Een tweepartijen commissie van het congres heeft bevestigd dat de Russen de verkiezingen van 2016 beïnvloedden. En dat ze dat deden om Trump te helpen. Er is geen bewijs gevonden (althans gepubliceerd) over samenwerking van de Russen met de Trump campagne. Hoopgevend dat beide partijen, ondanks Moscow Mitch, in staat zijn een accuraat portret van de werkelijkheid te geven. Voor de psycho is het een butsje in zijn kwetsbare ego: hij werd geholpen door de Russen. Sterker, zonder de Russen was hij nooit gekozen. Van dat bewustzijn, een werkelijkheid die hij nu eens niet weet te onderdrukken, daar wordt hij pas echt pissig van.

Over Moscow Mitch gesproken, hij verzet zich nu tegen hulp aan de staten omdat hij de blauwe staten geen blanco cheques wil geven. Never mind het misbruik in de eerste ronde omdat hij blanco cheques gaf aan bedrijven, maar nog sterker was zijn volgende argument: het zou het begrotingstekort opjagen. Really? Dit van de man die in 2017 de tekorten deed exploderen met zijn belastingverlaging voor de rijken? Het blijft fascinerend om te zien tot welke diepten deze man kan zinken, niet meer verbazend. Terwijl Trump een gehandicapt psychiatrisch patient is, narcistisch en enkel in staat na te denken over 3 november, is Moscow Mitch een kwaadwillende, rationeel opererende ondermijner van Amerika. Wie is er erger? 

Belastingverhogingen voor de hoogste inkomens in het volgende pakket? Ideetje? 

Van het 350 miljard dollar fonds voor kleine ondernemers was na een paar dagen niets meer over en dat terwijl de meeste kleine ondernemers pas net toekwamen aan een beroep op het fonds. Het is geen mirakel wat er is gebeurd. Grote en middelgrote, beursgenoteerde ondernemingen met andere mogelijkheden om geld bijeen te schrapen, haastten zich, met deskundige hulp, om het geld in te pikken. 

Twee lessen hieruit (nou ja, les? dit is niets nieuws en Amerikanen zijn hardleers): bedrijven zijn zelfzuchtige, onsociale en zelfs asociale instellingen, die net als de banken in 2008 alleen maar met zichzelf bezig zijn en niet met de samenleving. Tweede les die Republikeinen niet willen leren omdat het hun geldschieters helpt: als je niet goede controle processen opzet rondom het rondstrooien van geld, dan is misbruik gegarandeerd. Op naar de volgende ronde.

De belastingverlaging voor de rijken en voor ondernemers had al bewezen dat de gelduitdelers van Trumpistan totaal van de wereld zijn (dat wisten we al, ze houden nog steeds vol dat lagere belastingen meer geld voor de overheid opleveren). Het geld dat in 2017 werd uitgedeeld zou worden besteed aan nieuwe investeringen, research and development. Duh. Het werd besteed aan het terugkopen van aandelen om de aandelenprijzen op te jagen zodat de bazen van deze ondernemingen nog hogere bonussen konden verdienen. Niet alleen Hillary Clinton ontbreekt het aan leervermogen, het is een Amerikaanse ziekte.

De landbouw en de olieindustrie krijgen extra geld van de psycho. Landbouw (veelal gigantische ondernemingen) heeft al miljarden opgeslorpt om zich te laten compenseren voor Trumps anti-China beleid. De olie heeft de afgelopen jaren voldoende verdiend om zichzelf te redden of ten onder te gaan.

De burgemeester van Las Vegas wil alle casino’s en hotels weer open. Risico? Nou, vond ze, het was wel goed om een controle groep te hebben die zonder restricties de kans liep corona op te doen. Zou ze zelf naar die casino’s gaan, vroeg de interviewer? Nou nee, ik heb een gezin, was het antwoord. Overigens wist ik niet dat de burgemeester geen zeggenschap heeft over de strip. Die ligt buiten de stadsgrenzen in ‘unincorporated Clark county’. 

De regering-Trump heeft toegezegd dat ze de ziekenhuizen die onverzekerde Amerikanen behandelen zal vergoeden. Dat lijkt genereus maar het betekent simpelweg dat de belastingbetaler voor de kosten opdraait en niet de verzekeraars die de meest aangewezen financiers zijn.

Ik denk dat we deze weken een trailer hebben gezien van de horror film die zich gaat afspelen na 3 november als Trump de verkiezingen verliest (als we zover komen, ik acht hem ook in staat verkiezingsprocedures zodanig te handicappen dat we op de verkiezingsdag aankomen in complete chaos).

Vorige week trok Trump macht naar zich toe die hij volgens de grondwet niet heeft. Een president mag alles doen, riep hij. Hij heeft het nooit echt teruggetrokken maar verkondigt nu dat de gouverneurs het voortouw moeten nemen.

De overheid raadt maatregelen aan die gouverneurs uitvoeren, diezelfde gouverneurs die de psycho voortdurend op de bast zit en waar hij het liefst de verantwoordelijkheid legt.

Tegelijkertijd stuurt hij tweets rond omdat hij op de staatsomroep heeft gezien dat reactionaire, proto-fascistische mannen met automatische wapens in staten met een Democratische gouverneur in demonstraties bij elkaar komen. Het is geen spontane actie, hij wordt gefinancierd door reactionair groot geld, van onder meer wapengroepen en in Michigan van de familie deVos. Ze wapperden flink met confederale vlaggen, niet natuurlijk omdat het, net als de president, onverbeterlijke racisten zijn, maar omdat het tot hun erfgoed behoort. Trump is hun held, zij zijn de helden van Trump.

Ze claimen dat het over ‘liberty’ gaat, ze weigeren een overheid ook maar iets aan hen te laten opleggen of zelfs maar aanraden. Maar dit zijn de mensen die, mocht die mythische staatsgreep in de VS er ooit komen (volgens opiniepeilingen zouden enige tientallen procenten van de jongeren een militair regime niet erg vinden), zonder moeite hun vrijheden zullen inleveren. Als ze hun wapens maar mogen houden. 

Dit is wat er gaat gebeuren als Trump op 3 november verliest. Opgejuinde agressieve mannen met automatische wapens. Aanvechten van de uitslag. Misschien zelfs, we onderzochten in ons boek Het Amerikaanse Presidentschap wat er kon gebeuren, een weigering van de verliezer Trump om het ambt op 20 januari neer te leggen.Volgens een van de besprekers, op een hup-Amerika website, was dat geweldig onrechtvaardig. Trump zou zoiets nooit doen. Nee? Dit is dezelfde psycho die in 2016 het midden liet of hij de uitslag zou accepteren (en feitelijk de drie miljoen stemmen minder ook nooit geaccepteerd heeft).

Voordat we zover zijn zullen de Republikeinen die hun ziel aan de duivel verkocht hebben moeten kiezen of ze meegaan in die verkiezingsfraude of niet. Laten we zeggen dat als het recente verleden een indicatie is, we niet erg hoopvol moeten zijn dat deze partij de democratie gaat redden.

Trumps offensief tegen de World Health Organization is zo overduidelijk een poging om zijn eigen falen te verhullen dat ik vermoed dat het tegen hem zal werken. Niet dat Trump-fans dit zullen doorzien, maar hoe langer de psycho tegen de WHO ageert voor wat het al of niet in januari deed, hoe meer de vraag gesteld zal worden wat hij deed in februari en maart. Je zou denken dat zo’n doorzichtig benoemen van een zondebok nergens tractie zou krijgen maar let op, de staatsomroep speelt deze kaart al weken.

Met zijn oproep om diepgaand onderzoek te doen naar het falen in de coronacrisis heeft Trump een belangrijk punt. Het congres moet een onderzoek instellen naar het falen van de regering-Trump, zoals de 9/11 commissie dat deed. Ik vrees dat het pas na de verkiezingen zal plaatshebben maar misschien is dat beter anders krijgen we alleen maar gezeur over een nieuwe heksenjacht, een hoax.

De super narcist ontkent nu dat hij zijn naam op de cheques wil hebben die Amerikanen krijgen voor de coronacrisis (niet gefinancierd door hogere belastingen en de signatuur van een belastingontduiker). Het is wat ik in de Hitler-biografie ook steeds tegenkwam: mensen handelden in de sfeer waarin ze dachten dat de grote baas beleid wilde. Trump is een narcist, ergo zijn staf doet alles om hem van dienst te zijn. Ergo: u krijgt dit geld van Trump. Nog afgezien van de leugen vertelt het ook hoe aftands het Amerikaanse financiële systeem is. Welk land werkt nog met cheques?

Ook inmiddels duidelijk: in de 2 triljard superfinanciering van het bedrijfsleven zat 150 miljard verstopt voor de rijken. Hadden de Republikeinen erin gestopt omdat ze het vergeten waren in de wet van 2017 te stoppen. Grote profiteurs: de psycho en Jared Kushner.

Next up: Trump die verklaart dat de 28.000 doden een schijntje zijn vergeleken bij de 100 tot 250.000 die een paar weken geleden werden voorzien. Minder doden dankzij … u raadt het.

De machtsgreep van de psycho, de claim dat een president absolute macht heeft, kan doen wat hij wil, is niet de eerste keer dat Trump er blijk van heeft gegeven geen idee te hebben wat de grondwet zegt. De knikkebollende kwezel achter hem, vice-president Pence, een fervent verdediger van staatsrechten toen hij in een andere positie zat, was het er helemaal mee eens. Bij de staatsomroep verslikten ze zich. Een commentator vroeg zich af hoe conservatief (reactionair) Amerika gereageerd zou hebben als Obama iets dergelijks had geroepen, onder wat voor omstandigheden dan ook. De Republikeinen, een verrassend zwijgzame groep dezer dagen, hielden zich gedeisd.

Volgens een artikel in de NYT zou Trump hebben gespeeld met de gedachte een call in radio show van twee uur te beginnen. Alleen de wens om zijn goede vriend, de homofobe racist Limbaugh, niet in de weg zitten zou hem hebben weerhouden. Het hoefde ook niet, Trump vond de dagelijkse televisieshow van twee uur als alternatief. Jammer voor hem dat journalisten niet zo gemakkelijk te bedotten zijn als bellers. De daily show is geleidelijk aan tegen hem gaan werken. Zo hoort dat. En die luisteraars van Limbaugh? Ach, die zijn toch niet te redden van hun eigen domheid.

Trump wil zo snel mogelijk alles weer open gooien, zegt dat het slechtste achter ons ligt. Mocht hij willen. De coronacrisis in de door Republikeinen geleide staten in het midden van het land en in Florida is pas net begonnen. Zoals New York niet beperkt kon worden tot New York, zo zal de rest van het land de rest blijven infecteren.

In de New Yorker een mooi portret van de man die meer dan wie dan ook, meer dan Trump, verantwoordelijk is voor de val van Amerika als beschaafd land: Mitch McConnell, Moscow Mitch. Klik hier.

Het Amerika dat McConnell gemaakt heeft was zichtbaar in Michigan. Daar gingen Trump-aanhangers in pick-up trucks (natuurlijk) de straat om de vrouw waar Trump in zijn angst voor sterke dames bang voor is, gouverneur Gretchen Whitmer, toe te roepen ‘lock her up’. 

Elizabeth Warren zegt dat ze bereid is als vice-president kandidaat voor oude Joe te functioneren. Hoe serieus zou ze zijn? Tamelijk, denk ik, ondanks haar leeftijd die beide Democratische aanvoerders boven de zeventig brengt. Warren kan rekenen. Haar kans om op eigen kracht president te worden is nul. De kans om via het vice-presidentschap het Witte Huis te bereiken is aan zienlijk groter. 9 vice-presidenten volgden hun dode bazen op. Het was de calculatie die Lyndon Johnson in 1960 overhaalde om zijn machtige leiderschap van de senaat in te ruilen voor de wachtkamer van JFK. In 1963 was het zover. Joe Biden haalt het einde van zijn presidentschap niet, Warren (en alle andere kandidaten) weet dat dit een buitenkans is om via deze omweg het presidentschap te verwerven.

Het schijnt dat Sanders aanhangers tegen Warren zijn omdat ze in de campagne met hun favoriet de degens kruiste. Hoe dom kun je zijn? Warren staat van alle kandidaten het dichtst bij de progressieve agenda van Sanders. Bernie maakte een grote fout door kandidaat te zijn als onverkiesbare man en hield daardoor Warren van een mogelijke nominatie met zijn agenda. Als zijn aanhang die fout nu nog eens verdubbelt door Warren aan te vallen … Tja. 

Ik heb geen mening over de aanrandingsaanklacht tegen oude Biden. Het verhaal is door serieuze journalisten serieus genomen en serieus onderzocht. Het resultaat is voorspelbaar: onduidelijk bewijs, verschuivende verhaallijnen en een klager die, laten we zeggen, niet al te betrouwbaar overkomt als Poetinfan. Als er niet meer komt dan wat we nu hebben, zal het voor Biden geen gevolgen hebben. Het mag overigens onrechtvaardig lijken dat een Democraat in het tijdperk van de vulgaire zwijggeld betalende schuinsmarcheerder in het Witte Huis daarop wordt aangevallen maar let op, het zal gebeuren. Waar Trump mee wegkomt is niet waar een Democraat mee wegkomt.

De aankondiging van Barack Obama dat hij Joe Biden steunt was een tweesnijdend zwaard. Goed voor oude Joe dat hij Obama aan boord heeft, hij zal hem nodig hebben. Minder goed was dat Obama er zoveel presidentiëler uitziet dan Joe, laat staan dan de clown. Goed voor ons en een waarschuwing voor Biden was dat Obama zei dat hij nu een andere campagne zou voeren dan in 2008, suggererend dat de progressieve agenda die dit jaar naar voren kwam niet zomaar terzijde geschoven moet worden.

Inmiddels is voor mij wel duidelijk dat alleen een grote, een gigantische overwinning van de Democraten in november Amerika kan veranderen. Dat betekent veel senaatszetels, in elk geval genoeg voor een meerderheid maar beter nog dicht bij de zestig zodat de filibuster voorkomen kan worden. En een president met een gigamandaat. Het is te vroeg en het land is te ziek  (letterlijk en figuurlijk)om daar optimistisch over te zijn.

Ik ben niet gelovig en Goede Vrijdag betekent weinig voor me. Zeker, ik herinner me de diensten die ik als misdienaar verleende aan de pastoor, en het idee dat om die vrijdag om drie uur ’s middags (Eindhovense tijd) donder en bliksem zou losbarsten, vond ik toen wel spannend. De beelden in de kerk waren bedekt met paarse doeken. Als iets mee ooit aansprak in de katholieke kerk dan was het de dienst van het licht, de nachtmis met Pasen, als de kerk van donkerte naar licht ging en de paarse doeken werden weggehaald. Thuis hadden we een paasontbijt, na de nachtmis.

Ik hoefde niet van mijn geloof te vallen omdat ik het nooit had, maar dit hele klassieke beeld van een katholieke jeugd begon al te verschuiven toen de nachtmis steeds vroeger begon of zelfs naar de zondag werd doorgeschoven. Mijn moeder, die wel steeds meer twijfels had over geloof, ging nog wel steeds naar de late mis, al schoot het ontbijt er steeds meer bij in. Ze zorgde nog heel lang wel voor een paastak met eitjes eraan en, in die mooie mengeling van heidense erfenis en geloof, konden de kleinkinderen eieren rapen in haar grote tuin. Kortom, Pasen speelde een rol in ons leven, gelovig of niet.

Ik moet vrezen dat mijn kinderen geen idee hebben wat er met Pasen gevierd wordt. Als ze het al hebben, dan zijn Hemelvaart en Pinksteren vooral vrije dagen, onbegrijpelijk genoeg voor de rest van de wereld ook nog met een extra maandag (verworvenheid van de katholieke vakbonden – een vergeten deel van de verzuiling). Of ze daarmee iets missen en gewoon genieten van mooi lenteweer, weet ik niet. Ik herinner me een discussie met Andreas Kinneging die volhield dat je zonder geloof geen basis had voor moreel gedrag. Ik hield vol dat humanisme dat heel best tot stand bracht, zie mijn kinderen die normen en waarden hebben die anderen christelijk en weer anderen katholiek zouden noemen.

Ik kom op dit alles door Donald Trump. Wie anders? De held van de evangelische christenen die zondag massaal naar de kerkdiensten gingen waar ze corona op doen, en in elke waarschuwing tegen samenscholing een samenzwering zagen, tegen geloof natuurlijk, deze held wenste iedereen afgelopen vrijdag “HAPPY GOOD FRIDAY TO ALL!”.

Je verbaast je niet meer over de domheid en onwetenheid van deze psychopaat, deze clown, maar het blijft moeilijk te aanvaarden dat de mensen die hem in hun hart gesloten hebben, de evangelische christenen, de studenten van Liberty University die door Trumps vriend Jerry Fallwell nodeloos gezondheidsrisico’s lopen, dat deze mensen zijn valse vroomheid niet ontmaskeren.

De afgelopen weken heeft Trump in zijn dagelijkse televisieshow laten zien dat hij niet alleen dom en onwetend is maar ook wreed en gespeend van empathie. Narcisme laat daar geen ruimte voor. Geen woord van medeleven met de slachtoffers van zijn mankerend beleid kwam over zijn lippen, in plaats daarvan stak hij zichzelf omhoog als het meest populair op Facebook, of iets dergelijks. En nadat hij zes weken de pandemie ontkend had, verklaarde hij dat hij altijd al had geweten dat het een pandemie was. En zo nog het een en ander. Ondertussen leefde hij zich uit in die oude christelijke waarde: wraak nemen op je vermeende vijanden. De ene na de andere onafhankelijke geest werd ontslagen. 

De afgelopen weken heb ik gelezen in de essays van Michel de Montaigne, de man die deze manier van schrijven, deze manier van denken, op de kaart zette. Montaigne stelt ergens dat als je iemand wilt bespotten en beledigen je hem lof moet toezwaaien voor hoedanigheden die niet passen bij zijn rang, ook al zijn die in andere omstandigheden prijzenswaardig, of voor eigenschappen die niet zijn belangrijkste behoren te zijn.

Ik zie daar wel iets in. Liever dan Donald Trump te kritiseren voor dingen die er werkelijk toedoen, voeg ik me in de groep die de Amerikaanse president lof toezwaait. Ik zeg het luid en duidelijk: Donald Trump is een geweldige entertainer. Zijn dagelijkse show kluistert miljoenen aan de buis. Geen wonder dat hij meer Facebook bezoekers heeft dan wie dan ook. Alle lof. Wat een man!

Een van de halve waarheden van dit corona-tijdperk is dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Een epidemie is een grote gelijkmaker, horen we.

Wat een onzin. Ik weet dat ik veel beter af ben dan de gemiddelde Amsterdammer. Ik woon in een huis dat indertijd groot genoeg was om twee tieners extra te herbergen. Ze wonen nu op zichzelf en wij hebben de ruimte. We hebben een tuin en een balkon, zon vanaf een uur of twaalf. We zitten in een huis vol boeken waarvan er heel wat nog ongelezen zijn. Televisiekijken deden en doen we niet en we zijn gewend om ‘s avonds te lezen. Dat houden we zo. We vervelen ons niet. Ik houd mijn conditie op peil op mijn racefiets die nu gemonteerd is op een vaste stand. Ik doe mijn yoga op eigen houtje, net als vroeger, mijn vrouw heeft een videolink met de studio. Ze doet ook TaiChi op die manier.

We hoeven ons niet schuldig te voelen omdat we de oudere familieleden niet kunnen bezoeken. Mijn moeder is twee jaar geleden gestorven, ze was 92 en zou onder de huidige omstandigheden niet erg gelukkig geweest zijn (dat was ze al niet, ouderdom is geen feest). Onder elkaar zeggen de vijf kinderen dat we blij zijn dat ze er niet meer is. Mijn vrouw heeft wat dat betreft meer zorgen. Haar vader is 96 en haar moeder 81. Ze wonen in Los Angeles, ook in een groot huis maar zonder voorzieningen in de buurt. Op elf uur vliegen kun je weinig doen.

Ook anders dan anderen is onze werksituatie. Ik werk al dertig jaar van huis uit als freelance schrijver, mijn vrouw een jaar of acht, sinds ze genoeg had van haar leven als partner in een middelgroot advocatenkantoor. We zijn het gewend. Ik merk het in gesprekken – per telefoon nu – met vrienden en bekenden. Wat voor hen ongewoon en soms onaangenaam is, het jezelf bezig houden in een omgeving zonder collega’s, is voor ons gewoon.

Oh ja, en ik moet er ook bij zeggen dat we net terug zijn van een wereldreis van zeven maanden, ongeveer drie maanden voor de corona uitreizend (Zuid-Korea in oktober, Japan in november en december). Pas midden februari, toen we in Tasmanië verbleven, werden de echte problemen duidelijk, omdat mijn broer in Milaan steeds urgentere waarschuwingen appte. Blijf in Tasmanië, vond hij. Dat was een slecht idee geweest. Een onbekend aantal maanden in isolement in een ander land is minder comfortabel (en een stuk duurder) dan dat thuis te doen. Na zeven maanden is het niet zo erg om thuis te zijn.

Gelijk is ook een marginaal begrip als je voldoende financiële buffer hebt, voldoende spaargeld om het maanden te kunnen uitzingen. Onze hypotheek is afbetaald, we hebben zonnecollectors op het dak. Onze maandelijkse lasten zijn te overzien. De kinderen willen niet dat we risico lopen dus doen zij de boodschappen.

Op het thema gelijkheid kan ik nog wel even doorgaan, vooral dat ik hoop dat deze crisis, vergelijkbaar met een wereldoorlog, de samenleving een soort reset geeft. De ongelijkheid is zo groot geworden, het gebrek aan collectieve geest zo immens, dat ik enig optimisme ontleen aan deze crisis. Het zuinige gedoe, het uitkleden van collectieve voorzieningen, de onderbetaling van mensen die werkelijk belangrijk zijn in de samenleving (in tegenstelling tot toondove bestuurders van banken) zoals verplegend personeel en onderwijzers. Bas Heijne vond vandaag in de NRC dat hoop ‘ook een markt’ is. Maar waarom zou je aan deze ramp niet de hoop ontlenen dat we de samenleving die dit veroorzaakt heeft kunnen veranderen?

De oneindige stupiditeit van veel mensen zou een reden kunnen zijn. Vooral in de VS kijk ik, na al die jaren dat ik het land al bestudeer, toch nog met verbazing naar de onzin die wordt uitgekraamd, de incompetentie op de hoogste niveaus die tienduizenden levens kost. Soms is het erger dan stupiditeit maar zijn het kwade intenties die desastreuze gevolgen hebben. Of diepgewortelde vooroordelen die leiden tot snelle conclusies.

Hoop hebben is verleidelijk. Helaas moet je daarvoor een deel van onze dagelijkse werkelijkheid negeren. Aan de andere kant, was dat niet altijd zo?

Een aangepaste versie van mijn analyse van Bernie Sanders, de man die nooit een kans had om president te worden maar een kans op een progressieve kandidaat verknalde.

Opkomst en ondergang van Bernie Sanders

Het duurde even maar Bernie Sanders heeft nu eindelijk ook zichzelf ervan overtuigd dat het geen nuttig doel dient om zijn campagne voort te zetten. Door de corona-crisis was er al nauwelijks meer sprake van campagne activiteiten, maar sinds Sanders op Super Tuesday en bij latere voorverkiezingen door Joe Biden werd ingepakt, was al duidelijk dat de nominatie er voor Sanders niet inzat. Je zou kunnen betogen dat die er, ondanks Sanders mooie resultaten in de eerste drie voorverkiezingen, nooit in heeft gezeten.

Het drama van Sanders is dat hij zoals veel succesvolle politici Sanders één verkiezing te lang bleef. In 2016 was hij de revelatie van de Amerikaanse politiek, al dankte hij dat aan Hillary Clinton, ook zo iemand die langer bleef dan ze welkom was. Haar dominantie joeg elke andere kandidaat weg (inclusief Joe Biden), waardoor Sanders de kans kreeg haar het vuur aan de schenen te leggen. Hij haalde de nominatie niet maar bleef in de buurt van Clinton, al was de nominatie nooit binnen bereik. Zo ver is hij dit keer niet gekomen. De beperkingen van zijn campagne waren overweldigend.

Toen de campagne voor 2020 begon, in januari 2019, was meteen al duidelijk dat de ideeënwereld van de Democraten flink naar links was opgeschoven, richting Bernie Sanders. Met name op terreinen als ziektekostenverzekering (een ziekenfonds), studiekosten en het belangrijkste onderwerp van deze tijd, maatschappelijke ongelijkheid, bepaalde het denken van Sanders waar de andere kandidaten stonden. De Democratische kandidaten – het waren er op een zeker moment 21 – waren stuk voor stuk progressiever dan we gewend waren.

Het was een overwinning van Sanders maar hij pakte hem niet. De makke van de gedreven politicus is dat hij zichzelf onmisbaar acht. De eenvoudige waarheid is echter dat Sanders zich niet kandidaat had moeten stellen. Hij had zich moeten beperken tot een rol als waakhond van die progressieve agenda. Ook zonder kandidatuur was er naar hem geluisterd, had hij grote groepen kunnen enthousiasmeren en had hij een kandidaat kunnen kiezen die zijn steun verdiende. Nu zal hij zich achter Joe Biden moeten scharen, de ultieme kleurloze kandidaat van het midden.

Een onderliggend probleem was dat Bernie Sanders nooit heeft willen inzien dat hij totaal ongeschikt zou zijn als president. Natuurlijk, daar valt over te twisten, maar qua karakter en qua ervaring had Sanders weinig dat voor hem pleitte. Als senator had hij nauwelijks wetgeving ingediend en vrijwel nooit samengewerkt. Hij was niet populair onder collega´s. Dat hoeft niet maar het is wel een teken.

Zijn politieke vaardigheden waren en zijn van agenda-zettende en retorische aard. Niemand had een consistenter verhaal dan Bernie Sanders. Je wist precies wat je aan hem had in debat en discussie, hij leverde nooit een millimeter in, trok zich niets aan van verwijten of persoonlijke dingen. Dat was zijn kracht en dat was zijn zwakte.

Op binnenlands terrein was Sanders agenda redelijk duidelijk. Of hij er ooit een meerderheid voor kon krijgen in het congres was minder vanzelfsprekend maar zijn plannen waren helder en progressief in de stijl van Jeremy Corbyn in Groot-Brittannië. Het buitenland was problematischer. Net als Donald Trump had Sanders een voorliefde voor autoritaire leiders, zij het van linkse signatuur. Dat beeld is nogal vertekend want steun voor de Sandinisten in Nicaragua, die begin jaren tachtig werden ondermijnd door de regering-Reagan, was bepaald niet revolutionair.

Dat het onderwijs en de gezondheidszorg onder Fidel Castro sterk verbeterd waren kon je niet zomaar in de strijd gooien om de dictatuur op Cuba te verdedigen. Het valt in de categorie: ´maar de treinen reden op tijd onder Mussolini´. Een Amerikaans Navo-lidmaatschap was niet zeker onder een president Sanders en protectionisme zou de norm zijn. Ironisch genoeg stond hij in deze zaken dichter bij de verafschuwde Donald Trump dan bij de meeste van zijn partijgenoten.

Deze campagne heeft Sanders geen goed gedaan. Hij vertoonde lelijke Trump-trekjes. Zijn weigering om als 78-jarige, nota bene na een hartaanval, ondanks eerdere beloftes, volledige opening van medische zaken te geven past in die lijn. Dat geldt ook voor de duistere elementen in zijn aanhang, de zogenoemde Bernie-Bros die in de social media zich misdroegen. Hij klaagde vaak over de media die hem niet eerlijk zouden behandelen. Enige mysogenie was Sanders ook niet vreemd, zoals zijn collega Elizabeth Warren terecht opmerkte.

Zijn campagne is ronduit mislukt. Sanders slaagde er niet in om het kiezersbestand uit te breiden, om jonge en minder welgestelde kiezers te enthousiasmeren die eerder niet meededen. Hij had succes in de Hispanic-gemeenschap maar wist nooit de zwarte kiezers, die belangrijke groep binnen de Democratische kiezers, te bereiken. Hij was sterk in organisatie maar het resultaat viel tegen. De eerste drie staten, Iowa, New Hampshire en Nevada gaven een vertekend beeld van zijn kracht.

Vergeleken met 2016 wist Sanders zelfs minder kiezers te bereiken. Toen kon hij rekenen op 45 procent van de Democraten, nu kwam hij zelden in de buurt van de dertig procent. Omdat er zoveel kandidaten waren kon hij in Iowa, New Hampshire en Nevada de hoofdprijzen kon binnenhalen maar uiteindelijk werd dat ook zijn ondergang. Toen al die andere kandidaten zich achter Biden schaarden was het spel uit.

Stel u een alternatief scenario voor. Daarin openbaarde Sanders begin 2019 zijn agenda, legde zijn plannen op tafel en verklaarde dat hij weliswaar geen kandidaat was maar zijn steun en zijn grass roots organisatie beschikbaar stelde voor iemand die bereid was die agenda of een groot deel daarvan uit te voeren. Degene die het dichtst bij hem stond was Elizabeth Warren. Nu vochten beiden op links een tweestrijd uit maar Warren had heel goed de genomineerde kunnen zijn als Sanders zich niet kandidaat had gesteld.

Uiteindelijk was de zwakte van Bernie Sanders dat hij een gewone politicus is. Iemand die de hoofdprijs wilde die niet te krijgen viel en daardoor de rol van ‘kingmaker’ misliep. De ironie, of zo u wilt, het drama is dat door Sanders de Democraten de verkiezingen in gaan met een problematische kandidaat terwijl de meest talentvolle en meest kansrijke progressieve kandidaat, Elizabeth Warren, moest afhaken. Daar kan Sanders in Vermont nog eens over nadenken.

Maxime Verhagen, de man die valse katholieken een slechte naam gaf, schrijft nu in het CDA blaadje dat hij spijt heeft van de samenwerking met de haatpartij van Wilders, in 2010. Hij had niet voorzien, lees ik, dat de gedoogconstructie als een samenwerking gezien zou worden.

Wat een onzin. Laten we de geschiedenis juist houden. Verhagen wist met 21 zetels in het parlement (een halvering bij de verkiezingen van 2010) 6 ministerposten binnen te halen in Rutte 1. Dat kabinet kwam tot stand nadat een bijna coalitie met de PvdA van Job Cohen (1 zetel minder dan de VVD), met D66 en GL, door Rutte was opgeblazen juist omdat Verhagen weigerde de balans binnen een coalitie te brengen door aan de VVD kant mee te doen. ‘Het paste een verliezend CDA om aan de kant te blijven’, zei hij. Het resultaat was dat Rutte deze onbalans gebruikte om de formatie te torpederen.

Daarna greep Verhagen de kans om binnen Rutte 1 een in verhouding belachelijke machtspositie in te nemen. In de NRC lees ik dat Wilders Verhagen huidige versie bestrijdt en claimt dat Verhagen tegen hem aangaf juist heel blij te zijn met zijn post als vice premier. Ik denk dat de haatzaaier gelijk heeft.

Rutte 1 was wat mij betreft desastreus voor een aantal mensen, al weet ik heel goed dat dit sentiment niet wordt gedeeld. Om te beginnen voor Verhagen natuurlijk maar goed, van hem verwachtte je niet anders, en hij is terecht verder afgevoerd naar de bouwsector waar ook Brinkman na zijn deconfiture terecht kwam. Ook voor Rutte die ik nooit meer zal vertrouwen. Voor mensen als Ben Knapen die zich door Wilders van buitenuit de wet liet voorschrijven. 

Voor Donner en, niet te vergeten, voor Hans Hillen, die als geen ander verantwoordelijk is voor de ontmanteling van onze defensie. Dat beleid, gesteund door de zogenaamd pro-defensie partij VVD, was desastreus in allerlei opzichten.

Zo kan ik nog wel even doorgaan. Wilders profiteerde maar hield zijn poot stijf toen het op aankwam. Een miscalculatie.

Die miscalculatie is vergelijkbaar met die van Pechtold die Rutte, toen demissionair, redde met het stupide ‘lente akkoord’. Daarmee voorkwam hij dat Rutte een beschamende gang naar Brussel moest maken omdat hij de 3 % niet kon halen. Het hielp Rutte de verkiezingen daarna te winnen en het hield Pechtold buiten de deur.

Al was dat Pechtolds verdiende loon, voor mij was het een reden om Pechtolds D66 voorgoed de rug te keren. Met Pechtold is het ook niet goed afgelopen: hij is verdwenen en zijn partij is broos als altijd omdat er niet echt iets veranderd is ten opzichte van het ideologie loze geheel dat de heilige van Mierlo in elkaar zette.

Kiezers zijn kort van memorie. Ik vind dat Rutte het in deze crisis goed doet maar vertrouwen zal ik hem nooit meer.

Er is geen lockdown op de normale activiteiten van de psycho.

Vrijdagavond, een goed moment om aandacht te ontlopen, ontsloeg hij de inspector general die in augustus zijn werk had gedaan door de geloofwaardige klacht over Trumps ‘perfecte’ chantage gesprek serieus te nemen. Hij had geen vertrouwen meer in de man, claimde de psycho die alleen vertrouwen heeft in mensen die blind doen wat hij wil (of wat ze denken dat hij wil).

Gisteren ontsloeg of dwarsboomde hij de inspecteur die door het congres was benoemd om de miljarden die aan bedrijven worden weggegeven te controleren. Vervanging door een acoliet garandeert dat het geld verkwist wordt.

De nieuwe chef staf van het Witte Huis heeft snel ontdekt dat Trumps dagelijks televisie shows goed nieuws maken en zelfs veel kiezers het vertrouwen geven dat hij de zaken onder controle heeft. Er komt nu weer een echte perschef – nou ja, een mini-Kellyann die in februari nog verkondigde dat corona nooit, nooit in de VS zou komen – en er komen weer briefings. Of de journalisten serieuze vragen mogen/kunnen stellen blijft de vraag.

In de tussentijd neemt Trump de tijd om de verkiezingen in november vast te ondermijnen door stemmen per post onmogelijk te maken – ook deed hij het zelf toen hij in 2018 in Florida stemde op zijn Corona-klungelende acoliet DeSantis. Tijdens een Fox nieuws zendtijd voor de Republikeinen verklaarde Trump, naar waarheid, dat er zoveel maatregelen van de Democraten om kiezersparticipatie te bevorderen in de stimulus wet zaten dat geen Republikein ooit meer gekozen zou worden. Precies.

Beter nieuws: de acting secretary of the Navy die commander Crozier ontsloeg toen hij zijn zorgen over corona aan boord openbaar maakte en daarna een idiote, op Trump geïnspireerde, toespraak hield tot de bemanning die Crozier had toegejuicht bij zijn gedwongen vertrek, moet nu zelf opstappen. Let op: volgende stap in de Trump-laat-ik-mezelf-feliciteren-show is het herbenoemen van Crozier.

Ondertussen is duidelijk geworden dat Trump al in januari met twee memo’s gewaarschuwd was dat corona mogelijk honderdduizenden Amerikanen kon doden. Door Navarro, nota bene, nu Trumps uitvoerder van het economisch beleid. De psycho zelf zoekt nog steeds, of steeds weer, naar nieuwe zondebokken. Nu de World Health Organization, die ook al in januari alarm sloeg.

Er wordt gepraat over een 9/11 achtige commissie om precies uit te vogelen waarom de VS zo incompetent en klungelig heeft gereageerd op een dreiging die volgens verziende lieden al jaren eraan zat te komen. Ongetwijfeld zal ook de regering-Obama een veeg uit de pan krijgen, waarschijnlijk terecht. Maar gezien de incompetentie van de narcistische clown die nu de VS leidt, zal zo’n commissie nooit tot de bodem gaan, zeker niet als de man in november wordt herkozen of de verkiezingen zo weet te arrangeren dat hij kan blijven zitten.

En de Republikeinen? Niets van te horen. Nou ja, Moscow Mitch die stevig de vinger aan de pols houdt voor de eisen van deze tijd meent dat zijn prioriteit moet zijn een landelijke ‘right to work’ wet, de Orwelliaanse term voor antivakbondswetgeving.

We kunnen alleen maar hopen dat er geen Supreme Court rechter dood gaat voor de verkiezingen want dan gaat McConnell gewoon iemand erdoor jassen – de kiezers zouden er deze keer niets mee te maken hebben. U herinnert zich dat hij in 2016 een zetel in het SC stal door niet Obama’s voordracht te horen maar de zetel open te houden voor Gorsuch die verder getekend zou moeten zijn door deze valse benoemingsprocedure. 

De afgelopen weken heb ik de tijd gehad om de tweedelige biografie van Adolf Hitler te lezen die Ian Kershaw inmiddels tien jaar geleden publiceerde. Om te beginnen: een geweldige leeservaring. Kershaw is een goede schrijver en zijn opzet, met aan het begin van elk hoofdstuk een kort overzicht van de belangrijke zaken en dan de uitwerking in vijf of zes subhoofdstukken, werkt goed. In een dergelijk groot project zit onvermijdelijk wat herhaling en een goede editor had heel wat pagina’s kunnen schrappen.

Maar ik zou u niet veel meer dan dat over Hubris en Nemesis kunnen vertellen (de veelzeggende titels) als ik niet zoveel Aha-Erlebnissen had gehad. In de inleiding van zijn superbe biografie stelt Kershaw een aantal vragen aan zichzelf en legt eisen neer waaraan een boek als dat moet voldoen. ‘Een geschiedenis van Hitler moet daarom een geschiedenis zijn van zijn macht – hoe hij die kreeg, wat de aard ervan was, hoe hij die uitoefende, waarom hij in staat was die uit te breiden zodat alle institutionele barrières werden doorbroken waarom weerstand tegen die macht zo zwak was. Maar dit zijn vragen die aan de Duitse samenleving gesteld moeten worden, niet enkel aan Hitler.’

Al lezend stelde ik mezelf dezelfde vragen over Trump, zeker als die op legale manier een tweede termijn zou verwerven. Kershaws kwalificaties van Hitlers gedrag en karakter deden me regelmatig denken: dit is Donald Trump. Nee, ik zal niet gaan betogen dat Trump een Hitler is, daarvoor ontbreken andere karaktertrekken en wat Marx de objectieve omstandigheden zou noemen. Misschien is het simpelweg dat narcisten dezelfde kenmerken vertonen als ze de kans krijgen zich uit te leven maar een aantal observaties van Kershaw wil ik u niet onthouden. Ik zal niet steeds zeggen: moet je Trump eens kijken. Dat kunt u zelf heel goed.

Beide mannen zijn narcistisch, dat wil zeggen enkel en alleen met zichzelf bezig en kunnen hun omgeving en wat tegen hen gezegd of met hen gedaan wordt, alleen maar in die termen interpreteren. Hitler was hypergevoelig voor kritiek, hij was een show man die enkel goed functioneerde in een bierhal sfeer waarin zijn gevoel voor retoriek en show tot zijn recht kwam. De Fürhrer las niet maar nam snel besluiten op basis van zijn gut. Aanvankelijk althans, later bleek hij meer onzeker en liet dingen vaak liggen, de urgentie weg redenerend. Hitler werd geaccepteerd door de elite die dacht hem te kunnen controleren, waarna die elite gedwongen was hem te volgen en in veel gevallen blind deed. Rechts was blind voor de gevaren die zo duidelijk zichtbaar waren.

Volgens Kershaw was Hitler ‘gewoonweg beter dan wie dan ook in het aanboren van een rijke ader aan woede, nauwelijks verhuld in de jaren 1920, en nu [vroege jaren dertig] geopend door het vermeende falen van de democratie in een groeiende crisis.’

Eenmaal kanselier: ‘Hij was niet in staat tot systematisch werk en er niet in geïnteresseerd. Hij was zo chaotisch en beunhazig als ooit. Hij had de rol gevonden waarin hij zich volledig kon uitleven in de ongeordende, ongedisciplineerde en indolente levensstijl die nooit was veranderd sinds zijn verwende jaren in Linz’.

Bazig en dominerend, maar onzeker en aarzelend; onwillig om besluiten te nemen, maar dan bereid om besluiten te nemen die verder gingen en gewaagder waren dan iemand had kunnen verwachten en de weigering om, als hij eenmaal een besluit had genomen, om dat terug te draaien: dit zijn onderdelen van Hitlers vreemde persoonlijkheid – zegt Kershaw.

Hitlers stijl van leiderschap werkte vanwege de bereidheid van al zijn ondergeschikten om zijn unieke standing in de partij te accepteren. Ze geloofden dat ze de excentrieke kantjes van zijn gedrag maar moesten accepteren omdat ze van een politiek genie kwamen.

Kershaw beschrijft hoe Hitler zelden uitgesproken, laat staan uitgeschreven opdrachten gaf. Zijn omgeving deed wat ze dachten dat de wens van de baas was. Hitlers toespraken en zijn eindeloze praten over zijn ideeën moesten de richting geven. Anderen moesten daaruit interpreteren wat hij wenste en allemaal moesten ze werken aan een of ander ver doel. Geen wonder dat een aantal lieden hun kans schoon zag om beleid door te duwen. Een doctrine was er niet, het was een rommeltje van verschillende ideeën die hij haalde uit pan-Germanisme en neoconservatisme, gemengd met een amalgaan van variërende fobieën, ressentimenten en vooroordelen en racisme.

De Nationaal Socialisten waren vulgair en verwerpelijk maar ze stonden voor Duitse belangen, ze zouden Duitse waarden beschermen en ze zouden niet afdoen aan privé-bezit. Grof gezegd was dit het denken, zeker in de middenklasse.

Hitler wist zeker dat hij zelf alles goed deed. Zodra iets mis ging of bekritiseerd moest worden had je zondebokken nodig. Iemand of iets moest de schuld krijgen. De joden waren natuurlijk zijn favoriete de schuld van alles, als de communisten het niet hadden gedaan.

Kershaw na het debacle van Stalingrad waar Hitlers expansiedrift en de noodzaak om permanent oorlog te voeren vastliep: ‘Niet enkel het zoeken naar zondebokken maar ook het gevoel van verraad en disloyaliteit zat ingebakken in Hitlers denken’. ‘Hij kon niet anders, had dat vanaf het begin van zijn carriere gedaan.’

Okay, dat lijkt me wel genoeg. Er is reden om te huiveren. Donald Trump kan herkozen worden. Laat ik deze quote herhalen met een andere hoofdpersoon in een ander land: ‘Een geschiedenis van Donald Trump moet daarom een geschiedenis zijn van zijn macht – hoe hij die kreeg, wat de aard ervan was, hoe hij die uitoefende, waarom hij in staat was die uit te breiden zodat alle institutionele barrières werden doorbroken waarom weerstand tegen die macht zo zwak was. Maar dit zijn vragen die aan de Amerikaanse samenleving gesteld moeten worden, niet enkel aan Trump.’

Zaterdag werd de commandant van de USS Theodore Roosevelt ontslagen omdat hij in een emotionele oproep aan de marine leiding had gewaarschuwd dat het coronavirus aan boord onnodige slachtoffers ging maken.

De brief lekte, misschien was dat de bedoeling. Dat maakte de burgerleiding van de marine pissig nog voordat de superieuren van de commandant zich er druk over maakten. De minister van Marine ontsloeg Crozier omdat hij buiten de chain of command om gegaan zou zijn. Volgens de heldhaftige minister deed hij dat om te voorkomen dat Trump de commandant zou ontslaan. 

Er is de nodige opschudding over dit ontslag, nadat Trump eerder een moorddadige Navy seal die door de marine was veroordeeld gratie had verleend.

Wat ik nog niet gezien heb in de verhalen is de ironie dat dit de commandant van de USS Roosevelt is. Theodore zelf namelijk raakte in een soortgelijk conflict toen hij vanuit Cuba wat al te luidruchtig en openbaar klaagde over de soldaten die doodgingen aan besmettelijke ziekten.

Dit schreef ik erover in mijn Roosevelt-biografie:

Roosevelt zei dat hij de tijd van zijn leven had. Toch is het hele

idee van a splendid little war, zoals er later over werd geschreven,

wat ongemakkelijk in een conflict dat toch zeker vijfduizend Amerikaanse

levens kostte, de meesten overigens aan ziekte. Roosevelt zou

altijd een rozig beeld houden van oorlog, als de ware test van echte

mannen. Rozig, romantisch en misplaatst en misschien een sterk

verhaal, maar zeer geloofwaardig: toen hij op Kettle Hill een gewonde

Rough Rider tegenkwam, pakte hij de hand van de man en riep uit

‘Well, old chap, isn’t this splendid?’

Het grootste probleem van de soldaten was voorkomen dat ze ziek

werden. Er heersten gele koorts en dysenterie, gevolg van alle dode

lichamen die in de hitte bleven liggen. Theodore werkte zich uit de

naad om zijn manschappen te helpen en veilig thuis te brengen. De

helft van de Rough Riders was inmiddels gewond of ziek en de groep

probeerde weg te komen van de stinkende loopgraven vol met muggen

die de koorts meebrachten. In afwachting van door Roosevelt gehoopte

verdere actie op Puerto Rico, wilde hij dat zijn regiment goed

at en kracht opbouwde. Hij gaf zelf honderden dollars uit om voorraden

te kopen in Santiago. TR was inmiddels tot kolonel bevorderd,

een titel die hij zijn hele leven liever zou dragen dan bijvoorbeeld

die van gouverneur of president. Vanwege alle zieken kreeg hij het

commando over de hele Tweede Brigade, maar verdere actie leek niet

waarschijnlijk en de meeste soldaten wilden naar huis.

Dat had nogal wat voeten in aarde vanwege de incompetentie en

desorganisatie van het ministerie van Oorlog. Roosevelt offerde zich

op door in een open brief aan het ministerie te vragen zijn soldaten

snel terug te trekken. Deze breuk met de militaire etiquette – kritiek

op de leiding – leidde tot flink wat opwinding. De minister van

Oorlog was ziedend en maakte Roosevelts brief met beledigingen

aan het adres van de National Guard openbaar. De minister suggereerde

dat niet gele koorts of malaria de reden waren dat de soldaten

wilden vertrekken, maar heimwee. Of het Roosevelts brief was die

de doorslag gaf, weten we niet, maar de soldaten werden op 15 augustus

teruggehaald. Het ministerie zou hem zijn kritiek nooit vergeven:

Roosevelt kreeg nooit de medaille waarop hij recht meende

te hebben.