Veel Amerikanen, zowel op rechts als op links, hebben het gevoel dat het land in een crisis zit. Daarin hebben ze niet ongelijk. Het land valt uiteen, de sociale lijm die een samenleving bijeenhoudt lijkt opgedroogd. Voor zover en inzover als polarisatie en extreme partijdigheid directe consequenties heeft dan is dat de ervaring dat het land verdeeld is. Dat is meer dan een ervaring. De buitenstaander die Amerika aanschouwt ziet een land dat uiteenvalt. Niet enkel in partijdigheid, maar ook in inkomens, geloof, cultuur en sociale bubbels. Er is simpelweg geen contact meer tussen burgers. Eind vorige eeuw vatte de socioloog Robert Putnam dat mooi samen in de zijn Bowling Alone, een metafoor voor de teloorgang van de vele sociale organisaties die ooit Amerikanen met elkaar in contact brachten. Er is een soort terugtrekken op eigen gezin, eigen buurt, eigen sociaal economische groep, versterkt door de eenvormingheid van Amerikaanse wijken.

Dat heeft directe gevolgen voor de buitenlandse politiek. Als je eigen land je een gevoel van crisis geeft, sta je minder open voor de problemen van andere landen, en heb je minder oog voor de belangen van de VS ver van je bed. Maar de partijverhoudingen hebben zich omgekeerd. Traditioneel was de Republikeinse Partij de partij van robuuste buitenlandse politiek, de partij van Nixon, Reagan, de Bushes. De Democraten kregen altijd het verwijt dat ze te slap waren, tegen communisme, tegen terrorisme.

Het is niet zozeer dat de Democraten in de loop de jaren veel veranderd zijn, het is veeleer dat de Republikeinen van Trump – met een andere achterban dan tevoren – isolationisme hebben herontdekt. Want we moeten niet vergeten dat isolationisme en naar binnen gerichtheid een Republikeinse eigenschap waren. Meteen na de Eerste Wereldoorlog en ook na de Tweede Wereldoorlog was dat de eerste aanvechting. Juist de Democraten, onder Franklin Roosevelt en Harry Truman waren de internationalisten. De wereld drong zich op, de Koude Oorlog stond het niet toe keuzes te maken die neerkwamen op niet-betrokkenheid.

Wat we vaak vergeten is dat de concentratie van de VS op Europa, trans-Atlantisch, historisch gezien niet vanzelf sprak of spreekt. Wij vergeten het graag maar Amerika heeft ook een Stille Oceaankant, een Pacific-kant. Het had er sinds 1896 een kolonie, de Filipijnen, en een eilandenrijk dat deel gemaakt werd van de VS, Hawaii. De interesse van de Amerikanen was op zijn minst evenveel naar de Pacific als naar de Atlantische Oceaan gekeerd, waarschijnlijk meer. De drang naar het westen was precies dat. Het oosten werd achtergelaten, het westen was waar de toekomst lag.

Die voorkeur werkte door. Theodore Roosevelt was de mediator in de vrede tussen Rusland en Japan na de oorlog van 1905. De Filipijnen waren altijd aanwezig. Franklin Roosevelt had de grootst mogelijke moeite om Amerika na de aanval op Pearl Harbor over te halen eerst de oorlog in Europa te voeren. De meeste Amerikanen zouden liever in de Pacific aan de gang gegaan zijn, zeker na de vernedering van Pearl Harbor. We hadden geluk met FDR.

Bij de recente eeuwwisseling stond Amerika al klaar om zich weer meer op het westen, op de Pacific, te concentreren. 9/11 onderbrak dat proces en zoog het land weer het Midden Oosten in. De pivot to Asia van Barack Obama lag voor de hand, het was een terugkeer naar traditioneel Amerikaans beleid. En de opkomst van China. De conclusie dat Europa niet langer op een staat, is wat laat maar daarom niet minder juist. Toen de muur viel, in 1989, gebeurde dat.

Europa zal moeten beslissen wat haar positie is op een wereldtoneel waar de VS zich concentreert op China en de Pacific in het algemeen. In het Aukus pact maakte de VS afspraken met Australië en Groot-Brittannië over kerngedreven onderzeeërs. De bedoeling is dat Japan deel wordt van een Pillar II. De voorspelbare weg is om via de NAVO relaties uit te breiden met Zuid-Korea, Japan, Nieuw-Zeeland en Australië, waarbij de vraag is of de NAVO wel de juiste weg is.

Nu is de VS opnieuw het Midden Oosten in gezogen, iets wat Trump met al zijn steun voor Nethanyahu, niet plezierig vindt. Hij kan vast een deal maken met Saoedi Arabië dat toch al niets geeft om de Palestijnen maar heel graag een defensieverdrag met de VS wil. Ik zie Trump daar nog wel wat uitonderhandelen. Vergeet de tweestaten optie als u nog dacht dat die bestond. Israël zal de Palestijnen uitmergelen en zoveel mogelijk het land uit jagen, opgedreven door orthodoxe zeloten. Maar die deal die komt er wel.

Oekraïne hoeft niet veel meer te verwachten, al zal Trump graag krediet claimen voor een wapenstilstand op de huidige bezettingsgrens. Dan kunnen Moldavië en Belarus in de invloedsfeer getrokken, zoals dat ook met Geogia is gebeurd. En dan heeft Amerika de handen vrij voor de competitie met China. In de Pacific, dat deed het altijd al liever.