Vandaag in de Standaard

Ijdel, koppig en ook bozig over het hem aangedane onrecht heeft president Joe Biden dan toch eindelijk besloten dat zijn verdere kandidatuur voor de verkiezingen van november gedoemd was. Zijn terugtrekking komt, in alle eerlijkheid, veel te laat. Sterker, Biden schond zijn impliciete belofte uit 2020 om een eentermijn president te worden. Hij had beter verdiend dan deze ongracieuze verwijdering als kandidaat, want dat is het. Maar door zijn eigen halsstarrigheid kon het niet anders meer. Het leek er immers op dat de Democraten niet alleen het presidentschap maar ook beide huizen van de Congres zouden verliezen als Biden niet vertrok.

Deze epische verkiezingsstrijd krijgt zo een onverwachte en opwindende dynamiek, waarin de Democraten nu een betere kans hebben Trumps partij af te stoppen. Een weinig genoemd voordeel van Bidens treuzelen is dat de Democraten geen voorverkiezingen hebben gehad waarbij ze elkaar de tent zouden uitvechten.

Biden heeft vicepresident Kamala Harris aanbevolen als opvolger en het lijdt geen twijfel dat zij dat ook gaat worden. Niet omdat ze als zwarte vrouw niet gepasseerd kan worden, zoals vaak wordt gezegd, maar simpelweg omdat ze de beste kans heeft om Trump te verslaan. Er zijn pagina’s volgeschreven over hoe de Democraten alsnog iemand zouden kunnen kiezen, maar ik verwacht een eenvoudig scenario. Er zal officieel een open voorverkiezing of zelfs open conventie worden aangekondigd, maar niemand anders zal zich kandidaat stellen. Zo ligt de keuze al vast en is het toch democratisch.

De timing pakt ondertussen behoorlijk goed uit. Na de aanslag op Trump en de min of meer succesvolle Trump-conventie, ondanks de ongedisciplineerde kandidaat zelf, hoorden we al te vaak dat het nu een gelopen race was. Zeker met ‘de foto’, de vuist die Trump omhoog stak en zeker met hun favoriete tegenstander, Joe Biden. Het onmiskenbare momentum van de Republikeinen kon dit weekend wel eens zijn hoogtepunt gekend hebben. Ze hebben te vroeg gepiekt.

De Democraten kunnen nu met een aantrekkelijke kandidaat en onverwacht verenigd aan hun conventie beginnen. Op 19 augustus in Chicago kunnen ze dan enthousiast en feestelijk Harris op het schild heffen. Ze heeft de keuze uit een rijk arsenaal aan Democratische gouverneurs als running mate: Josh Shapiro van Pennsylvania of Roy Cooper van North Carolina, populaire leiders van swing states. Ze voegen allemaal meer aan het ticket toe dan J.D. Vance vorige week bij de Republikeinen deed.

De conventie zal een spektakel worden en reken er maar op dat veel mensen zullen kijken. Zelfs de kans dat boze critici van de Gaza oorlog de conventie zouden verstoren is minder geworden nu de overdreven Israël-vriendelijke Biden niet meer de kandidaat is.

Enthousiasme is wat de Democraten nodig hebben. Ze kunnen Trump enkel verslaan als belangrijke groepen van hun achterban komen opdagen. Zwarte kiezers, progressieven, jongeren en vrouwen in de suburbs zullen gemotiveerder zijn om voor Harris naar de stembus te komen dan voor Biden.

De kwaliteiten van Harris zijn de afgelopen vier jaar stelselmatig omlaag geschreven, maar ze zal veel beter blijken dan haar reputatie doet vermoeden. Harris was in Californië attorney general, de top openbare aanklager. Als senator was ze uitzonderlijk goed in doorvragen bij hoorzittingen. En de campagne tegen Trump heeft een aanklager nodig, iemand die stelselmatig de gevaren van de oud-president over het voetlicht brengt. Er is niets opjuinend aan het verwijzen naar 6 januari, naar Trumps racisme, naar zijn opruiende woorden en dreigingen om iedereen die hem niet aanstaat in het gevang te gooien als hij wordt gekozen.

Het is nodig het 2025- plan van de superconservatieve Heritage Foundation tegen te houden en te waarschuwen voor nog meer conservatieve rechtens in het Hooggerechtshof. Sinds het hof twee jaar geleden het recht van vrouwen om over abortus te beslissen wegnam, heeft Harris zich ontpopt als een eloquente woordvoerder op dit terrein.Net als in 2022 zal abortus een belangrijk, misschien wel doorslaggevend onderwerp blijken.

Maar enkel de aanval is niet voldoende. Beter dan Biden zelf zal Harris in staat zijn de successen van zijn presidentschap te verdedigen, zowel op binnenlands gebied als in het buitenland. Niet omdat Biden niet zou weten wat hij goed heeft gedaan, maar omdat hij bij het ‘debat’ liet zien niet in staat zijn een samenhangend verhaal daarover te houden. Harris moet dat wel kunnen.

Ze kan dan meteen ook een enorm gat invullen in de Democratische campagne tot nu toe: een programma aanbieden voor de komende vier jaar. Kiezers moeten niet alleen stemmen over het verleden, of alleen maar tegen de gevaarlijke man bij de tegenpartij. Ze moeten iets hebben om werkelijk voor te gaan. De Democratische conventie wordt nu een gelegenheid bij uitstek om dat te presenteren.

Het gaat niet enkel om het presidentschap. Ook het Congres staat op het spel. De Democraten hebben een kans het Huis terug te winnen en hoewel veel zetels op het spel staan, kunnen ze misschien ook de Senaat behouden. Met Biden was dat een probleem geworden.

Misschien helpt Trump. Een onzekere factor is altijd in hoeverre diens slechtste instincten komen bovendrijven. Hij liet op de conventie al horen dat hij onveranderd vrij associërend kan babbelen en dan dingen kan zeggen die laten zien wie hij werkelijk is. Hij deed het donderdagavond op de conventie, hij deed het gisteren op zijn eerste campagnebijeenkomst met J.D. Vance. Een vrouw als tegenstander, en nog een vrouw van kleur ook, kan bij Trump bekende racistische en misogyne sentimenten losmaken die hij anders onder de dekens zou kunnen houden. In een debat met Harris moet ik nog maar zien dat Trump zich kan beheersen. Zij is in principe de betere debater.

Joe Biden heeft zichzelf maar vooral Amerika, en zelfs de wereld, een dienst bewezen door als succesvolle eentermijn president de geschiedenisboeken in te willen gaan, en niet als verliezer van de belangrijkste verkiezingen sinds 1968. Dat hij onwillig was en geduwd moest worden zal straks minder belangrijk blijken dan dat hij uiteindelijk van het toneel verdween. Het is jammer dat het zo moest gaan, maar het was het beste dat Biden nog had te bieden.

Ik geef toe, de boodschap blijft steeds dezelfde. Inmiddels begin ik me kwaad te maken. Advies van Hunter, wachten tot Nethanyahu voor de Republikeinen in het Congres heeft gesproken (dat vind ik nog het meest ongelooflijk, dat die vreselijke Nethanyahu de timing van Biden bepaalt en daarmee opnieuw en nog steeds de Amerikaanse politieke). De oude man gaat van kwaad tot erger. Weg ermee.

Daarom herpubliceer ik hier het stukje dat ik in april 2023 (!) plaatste (en dat was al een herhaling van een eerdere boodschap) – een aantal argumenten is veranderd, maar de situatie is er niet beter op geworden nu Trump ver voor ligt in de peilingen:

Het lijkt erop dat president Biden morgen, de dag dat hij vier jaar geleden zijn kandidatuur aankondigde, bekend zal maken dat hij nog eens vier jaar in het Witte Huis wil. Ik heb al eerder betoogd dat ik dat onverstandig vind, hieronder de lange versie van mijn argumenten daarvoor.

Don’t do it, Joe.

Bidens wens om herverkozen te worden is een buitengewoon slecht idee. Het gaat eindigen in tranen. Voor Biden, voor de Democraten en voor Amerika. Joe Biden is een goede president geweest, zo goed als je had mogen verwachten, misschien iets beter. Gemiddeld en dat is na het desastreuze presidentschap van Donald Trump zo gek nog niet. Maar een heel behoorlijke eerste termijn wil nog niet zeggen dat het verstandig is om het Witte Huis te willen blijven bezetten.

Er zijn minstens vijf redenen waarom Biden ten sterkste moet worden afgeraden om dit pad op te gaan.

1) Te oud

Om te beginnen, en vergeet Bernie Sanders’ geneuzel over leeftijdsdiscriminatie: tachtig is een gezegende leeftijd maar wel een waarop niemand zo scherp is als hij of zij eerder was. Beter wordt het niet meer. In 2020 kon Biden vanwege corona campagne voeren vanuit zijn kelder, maar de campagne van 2024 zal hem zwaar vallen. Fysiek maar ook psychisch, als hij de onvermijdelijke fouten maakt, onzin debiteert en er door de tegenstanders mee om de oren wordt geslagen. Het wordt geen fijn spektakel.

Al zijn hele presidentschap produceert Fox News filmpjes met bloopers, versprekingen, afdwalen en ander klein ongemak. Vorige week in Ierland verwarde Biden nog de fameuze Ierse rugbyspelers die actief zijn onder vlag ‘All Blacks’ met de ‘Black and Tans’, een militaire eenheid in de Ierse onafhankelijkheidsoorlog. Niet een mix up waarvan je als burger wakker hoeft te liggen maar wel een voorbeeld van Bidens fuzzy mind.

Geen schijn van kans dat de media, rechts of links, Biden veel ruimte zullen geven om fouten te maken in zijn campagne. En niet onterecht. De kiezer heeft er recht op te zien of de dan 81-jarige kandidaat nog wel goed bij de les is. Ronald Reagan was in zijn tweede termijn herhaaldelijk de weg kwijt (en in het Iran Contra schandaal runde zijn staf het presidentschap) en menigeen dacht nog terug aan het eerste debat in 1984, toen de president in zijn afsluitende oratie vrolijk over Route One in Californië motorde, met onbekende bestemming. Reagan wist het in het tweede debat met een kwinkslag onschadelijk te maken, maar toch, het was een eerste indicatie. Al te vaak zagen we Nancy hem influisteren wat hij moest zeggen, als ze al niet afspraken had afgezegd omdat de sterren verkeerd stonden.

Presidenten lijden bijna zonder uitzondering aan het ik-ben-onmisbaar-virus (ook bekend bij Nederlandse premiers) en het vergt blijkbaar bovenmenselijke kracht om jezelf terug te trekken als dat de verstandigste weg is. Zelfs een van de beste presidenten aller tijden, Franklin Delano Roosevelt, kandideerde voor de vierde keer in 1944, ook al wist hij dat hij die termijn niet zou overleven. Drie maanden na zijn inauguratie was hij dood. Dat zijn opvolger Harry Truman goed uitpakte, zij het met hindernissen, was lang niet gegarandeerd. De kiezers werden voor het lapje gehouden.

2) Electoraal risico

Het lijdt geen twijfel dat Biden ook strompelend, kreunend of anderszins gehandicapt in 2024 Donald Trump zal verslaan (inmiddels is dat niet meer zo, waarmee het argument om Biden te dumpen des te groter wordt). Dat is echter vooral te danken aan Trump, een fenomeen waarvan de kiezer duidelijk genoeg hoeft, ook als zijn eigen partij hem maar niet kan loslaten. Donald Trump is de gewenste opponent voor de Democraten en ik vermoed dat tegen de staatsgreeppleger welke Democraat dan ook kan winnen. De afgelopen weken van Trumpmanie en exces, enkel leidend tot nog hogere populariteit onder zijn eigen aanhang, is door het Witte Huis (en het partijhoofdkwartier) grijnzend gadegeslagen. Trump is hun favoriet.

Maar mochten de Republikeinen bijtijds bij zinnen komen (of Trump om wat voor reden dan ook, rechtszaken, racisme, antisemitisme of gewoon, dagelijkse idioterie, zichzelf buitenspel zetten) en iemand anders nomineren dan heeft Biden een serieus probleem. Elke andere mogelijke kandidaat is jonger dan Biden, soms veel jonger, waardoor het contrast tussen de kandidaten nog groter wordt. Zien we Biden al massabijeenkomsten bewerken, of handen schudden tot hij een ons weegt?

Een dergelijke andere kandidaat, en ik zou persoonlijk niet mijn geld zetten op gouverneur DeSantis, zal zich kunnen presenteren als een nieuw geluid, open voor delen van de Trump-agenda en vooral voor betrouwbaar klassiek conservatisme. Reken maar dat de afkeer van Biden de traditionele Republikeinen zal verlokken weer keurig op hun genomineerde te stemmen. En reken er maar op dat wie het ook wordt, de running mate Niki Haley is, de oud-ambassadeur en oud-gouverneur van South Carolina. Een vrouw op het ticket, bij een min of meer beschaafde Republikein: de kansen stijgen aanzienlijk.

Kortom, ieder ander dan Trump wordt een risico voor de Democraten als ze zich zonder nadenken achter Joe Biden scharen. Dan zullen niet zij maar de Republikeinen er juist uitzien als de partij die de ellende van Trump kan wegsluizen. Want denk maar niet dat de Republikeinse Partij als partij gestraft zal worden voor zijn obstructie, Trump steun en algehele lafheid in het handhaven van beschaafde normen in de Amerikaanse democratie.

3) Generationele constipatie

Er zijn veel te veel bejaarden in de top van de Amerikaanse politiek. Ze willen maar niet weggaan. Het probleem is dat ze de jongere politici wegjagen of die dwingen die tot stilstand, waarna ze uit beeld verdwenen.

In de Senaat is het duidelijk te zien. Senator Diane Feinstein, 89 jaar oud en al jaren sukkelend en nu ook fysiek in de lappenmand, had in 2018 al moeten verdwijnen. Chuck Grassley van Iowa is ook 89 en net herkozen. Hij zit er al 49 jaar. Mitch McConnell, de Republikeinse leider in de Senaat, als hij niet gestruikeld is en een hersenschudding heeft, is 81. Democratisch leider Chuck Schumer is een jonkie met zijn 72 jaar. Bernie Sanders zelf is 81. Tien procent van de Senaat is ouder dan 75.

Deze blokkade van een nieuwe lichting gebeurt in beide partijen. Hillary Clinton, toen 69, dwarsboomde al vroeg in 2015 een groep jongere vrouwen die zich door haar gezag en geldmachine lieten afschrikken. Het kostte ons kandidaturen van Elizabeth Warren, Kirsten Gillibrand, Amy Klobuchar en anderen die na Obama een frisse wind hadden kunnen laten waaien. Nodeloos te zeggen dat Hillary een ramp werd. Nu doet Biden hetzelfde. En weer zullen de jongere Democraten minstens vier jaar moeten wachten. Te lang voor menigeen, weer een generatie verloren.

Ook de Republikeinen weten er weg mee. Bob Dole was bejaard in 1996, maar hij was ‘aan de beurt’. Hij oogde breekbaar toen hij van een podium viel. John McCain, die fris en interessant was in 2000, stommelde in 2008 rond als de oude man die hij was. Mitt Romney had een betere kans gehad als hij in 2008 kandidaat was geweest in plaats van in 2012. En, geef ze wat krediet, de Republikeinen laten zich dit keer tenminste niet door de bejaarde Trump weerhouden om zich kandidaat te stellen. Ze buitelen al dartel over elkaar heen, hopend dat Trump onderuit gaat.

4) Het belang van de vicepresidentskandidaat

De kans dat Biden omvalt tijdens een tweede termijn zal enorme aandacht geven aan wie hij meeneemt voor het vicepresidentschap, er vanuit gaand dat hij niet al eerder omkukelt en Harris president is, want dan wordt alles anders. Wie wordt Bidens running mate? Vrijwel niemand is officieel enthousiast over Kamala Harris. Ik denk dat dit onterecht is, of in elk geval al te gemakzuchtig, maar het is niet anders. Wisselen van kandidaat door Biden is gevaarlijk want disloyaal, en wie garandeert dat een andere kandidaat niet evenveel vragen oproept? Hoewel, wie kan er bezwaar hebben tegen gouverneur Gretchen Whitmer van Michigan?

Ik sluit niet uit dat Biden Harris alsnog van het ticket verwijdert. Misschien dat Harris zich in een opzichtige daad van zelfopoffering en met een ferme duw terugtrekt. Maar laten we ervan uitgaan dat zij de kandidaat is voor het vicepresidentschap en we weten zeker dat er een stortvloed van kritische Harris artikelen zal verschijnen, meestal gecombineerd met reden 1 hierboven, de kans dat Biden het niet overleeft.

5) Tweede termijnen zijn zelden succesvol

Okay, stel dat Biden wint. Gefeliciteerd en dan? Het valt te vrezen dat de historische rol die Biden graag voor zichzelf wil weinig te winnen heeft bij nog eens vier jaar in het Witte Huis.

Ga maar na. De kans dat de Senaat in 2024 Democratisch blijft, is vrij klein. De Democraten moeten, na hun succes zes jaar geleden, nu veel zetels verdedigen. Te vrezen valt dat de Republikeinen van Mitch McConnell nog een ronde benoemingen en obstructie mogen voeren.

Het Huis is moeilijker te voorspellen gezien de totale disfunctionaliteit waarin dat nu terecht is gekomen onder de ruggengraatloze Speaker Kevin McCarthy en zijn maatje Marjorie Taylor Greene, samenzweringsidioot par excellence. Het is mogelijk dat de aanstaande overreach van al die commissie die de Republikeinen hebben ingesteld om wraak te nemen, zal werken als boemerang. Een flink aantal van hen loopt rond als bloeddorstige maar hersenloze types. De kiezer kon er wel eens genoeg van krijgen.

Wie weet, maar feit is dat de kans op een Democratische meerderheid in beide huizen van het Congres miniem is. Daarmee is de kans op serieuze wetgeving door de president beperkt. De waterval aan wetsontwerpen en uitgaven die Biden in zijn eerste twee jaar erdoor kon jassen en die hem premature vergelijkingen met illustere voorgangers opleverde, zal uniek blijken. Hij zal niets gedaan krijgen.

Het is waar dat onder die omstandigheden de veto-macht van de president nieuw belang krijgt, maar je kunt toch bezwaarlijk vier jaar lang Republikeinse wetgeving blokkeren en dat een succes noemen. Een tweede termijn om tegen te houden wat de meerderheid in het Congres wil? Daarmee ga je niet de geschiedenisboeken in. Of op de verkeerde manier.

Ook dit is een oud verhaal, maar het wordt te weinig beseft: presidenten die een tweede termijn wonnen, konden zichzelf op de schouder kloppen dat de kiezers hen beloond hadden voor verleende diensten, maar verder leverde het weinig op. Tweede termijnpresidenten breken geen potten. Wilson, Franklin Roosevelt (geen goede tweede termijn), Truman, Nixon, Reagan, Clinton, Obama: allemaal stukken minder dan in hun eerste termijn, soms ronduit rampzalig. Alleen Eisenhower kon redelijk tevreden zijn.

De beste één termijn president die op tijd vertrok was James Polk (1845-1849). Hij had vijf agendapunten – waaronder overigens een oorlog met Mexico – die hij allemaal realiseerde. Hij vond dat wel mooi geweest en ging met pensioen. Ook één termijn presidenten die verloren, staan er niet altijd slecht op: Jimmy Carter, die verloor in 1980, zal bij zijn overlijden de eer krijgen die hij verdient; oude Bush, die in 1992 de eer moest laten, was zo slecht nog niet.

Zet alle redenen tegen en die ene voor op een rijtje, en de scepsis over een Biden-kandidatuur groeit. Bij mij althans. Het kiezen voor een frisse, jonge Democraat die in staat moet kunnen zijn om de verkiezingen te winnen het presidentschap het aanzien en de frisheid te geven die het ambt en het land nodig hebben, lijkt mij veruit de betere optie. Amerika verdient Bidens pensioen.

Okay, dat weten we nu: Trump kan zo’n vijftien minuten contemplatief een eenheidsboodschap verkondigen, om vervolgens vijf kwartier te razen in zijn standaard show. De Republikeinen hebben een enorme kans gemist om van hun conventie inderdaad een ‘eenheids’ festijn te maken. Het lukte maar niet.

Van deze conventie blijven mij, als oppervlakkige beschouwer, toegegeven, maar twee dingen bij. Dat is wat ik hierboven zei, dat Trump niet in staat was boven zichzelf uit te stijgen. De chaos van zijn speech, inclusief Hannibal Lecter en een parade aan leugens, was precies wat zijn presidentschap kenmerkte. Het zal ook het kenmerk zijn van Trump 2.0 als het daartoe komt, met slechte types om hem heen die zijn onvermogen zullen uitbuiten.

Geef hem krediet: hij presenteerde zichzelf zoals hij is. Misschien iets minder kras in zijn stem maar de toonzetting was hetzelfde. Ik vroeg me na de moordaanslag meteen af of dit iets in zijn psyche zou veranderen. Het schijnt dat mensen die aan de dood ontsnappen dat overkomt. Het leek wel het geval te zijn, maar uiteindelijk kregen de instincten van 78 jaar bullshitten de overhand.

We weten nu ook dat de gebalde vuist vooral was bedoeld om de mensen te laten weten dat hij niet dood was, minder een reflexmatige oorlogsdaad. En als u het gelooft, dan is Trump diep bewogen door de barmhartigheid van het opperwezen, die hem spaarde om het land te redden. Ik heb weinig geduld met dit soort geloofsonzin, maar het is part and parcell van het Amerikaanse publieke discours. Wat me altijd verbaasd is dat echte gelovigen accepteren dat er zo met hun diepste gevoelens gesold wordt. Waar is Tijs van den Brink als je hem nodig hebt? 

Enfin. Het andere wat me bijbleef waren de ogen van J.D. Vance. Of beter gezegd, het gezicht tijdens zijn toespraak (die overigens niet uitblonk door dictie of enthousiasme). Die ogen. Het gezicht van Vance wordt bepaald door de beharing. Zwarte pluk haar, zwarte stevige baard van het populaire type, zie D. Trump Jr. Maar de ogen, diep in dat donkere gezicht, die vielen me op. Waterig blauw, ergens in de verte van zijn oogkassen. Het deed me denken aan een wolf.

De conventie is voorbij en al zullen de Republikeinse officials officieel tevreden terugkijken, ze zullen zich realiseren dat ze een kans gemist hebben. Geen clips met Trump die eenheid predikt of ook maar iets inhoudelijks zegt dat de indruk kon geven dat hij alle Amerikanen probeert te bereiken.

De ‘eenheidsconventie’ zal snel vergeten zijn nu het Biden-drama zijn ontknoping krijgt. De Democraten, verdeeld maar binnenkort verenigd als nooit tevoren, zullen de nieuwscyclus dit weekend beheersen. De coronapatient die weer, net als in 2020, in zijn kelder in Delaware zit, moet zo snel mogelijk bevestigen wat onvermijdelijk is: die kelder, dat buitenhuis in Delaware, is zijn voorland. Dan hij nadenken over wie ook maar weer zijn minister van Defensie was. Bij een interview in Las Vegas kon hij niet op de naam komen, maar refereerde aan hem als that ‘Black man’.

Laten we hopen dat we Biden snel kunnen vergeten. Dan kunnen de Democraten een conventie houden waar de energie van afspat, met een kandidaat die een toespraak kan houden die enige samenhang en belofte vertoont. Waar niet de persoon Biden maar de erfenis van Biden de boventoon voert.

Wees voorbereid op het terugtreden van Biden dit weekend. Hij zal een toespraak, nou ja, voordacht, houden uit het Oval Office om het aan te kondigen. Dat is niet de juiste plek om Kamala Harris naar voren te schuiven, dus misschien gebruikt hij een andere gelegenheid, maar de kogel lijkt door de kerk.

Hogere machten redden het leven van de heilige Trump, althans dat denken de gelovigen. Hogere machten hebben Biden opgezadeld met corona, juist op dit moment. Ik denk dat hij toch wel zou zijn verdwenen, maar dit is een goed moment en een goed excuus.

De timing is twee jaar te laat, maar gegeven de omstandigheden betekent het dat de toespraak van Trump vannacht niet lang in het nieuws zal resoneren. 

Voor Biden heeft dit hele verhaal geen goede uitkomsten. Als Kamala Harris wint in november dan is duidelijk dat zij beter was dan Biden. Verliest ze, dan krijgt Biden de schuld. Te laat, te lang gewacht waardoor andere kandidaten niet in aanmerking kwamen.

Als Harris een sluwe keuze maakt voor vice-president, Andy Beshear van Kentucky of Josh Shapiro van Pennsylvania, dan zien we in een klap de gemiddelde leeftijd van de uitvoerende macht flink dalen en is die bejaarde Trump de enige nog die duidelijk met pensioen had gemoeten. Zoals Harold Wilson zei, een week is een lange tijd in de politiek.

Na de aanslag, de ‘eenheid’ uitstralende Republikeinse conventie waar God verantwoordelijk wordt gehouden voor het redden van Donald Trump (die wrede God had geen medelijden met de brave brandweerman op de tribune) en na ‘de foto’ hebben zelfs de laatste optimisten in mijn kring de handdoek in de ring geworpen. Ze denken dat Trump in november gaat winnen, volgens foto-enthousiasten zelfs met een landslide.

Ik moet het nog zien gebeuren, beste mensen. Geen paniek voordat het echt nodig is. Ik verwacht (ik moet eerlijk zeggen: hoop) nog steeds dat Biden met zijn rollator de ravijn in wordt geduwd, liefst zo snel mogelijk. De pogingen van de DNC (de nationale partijleiding) om snel de gedelegeerden te laten stemmen, nog voor de conventie, zal hopelijk voldoende irriteren om nu snel tot actie te komen en Kamala Harris tot kandidaat te verheffen met Andy Beshear, gouverneur van Kentucky, als running mate.

Vergeet niet dat Hillary Clinton, die andere bejaarde die maar niet weg wilde gaan, verloor omdat jonge, zwarte kiezers het lieten afweten. Die komen voor Kamala heus wel opdagen. Haar kandidatuur (of wie dan ook anders dan Biden) zal de Democratische conventie energie geven.

Ik denk dat de steun voor Trump grotelijks overdreven wordt. Hij is geen ‘held’ omdat hij zijn vuist omhoog stak. Hij is niet beter of slechter geworden door de aanslag, al liepen alle Republikeinen nu keurig in de pas. Zelfs De Santis en Haley slijmden hun weg op het Republikeinse podium. Maar de aanslag voegt niets toe voor Trump. De gelovigen stemden toch al op hem, de mensen die hem een gevaarlijke psychopaat vinden doen dat nog steeds niet. Zouden de mensen in het midden die een open mind houden en, zie de opiniepeilingen, sceptisch zijn over Trump, nu ineens zijn overgehaald? Ik geloof er niets van.

De campagne is pas net begonnen. De Democraten zullen nog steeds de gevaren van Trump in stelling brengen. Er is niets opjuinend aan het verwijzen naar 6 januari, naar Trumps racisme, naar zijn opruiende woorden en dreigingen om iedereen die hem niet aanstaat in het gevang te gooien als hij wordt gekozen. Het is nodig het 2025 plan van de superconservatieve Heritage Foundation tegen te houden en het is gevaarlijk als Trumps omgeving nog meer rechters in het Hooggerechtshof mag benoemen. Er is dus geen enkele reden om de scherpe toon af te zwakken. Donald Trump is een gevaar voor de Amerikaanse democratie. Ook zijn partij die massaal Trumps verkiezingsleugens accepteert is een gevaar. Het IMF liet vandaag weten dat de Amerikaanse schuldenlast ondraagbaar hoog is geworden (vergelijkbaar met Engeland en Frankrijk).

Of het nu Biden of Harris is, dat zal benadrukt moeten worden. Het zou echter helpen als we ook een positieve boodschap te horen krijgen. Wat gaat Biden na zijn succesvolle eerste termijn de komende vier jaar doen, afgezien van proberen in leven te blijven? Beter nog, als Kamala Harris de kandidaat is, kan ze claimen die succesvolle erfenis te beheren en te zullen uitbouwen. Als Biden een erfenis wil nalaten die iets anders is dan het verkwanselen van het land aan Trump, dan moet hij dat via Harris doen.

Ik verwacht dat Trumps slechtste instincten weer snel boven komen drijven. Hij gaat weer als vanouds vrij associërend, zoals hij ook afgelopen zondag deed, naar verkiezingsbijeenkomsten. Zijn onderknuppels zullen weer domme dingen zeggen. Zijn vicepresidentskandidaat, J.D. Vance, is interessant omdat hij een nieuwe Republikeinse Partij vertegenwoordigt, die hengelt naar blanke arbeiders, die isolationisme en importheffingen wil. Of Vance kiezers meebrengt of wegjaagt, is een open vraag. Ik denk niet dat hij veel toevoegt. MAGA-gelovigen zijn ook Vance-gelovigen. Ongelovigen zullen zich niet laten bekeren door deze multi-opportunistische bekeerling (hij is een recente katholiek).

Biden was het probleem en is het probleem. De oude man omringt zich, zo schijnt het, met lui die zijn slechtste instincten (ijdelheid, koppigheid en het idee dat hij uniek en onmisbaar is) versterken. Wat moet je denken van een presidentskandidaat die zich laat adviseren door Hunter Biden, for god’s sake? Een zware verantwoordelijkheid rust op Chuck Schumer, Nancy Pelosi en  Barack Obama om Biden zachtjes maar met ferme hand het mes in de rug te steken. Ze zijn allemaal al aan het einde van hun eigen politieke carrière, ze kunnen handelen naar hun geweten. 

Die foto? De vergelijking met Iwo Jima? Ik zou zeggen dat het een belediging is voor de veteranen. Dat er op Trump is geschoten maakt hem niet beter of slechter. De foto kan net goed tegen hem werken als voor hem. 

Campagnes zijn rare beesten. Ze kunnen alle kanten op. Ik herinner me nog dat ik enthousiast en optimistisch terugkwam van de Democratische conventie in 1988, waar Michael Dukakis de kandidaat werd. Dukakis lag na die conventie behoorlijk voor op oude Bush. Die gebruikte zijn eigen Republikeinse conventie om belastingleugens te verkondigen en hield daarna een laffe, racistische campagne in stand (Willy Horton). Dukakis’ voorsprong slonk als sneeuw voor de zon, ook door slechte debatten. 

Het is nog niet gelopen, zelfs niet als Biden onverhoopt de kandidaat blijft. Ook in dat geval zal Kamala Harris de zegspersoon worden, al was het maar omdat Biden niet vaak zal kunnen opdraven. Maar beter zou het zijn als Harris dat direct was, op eigen kracht. Ze is sterker dan Biden en de Democraten moeten het risico nemen met haar. 

Als iets de Democraten wakkerschudt dan is het de heldenverering die deze week plaats heeft.

We zitten in de donkerste dagen van deze campagne, maar er is hoop. Er gloort licht aan de horizon.

Volgens de laatste berichten wordt senator J.D. Vance van Ohio (39) de running mate van Donald Trump. Mocht Trump winnen dan kun je er zeker van zijn dat Vance de volgende president wordt, gegeven de leeftijd van de psycho, waarschijnlijk al binnen vier jaar.

De auteur van de bestseller Hillbilly Elegy, een boek over migranten uit de Appalachen naar de Rustbelt en de manier waarop Vance daar opgroeide, had in 2016 als conservatief commentator nog stevige kritiek op Trump. Die heeft hij geleidelijk aan – eerst langzaam en toen heel snel – ingeslikt. 

Vance studeerde aan Yale, was een venture kapitalist in opleiding in Silicon Valley, tot hij terugkeerde naar het Midden Westen, officieel met de missie om ook daar ondernemingen met venturekapitaal op te zetten. Hij kreeg steun van Peter Thiel, een puissant rijke libertariër, die conservatieven financieel ondersteunt. 

Toen er een opening kwam voor de Senaatszetel van Ohio, in 2022, stelde Vance zich kandidaat. Mede dankzij de steun van Trump werd hij gekozen in een jaar waarin overal elders de Democraten succes boekten. Eenmaal in de Senaat heeft Vance zich een conservatieve activist getoond die echter niet te beroerd is om als het uitkomt samen te werken met Democratische collega’s.

De ideeënwereld van Vance is niet puur Trumpisme, al zegt en doet hij wat nodig is om die indruk te geven. Laten we zeggen dat qua intellect Trump niet kan tippen aan Vance. Lees het interview met Vance dat ik een paar weken geleden on line zette. Vance is een soort Herbert Hoover. Protectionisme met hoge importheffingen, isolationisme, America First, aanvallen op de liberale elite, afkeer van immigranten, cultuurconservatisme en, niet onbelangrijk, scepsis over democratie.

Als het aan Vance ligt, dan keert Amerika terug naar de jaren dertig. Volgens het tijdschrift Politico is Vance de voorman van ‘New Right’, een beweging van ‘jonge, hitsige en elitaire conservatieven’ die de Trump-revolte willen overnemen. Ze vinden het niet erg om reactionair genoemd te worden, waarschijnlijk omdat ze reactionair zijn. Het is economisch populisme van de koude grond, bewezen niet werkend en in de jaren dertig de wereldcrisis veroorzakend doordat iedereen importheffingen oplegde, begging theigh neigbour beleid noemden we dat.

Ik moet toegeven dat ik enigszins verbaasd ben over deze keuze. Het is niet zozeer een risico voor Trump maar hij zet wel iemand naast zich die niet de onderdanigheid van een Mike Pence heeft. Vance heeft een eigen geluid, maar is ook gedisciplineerd genoeg om dat tijdens de campagne voor zich te houden en loyaal de Republikeinse kandidaat te dienen. Ik had eerder verwacht dat Trump een non-entity als de gouverneur van North Dakota, Doug Burgum, zou kiezen, iemand van wie hij weinig last en weinig voordeel zou hebben.

Het voordeel van Vance is jeugd. Ieder van ons die al jaren loopt te klagen over het bejaardenfestival dat de Amerikaanse politiek is, moet opgetogen zijn bij het aantreden van een nieuw en jong geluid (hij is maar vijf jaar boven de minimum leeftijd voor het presidentschap). Voor het electorale plaatje maakte Vance weinig uit. Ohio stemt keurig Republikeins, maar dat deden de staten van de andere mogelijke kandidaten ook.

Aan de andere kant kan Vance campagne voeren in de staten in het Midden Westen waar Trump in 2020 verloor. Maar ja, het waren de vrouwen in de suburbs die hem de verkiezing kostte. Vance zal dat niet veranderen. Hij is er eerder voor de mensen die zich buitengesloten voelen. De vraag is of die gaan stemmen.

Vance kreeg de afgelopen maanden veel negatieve publiciteit over zijn desinteresse in Oekraïne. Wat hem betreft hoeft daar geen geld naar toe. Hij schreef er zelfs een op ed in de NYT over. Hoewel veel Republikeinen die opinie met hem delen, zal het wel debatpunten opleveren. Overigens gaan veel van zijn argumenten ook op voor Amerikaanse betrokkenheid bij Israël, dus dat kan nog interessant worden. In elk geval zal Vance inhoudelijk bijdragen aan Trumps opinievorming, iets wat je van Mike Pence niet kunt zeggen. Klik hier voor mijn artikel over het altijd aanwezig isolationisme in de VS.

Als trouw verkiezingsontkenner (hoewel hij wel beter weet) maakt Vance in het interview wat je de best case voor Trumps leugens zou kunnen noemen. Hij doet dat bekwaam. Als Trump iemand nodig had om zijn fantatsiebouwwerk te verdedigen, dan heeft hij aan Vance een goede. Als teken aan de wand voor problemen straks, heeft Vance herhaaldelijk gezegd dat hij niet zonder meer de uitslag van de verkiezingen accepteert. Hij zegt dat wel te zullen doen ‘als we eerlijke en vrije verkiezingen hebben’, het standaardverhaal van verkiezingsleugenaars, dwz. Republikeinen om hun handen vrij te houden als ze straks zouden verliezen. En zou Vance als vicepresident in 2029 de uitslag certificeren als de Republikeinen verliezen? Hij is geen Pence en gegeven zijn uitspraken zou hij dat niet doen. 

Als Kamala Harris nog de running mate is van Joe Biden en niet de feitelijke kandidaat van de Democraten (ik blijf slecht in voorspellen maar ik denk dat Harris nog voor de conventie wordt gekroond) dan heeft ze een lastige debatpartner aan Vance. Hoewel… Harris was goed als senator en als prosecutor en kan de zaak Trump en de problemen met de man goed over het voetlicht brengen. En of Vance in debatten of op campagne niet te ver zal gaan in wat hij leuk vindt, namelijk uitdagen, staat nog te bezien.

En Vance is een windvaan, of misschien gewoon een ordinaire opportunist. Hij was ooit anti-Trump, noemde hem een Hitler, nu likt hij zijn voeten. Hij werd christelijk opgevoed (wat dat ook moge betekenen in zijn Hillbilly omgeving), was een tijdje atheïst en bekeerde zich in 2019 tot het katholicisme. En zoals mensen die katholiek zijn opgevoed weten: bekeerde katholieken, dat zijn de ergsten. Vance schurkt aan tegen het agressieve katholicisme van supreme court rechters Alito en Coney Barrett, om niet te spreken over lui als Victor Orban. Het betekent ook dat abortus als onderwerp stevig op de agenda blijft staan, met Vance in het kamp van de wrede mannen die denken dat ze het beter weten. En, oh ja, hij heeft uitgesproken meningen over vrouwen zonder kinderen. Zelfzuchtige types.

Trump is on a roll, mag je wel zeggen. Zijn rechters helpen hem (ondanks al zijn geklaag over de rechtsstaat), de aanslag helpt hem, de conventietoon helpt hem.

Straks worden het nog interessante verkiezingen!

Vandaag in NRC en de Standaard

Zo beginnen burgeroorlogen.

Niet alleen Donald Trump maar heel Amerika kroop door het oog van de naald. Een paar millimeter naar rechts en nu al zouden zwaarbewapende bendes van white supremacy groepen linkse bolwerken belegeren, aanvallen plegen op personen met een progressieve reputatie. Massaal geweld was het voorland en kan dat nog steeds zijn. Want dit keer hadden de Amerikanen geluk, maar de aanslag op Trump legde alle breuklijnen in het huidige Amerika bloot. En de reacties geven niet de indruk dat ze snel zullen verdwijnen.

Een paar domme Democraten konden hun vingers niet bedwingen en tweeten dat moordenaars beter moeten mikken. Gelukkig waren ze de uitzondering. Te veel Republikeinen hadden geen moeite de aanslag te wijten aan de Democraten die Trump terecht afschilderden als een bedreiging voor de Amerikaanse democratie. Senator J.D. Vance, een van de kandidaten voor het vicepresidentschap, gaf president Joe Biden zelf de schuld. De samenzweringsfanaten zagen de ‘deep state’ aan het werk.

Als altijd is het bizar te horen verkondigen dat politiek geweld zo uitzonderlijk is in de Verenigde Staten. In Michigan probeerden ultrarechtse groepen nog tijdens Trumps presidentschap de gouverneur te ontvoeren. In dit wapengekke land is geschoten op leden van het Congres, op rechters. Zoals altijd hoor je dat dit niet Amerika is, niet past bij Amerika. Zoals de thoughts and prayers bij massamoorden is dit de vaste mantra op dit soort momenten. The New York Times slaagde erin om te stellen dat „geweld in tegenspraak is met Amerika” en tegelijkertijd terecht te klagen dat „geweldsdaden altijd al heel lang Amerikaanse politiek overschaduwen”. Vreemd hoe naïef en oprecht verbaasd Amerikanen zijn over hun eigen samenleving.

De afgelopen weken werd er druk gepraat en geschreven over hoezeer dit verkiezingsjaar lijkt op 1968. Demonstraties tegen bloedige oorlogen, toen Vietnam, nu Gaza, een politiek verdeeld land, familieleden die niet meer met elkaar praten. Een president die terugtreden overweegt. Zondag kregen we er bijna nog de moorden bij die dat treurige jaar kenmerkten. Nog te wachten staat ons een Democratische conventie in Chicago, of all places, die onrustiger dan ooit beloofd te worden. De verdeeldheid is net zo groot als toen, met een Amerika dat danig verzwakt is.

Ondertussen heeft deze aanslag directe gevolgen. Een van de vragen is hoe deze ervaring de gemoedstoestand van Trump zal beïnvloeden. De afgelopen maanden leek hij vaak een loose cannon, gestuurd door instinct en onderbuik. Wraakzucht was wat hem dreef. Wordt dat alleen maar erger? Of zal hij juist in het zicht van de dood, zijn toon temperen?

De Republikeinse conventie zal er uitsluitsel over geven. De visuele sfeer kunnen we voorspellen. Trump dook weg op een manier die de stramme Biden hem niet had kunnen nadoen. En de foto met het bloed op zijn wang, de geheven vuist en de vlag op de achtergrond zal de foto van deze campagne worden. Strijdbaar, onverwoestbaar en staand voor een resoluut Amerika. Je moet het hem nageven, of het nu adrenaline was of niet, Trump reageerde zoals alleen Trump dat kon doen.

De Republikeinen zijn extatisch, de trend was toch al in hun richting. Dit helpt. Maar ze staan voor een keuze op hun conventie die maandag in Milwaukee begint. Ze kunnen hun vaste toon aanslaan van haat en ressentiment, de Biden crime family aanklagen en de verdeeldheid aanjagen. Nu hebben ze echter een alternatief. Als ze daarvoor kiezen kunnen ze, bouwend op Trumps imago na de aanslag, juist een beeld van eenheid en morele kracht uitstralen. Make America One Again. Het klinkt haast absurd om dit te verwachten van Trump, de man zonder moreel kompas, maar als hij het moment weet te grijpen, kan hij de aanslag omzetten in steun van de vermeende kiezers in het midden. Let op de eenheidsboodschap vanuit Wisconsin.

Daar komt bij dat de Biden-campagne er niet aan ontkomt om zijn toon te veranderen. De bedoeling was om Trump, zijn regering en zijn gedrag aan de kaak te stellen. Om de bedreiging voor de democratie te benadrukken. Om 6 januari aan te voeren. Het zal allemaal een toontje lager moeten, of in elk geval subtieler dan tot nu toe het geval was. Voor het moment leidt het af van de problemen van Biden, maar deze ontwikkeling zou hem wel eens het laatste zetje naar de uitgang kunnen geven. Zijn opmerking tegen een donor voor zijn campagne dat het tijd is „om van Trump een schietroos te maken” zal eindeloos tegen hem gebruikt worden.

Amerika is aan een onmiddellijke burgeroorlog ontsnapt, maar het is nog niet voorbij. Het probleem is dat dit het podium is dat het land heeft opgetrokken. Met deze deelnemers, met beide partijen in deze staat, is het moeilijk verandering voor te stellen. Een grootscheepse opruiming, al of niet in de vorm van een fatale gebeurtenis voor Amerika die het toneel schoonveegt, lijkt de enige optie om opgestapelde woede en ressentiment te temperen en een vorm van eenheid te bewerkstelligen.

Zoals een verrassend contemplatieve deelnemer aan Trumps campagnebijeenkomst tegen CNN opmerkte: „Dit moet ophouden. Nu.” Ik twijfel er niet aan dat veel Amerikanen zijn hartenkreet delen. Helaas geven noch de gebalde vuist van Donald Trump en zijn „fight, fight, fight”, noch de rollator-act van Joe Biden het gevoel dat we op de drempel van een nieuwe tijd staan. Alles is pijnlijk voorspelbaar. Als deze aanslag daar iets aan zou veranderen, dan zou het een keerpunt zijn. Het vergt een optimisme dat onder de huidige omstandigheden moeilijk is op te brengen.

Wat als Donald Trump, na zijn bijna dood ervaring, morgen in Milwaukee een conventie begint onder het thema Make Amerika One Again. Je kunt je afvragen of Trump de morele wherewithall heeft om deze tournure te maken, maar hij zou de aanslag kunnen gebruiken om zijn boodschap van haat en ressentiment te vervangen door een boodschap van eenheid.

Je moet de man bewonderen voor zijn directe reactie op de aanslag. Niet alleen dook hij weg op een manier die de stramme Biden niet zou kunnen, hij was ook alert genoeg om die vuist op te steken en fight, fight, fight te roepen. De foto met de vlag op de achtergrond, het bloed op het gezicht gaat de campagne bepalen. Het was deels adrenaline, deels gut en instinct, maar verdomd, het werkte. Hier stond geen oude man, geen autoritaire leider in spe, maar iemand die vecht voor jou en risico durft te nemen.

Laten we gewoon meteen vaststellen dat de aanslag hem geen kiezers gaat kosten. Maar als Trump en de uit zijn hand etende partij de discipline en visie kunnen opbrengen om een eenheidscampagne te voeren, dan gaan ze dik winnen november. Ze slaan dan meteen de magere Democratische campagne die enkel en alleen gericht is op het gevaart Trump, de wapens uit handen. Een van Bidens te weinig genoteerde zwaktes is dat hij geen programma heeft ontvouwen voor de komende vier jaar. Haal de aanval op Trump weg (die moet sowieso geminderd na de aanslag) en er is niets over.

De Democratische campagne stond er slecht voor en is nu definitief onderuit. Biden moet weg, zo snel mogelijk. Hij had het mooi tijdens de Republikeinse conventie kunnen doen en zo aandacht wegtrekken, maar hij is te ijdel en koppig. Hij moet geduwd worden. 

De Trump die we komende week gaan zien (als hij slim is) kan niet door Biden onderuit gehaald worden. Kamala Harris heeft meer kans. 

Komende week wordt interessanter dan voorzien, nog afgezien van de voordracht van een vicepresident door Trump, waarschijnlijk maandag, de eerste avond. Dan zal Trump zich, pleisters op het oor, ook maar vast luid laten bejubelen. 

Terwijl Bidens kandidatuur langzaam wegsijpelt – wat heet langzaam, de persbriefing maakte duidelijk dat het onderwerp niet weggaat – worden er allerlei scenario’s voorgesteld voor vervanging. Aftreden lijkt me niet aan de orde. Deze koppige oude man zal niet als aftreder de boeken ingaan. Zijn idiote stellingname dat hij tegen de elite van de Democraten vecht, gaat hem alleen maar verder de modder in drukken. 

Geleidelijk aan, en dan steeds sneller, zullen andere Democraten hun nek durven uitsteken en laten zien dat de Biden partij niet zo volgzaam is als de Trump GOP. Zou er iemand zijn die de uitdaging opneemt en inderdaad, zoals Biden voorstelt, hem op de conventie bestrijdt? Gavin Newsom zou het kunnen, maar het lijkt me een problematisch traject.

Hoe dan wel verder? Iedere columnist heeft wel een voorstel. James Carville bijvoorbeeld, de Clinton fluisteraar, de man van ‘it’s the economy stupid’.

Laat ik er mijn scenario aan toevoegen. Biden gaat terugtreden en zal, op advies van de top Democraten, voorlopig niemand zijn zegen geven. Er zal een verkort primary traject voorgesteld worden, misschien zoals Carville voorstelt, met vier town hall meetings in vier hoeken van het land.

Hier is mijn scenario: alleen Kamala Harris zal zich kandidaat stellen. De overige pretendenten, ambitieuze lieden, zullen zich terugtrekken en haar vrij baan geven. Gretchen Whitmer, gouverneur van Michigan, gaf vandaag al het voorbeeld door zich niet beschikbaar te verklaren.

Gavin Newsom, hoewel brandend van ambitie, zal zich ook realiseren dat dit de verstandigste weg is. De rest, gouverneurs en senatoren, zal volgen.

Presto: Kamala Harris is de rechtmatige erfgenaam van Joe Biden. Dat zou de continuiteit van een succesvol presidentschap onderstrepen en tegelijk de oude man ruw van het toneel verwijderen.

Op 19 augustus begint een enthousiaste, levendige conventie waar de successen van de afgelopen vier jaar gevierd worden, waar avond aan avond Trumps zwakke kanten belicht worden, waar oude Joe op dag drie nog even mag komen kijken om toegejuicht te worden (al zou hij te koppig kunnen zijn om op te draven) en op dag vier Harris tot kandidaat wordt gekozen. Een vliegende start voor een vliegende campagne.

Kandidaten voor het vicepresidentschap? Een aantal van die gouverneurs, senatoren. Niet een vrouw en niet iemand van kleur, naast Harris. De gouverneur van Kentucky? Andy Beshear? Zuiderling om de Republikeinen dwars te zitten? Zou zomaar kunnen.

Harris-Beshear. Let op.

Terzijde: de psycho gaat zijn vice-president kandidaat aankondigen. Als ik de theeblaadjes goed lees dan is J.D. Vance niet meer zo waarschijnlijk als hij even leek. Vance zal Trump verdedigen en kan dat goed, beter zelfs als senator. Marco Rubio, senator van Florida, heeft een arsenaal van beledigingen van Trump achtergelaten voordat hij zich bekeerde. Het zou ook de rare tournure scheppen dat een senator van Florida ergens buiten de staat moet gaan wonen omdat Trump ook al uit Florida komt. Deze interpretatie, dat het ticket uit twee verschillende staten moet komen, is niet onomstreden maar wel algemeen aanvaard. Dick Cheney verhuisde terug uit Texas naar Wyoming toen hij het Bush-presidentschap overnam.

Blijft over die oude man uit North Dakota, Dough Burhum. Een non entity als er ooit een was, en dat is precies wat Trump nodig heeft. Iemand die onomstreden want non descript is. Trump is de GOP, wie er naast hem meedoet, maakt voor kiezers niets uit.

Trump-Burgum. Let op.

Nog een ding dan over het rariteitenkabinet. Er is vorige week en de weken daarvoor een hoop gezeurd over het verband van het woord omvolking met de Nazi’s. Dat is iets waar Nederlanders altijd op aanslaan. Racisme, idem dito. Het is voldoende voor de haatzaaier om te ontkennen dat er racisten in zijn clubje zitten, ook al kwalificeert de kamervoorzitter moeiteloos.

Wat mij verbaasde, en enigermate ergerde, is dat het niet ging over de vraag of deze mensen werkelijk geloofden dat ‘links’ bewust en opzettelijk migranten naar Nederland laat komen of lokt om het land van een ander volk te voorzien. Een samenzweringstheorie uit het boekje, nou ja, uit het boek van Baudet en Cliteur en de ongehoorde roeptoeters.

Nee, ze hadden niets met Nazi’s, vertelden de betrokken omvolkingstheorieverkondigers. Allicht. Maar de eenvoudige vraag: geloven ze werkelijk nog steeds in die bovenstaande samenzwering heb ik niet horen stellen, laat staan de racisten horen ontkennen. Dat zouden ze ook moeilijk kunnen want het is precies wat ze verkondigden. Ze kwamen ermee weg.

Door de focus op het Nazi monster en de Nederlandse obsessie met de oorlog sneeuwde onder waar het werkelijk om ging: deze mensen geloven nog steeds en zonder mitsen of maren in de omvolkingstheorie, de samenzwering dus.