De scheiding der machten, voor het eerst gesuggereerd door de Franse filosoof Montesquieu, werd door de Founding Fathers gebruikt als basis voor de Amerikaanse grondwet. De gedachte erachter was te voorkomen dat de burger door de staat kon worden overweldigd omdat in dit systeem de uitvoerende macht altijd werd gecontroleerd door de wetgevers. Deze beide zouden op hun beurt weer getoetst worden aan de regels van de rechtsstaat door een onafhankelijke rechterlijke macht.

Hoewel iedereen met de mond belijdt dat de machtenscheiding fundamenteel is, blijken deze machten in de praktijk vaak minder op zichzelf te staan dan je zou denken en dan goed zou zijn voor de rechtsstaat. Dat is de reden dat divided government in de Verenigde Staten populair is: kiezers geven graag het Witte Huis in de handen van de ene partij, het Congres in de handen van de andere. Republikeinen betoogden dat onder Franklin Roosevelt de Democraten een lachertje maakten van die machtenscheiding, Democraten kunnen hetzelfde zeggen van meegaandheid van het door Republikeinen gedomineerde Congres onder de Republikeinse president Geroge W. Bush.

In het algemeen mag je zeggen dat presidenten op zichzelf niet zo veel macht hebben. Ze moeten vooral, zoals Harry Truman het uitdrukte, het Congres overhalen te doen wat het eigenlijk op eigen initiatief zou moeten doen. Dat overhalen is natuurlijk gemakkelijker als het Congres van je eigen politieke kleur is. Zodra echter een president zijn macht ziet eroderen door lage populariteitscijfers, valt onmiddellijk een nieuwe assertiviteit van het Congres te noteren. Presidentiële macht is bederfelijke waar en politici weten dat maar al te goed. Vandaar dat president Bush in 2007 en 2008 weinig potten meer kon breken.

President Obama is in zijn eerste termijn een prominent slachtoffer geworden van deze machtenscheiding. Het Congres, vooral de minderheid in de Senaat, heeft hem vrijwel overal de voet dwars gezet. Maar door de verdeling van bevoegdheden is dat gemakkelijker dan iets constructiefs te doen. Het zal de Republikeinen nog opbreken. (Zie ook: scheiding der machten.)