door er moeite voor te doen en dan nog ziet hij eruit als een godfather met kiespijn.

Vermakelijk is te zien hoe DeSantis’ anti immigrantenwetten die op 1 juli van kracht werden zijn grootste succes, de economische groei van Florida, dreigen te ondermijnen. De wet zou bedoeld zijn, zei DeSantis, ’to combat Biden’s border crisis’. Het enige wat hij echter doet is arbeiderstekorten in Florida verergeren (een soort Brexit patroon: zoveel vervelende Polen, stap uit de EU en je bent ze kwijt – oops, wie doet het werk nu? – het bewijst weer eens dat dit soort roeptoeter conservatieven geen leervermogen hebben). Illegale immigranten, de kurk waarop de Amerikaanse economie drijft, ontvluchten de staat.

De wet eist dat werkgevers met 25 of meer werknemers een E-verify systeem gebruiken om de wettelijke status van werknemers te checken. Wie het niet doet wacht een boete van 1.000 dollar per dag. Als ze het opzettelijk doen kunnen ze hun vergunningen kwijtraken. Reden genoeg voor werkgevers om deze arbeiders te ontslaan. Ook moeten ziekenhuizen als ze een ilegale immigrant vermoeden allerlei regels hanteren die het waarschijnlijk maken dat zo iemand, ook al woont hij of zij al jaren in de VS, door de immigratiedienst zal worden opgepakt.

Volgens de Wall Street Journal, die in een editorial DeSantis de mantel uitveegt, waren er in 2019 772.000 niet gedocumenteerde immigranten in Florida. De toerismeindustrie, de bouw en landbouw drijven op deze mensen (zoals ook elders in de VS). Amerikanen doen dit soort banen niet (de WSJ vraagt zich niet af waarom dat zo is).  Arbeiders gaan naar andere staten waar ze minder reactionair en praktischer zijn, en, zo mag je toevoegen, geen populistische politici hebben die rechtser dan Trump proberen te zijn.

Wel grappig is dat de Murdoch krant DeSantis verwijt dat hij ‘de valse aanklacht van de restrictionistische rechtse vleugel’ overneemt dat illegale immigranten de banen van de Amerikaanse arbeiders innemen of leiden tot lagere lonen. Dit wordt ontkracht door talloze studies, oppert de krant. Het valt te hopen dat ze die wijsheid ook meenemen als er weer eens immigratiewetgeving door de Republikeinen wordt getorpedeerd.

Maar ja, de krant toont zijn ware gezicht door Biden te verwijten dat hij de immigratiecrisis (such as it is) heeft veroorzaakt. Lachwekkend wordt het als Murdoch en zijn acolieten Biden en diens regering verwijten dat ‘ze het onderwerp gepolitiseerd’ hebben. Huh? Build that wall? They send us their rapists? Zo kennen we de Wall Street Journal weer.

De uitstekende commentator VS van de Financial Times, Edward Luce, heeft vandaag een column over de recente uitspraak van het Supreme Court over positieve discriminatie. Helaas alleen beschikbaar voor abonnee’s maar laat ik zijn verhaal samenvatten. De titel is ‘Het morele failliet van Ivy League Amerika’. Ivy League zijn de top universiteiten van het land, zals Harvard, Columbia en Princeton en dergelijke.

Hij stelt vast dat van de 31 miljoen Amerikanen tussen de 18 en de 24 slechts 68.000 college (zeg maar bachelor in Nederlandse termen) hebben gedaan aan een Ivy League universiteit. Van hen is een deel geholpen met positieve discriminatie. Maar, stelt hij vast, zelfs van hen zijn de meesten geprivilegeerd, dwz niet afkomstig uit de binnensteden van Illinois of Michigan maar uit de zwarte of hispanic upper middle class. Luce meent dat het Supreme Court Amerika een dienst heeft bewezen door het huidige corrupte systeem aan de kaak te stellen. 

De regels voor toelating zijn voor de meeste Amerikaanse scholieren niet relevant, dwz ze kunnen er niet doorheen breken, hoe goed ze ook zijn. De sleutel voor Ivy League toelating is exclusiviteit, als ze meer studenten zouden toelaten – volgens Luce de beste optie om tot eerlijker verdeling te komen – zouden ze de premie van het daar studeren verdunnen. Meer studenten die kunnen profiteren van de miljarden die de universiteiten in huis hebben zou het beste zijn.

De tweede beste optie is het afschaffen van wat ALDC groepen genoemd worden, mensen die op speciale gronden worden toegelaten: Athletics, legacy, dean’s list en children faculty and staff. 43 procent van de toegelaten studenten van Harvard komt uit deze groepen.

Veel van de sporten die voorrang verlenen zijn elite sporten zoals lacrosse, hockey, zeilen en roeien – sporten die alleen op elite middelbare scholen worden aangeboden. Het idee dat zwarte basketbalspelers hiervan profiteren is een misvatting (en als ze het doen, krijgen ze vaak slecht onderwijs of worden hun resultaten genegeerd als ze meer goed balletjes gooien). Deze manier van binnenkomen is het onderwerp van de meeste corruptieschandalen die de afgelopen jaren boven water kwamen – vaders die coaches omkochten om hun kroos beter te beschrijven dan ze werkelijk waren. Van de sporters is 65 procent blank.

De tweede groep, legacy studenten, zijn familieleden van alumni – meer elite reproductie is niet mogelijk. Mijn kinderen zouden als ze dat hebben gewild met voorrang hebben kunnen studeren aan Columbia (waar ik studeerde) en aan Georgetown (waar mijn vrouw studeerde). Idioot natuurlijk. Klik hier voor een artikel dat ik daarover schreef in het Financieele Dagblad.

De derde groep, de dean’s list, zijn de kinderen van mensen die veel geld schonken aan de universiteit. Luce noemt terecht Jared Kushner, de met Arabische llanden dealende schoonzoon van Trump, die op deze manier (2,5 miljoen kostte het) op Harvard kwam. En dan zijn er de kinderen van de docenten en andere personeel.

Luce noemt het een positieve discriminatie programma voor rijke blanke mensen. De belangrijkste slachtoffers zijn Aziatische studenten. Hij concludeert dat de mensen die het meest profiteerden van positieve discriminatie, bedoeld om zwarte afstammelingen van slaven te helpen, de blanke elite zijn.

Geen wonder, zegt hij villein, dat juist de blanke elite zo boos is over de Supreme Court uitspraak. De VS media is zelf een domein van blanke elites. Hun ervaring in het leven leidt hen ertoe om ras en kleur te zien waar het werkelijk gaat over klasse. De enige manier om iets echt te veranderen in een samenleving die claimt meritocratisch te zijn is de levenskansen van de rest te verbeteren. En dat begint met betere zorg voor kinderen, beter pre-school onderwijs en in het algemeen meer investeringen in openbaar onderwijs. Tot dat verandert, vindt Luce, is het huidige debat een ‘big red herring’.

Mooi, en ik kon het er niet meer mee eens zijn.

Je zou denken dat de teloorgang van de Republikeinse Partij, zowel qua personen als qua stellingnames, in het voordeel van de Democraten zou werken. Helaas, zo simpel is het niet. De Democraten hebben hun eigen problemen, nog los van de bejaardheid van president Biden en het ontbreken van een volgende generatie die op landelijk niveau weerklank vindt. Die problemen maken dat ondanks alles in 2024 een Republikein president kan worden, met ook nog eens een helemaal Republikeins Congres. Hoe is het mogelijk dat de Democraten niet kunnen profiteren van de strapatsen van de andere partij?

Het korte antwoord is dat de Democraten hun eigen grootste vijand zijn, of beter gezegd, dat de progressieve vleugel van de Democraten cruciale kiezers wegjaagt. Het is niet eens zozeer dat die naar de Republikeinen gaan, al is dat een risico als iemand anders dan Trump de kandidaat is, maar ze haken simpelweg af.

De grootste kracht en tegelijk het grootste probleem van de Democraten is de diversiteit van de partij. Dat maakt haar moeilijk te managen. Er zijn veel tegengestelde belangen: ras, cultuur, socio economische status, kennisklasse versus arbeiders, jong versus oud, platteland versus suburbs versus grote steden. Deze verbrokkeling geeft rechts een kans om een klassieke agenda erdoor te jassen van deregulering en belastingverlaging voor rijken en ondernemingen.

Erachter liggen demografische en sociaal economische factoren. Goed opgeleide, hogere middenklasse Democratische kiezers maken zich druk over zaken als ‘reproductive rights’ (abortus en sekse rechten), milieu, identiteit en de beleving ervan, ras en gelijkheid voor de wet. Ze staan vijandig tegenover de morele orthodoxie van evangelische dwingelanden. Witte progressieven trekken de partij naar links.

Vaak worden blanke identiteitspolitiek, woede over immigratie, en economische dislocatie aangevoerd als redenen voor de opkomst van rechts populisme. Dat klopt, maar je kunt ook vaststellen dat een groeiend segment van het electoraat vervreemd is van de heersende culturele normen. Zij ervaren die als opgelegd door een bestuurlijke elite die politiek correct is en sociaal ver van hen afstaat. Het equivalent van wat progressieven ervaren als evangelische terreur. Kijk naar de Trump aanhang en je ziet een groep die niet per se arm is maar wel een groep vol haat voor de succesvolle witte elites die op hen neerkijken.

Een van de belangrijkste Democratische groepen, de zwarte kiezer, is op een aantal culturele en sociale onderwerpen minder progressief dan de teneur in de Democratische Partij. Onderzoek laat zien dat zwarten zichzelf identificeren als conservatief op het terrein van geloof, de verzorgingsstaat en sociaal culturele onderwerpen. Voor een andere minderheid, de hispanics, geldt iets dergelijks. Met andere woorden: de nadruk op identiteit en progressieve culturele onderwerpen van de ene groep jaagt de andere groep weg. We zitten nu in een situatie waarin blanke progressieven linkser zijn dan zwarten en hispanics op vrijwel elk gebied: belastingen, gezondheidszorg, politiebeleid en zelfs op het terrein van ras en maatregelen op dat terrein. Gezien de relatieve winst in deze groepen die Trump in 2020 boekte, een gevaarlijke ontwikkeling.

Waar zijn de witte arbeiders die je in de Democratische Partij zou verwachten? Zij waren al afgedwaald door verlies van banen, een gevoel van culturele bedreiging en gestage verloedering van hun leefomgeving. De crisis van 2008 liet zien dat niet alleen de Democraten deze mensen negeerden (banken en de autoindustrie werden gered, niet de zeven miljoen mensen die hun huis kwijtraakten). Ook de Republikeinen lieten het afweten. Geen van beide partijen had oog voor de dagelijkse problemen van de onderste helft van de inkomensverdeling. Het was de opening voor Trump.

In de naweeën van 2008 zagen we blauwe staten het goed doen, met gestadige groei, terwijl rode staten achterbleven. De opgejuinde partijdigheid sinds de overwinning van Obama in 2008 en de demonisering van ‘links’ vonden een gewillig oor in de staten waar de Republikeinen sterk waren. Trump breidde die steun uit naar staten waar witte kiezers alle vertrouwen in de politiek hadden verloren. De twee partijen communiceren met dramatisch verschillende segmenten van de Amerikaanse economie, waarbij geen van de partijen overigens die elementaire sociaal economische belangen behartigt.

Nominaal zijn de Democraten de partij van en voor mensen die er het minst goed voorstaan. Opiniepeilers gebruiken als definitie van werkende klasse of je al of niet een college opleiding hebt gevolgd – de basis universitaire opleiding. Volgens Pew is het aandeel van hoogopgeleide Democratische kiezers verdubbeld van 22 procent in 1996 tot 41 procent in 2019. Dat jaar gold dat nog maar voor 30 procent van de Republikeinse kiezers.

Witte kiezers die minder dan 60.000 dollar verdienen zijn voor 47 procent Republikeins, voor 33 procent Democratisch. Het is moeilijk niet te concluderen dat beide partijen op zijn best in gelijke mate de arbeidersklasse vertegenwoordigen.

Het is natuurlijk wel zo dat demografisch gezien de Democratische Partij veel gevarieerder is: 81 procent van de Republikeinse kiezers is wit. Problematisch is wel dat de etnische scheiding binnen de Democratische Partij ook een klassenscheiding is, dat wil zeggen dat de witte Democraten vooral in de hogere inkomensklasse zitten, minderheden niet.

De Democraten zouden er goed aan doen om onderwerpen op te spelen die de eenheid, de cohesie van Amerika serieus nemen. De paradox is dat je de tolerantie voor onderlinge verschillen het meest bevordert door te verwoorden wat Amerikanen met elkaar bindt en altijd heeft gebonden. Eenheid belangrijk vinden hoeft niet ten koste te gaan van de waardering van diversiteit. Democraten moeten meer beleid aankaarten dat alle boten omhoog tilt in plaats van selectief identiteitsbeleid. In een aantal opzichten heeft president Biden dat gedaan, maar de boodschap is maar beperkt overgekomen. Dat moet beter anders wordt 2024 een rampjaar waarin een antidemocratische partij met autoritaire front runners de macht kan veroveren.

Een van mijn favoriete columnisten/onderzoeks journalisten is Thomas Edsall van de New York Times. Hij heeft een vast formule. Iedere week neemt hij een onderwerp in de Amerikaanse politiek of samenleving en diept dat uit in conversaties en emails met specialisten op het betreffende terrein. Edall gaat erin met een open mind en stelt de vragen zoals een journalist die meer wil weten ze stelt. Het zijn langere columns, meer research essays van pak weg 2000 woorden.

Een selectie van Edsalls columns sinds de zomer van 2016 is nu samengebracht in zijn boek The Point of No Return. American Democracy at the Crossroads. Het is verreweg het meest inzichtrijke boek over Amerika dat ik het afgelopen jaar het gelezen. Er waren geweldige boeken over specifieke onderwerpen (denk Maggie Habermans Confidence Man over de psycho, denk aan Dana Milbank over hoe het zo ver kon komen met de Republikeinen), maar Edsall heeft een breedte van onderwerpen die het een haast encyclopedisch boek maakt over Amerika.

Als u echt diep wilt duiken in wat Amerika mankeert, ken ik geen beter boek om dat te doen.

Laat me een aantal titels geven van de 42 hoofdstukken – ze zijn tijdgebonden, dwz. bij ieder essay staat erbij wanneer het gepubliceerd is, maar omdat hij geen voorspellingen maakt maar analyseert, is dat enkel een bepaling, geen beperking. Als excercities in diep denken zijn ze tijdloos. De analyse van wat er zou kunnen gebeuren na een verkiezingsnederlaag van Trump heet: How Far Might Trump Go? en dateert van 28 oktober 2020. Inmiddels weten we hoe ver hoe ging, maar de analyses en mogelijke scenario’s zijn pijnlijk nauwkeurig. Niemand kon verrast zijn over de leugens, de agressie en staatsgreep.

Andere titels van hoofdstukken: The Not So-Silent White Majority uit november 2016, Whose Neighbourhood Is It van september 2015, Democracy Disrupted (maart 2017), The End of the Left and The Right as We Knew Them (juni 2017), The Democrat’s Left Turn is Not An Illusion (juli 2018), No One Should Take Black Voters For Granted (september 2019), Red and Blue Voters LIve in Different Economies (september 2019), America had Split (januari 2022) – enfin, u krijgt een idee.

Via Edsall heb ik heb meer over langlopende onderzoeken gelezen dan ik anders had gedaan, geconcentreerde informatie op belangrijke onderwerpen. Hij doet als het ware het voetenwerk. En dat levert veel insights op. De Democraten, ooit de partij van werkende mannen en vrouwen, laten de discussie nu domineren door onderwerpen als ras, geslacht en seksualiteit. ‘De verschuiving van prioriteiten liet de kiezers aan hun lot over, ze hadden geen andere keuze dan over te stappen naar de Republikeinen’. De verkiezingen van 1994, die waarbij brandbommenwerper Newt Gingrich de meerderheid won voor de Republikeinen, ‘werd veroorzaakt door de revolte van neerwaarts mobiele werkende klasse tegen de Democraten’.

Op het moment dat het vertrouwen in de overheid was vernietigd – door eindeloos drammen van Reagan en geblunder van oude Bush – waren degenen die niet hadden geprofiteerd van de groei in de jaren negentig ‘easy picking’ voor de populisten. Obamacare werd geframed als een programma dat de zorg van de blanke midden- en arbeidersklasse zou verminderen, om zorg te geven aan de armen die volgens dit verhaal vooral uit minderheden bestonden. De crisis van 2008 ondermijnde ook nog eens het verhaal van de Republikeinen. Anders gezegd: deze kiezers vertrouwden niemand meer. Enter de Tea Party.Een belangrijke verklaring voor Trumps opkomst was dat het de kiezers buiten de grote steden waren die het meest hadden te leiden onder Grote Recessie.

Volgens Bill Bishop, coauteur van The Big Sort stelt dat politieke kloof in Amerika niet die is tussen stad en platteland. Hij stelt dat de kloof is tussen de grote steden en de rest van Amerika. De kloof heeft te maken met lifestyle en lifestyle zit gekoppeld aan politiek. Politiek is, net als lifestyle, een manier waarop we onze identiteiten construeren. Supporters van Trump mogen naar de wereld kijken door de perverse lenzen van ras en cultuur. Maar ze hebben niet ongelijk als ze naar steden kijken als afstandelijke en vreemde metropolen die geprofiteerd hebben van plattelands Amerika.

‘Terwijl blanke identiteitspolitiek, woede over immigratie, en economische dislocatie vaak worden geciteerd als redenen voor de opkomst van rechts populisme, is een ander argument dat er een groeiend segment van het electoraat is dat vervreemd is van de culturele normen die zij ervaren als opgelegd door een bestuurlijke elite – een repressieve elite, die politiek correct is en sociaal ver van hen afstaat. Groeiend segment van nihilisten in het electoraat.’

‘Trump basis benadering – het onzegbare zeggen – is expressive, niet substantive. Hij kanaliseert onvrede maar de specifieke punten zijn vaak minder belangrijk dan de onbeschaafde, provocerende manier waarop ze worden uitgesproken. Het is niet per se nodig dat hij ook levert, want hij spreekt uit wat velen zelf wilden zeggen’.

Een belangrijke vaststelling in een tweepartijen systeem: als de kandidaten heel ver van elkaar afliggen, is er weinig kans dat partijgetrouwen oversteken. Er zijn vrijwel geen zwevende kiezers meer.

Veel kiezers zijn bereid politieke oordelen aan de politici over te laten, tot op een punt zelfs dat ze zelfs als ze geconfronteerd worden met feitelijke vragen die duidelijke juiste antwoorden hebben, ze bereid zijn het tegenovergestelde te accepteren als dat hen beter doet voelen over hun partijdigheid en hun stemgedrag.

Het curieuze is dat de kiezers die zich als heel Republikeins identificeerden de meest masseerbare kiezers bleken. Als Trump een links standpunt innam, bewogen ze naar links, nam hij een conservatief standpunt in, dan bewogen ze naar rechts. Republikeinen realiseren zich dat de electorale en politieke kosten van tegenstand tegen de president altijd de opbrengsten overtreffen – onderwerp maakt niet uit.

Volgens Edsall ligt er te veel nadruk op polarisatie en niet gneoeg op partijdigheid. De blanke elite mag ideologische gepolariseerd zijn, het brede publiek komt niet veel verder dan ‘een soort van tribale partijdigheid die geen reflectie is van de inhoud van de discussie van de elite’. Burgers kiezen een team maar denken niet per se zoals de leiding van dat team doet. Als Trump dus een nieuwe invulling geeft, volgen ze gemakkelijk omdat ze nooit erg toegewijd waren aan de oude.

NB: Zwarte Democraten noemen zichzelf voor 28 procent progressief, 40 procent gematigd en 30 procent conservatief. Het zwarte electoraat is van links naar het midden bewogen op een aantal culturele en sociale onderwerpen. Zwarte Amerikanen koesteren twee overtuigingen tegelijkertijd: het geloof dat zwarten verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen succes maar ook dat er nog steeds systematische barrières zijn om dat te doen. En: de drie sleuteldimensies voor zwarte zelfidentificatie als conservatief zijn geloof, verzet tegen sociale voorzieningen en in minder mate, moreel conservatisme bij sociale en cutlurel onderwerpen.

Democratische en Republikeinse  kiezers zijn het niet enkel oneens over wat de overheid zou moeten doen op het gebied van raciale onderwerpen als immigratie en affirmative action, maar ze koesteren nu ook steeds meer gescheiden ideeën over de werkelijkheid van ras in Amerika. En omdat partijgebondenheid zo belangrijk is geworden is de houding over ras nu onlosmakelijk verbonden aan partij identificatie. Tesler: ‘de racialisering van partijidentificatie is op zich als de racialisering van Amerikaanse politiek en samenleving’.

Over woke: Woke is gemakkelijk voor Reps omdat het in veel opzichten een herarrangement is van oudere benaderingen. Het is een vervanging voor dog whistles. Het geeft de Republikeinse leiding een excuus voor excessen. ‘Het staat de Republikeinen en hun aanhang toe om zich voor te doen als onschuldige slachtoffers van vervolging in plaats van agressieve cultuursoldaten die hun privileges willen verdedigen en sociale verandering willen terugdraaien.’

Een van de belangrijke punten die Edsall maakt is hoe intern verdeeld de Democraten zijn. De linkervleugel van de veel bejubelde AOC (Alexandria Ocasio-Cortez) is geweldig voor de Republikeinen die graag demoniseren en schrik aanjagen met zulke in onze oren ouderwets idioot klinkende waarschuwingen voor socialisme (AOC en Bernie Sanders noemen zichzelf democratic socialists). Stellingnames op het terrein van ras, de cultuuroorlogen en sociaal economisch beleid, en de moeilijk te verenigen belangen van kennisprofessionals tegenover arbeiders, platteland tegenover suburbs tegenover steden, maken het moeilijk  om alle kikkers in de kruiwagen te houden. Het is waar dat de Republikeinen hun eigen vleugel van idioten hebben maar dat doet niets af aan het inherente Democratische probleem (dat overigens ook geldt voor een partij als de PvdA).

Als de Democraten er niet in slagen een verbindende boodschap te formuleren, een die verschillende groepen delen, dan zijn ze gedoemd te verliezen. Links moet minder een elite identiteit uitstralen en meer een geloofwaardig economisch beleid uitzetten.

Ik realiseer me dat ik een stortvloed aan observaties over u uitstort maar dat is wat dit boek doet: je aan het denken zetten over al deze aspecten van de Amerikaanse samenleving en waar die toe hebben geleid. Edsall is een progressief, maar een met een open oog voor wat de kiezers motiveert en met een kritisch oog voor hoe de Democraten zichzelf in de weg zitten.

Als u één boek over Amerika wilt lezen, neem dan dit boek. Elke dag een hoofdstuk en u ziet langzaam de grauwsluier over Trumpistan verdwijnen. Nee, het maakt u niet optimistischer. Wel realistischer.

Een rechter in Florida, het voorbeeld voor de natie in de visie van de reactionaire, autoritaire Ron DeSantis, heeft een streep gehaald door een van de wetten die DeSantis er dit voorjaar doorheen joeg.

De wet die drag queen shows verbood – breed geformuleerd zoals veel van DeSantis’ regels, zodat niemand precies weet wat wel en niet mag en daarom uit voorzorg voorzichtig is – is volgens deze rechter in strijd met de vrijheid van expressie van drag queens. De wet had als bij effect dat ondernemingen die iets deden met drag queens voor een publiek dat jonger was dan 18 jaar door de overheid van DeSantis werden aangepakt. Zo zou een show als de Rocky Horror Picture Show niet meer voor een jonger publiek kunnen plaatsvinden (een rite of passage voor Amerikaanse jongeren).

De wet werd ook gebruikt om vergunningen tegen te houden voor Pride manifestaties en had al een afschrikwekkend effect – in Pride maand werden veel optochten al afgelast.

DeSantis en zijn cultuursoldaten (en ook gouverneurs elders, zoals in Texas en Virginia) gebruiken drag queens (en gay, trans en gesprekken over seksualiteit) als middel om ouders bang te maken en op te juinen. Het is een klassiek Republikeinse spelletje, het gebruik van angst om de aandacht af te leiden van serieuze onderwerpen. Drag queens zouden ‘gebruikt worden’ voor de seksualisering van kinderen. 

Het gebeurde al eerder met seksuele voorlichting. Evangelische en andere wereldvreemde ouders wilden niet dat hun kinderen voorlichting kregen. Dat zouden ze zelf wel doen. Geen wonder dat de ongewenste zwangerschappen hier vaak voorkomen (de zoon van afgevaardigde Boeber, 17 jaar oud, had blijkbaar nooit van voorbehoedsmiddelen gehoord). Geen wonder dat je idioterie had als ‘chastity marriages’ van vader en dochter, waarbij de vader het op zich nam de 12-jarige dochter te behoeden voor grijpgrage jongenshanden. Geen wonder dat de meisjes die beloofden hun maagdelijkheid tot het huwelijk te bewaren, die onder ongunstige omstandigheden (voor niet zwanger raken), kwijt raakten.

De rechter stelt vast dat als er sprake is van overdreven vertoon de obsceniteitswetgeving meer dan voldoende middelen biedt om daartegen op te treden. Maar daar gaat het de Republikeinen natuurlijk niet om. Ze willen via schoolboards, via angstige ouders stemmen winnen – of beter gezegd, de andere partij demoniseren.

Het blijft een lastig onderwerp, die cultuuroorlogen waarin argumenten of de werkelijkheid geen rol speelt, maar emotionele of breed maatschappelijke onderwerpen onnodig gepolariseerd worden. Er is ook weinig tegen te doen, de Democraten staan er ietwat verloren bij. 

Wel kun je vaststellen, op gerelateerd terrein, dat een jaar na de infame Dobbs beslissing met de kul-argumenten van rechter Alito, meer Amerikanen dan ooit zich realiseren dat ze nu een serieus probleem hebben. Aan de Republikeinse kandidaten is dat niet besteed. DeSantis heeft zich vastgepind op zes weken, Pence wil een landelijke regeling die beperkt. In dit geval werkt de cultuuroorlog over abortus in het voordeel van de Democraten. Het zal in 2024 een van de belangrijkste punten zijn – voorlopig, ik sluit niet uit dat extreme bejaardheid de hoofdrol gaat spelen.

Supreme Court rechter Samuel Alito, die van de infame Dobbs abortus uitspraak, ging gisteren in de Wall Street Journal (de opiniepagina) in de aanval tegen een artikel van Pro Publica, een onderzoeksgroep, dat nog niet eens gepubliceerd was. Nee, het was geen probleem, vond Alito, dat hij op een dure vistrip ging met rijke lui die zaken hadden voor het Supreme Court, en de chef van de conservatieve lobbygroep die hem twee jaar tevoren in het Supreme Court had gebracht. Het artikel van Pro Publica had een mooie foto van drie oudere mannen met enorme zalmen in hun handen. Leuk tripje met vrienden.

Wist Alito veel dat die mijnheer Singer zaken deed die voor het Hof kwamen. Zegt hij nu. WP columnist Ruth Marcus maakt korte metten met die onwetendheid. Al stond Singers naam misschien niet in de gerechtsstukken (over 2 miljard dollar die SIngers fonds van Argentinië eiste), elk artikel over de zaak die eindigde in het voordeel van SInger, noemde die naam. Alito vond het niet nodig zijn trip te melden. Als hij niet in het privé vliegtuig had meegevlogen, was de stoel leeg geweest. Duh.

Het is het zoveelste geval van ontbrekende mores bij conservatieve rechters van het Supreme Court. Clarence Thomas (die met de echtgenote die een Trump groepie is die op 6 januari aan de kant stond te roepen) nam vele reisjes aan van zijn goede vriend, een rijke financier. Hij liet het huis van zijn moeder opkopen door die man. Hij liet de studie van een neef die Thomas in zijn goedheid steunde, door de man financieren. Nice friends, if you can get them.

Allemaal geen probleem, claimen de heren. Goede vrienden moeten je kunnen trakteren. 

Het Supreme Court heeft de afgelopen jaren in rap tempo aan aanzien verloren. Dat had te maken met de machinaties van Mitch McConnell die twee zetels stal ten bate van de conservatieven, en een aantal uitspraken die zo opzichtig in het voordeel van rijken en Republikeinen waren, dat ook bij gewone burgers alarmbellen gaan rinkelen. Ik denk aan de uitspraak die ondernemingen vrijuit de politici laat sponsoren omdat ze als onderneming vrijheid van meningsuiting hebben. Ik denk aan gerrymandering we-doen-niets uitspraken. Abortus. Het milieubureau kreupel maken. Het uitkleden van de Voting Rights Act. 

Wat wij van buiten zien is maar een klein deel van wat er in het Supreme Court gebeurt. De minder de aandacht trekkende zaken hebben te maken met regulering en ondernemingen in de breedst mogelijke zin. Dat het Supreme Court zo belangrijk is voor McConnell en voor de opiniepagina van de Wall Street Journal heeft daarmee te maken. Abortus, homohuwelijk, contraceptie: dat gaat gewone burgers aan. Ondernemingsrecht kan miljarden schelen maar valt zelden op.

Federale rechters, inclusief die van het Supreme Court, worden voor het leven benoemd om ze ongevoelig te maken voor politieke druk. Ze krijgen er goed voor betaald, maar kunnen meer verdienen in de privé praktijk als jurist (mevrouw Roberts verdient miljoenen in de juristerij). Maar ze hebben een andere keuze gemaakt, dus ze moeten niet zeuren. 

Het zou hen sieren als ze iedere schijn van belangenbehartiging of compromittering zouden vermijden. Maar er zijn geen regels voor het Supreme Court en Opperrechter Roberts, die zich wel degelijk zorgen maakt over de afbrokkelende waardigheid en geloofwaardigheid van zijn Court, vindt dat ook niet nodig. Hij weigert naar het Congres te komen om erover te praten.

De rechters geven blijk van een toondoofheid die de democratische rechtsstaat verder bedreigt. Ze zijn al inzet geworden van de verkiezingen (proto dictator DeSantis wil in acht jaar presidentschap het Hof voor decennia conservatief maken). Ze worden gewantrouwd. 

Het is, helaas, allemaal onderdeel van de extreme partijdigheid die de Amerikaanse politiek heeft bevangen en het verlaten van democratische waarden door de Republikeinse Partij. 

Ik heb me ingehouden over de Trump festiviteiten. Iedereen heeft er een mening over, de standaard is dat het hem geen schade heeft gedaan dat hij een serieuze aanklacht aan zijn broek heeft.

Mijn gevoel is dat er wel degelijk een soort kantelpunt bereikt is, waar kiezers een stapje terug nemen en kijken wat voor persoon Trump werkelijk is. Dat zul je pas in een paar weken in de cijfers terugzien.

Mijn advies: kijk niet naar de cijfers totdat Trump daadwerkelijk begint te verliezen. Ik heb geen idee wie er het meest van kan profiteren. Wel dat Christie de meest effectieve aanklager is. 

Wat ik heb gezien van DeSantis geeft me niet het gevoel dat hij uit kan breken. Nog te veel een mini-Trump, bang om de kiezers van Trump kwijt te spelen. Christie en Hutchinson hebben daar geen last van. 

Geduld dus, het beeld zal duidelijker worden in de komende maanden, al voordat de eerste Republikeinse debatten beginnen.

Ondertussen verdiepen zich de problemen van Kevin McCarthy. Nu dreigen degenen die hem in gijzeling houden weer om de overheid op slot te gooien door de begrotingen niet goed te keuren. Gaat daarvoor een meerderheid zijn in het Huis, maw. gaan alle Republikeinen daarmee akkoord? Ik denk het niet.

Een van de manieren om verkiezingen te gerrymanderen, dwz. kiesdistricten zo in te delen dat bepaalde politieke voordelen worden bereikt, in de praktijk meestal in Republikeinse staten ten bate van meer Republikeinse zetels, is alle kiezers van een bepaalde groep in één district te stoppen. De rest van de kiezers van die groep is dan zo verdund dat stemmen op basis of geïnspireerd door die groep niets op kan leveren. 

Neem Mississippi, een voorbeeld van achterlijkheid in vele opzichten. Van de bewoners is 29 procent zwart en toch is er maar 1 kiesdistrict met een zwarte afgevaardigde, oftewel, in de vertegenwoordiging in het Huis in Washington is maar 14 procent zwart. Dat is geen zaak van ‘kan gebeuren’ en laat de kiezers beslissen. Nee, dat is omdat de wetgever van Mississippi de districten zo heeft ingedeeld dat dat ene district met een zwarte afgevaardigde alleen maar zwarte kiezers bevat. De rest is verdeeld en verdund over kiesdistricten waar de combinatie van kiezers Republikeinse afgevaardigden oplevert.

In een verrassende uitspraak – een nieuwsmedium had de kop ‘Supreme Court schokt de natie door het juiste te doen’, een kop die in de satirische krant The Onion had gepast – heeft een meederheid van het Supreme Court de districten indeling van Mississippi naar de prullenmand verwezen. Het was een uitspraak die past in de Civil Rights kiesrechtenwet van 1965 maar omdat die in 2013 en later al is uitgekleed, kwam de vaststelling dat er geen sprake was van rassenneutraliteit. De oorspronkelijke regeling, dat staten met een voorgeschiedenis van dit soort praktijken, hun nieuwe indelingen moesten laten toetsen in Washington, werd in 2013 onderuit gehaald, met het argument dat ‘dit niet meer nodig’ was.

Niemand was verrast dat dezelfde staten met die voorgeschiedenis rap aan het herindelen sloegen. Volgens de analyses zou dit ook invloed hebben op staten als Louisiana, Georgia en Texas, en zou het zomaar vijf Democratische zetels kunnen opleveren. De situatie is nu zo dat ruwweg 52 procent van stemmen de Democraten maar 48 procent van de zetels oplevert in het Huis. 

Niet iedereen vond de uitspraak verrassend, maar toch, dat Opperrechter Roberts en rechter Kavenaugh met de drie progressieven mee stemde. Roberts maakt zich serieuze zorgen over de reputatie van het naar hem genoemde Hof en de andere rechters, afgezien van Alito en Thomas, zijn ook bezorgd over de kloof tussen samenleving en Hof. Het is materiaal voor een groter verhaal, dat houdt u tegoed. Voorlopig is het een goed bericht in een maalstroom van problemen met de Amerikaanse democratie.

Dinsdag moet Trump zich melden bij de rechtbank. Dan krijgt hij officieel de zeven aanklachten en de daar omheen hangende onderbouwing te horen. Het is goed dat criminelen onderhanden genomen worden. Vinden Republikeinen meestal ook, maar dit keer even niet.

Dat Trump oud-president is, maakt gelukkig niet uit. Ik zou zeggen, dat maakt het erger. Maar de man heeft geen enkel verantwoordelijkheidsgevoel en zijn aanhang laat hem er mee wegkomen.

Dat Trump campagne voert is irrelevant. Dat is geen vrijkaartje. Sterker, hij had nooit nog campagne mogen voeren. De Republikeinen bleven bij de tweede impeachment in gebreke, anders was dit nooit een probleem geweest.

De juridische strategie van deze veelpleger en veroordeelde aanrander kennen we. Het wordt eindeloos rekken, zuigen, klagen. Tot in het voorjaar. 

Ook dan doet het er niet toe dat hij kandidaat is, als dat dan nog zo is. De acolieten en hielenlikkers zullen het dit keer wat moeilijker hebben om de psycho te verdedigen, al wist DeSantis er meteen weer weg mee. Hij wil de Trump kiezers graag overnemen – liefst zonder Trump zelf ter verantwoording te roepen.

Zo staat het er dus voor met Amerika. Een criminele ex president, een congres dat niets kan doen, een Republikeinse Partij die de democatie achter zich heeft gelaten. 

Er wordt her en der geneuzeld over een derde partij kandidatuur, bijvoorbeeld, zoals de WSJ graag zou willen, door Joe Manchin van West Virginia. Oh wacht, die lobbyist van de fossiele industrieën die ook nog de armste staat van Amerika vertegenwoordigt (over succes gesproken!), heeft een probleempje de huidige luchtvervuiling door de bosbranden weg te praten. 

Er komt een interessant punt voor deze anti democratische partij: het punt waarop de kandidaten hom of kuit moeten geven over hun acceptatie van de staatsgreeppleger. Om mee te mogen doen aan de debatten moeten de Republikeinse kandidaten beloven de uiteindelijke nominee te onderstreunen (iets wat Trump overigens in 2015 weigerde). 

Ik zou zeggen, vergeet die derde partij. Het zullen de kiezers van deze partij moeten zijn die de grens trekken. Steeds meer praten kandidaten als DeSantis over een terreur van sociaal conservatief rechts, never mind democratie. Dit zijn mensen die doen alsof links (of wat ze zo noemen) de staatsgreep heeft gepleegd en zijn moraal oplegt. Ze verwarren liberale waarden met opgelegde waarden die maar een uitkomst hebben.

Zien waar dat heengaat? De afgelopen dagen waren er veel artikelen over Oeganda en de anti-homowet daar. Hetzelfde gewauwel over grooming en pedofilie en het omturnen van kindertjes tot een identiteit die ze eigenlijk niet hebben als in de VS. Niet verwonderlijk. Het zijn Amerikaanse evangelische ‘christenen’ die hun terreurregime exporteren. Het klinkt bizar, maar als je wilt zien waar de grootste democratie ter wereld naar op weg is, moet je naar Oeganda kijken.