Nog even verder over de voor de Democraten dramatisch verlopen verkiezingen. Uit het brede spectrum aan overpeinzingen wil ik er twee lichten die grotere betekenis hebben. Belastingen en het debat, zowel de onderwerpen daarvan als de toon.

Eerst maar belastingen. In New Jersey is de OZW, de onroerend goed belasting, behoorlijk hoog. Mijn zwager, die er woont, klaagt daar ook al jaren over. Een van de redenen daarvoor is dat het een belangrijke bron van inkomsten is voor de staatsoverheid, naast salestax en in veel staten ook een belasting op inkomens. In onroerend goed belasting, op zich niet slecht want goed voor de herverdeling richting lagere inkomens, zit veel ruimte voor onrechtvaardigheden.

Wat neem je als meetpunt? Hoe kan het dat je buurman minder/meer betaalt dan jij voor hetzelfde soort huis? In 1978 begon in Californië de belastingopstand die de Republikeinen landelijk aan de macht hielp en in belangrijke mate nog steeds houdt. Proposition 13 sneed de inkomensbron van de Californische overheid af en gaf energie aan de Republikeinen.

Dit soort ongenoegen gaf Ronald Reagan in 1980 de macht, in combinatie met subtiel racisme, en zette de meest destructieve kracht in gang in het moderne Amerika (en niet alleen daar): het verdachtmaken van de overheid. In zijn verwijt naar de ‘welfare queen’ (zwart natuurlijk) combineerde de vrolijke Reagan beide. We zitten nog steeds met de erfenis.

Na de afgelopen week mag je vaststellen dat de Republikeinen terug zijn op voor hen bekend terrein: belastingen. Daar ben je als Amerikaan vanzelfsprekend tegen, ook als ze alleen de rijken en de hoogste inkomens treffen. Hogere overheidsuitgaven (zie de agenda van Joe Biden, nu eindelijk een stapje dichter bij de werkelijkheid) betekent automatisch hogere lasten. De kracht van die simpele boodschap voor suburb bewoners wordt onderschat – ook bij ons, Ruttes VVD weet er ook wel weg mee.

Welbekend terrein dus. De Democraten zetten enorme programma’s in de markt maar slagen er nog steeds niet in om die goed te verkopen – zelfs niet als de individuele items (aan banden leggen van prijzen medicijnen, onderwijs, kinderopvang) populair zijn. Het was een probleem dat Clinton al dwarszat, dat Obama met al zijn welsprekendheid niet wist op te lossen en dat oude Joe niet ziet: maak mensen duidelijk waar je het voor doet. De interne perikelen van de Democraten, vooral progressieven die overschatten wat de steun is voor hun voorstellen, bieden een fantastisch spektakel van verdeeldheid en nu ook incompetentie waar Fox News en de Republikeinen graag gebruik van maken.

Dat geldt ook voor de olifant in de kamer: identiteitsgeneuzel, zowel op het gebied van ras als van seksuele oriëntatie (ik kan die afkortingsriedel nooit goed opschrijven dus dat probeer ik niet eens). Of je het nu leuk vindt of niet, of je de politieke correctheid met voeten treedt of niet, voor de Democraten zijn die onderwerpen een probleem. Als ik mijn nek even mag uitsteken (ja, gaat uw gang): voor mij ook en, hier niet het onderwerp, in Nederland ook. Ik heb wel een beetje genoeg van de discussie die me steeds wordt opgedrongen. Alweer iemand beledigd, beschadigd, benadeeld. Doodvermoeiend en leidend tot afkeer van het onderwerp (en de pushers ervan).

De verontwaardiging na de moord op George Floyd was breed en diep gevoeld. De onlusten daarna en de meest stupide kreet ooit ‘defund the police’ haalden brede steun voor het aan de kaak stellen en, belangrijker, repareren van zulk onrecht onderuit. Sterker, ik durf wel te zeggen dat ze de Democraten in 2020 de senaat en een flink aantal huiszetels hebben gekost.

Laten we voorop stellen dat de VS een behoorlijk racistische samenleving is en dat je voor zover mogelijk daar juridisch tegen moet optreden. Maar eindeloos babbelen over ras, over de rol van ras in de Amerikaanse geschiedenis – inderdaad, heel groot – en de vraag of je die als dominant onderdeel moet onderwijzen, leidt ertoe dat mensen zich afkeren. Opnieuw, als ik mijn nek uitsteek: als je iedereen die zegt dat de discussie wel erg dominant is en wel wat minder alles opslorpend kan zijn in de racistische hoek zet, dan creëer je je eigen tegenkracht. In Nederlandse termen: als je iedereen die moeite heeft om Zwarte Piet als cultureel fenomeen achter zich te laten een racist noemt, dan creëer je racisten. Om het maar niet te hebben over white privilege waarin iedereen racist is.

Racisten en andere Republikeinen zijn erg goed in het uitmelken van onderhuids ongenoegen over dat debat. Zo ging het in Virginia over de mate waarin structural race theory op scholen wordt onderwezen. Het antwoord: dat wordt hij niet. Maar het is voor de racisten een fijne stok om te slaan: uw kindjes wordt verteld dat de hele Amerikaanse geschiedenis alleen maar een expressie van racisme is geweest en dat ze zich daar schuldig over moeten voelen (sorry zeggen, verontschuldigingen aanbieden behoren aan de gezagskant tot het repertoire). Ook dat is onzin maar de dreiging ervan kan flink opgestookt worden, mede geholpen door activisten die inderdaad alleen maar zwart/wit kunnen denken.

Idem identiteit, met name seksuele identiteit. Amerikanen zijn soms verrassend ruimdenkend, zie hoe snel het homo huwelijk van een stemmentrekker voor evangelische zeloten tot een normaal deel van de samenleving is geworden. Maar, smeekt de kiezer, val ons er niet de hele tijd mee lastig. Houd er mee op.

De Democraten kunnen de samenleving willen verbeteren wat ze willen – in materiële zin – maar op het terrein van die cultuuronderwerpen staan ze met lege handen. Het is ook lastig. Hoe ga je om met racisten? Met white supremacy denkers (en dan niet door ze, net als in ons ridicule omroepstelsel, een platform te geven)? Hoe ga je om met homofobe, vrouwonvriendelijke presidenten die bij de groep die je wilt omvormen razend populair zijn? Overigens is die groep ook een belangrijke doelgroep van de materiële hervormingen, maar weten de Democraten hem niet te bereiken door culturele barrieres. Hoe ga je om met wapengekken die straks in alle staten zonder vergunning in het openbaar met pistolen mogen rondlopen? Dat iedereen zich nu onveilig voelt – ik ook – is het resultaat, maar niet iets waar defund the police wat aan doet.

Toiletten voor transseksuelen, of de prangende vraag of een zichzelf als vrouw beschouwende man naar de vrouwentoiletten mag? Moeten we he of she zeggen, of they? Sorry hoor, heel acuut voor de mensen om wie het gaat maar hier is welke oplossing van ook de vijand van de rest, dwz. Democraten verliezen op dit terrein altijd. En laten we wel wezen, de meeste Democraten maken zich helemaal niet druk om het onderwerp. Oude Joe zal de steeds uitbreidende afkorting van seksuele identiteiten ook niet zonder fouten kunnen oplepelen.

Hebben de Democraten dan geen culturele onderwerpen die hen politiek kunnen dienen? Veel minder, omdat ze (de conservatief liberale paradox), veel meer accepteren. Het zijn juist vrije markt schreeuwers aan de conservatieve kant die hun normen via de overheid willen opleggen (abortus, wapens) maar dat op zich is onvoldoende om tegenwicht te bieden.

Zolang de Democraten ras en identiteit als hun core issues behandelen – of zich dat laten opdringen door Republikeinen die zelf rücksichtloos uit zijn op de macht (denkt u dat McConnell het iets interesseert?) – zo lang zijn ze veroordeeld tot interne verdeeldheid. Omdat ze de overheid nodig hebben om dingen te veranderen en, zeker na de destructie die Trump heeft aangericht , om de samenleving goed te laten functioneren, zijn Democraten altijd meer gericht op overheid. Daar is geen ontkomen aan. Eindeloos gedoe over ras en identiteit is in die strijd een negatieve factor.

Ziedaar de uitdaging voor progressieven: pak die onderwerpen op maar op zo’n manier dat ze niet een middel voor de tegenpartij worden om je onderuit te halen. Ook te scherp varen op deze terreinen vergroot de polarisatie en, zoals Joe Biden nu laat zien, het midden, een overlappende meerderheid, is nodig om dingen gedaan te krijgen. Je kunt wel gelijk hebben maar om wat gedaan te krijgen moet je misschien daar minder op doordrammen.