Bij het opinieartikel in de NRC van afgelopen zaterdag (zie hier de tekst) stond abusievelijk vermeld dat mijn nieuwe boek Het Amerikaanse presidentschap heet. Dat is echter de titel van het boek dat ik in 2020 publiceerde, samen met Paul Verhagen. We voorzagen daarin onder meer de mogelijkheid dat Trump niet zou willen vertrekken, al moet ik bekennen dat we de waarzin van zijn leugens en de putsch poging op 6 januari ons niet hadden kunnen voorstellen. Aardig genoeg kwam het ons op kritiek te staan dat we te vooringenomen waren over Trump. 

Mijn nieuwe boek heet De Amerikaanse President. Geschiedenis van het machtigste ambt ter wereld.

Dit boek is niet alleen up to date, het is ook veelomvattender. Het bevat naast een analyse van het presidentschap, de ontwikkeling ervan en de manier waarop het presidentschap van Donald Trump, en een mogelijke nieuwe termijn, aan de fundamenten van het Amerikaanse politieke systeem zou tornen. Daarnaast biedt De Amerikaanse president biografieën van alle Amerikaanse presidenten, met hun historische context en een waardering van hun prestaties en hun invloed (dit zijn niet per se dezelfde zaken – de slechtste presidenten blijken het langst invloed te hebben). Tenslotte biedt het boek een overzicht van alle verkiezingen sinds 1789. We weten wie er won, maar dat vertroebelt soms het zicht op waar de verkiezingen om draaiden, wie er kandidaten waren en waarom ze al of niet verloren.

Ik wijs op Henry Clay, een van de belangrijkste politici van de eerste helft van de negentiende eeuw. Hij was eindeloos presidentskandidaat en de redenen waarom hij steeds achter het net viste, blijven belangrijk. Kortom, De Amerikaanse president biedt een totaaloverzicht, een standaardwerk over het presidentschap en de mannen die het tot nu toe vervulden.

Twaalf gewone Amerikanen deden waarvoor Republikeinse senatoren te laf waren: het corrupte, criminele gedrag van Donald J. Trump veroordelen. Ze hielden hun ogen open, keken naar de feiten en de wet, lieten zich niet intimideren of beliegen, en veroordeelden een machtig man voor zijn gedrag. Als er hoop is voor Amerika dan is het in deze simpele vaststelling: wanneer het er op aankomt zijn burgers niet te corrumperen. Jaren geleden riep Trump in zijn over-the-top manier van communiceren dat hij iemand zou kunnen doodschieten op Fifth Avenue en ermee weg zou komen. Het was een uitdaging, een provocatie zelfs. Lang leek Trump, zoals zo vaak, zijn omgeving goed te hebben ingeschat. De twaalf Neyworkers, buergers van zijn eigen stad, moesten er niets van weten.

Trump en de schaamteloos likkende Republikeinen die op bezoek kwamen in de donkere rechtszaal in New York kunnen nu hun favoriete spel spelen: martelaar. De oud-president liet er geen gras over groeien. Alles en iedereen, maar vooral Biden en de Democraten, is erop uit hem te grazen te nemen. Het is een grijsgedraaide plaat, nu met een kras opzij geworpen door deze oprechte burgers, met hulp, niet te vergeten, van een rechter die liet zien hoe goed de gerechtelijke instanties kunnen zijn. Dit laatste is niet helemaal irrelevant in een week waarin een rechter van het Supreme Court met de meest labbekakkerige excuses kwam voor de vlaggesteun van zijn familie voor de putsch pleger.

De zaak zelf zal minder belangrijk blijken dan de veroordeling. En het proces. Er wordt vaak gezegd dat de kiezer inmiddels immuun is voor Trumps capriolen, maar de getuigenis van Stormy Daniels was onthullend in alle opzichten. De aanklagers hadden geen moeite om het te verbinden met de pussy grab-affaire en iedereen wist van de tientallen andere klachten van vrouwen, plus een veroordeling van Trump voor aanranding. Het proces gaf een onthullend beeld van de manier waarop de Trump-wereld omging met mensen, met feiten, met misdragingen en met medewerkers.

Er komt een punt dat zelfs de meest gewillige acolieten en hielenlikkers, en ook kiezers, zeggen: dit is niet iemand die we in het Witte Huis willen. Ook een fijn detail: Trump gaf zijn advocaten instructies die zij niet wilden en die zijn zaak verzwakten. Zo moesten ze ontkennen dat hij seks had met Stormy Daniels. Het laat zien dat de man die als president weigerde advies te aanvaarden en de feiten op hun kop zette, niets geleerd heeft.

Hoewel de drie andere rechtszaken, die algemeen van groter belang werden geacht (en dat nog steeds zijn: het gaat om corrumpering van de rechtsstaat, niet om vervalsing van de boeken), met klassiek Trumpiaans juridisch vertoon en gewillige Republikeinse rechters op de lange baan zijn geschoven, moet de kiezer nu toch meenemen dat ze er zijn. Dat meer veroordelingen mogelijk zijn.

Hoe dit de verkiezingen zal beïnvloeden is ieders gok. Dát ze de verkiezingen gaan beïnvloeden lijkt me buiten kijf staan. Beginnen bij het begin: over vier weken zal het eerste debat plaatsvinden tussen de twee bejaarde heren. President Biden hoeft niets onwelgevoegelijks te zeggen, kiezers weten heel goed wie er tegenover hem staat. Een veroordeelde crimineel, een man wiens succesvolle zakencarriere steeds meer een luchtkasteel lijkt, een president van de chaos, een narcist, een twee maal geïmpeachte president. ‘De burgers van New York’ zal voldoende zijn. De kans dat Donald Trump ontploft, zichzelf opwindt in zijn martelaarsrol en zo laat zien hoe hij er werkelijk bijstaat, is gigantisch. Uitlokken en hem zijn gang laten gaan moet het motto zijn van Biden.

Drie weken later begint de Republikeinse conventie, vier dagen nadat de rechter in New York een straf zal hebben uitgesproken. De suggestie van community service, een soort van activiteit die Trump vreemd is, lijkt me gepast. Iemand suggereerde rommel oprapen in subway stations. Als Trump slim is zegt hij: ik zal uw community service doen in het Witte Huis. Gaat de conventie er nog wat mee doen? Natuurlijk kan er altijd nog een andere kandidaat genomineerd worden, maar dan moet de elite van de Trump-partij tot inkeer komen en de gedelegeerden van Trump overtuigen tegen hun man te stemmen. Het is daarvoor te laat. De elite zit in Trumps zak. Deze putsch pleger had nooit hun kandidaat mogen zijn. Nu is hij het, ze kunnen niet meer terug.

Gaat het de verkiezingen in november beïnvloeden? Laat ik mijn nek uitsteken en zeggen: ja, dat zal het. En het zal Trump de verkiezingen kosten. Volgens recente peilingen zou zeker een kwart van de Republikeinse kiezers niet stemmen op een veroordeelde crimineel. Ik vermoed dat dit het sentiment te laag inschat. Een van de groepen waar Trump toch al zwak stond, vrouwen in de suburbs, zal verder afbrokkelen. Een deel van Republikeinse kiezers zal afhaken, ook al zullen ze niet op Biden stemmen. In elk geval gaat het de campagne beïnvloeden en dus de uitslag.

Even onduidelijk, en niet vatbaar voor enige voorspelling, is hoe de fysieke en psychologische conditie van Trump is. Hij zat er niet lekker bij in de rechtszaal. De getuigenissen waren beschamend, hoe je het ook wendt of keert. Het moet impact hebben, zes weken naar te moeten luisteren zonder dat je je normale roeptoeter commentaar op kunt geven. Hij oogde moe en, mag je het zeggen, verslagen.

Zijn campagnerally’s zijn minder gedreven en enthousiasmerend dan tevoren. Je ziet mensen verveeld met wat anders bezig tijdens Trumps anderhalf uur durend zelfbeklag. De kandidaat zelf kon vaak zijn zinnen niet afmaken of raakte verstrikt in bizarre betogen over Gettysburg, Lincoln en andere onderwerpen waarbij duidelijk werd dat hij veel klokken heeft horen luiden maar geen klepels weet te vinden. Het was lachwekkend als het niet zo deerniswekkend was: deze man is niet geschikt om een wereldmacht te leiden. Ik vermoed dat dit de komende zes maanden, onder hoge druk en steeds vermoeiender, duidelijker en duidelijker wordt. Geen fijne keuze voor de kiezer maar het uit de rails lopen van Trump zal pijnlijker blijken (en onthullender) dan dat van Biden.

Een veroordeling en zelfs een gevangenisstraf kunnen Trump niet uit het Witte Huis houden, mochten de kiezers hem daar willen plaatsen. Maar het geeft hoop dat mocht Trump verliezen, de Amerikanen minder geduld zullen hebben met het spinsel van leugens dat hij dan zal verzinnen om die nederlaag weg te praten. Het lijkt misschien een sprong van deze veroordeling naar 5 november: hij vergroot de kans op een onomstreden verkiezingsuitslag. Maar misschien is dat een te optimistische interpretatie van deze mooie dag voor de Amerikaanse rechtstaat.

Tot nu toe heb ik stug volgehouden dat ik verwachtte dat Trump in november de verkiezingen gaat verliezen. Ik ben nog niet helemaal zonder hoop, maar inmiddels wel een stuk pessimistischer over kansen van Biden. Het is niet zozeer dat Trump gaat winnen maar veeleer dat Biden zijn uiterste best doet te verliezen.

De directe aanleiding voor dit pessimisme is Israël en de oorlog in Gaza. De Amerikaanse buitenlandse politiek heeft twee niet te rationaliseren, anders gezegd, onbegrijpelijke, obsessies: Cuba en Israël. Terwijl Cuba enkel aan de marges een rol speelt (al kan het Marco Rubio, een van Republikeinse spintollen het vicepresidentschap opleveren) staat Israël al heel lang en deel ferm in het middelpunt. 

De afgelopen maanden zagen een aaneenschakeling van dramatische ontwikkelingen. U hoeft het niet met mij eens te zijn dat de oorlog in Gaza stupide, Nethanyahu gedreven en kansloos is, maar de fall out ervan is onmiskenbaar. De wereld heeft zich van Israël afgekeerd en Amerika heeft zich afgekeerd van een op recht gebaseerde wereldorde. Zeker, de VS was al een empire in verval maar nu blijkt dat het land niet eens moeite doet om zijn eigen wereldorde (een orde die in het Amerikaanse belang is) te verdedigen, is dat wel heel zichtbaar. Wie luistert er nog naar de VS? Wie ziet het land nog als voorbeeld van een morele orde? Biden trok een red line in Gaza. Hij had beter moeten weten. Zijn vriend Nethanyahu trapte hem gewoon in zijn kruis. Klaar. Het is beschamend om de woordvoerders van het Witte Huis te horen betogen dat die red line niet gepasseerd is.

Hamas wordt niet vernietigd, Gaza wel. De terroristische kolonisten op de Westbank zullen de palestijnen daar het leven onmogelijk maken, zodat een rijk van de zee tot aan de rivier gevestigd kan worden. Wie kan onbewogen blijven bij de hongersnood en destructie in Gaza? Het vernielen van voedseltransporten door settlers? Kun je de tolerante houding van Biden tegenover Nethanyahu en zijn kliek accepteren? Biden werkt zichzelf toe naar een rampzalige conventie.

Daar zit mijn nieuw gevonden pessimisme over de verkiezingen. Nog los van de economie, inflatie en een algemeen gevoelen dat de zaken niet goed lopen (niet gerechtvaardigd maar wel aanwezig) is er nu ook voor de meer progressieve of humanitair ingestelde Democratische kiezers een reden om niet te gaan stemmen. Je hoeft er geen radicaal voor te zijn.

Het kan in de swing states precies de stemmen kosten die Trump aan de macht helpen (al of niet met leugens).

Toen Nikki Haley haar dapper ogende maar slecht gevoerde campagne tegen Donald Trump voerde, eerder dit jaar, en ook nog enig succes oogste, kon je hopen dat er binnen de Republikeinse Partij nog een element van gezond verstand aanwezig was. Toen Haley haar campagne beëindigde stelde ze dat Trump het vertrouwen van haar kiezers diende te winnen.

Het blijkt allemaal bullshit, onzin, praatjes, want gisteren verkondigde Haley dat ze toch op Trump ging stemmen. Niet dat hij enige beweging in haar richting had gemaakt, of op wat voor manier dan ook had laten blijken zich iets van haar aan te trekken. Ze ging simpelweg voor de bijl. 

Haar ruggengraat bleek die van een kwal en, het moet gezegd, daarmee past ze uitstekend in de partij van Trump. Net als helden die Trump veroordeelden, beschimpten en vertelden dat hij een ramp zou zijn, past Haley zich aan de werkelijkheid aan: wie een rol wil spelen in Trumpistan moet de grond kussen waarop de psycho loopt. Gewetenloze politici als senatoren Ted Cruz en J.D. Vance gingen haar voor. En recentelijk liet ook de heldhaftige gouverneur van New Hampshire, Chris Sununu, na een jaar anti-Trump (en pro Haley) praat weten dat hij toch op Trump ging stemmen. Oud-minister van Justitie William Barr, die als minister Trumps optreden mogelijk maakte, na diens verkiezingsleugens aftrad, een vet boekcontract gebruikte om Trump af te kraken, liet vorige maand ook weten dat hij op Trump ging stemmen.

Politiek opportunisme is van alle tijden en van alle landen maar je vraagt je toch af wat hier gebeurt. Wat bezielt Haley? Zou het inderdaad de enige manier zijn om nog een rol te blijven spelen in de Trump-partij? En moet je dat dan willen? Mij had geleken dat Haley zich juist bij uitstek goed had geprofileerd om na Trump de hoofdrol te spelen.

En hoewel haar campagne uitblonk door uitstellen, pappen en nathouden en pas vaart kreeg toen ze echt Trump de maat nam, had ik niet verwacht dat ze dat allemaal uit het raam zou gooien. Het is onontkoombaar: de Amerikaanse politiek is totaal verrot, op rechts nog wat erger dan op links, maar het feit dat een 82-jarige brekebeen een winbare verkiezing naar de kloten helpt, past ook bij die conclusie. By the way, ik denk dat de Democraten een hand hadden moeten uitsteken naar Haley en Christie. Wasted opportunity.

Kijk of u deze film kunt openen van een Amerikaanse arts die in Gaza verbleef en een video dagboek bijhield. Commentaar overbodig, u mag gaan demonstreren. Ik hoop dat hij ook te zien is voor niet abonnees van de NYT. Schokkend.

https://www.nytimes.com/2024/05/21/opinion/gaza-hospital-collapse.html 

En voor we in rituelen vervallen, lees ook Thomas Friedman over de keuze van Nethanyahu voor de Republikeinen van Trump en de onthutsende anti-eigen land en eigen president rede die Trump lakei (en vice-president kontlikster) Elise Stefanik in het Israëlische parlement hield. Er is iets definitief gebroken in de relatie Amerika-Israël. 

Die gaat dus niet minister president worden, waarmee de haatzaaier zijn tweede zeperd heeft gehaald bij het voordragen van mensen uit zijn kring. 

Het was natuurlijk ook al te absurd dat de regeringskrant, ook bekend als de Telegraaf, een persbericht van Plasterk als ingezonden brief behandelde. Ridicuul. Op alle niveaus. Op kleuterniveau dat twee belangrijke politici met elkaar communiceren via een krant. Dat de een een publieke verontschuldiging eist van de ander. Lekker samenwerken zo. Plasterks ware karakter bleek al in zijn vileine ‘onthulling’ over het gebruik van de dienstauto. 

Ridicuul dat een krant zich zo laat gebruiken. Zo meewerkt om het door de krant gewenst en gepromote kabinet mogelijk te maken. Het past wel in een traditie bij de haatzaaier. Zijn tweets zijn altijd behandeld alsof ze nieuws waren terwijl het gewoon persberichten waren die geen zichzelf respecterend nieuwsmedium zonder wederhoor en herschrijving zo zou moeten plaatsen.  Ik zeg ‘moeten’ want niet alleen de foute krant, ook de NRC en VK lieten zich verleiden tot het accepteren van die manier van communiceren en dus het nieuws sturen.

De hoofdredacteur van de Telegraaf zei dat hij zo’n kans niet kon laten lopen. Ze kregen Plasterk zelfs aan de telefoon, wat de rest van de redactie niet was gelukt. Maar in plaats van het verhaal om te zetten in een echt interview, maakte de hoofdredacteur er liever een voorpagina verhaal van met een plaatje van de ingezonden brief. Hij had een interview moeten eisen.

We hebben ons door Wilders die wereld in laten zuigen. Plasterk had beter een persconferentie kunnen beleggen om te melden dat hij zijn lullige opmerkingen tegen de zwabberende NSC leider in de ijskast had gezet. 

Om Plasterk af te ronden: het verhaal van zijn miljoenen avonturen spreekt voor zich. Het maakt het denk ik onmogelijk voor deze man om minister president te worden. 

Zou hij het gekund hebben? Een matig succesvol minister, een mislukte poging om leider van de PvdA te worden, jaren columns in de foute krant. Enige faam als ijdeltuit, een kabinetsinformatie die rommelig, tijdrovend en uiteindelijk overbodig was. U mag het uitmaken. 

De foute krant gaat ondertussen in de overdrive over de demonstraties tegen Israelisch geweld. De columnisten ratelen onbezorgd over extreem links dat erger zou zijn dan extreem rechts (mogen we van onze parlementsbaas, specialist in het kwalificeren van links als extreem links, niet meer gebruiken). Dat hoofddoekjes bewijzen dat Nederland geïslamiseerd is, of vrouwen onderdrukt, segregatie toestaat, of nog zo meer onzin. Wouter de schnabbelaar draait overuren in het prijzen van deze onzalige coalitie.

Des te onzinniger is de klacht van de haatzaaier en zijn kornuiten dat de media in Nederland door links worden gedomineerd. De Telegraaf is zijn spreekbuis, inclusief de omroep die de krant in het leven heeft geroepen. Wat is precies het probleem met de publieke omroep?

Ondertussen rommelt het in de VVD. Niet verrassend. Er zijn uiteindelijk ook nog echte liberalen, in de VVD context, keurige conservatieven die een kleine overheid willen. En de partij zit nu met een totaal mislukte leider, mevrouw Yesilgöz, die fout op fout heeft gestapeld. Benieuwd wanneer zij wordt afgevoerd. Het is natuurlijk wel ironisch dat een kabinet met de partij van de haatzaaier als grootste participant werd en wordt mogelijk gemaakt door een Turks-Nederlands politica. Niets persoonlijks, zal de haatzaaier wel zeggen.

Het gerechtvaardigde en zelfs bewonderenswaardige protest tegen de Gaza oorlog wordt besmeurd door gewelddadige elementen. Natuurlijk was het nergens voor nodig om vernielingen aan te richten in de universiteitsgebouwen en ik geloof de studenten organisatoren als ze zeggen dat zij er niet voor verantwoordelijk zijn.

Het probleem is, dat zijn ze wel. Als gemaskerde types in staat zijn jouw demonstratie over te nemen dan heb je maar twee opties: die maskers verwijderen (of de types) of je demonstratie afblazen en in elk geval zorgen dat hij plaatsvindt op plekken waar de schade te overzien is. Zoals boeren dat doen op snelwegen of op het Malieveld. Zonder ingrijpen van de leiders van de demonstraties weten we niet of dit anarchische elementen zijn die al eerder gewone demonstraties in winkelruiten inklappende oproertjes omtoverden, of provocateurs van rechts. Ik ben niet van de samenzweringen maar ik wil wel weten wat erachter zit. Helaas heeft de leiding van de UvA ook onvoldoende serieusheid getoond door met gemaskerde lui, in het Engels, te babbelen. Geen wonder dat het niets opleverde.

Het probleem van nu niets doen om deze infiltratie te stoppen is dat je het omgekeerde bereikt van wat je wilde bereiken. De Telegraaf heeft vrij spel en gebruikt de vernielingen, vanuit haar politieke activisme perspectief terecht, om alles wat demonstratreert verdacht te maken. Dit gaat serieuze gevolgen hebben. In Nederland kan het de haatzaaier, als zijn kabinet er niet komt of binnen korte tijd klapt, veel stemmen opleveren. In Amerika zagen we in 2020 dat de breed gesteunde Black Lives Matter demonstraties werden omgevormd tot law and order onderwerpen. Daar lieten de organisatoren dat niet alleen toe maar ze verzonnen zelf ook de meest stupide en schadelijke kreet in de recente demonstratiegeschiedenis ‘defund the police’. Het kostte Biden bijna de verkiezingen. En het is precies wat de gemaskerde anarcho’s willen.

Het zou verstandig zijn als studentendemonstraties zich beperkten tot terreinen waar geen schade kan worden aangericht, of gewoon, worden afgeblazen. Het punt is gemaakt, Israël is verantwoordelijk gehouden en gesteld. Hoe lang wil je daarop blijven hameren als elke volgende demonstratie je zaak schade toebrengt? Moed vergt ook om op een gegeven moment te zeggen: we kunnen dit niet controleren, we stoppen ermee. 

De conventies komen eraan, op 15 juli beginnen de Republikeinen, op 19 augustus volgen de Democraten. Het zijn tegenwoordig nogal gescripte aangelegenheden, zonder verrassingen, laat staan dark horse kandidaten. De communis opinio is dat zowel Trump als Biden voor hun partij de presidentskandidaten worden (ik blijf volhouden dat dit minder zeker is dan het lijkt, maar ik moet toegeven dat ik een minderheid van één uitmaak). Het ongenoegen over beide bejaarden is groot. Als Nikki Haley twee maanden nadat ze haar campagne heeft beëindigd, in Michigan nog 22 procent haalt in de Republikeinse voorverkiezingen, is er wat aan de hand. En de problemen van Biden, versterkt door zijn onvoorwaardelijke steun voor Israël, zijn evident.

Beide heren zijn oud, bejaard, rijp voor pensioen. Biden straalt het al het hele jaar uit, Trump oogt steeds minder fris. De rechtszaak mag hem geen stemmen kosten (hoewel dat bij veroordeling nog maar staat te bezien), het kost hem energie. Of beter gezegd, het ontbreekt hem aan de energie die hij ontleent aan zijn campagne bijeenkomsten. Als hij ze wel houdt, zoals zaterdag in New Jersey, is het gebrek aan enthousiasme van de toehoorders van zijn anderhalf uur durende wild gebabbel pijnlijk zichtbaar. Ik kan u de clip van Trumps verhaal niet aanbevelen, maar niemand in de achtergrond lijkt te luisteren. De debatten tussen beide heren zullen pijnlijk worden, in alle opzichten.

Wat gebeurt er als een van hen, of beiden, het loodje leggen voor de conventie hen officieel tot kandidaat heeft benoemd? Als ze overlijden na de conventie stapt de gekozen vice-president kandidaat waarschijnlijk naar voren. Een mooi scenario zou zijn als ze allebei omvallen, maar dat vergt geloof in hogere machten en daar doe ik niet aan. Maar laten we ons verpozen met bedenken wie dan in de opengevallen plek zou stappen. Ik ga overigens uit van natuurlijk overlijden, elke andere vorm zou niet in te schatten krachten van woede, energie, geweld en wat al niet losmaken. 

Okay, stel dat Trump op een mooie dag niet ontwaakt van zijn snoezen in de rechtszaal? Een MAGA conventie zonder de MAGA psycho zal een ongekend spektakel zijn. De meeste gedelegeerden hebben zich, als afgevaardigde of als laffe politicus zonder ruggegraat (zie McConnell, Sununu, Barr en andere lieden zonder moreel kompas), gecommitteerd tot Trump. Blijft diens ‘agenda’ en zijn greep op de partij overeind zonder dat de man zelf er nog bij is? Bij ons was Fortuynisme een kort leven beschoren toen de acolieten in de grote schoenen van hun voorganger moesten stappen.

De primaire impuls van de conventie zal zijn: wie kan Biden in november verslaan? Het terrein overziend, zullen ze dan niet ongelukkig zijn. Zoals ik eerder schreef, al lang geleden: elke andere Republikein kan Biden verslaan. De vraag is wie die rol dan toebedeeld krijgt, of beter gezegd, wie de elite in staat acht onmiddellijk de campagne over te nemen zonder de Trump kiezers van zich te vervreemden maar met de kans om veel never-Trumpers aan zich te binden. 

De enige andere Republikein met een serieus aantal gedelegeerden is Nikki Haley. Zij is ook de enige die de moed heeft gehad – zij het rijkelijk laat – om afstand te nemen van de overname van de Republikeinse Partij door Donald Trump. Zij zou, daar ben ik van overtuigd, Biden gemakkelijk verslaan. Maar ik denk dat ze niet door deze conventie zou worden voorgedragen als presidentskandidaat. Te veel weerzin tegen iemand die Trump liet zien voor wat hij was, een opportunistische narcist zonder morele overtuigingen.

Ron DeSantis, de gouverneur van Florida die in de voorverkiezingen nogal spectaculair faalde, zou een betere kans hebben. DeSantis presenteerde zich als Trump zonder al de idioterie, een strategie die tot mislukken gedoemd was omdat kiezers voor de keuze gesteld of ze Trump willen of een duplicaat van Trump, natuurlijk kiezen voor de ‘real thing’. Maar zonder Trump krijgt DeSantis opeens een nieuwe rol. De vraag is of hij kan winnen nadat hij in Florida de ene na de andere extreem conservatieve intolerante regeling heeft doorgedrukt, maar als mijn stelling klopt dat iedere andere Republikein een ontevreden land kan veroveren, dan zal de elite gemakkelijk voor hem kiezen.

Als de conventie creatief zou zijn, en een tikkeltje durfachtig, dan kijken ze of ze Mike Pence kunnen overhalen. Als vicepresident belichaamt Pence de eerste termijn van Trump maar omdat hij afstand heeft genomen van de leugens over de verkiezingen van 2020 (leugens die de rest van de partij geaccepteerd heeft als feiten – zie de nieuwe diepten van acolietendom bereikende senator van South Carolina, Tim Scott, die opzichtig hengelt naar een vice-president post onder een levende Trump), zal Pence voor veel MAGA Republikeinse kiezers onaanvaardbaar zijn. De elite op de conventie heeft dat probleem niet. Ze zullen zich realiseren dat Pence voor veel kiezers in het midden een betrouwbaar persoon is, sterker, iemand met principes die zich niet laat meevoeren door psychopaten of ideologen van rechts. Pence kan winnen van Biden als hij het verlies op MAGA rechts goedmaakt met kiezers in het midden en zo Biden klem zet op links.

Kandidaten die ik eerder in staat achtte om een brokered convention (want dat is het dan) te veroveren staan ook nog in de coulissen. Een gouverneur als Brian Kemp van Georgia, die ook nog een noodzakelijke staat meebrengt. De gouverneur van New Hampshire, Haley-supporter Chris Sununu, heeft inmiddels zijn geweten ingeleverd bij de psycho zelf. Sununu zal op Trump stemmen, neuzelde hij lafhartig. Exit Sununu. 

Van de senatoren acht ik niemand in staat om een conventie over te halen, al was het maar omdat ze zelf teveel ambitie hebben om een ander een vrij veld te geven. Verwerpelijke types als Ted Cruz van Texas, Marco Rubio van Florida, Tom Cotton van Arkansas, Rick Scott van Florida en Josh Hawley van Missouri (die van het vuistje op 6 januari), zullen elkaar dwarsbomen. Want vergeet niet dat dit een kandidatuur is voor mogelijk acht jaar, want anders dan Trump zal een nieuwe kandidaat twee volle termijnen kunnen dienen als hij of zij wint.

Ik houd het voorlopig op Brian Kemp als een dark horse werkelijk aan de orde is.

Bij de Democraten bestaat altijd nog de mogelijkheid (hoewel klein) dat Biden op tijd tot inkeer komt en aan de conventie overlaat om een opvolger te kiezen. Of hij kan natuurlijk ook de rust van een kist opzoeken. Wat dan?

Een open conventie zal in eerste instantie kijken naar Kamala Harris, de huidige vice-president. Zij vertegenwoordigt natuurlijk in al zijn aspecten de agenda van Joe Biden zelf, maar als persoon is ze onpopulair, of beter gezegd, veel kiezers achten haar niet geschikt als president. Als de conventie dat ook vindt (of beter gezegd, als de politici achter de schermen die willen winnen, dat vinden) dan komt ze onder druk te staan om zich terug te trekken. Doet ze dat niet dan moet de conventie kiezen of ze een bruskerende confrontatie aangaan door iemand anders in het veld te brengen of haar de nominatie te geven. 

Andere kandidaten zijn er in overvloed. We denken vaak dat de Democraten geen alternatief hebben voor Biden maar dat komt enkel omdat hij niet wilde weggaan en dus niemand is opgestaan die zich liet zien. Een gouverneur als Gavin Newsom van Californië voert eigenlijk al een jaar campagne om Biden op te volgen en zou dus meteen klaarstaan. Maar kan een gouverneur van de meest progressieve staat van Amerika (is niet zo maar dat is wel het beeld) winnen in Trumpistan? Het valt te betwijfelen. 

Er is ook Gretchen Whitmer, succesvol gouverneur van Michigan. Zij kan als vice-president kandidaat een ander versterken (niet Harris, twee vrouwen is teveel van het goede), of zich op eigen kracht naar voren laten schuiven. Whitmer tegen Trump? Het zou heerlijk zijn en waarschijnlijk ongepeilde diepten losmaken in de mysogenie van de psycho. Newsom/Whitmer of Whitmer/Newsom hebben een goede kans om tegen welke Republikein dan ook te winnen.

Andere mogelijke dark horses, zowel voor president als voor vice-president, zijn gouverneurs als J.B. Pritzker van Illinois, Jarid Polis van Colorado, Andy Beshaer van Kentucky, allen jonger dan Biden en succesvol in hun eigen staat. Onder de senatoren moeten we kijken naar Chris Murphy van Connecticut, Cory Booker van New Jersey – de laatste heeft al ooit campagne gevoerd. En dan is er nog Pete Buttigieg, nu minister van Transport, maar hij zal nog een of twee campagnes moeten wachten en eerst gouverneur moeten worden.

Voor de Republikeinen zou het wegvallen van Trump een buitenkansje zijn om Biden onderuit te halen. Voor de Democraten zou het wegvallen van Biden de kans zijn om met een nieuwe generatie de Trump partij de sloot in te duwen.

Als beide partijen met nieuw leiderschap zouden komen, is het een open strijd. Gegeven wat er op het spel staat, is het niet al te ongepast om te hopen dat dit het geval zou worden.

Gisteren hoorde ik Frans Timmermans over Israël. Hij bepleitte de tweestaten oplossing als enige mogelijkheid om zowel Palestijnen als Israëli’s een toekomst te geven. Ook lijsttrekker bij de Europese verkiezingen Bas Eijckhout had het daar eerder deze week over.

Ik twijfel niet aan hun goede bedoelingen. Het is echter een stoplap die het voor hen beide mogelijk maakt om in algemene termen over mogelijke oplossingen te praten. En gegeven de campagne, de met rituelen omringde opinies over Ghaza, de Telegraaf en de columnisten begrijp ik wel dat ze voor deze uitweg kiezen. Maar het zijn beide verstandige mensen en ze weten verdomd goed dat een tweestaten oplossing niet meer mogelijk is.

Oud minister Laurens Jan Brinkhorst was daar gisteren bij Dit is de dag realistischer over of beter gezegd, realistische over de onmogelijkheid ervan. Zijn gesprekspartner, oud minister van het uitkleden van defensie Eimert van Middelkoop, zat vast in de ‘Israël moet Hamas vernietigen’ stand en de kosten in Ghaza levens op de koop toe nemen.

Dit laatste is de tweede onrealistische stellingname: Hamas kan niet vernietigd worden. En, Brinkhorst merkte het terecht op, Nethanyahu heeft er enkel baat bij de oorlog te verlengen, anders verdwijnt hij in het gevang. Het is, toegegeven, ook een vorm van realisme.

Er wordt ook elders nog wel gepleit voor een tweestaten oplossing, maar niet op plekken waar het ertoe doet. Zoals in Washington DC waar ze inmiddels toch ook beter zouden moeten weten. 

Nethanyahu en zijn bende hebben die oplossing al lang terzijde geschoven. Zij willen een Israël van de zee tot de rivier en de westbank volledig geannexeerd. Nethanyahu’s coalitiegenoten maken er ook geen geheim van dat ze de Palestijen helemaal uit bezet gebied willen verwijderen (wat sommige sympathisanten dichter bij huis ook vinden). Ook president Biden babbelt nog over twee staten. Hoe vaak laat hij zich door Nethanyahu een oor aannnaaien?

Het is allemaal flauwekul. De twees taten optie is al lang geleden afgesloten. Israël heeft geen andere keuze meer dan een paar miljoen mensen op haar grondgebied als tweede rangs burgers te blijven behandelen. Of ze gelijke rechten te geven zoals andere burgers die hebben en dat zou de aard van het land even fundamenteel  veranderen. Gaat niet gebeuren. De apartheidsstaat, je mag het van de rechtse woke gemeente niet zeggen, is de toekomst.

Kortom, noch twee staten noch Hamas verslaan zijn nog serieus te nemen opties. Waarom dan toch ervoor pleiten, zoals Timmermans en Eijckhout doen? Ik begrijp het wel. Het is de gemakkelijke optie. Als je accepteert dat het niet realistisch is, dan moet je over alternatieven praten. Dat is te ingewikkeld. Begrijpelijk dus vanuit electoraal perspectief, maar intellectueel onbevredigend. 

Een van mijn favoriete columnisten, Frits Abrahams, ging ook mee in de rituele dans. Hij was als observeerder aanwezig bij de demonstraties in Amsterdam en zag inderdaad dubieuze zaken zoals de gezichtsbedekking, de vernielzucht etc. Maar hij klaagde er vooral over dat hij nergens iets zag van kritiek op Hamas, over 7 oktober, maar alleen Israël als schuldige zag aangeduid.

Ook Abrahams zou wel beter moeten weten. Een demonstratie tegen geweld in Ghaza en voor een betere toekomst van Palestijnen is precies dat. Het is niet een publiek debat over wat tot wat heeft geleid. Natuurlijk gaat het bij een Ghaza demonstratie niet over 7 oktober en de rituele eis dat je enkel kritiek mag hebben op Israël als je even vooraf zegt dat 7 oktober natuurlijk verschrikkelijk was, wordt steeds absurder. Bij de ban de bom demonstraties zag je toch ook geen spandoeken: we zijn tegen de plaatsing maar laten we wel duidelijk zeggen dat de Sovjets slecht zijn. Zo werken demonstraties niet. 

Net zo absurd is de stoplap dat Israël zichzelf ‘mag verdedigen’. Natuurlijk mag dat. Maar het is geen vrijbrief. Van Middelkoop stapte in die val, maar ja, hij denkt dat Hamas te vernietigen is. De verdediging van Israël zou op meer realistische gronden gebaseerd moeten worden. Gewoon, een middenoostenland met een gemankeerde democratie en ruzie met al zijn buren. Hoe langer Hamas vernietigen als doel wordt gehanteerd (en Hamas is daar ook niet op tegen), des te slechter gaat het met de verdediging van Israël. De levens van de gijzelaars zijn inmiddels al geofferd op Nethanyahu’s altaar van zelfzucht.

Ondertussen is, ik heb het al eerder geschreven, maar het wordt steeds duidelijker, de sympathie voor Israël zodanig en zo structureel verminderd dat het nooit meer goed gaat komen. Hillary Clinton mag zeggen dat de demonstranten de geschiedenis van het Midden Oosten niet kennen, maar ook dat is een onzin argument, altijd gebruikt door de oude garde om jongeren opzij te zetten. Laat mamma nog maar eens uitleggen hoe ingewikkeld de wereld in elkaar zit.

Die wereld is het product van mensen als Hillary Clinton en talloze andere goedbedoelende Amerikaanse politici. De Amerikanen zijn er in de 45 jaar sinds Camp David niet in geslaagd om hun invloed op een zinvolle structurele manier te gebruiken. Clinton zou er beter het zwijgen toe doen – of het houden bij de gewenstheid van de onrealistische twee staten optie. Dat zal ze ongetwijfeld nog als ideaal hanteren. Droom rustig verder.

Rob Hoogland is met voorsprong de domste columnist van de Telegraaf. Knap, want er is heel wat competitie. Niet van Leon de Winter want die is niet dom maar slecht. En Wouter de schnabbelaar en Timmermans besmeurder is slim én slecht. Nee, Hoogland is een categorie apart. Hij weet zelf wel beter dan wat hij opschrijft maar de rol van onderbuikmompelaar is lucratief en gemakkelijk en dus doet hij braaf wat je als populairste krabbelaar van de foute krant van Nederland moet doen.

Hoogland is voorspelbaar. Als hij eens een dagje niets heeft, gaat hij tekeer tegen vrouwen in de samenleving. Nou ja, niet vrouwen in het algemeen. Daar besteedt de wakkere krant veel aandacht aan, heel veel aandacht. Nee, aan vrouwen die een maatschappelijke rol spelen, die meer doen dan stukjes schrijven. Denk Femke Halsema, Dilan Yesulgoz, Sophie Hermans. Zelfs een aanval op Laurens Dassen zet de geslepen broodschrijver om in een aanval op Sylvana Simons. Wedden dat Halsema volgende week langskomt? Zij kan het op 5 mei nooit goed doen.  En Hoogland moet maandag weer wat produceren.

Volgens Hoogland, gisteren diep in contemplatieve herdenkingsmodus, moeten we maar even opflikkeren met onze Gaza obsessie. Hij wil op 4 mei ongestoord genieten van de dodenherdenking. Maar strikt onze doden (de boerin heeft ook eens zo’n stelling verkondigd), niet die elders in de wereld en niet die van andere tijden. Hoe durven die Gaza geobsedeerde mensenrechtenliefhebbers zijn herdenkfeestje te verstoren? 

Terwijl het 4/5 mei syndicaat juist ieder jaar probeert meer herdenking in de herdenking te stoppen, heeft Hoogland de briefing gemist. Alleen ónze doden, ónze verzetstrijders (bijna alle Nederlanders), ónze joodse medeburgers, al werden de overlevenden mishandeld door het land dat de doden nu herdenkt.

Dommerikken als Hoogland terzijde, ik moet bekennen dat ik mijn buik vol heb van het herdenken van de Tweede Wereldoorlog. Ieder jaar weer diezelfde artikelen, een speciale uitgave van het Historisch Nieuwsblad, dezelfde films. Toen mijn vader eind jaren vijftig twee minuten stilte hield, en heel Eindhoven stilstond (al vierde het zijn eigen bevrijding op 18 september), toen had dat nog betekenis. Hij was gevangen genomen op 14 mei 1940 en had het laatste jaar van de oorlog, na ondergedoken te hebben gezeten op een Limburgse boerderij, gediend als liaison officier in het Amerikaanse leger. Hij was in Dachau geweest.

Ik kon begrijpen en daadwerkelijk zien wat het voor hem betekende. En wat het voor Nederland betekende om op die oorlog terug te kijken. Het was nog voor Lou de Jong. We zijn drie generaties verder. Ik vind het lastig om dat gevoel nog te krijgen.

Al jaren wordt gepoogd de dodenherdenking uit te breiden tot alle oorlogsdoden van alle tijden, nou ja, van na de oorlog, maar daarmee verliest het herdenken wel zijn focus – maar dat is niet waar Hoogland en consorten over klagen. 

Er lijkt mij niets op tegen om stil te staan bij actueel oorlogsgeweld, in Oekraïne, in Gaza, maar waar trek je de grens? Vluchtelingen die verdrinken, politiegeweld? Het Anne Frankhuis is een boodschap geworden tegen geweld overal en altijd. Daar kan ik me wat bij voorstellen, al betreur ik de erosie die haar verhaal daarmee ondergaat. En de relativiteit die actuele doden daardoor krijgen.

Iemand als Hoogland heeft hier allemaal geen diep gedachten over.  Onze doden zijn onze doden. Hoogland geeft niets om de doden in Gaza. Dat mag, maar flikker toch op met je domme column. Blijf van onze protesten tegen de moordpartij daar af!

Zoals het hoofdcommentaar van de NRC terecht schrijft: gebruik de stilte om stil te staan bij wat je belangrijk vindt. Hoogland kan dat niet begrijpen. Hij kakelt dwars door de stilte heen.

Ik had de verleiding weerstaan om de haatzaaier in dit stukje te noemen. Maar Robert Vuisje doet het ook. Een pro-Israël politicus die alles vertegenwoordigt wat er fout is aan onze tijd, aan ons land, aan onze kiezers, aan de met hem babbelende partijen, aan de herdenkingen. Een man die ‘zich inhoudt’ en dan in Orbans Hongarije een toespraak vol haat uitspreekt. Tijdens die stilte sta ik stil bij een land dat van zijn eenmanszaak Nederlands grootste partij maakt. Een land dat herdenkt maar blijkbaar weinig heeft geleerd.

PS op zondag 5 mei: Gisteren kopte de Telegraaf ‘Nederland houdt de adem in’ – zoals altijd claimde de krant te weten wat het land deed, maar het effect van al dat gebabbel over mogelijke verstoringen was dat er maar 4000 ipv 10.000 mensen kwamen opdagen. Vandaag in de Telegraaf: een kater. Redenen gezocht maar niet gevonden. De bangmakerij misschien? Nou nee, de hand in eigen boezem steken, daar doen ze bij de wakkere krant niet aan.