tekst Frans Verhagen

Verkeersborden in de nationale parken geven meestal
de afstanden weer in kilometers in plaats van mijlen, soms in allebei. Ook
sommige staten, zoals Arizona, gebruiken kilometers. En dan is er de rest van
het land. Daar wordt als tevoren het Engelse systeem van feet, yards, miles en
inhoudsmaten als quarts en gallons gebruikt. Erg Engels is het systeem niet
meer, want zelfs in het moederland zijn ze overgeschakeld op metrisch. Sterker,
de Verenigde Staten verkeren in het illustere gezelschap van Myanmar (Birma) en
Liberia in het halsstarrig vasthouden aan het Engelse systeem. Hoe
uitzonderlijk dat is, bleek weer eens toen in september 1999 de Mars Climate
Orbiter, een ruimtevaartuig ter waarde van 123 miljoen dollar, verkeerd uitkwam
en verbrandde. Oeps, foutje. Iemand in de Verenigde Staten had er geen rekening
mee gehouden dat een deel van het systeem Engelse eenheden gebruikte en een
ander metrische.

De reden dat de National Park Service verder is dan
de rest van het land in het gebrruik van kilometers, is dat Amerika officieel
wel degelijk het metrisch systeem hanteert. Officieel is ook vastgelegd wat de
Amerikaanse maten zijn in metrische eenheden. In 1975 nam de federale overheid
het metrisch denken aan als preferred measurement system en de United States
Metric Board werd opgezet om de overgang te vergemakkelijken. Iedere bezoeker
kan zien dat deze Board nauwelijks succes heeft gehad. Alleen alcoholische
dranken worden nu in liters op de fles aangegeven. In 1988 eiste het Congres
dat alle overheidsbureaus 'zoveel mogelijk' metrisch moesten zijn aan het eind
van 1992. Het resultaat was misschien voorspelbaar: departementen die met
internationale wetenschappers hebben te maken, zoals Defensie, Nasa en Energie
zijn overgeschakeld, de rest doet maar wat. Het ministerie van Onderwijs heeft
niets gedaan, het meent dat dit tot de rechten van de staten behoort. Voor
bedrijven geldt hetzelfde: wie internationaal zaken moet doen, rekent metrisch,
wie alleen de binnenlandse markt bedient, Engels. De National Park Service,
altijd al een baanbrekend departement, heeft de regels dus wel uitgevoerd.

De oppositie tegen metrisch denken kwam uit
voorspelbare hoeken. De vakbonden, conservatief en patroniserend als altijd,
waren bang dat hun leden het nieuwe systeem niet zouden kunnen leren. Bedrijven
meenden dat het teveel zou kosten om machines opnieuw in te stellen en te laten
produceren in metrische eenheden. Staten wilden geen geld uitgeven om
verkeersborden te veranderen en de wetten te wijzigen. En burgers doen
natuurlijk niets als ze niet gedwongen worden anders te gaan denken.

Er waren ook meer typisch Amerikaanse argumenten. Zo
meenden sommige voorstanders van het metrisch systeem dat het nationale
karakter van de Amerikanen in de weg zit. Het Amerikaanse individualisme zou
verandering die door de overheid wordt opgelegd, moeilijker maken dan elders.
Wie Fransen nog wel eens in 'oude francs' heeft horen rekenen, weet echter dat
Amerikanen wat dit betreft niet uniek zijn. Anderen meenden dat het een affront
was aan de Amerikaanse geschiedenis, waarin het Westen was veroverd in yards en
miles en niet in kilometers. En dan zijn er natuurlijk mensen die alles
verwerpen wat buitenlands is of zou kunnen zijn, ook als het verstandig is. Nog
uit de koude oorlogs-sfeer dateert het argument dat een Russische invasie baat
zou hebben bij verkeersborden met afstanden in kilometers.

Misschien is het gewoon moeilijk om het gedrag van
mensen te veranderen. De euro zal ook alleen maar geaccepteerd worden omdat hij
opgelegd is en je niet anders meer kunt. Zolang het niet nodig is, doe je het
niet. Amerika was in 1999 een van de weinige bladen die een verkoopprijs in
euro's op de cover had (dogmatisch zijn wij zeker niet). Amerikanen denken wat
al te gemakkelijk dat wie de wereldmarkt domineert, zich niet hoeft aan te
passen. Maar daar komen ze wel van terug nu de Europese Unie binnen niet al te
lange tijd een verbod zal doorvoeren op producten die alleen in het Engels zijn
gelabeld.

De van
het begin af aan zieltogende Metric Board werd in 1982 opgeheven en nu ligt de
opdracht tot verandering van het systeem bij het Metric Program van het
ministerie van Handel. Volgens het tijdschrift Mother Jones zijn de ambtenaren
van deze afdeling 'de minst machtige mensen in Washington'. En dus zal deze
Amerikaanse eigenaardigheid nog wel even duren.