De Volkskrant heeft veel essays vandaag. Grunberg die Rutte verdedigt, vooral via de omweg van andere leugenaars en schipperaars. Die Ruttes uitstapje naar de PVV niet beschouwt als een bewijs voor onbetrouwbaarheid maar het hem vergeeft omdat ‘hij er niet op is afgerekend’. Wat een vreemde redenering in een essay dat die naam niet echt verdient. Maar ja, van Grunberg wordt alles gepubliceerd. Je zou er jaloers van worden als hij zichzelf niet zo tekort deed.

Het essay van Marjan Slob was beter te verteren, al is de vaststelling dat we donderdag eindelijk Rutte ‘als mens’ zagen ietwat bevreemdend. We zagen hem als politicus die te lang bleef om nog realistisch te kunnen inschatten wat er aan de hand was. Hij was ‘eerlijk’ toen hij toegaf de informatie over de notulen eerder te hebben gekregen. Inderdaad, ‘als mens’ besloot hij dat twee leugens teveel van het goede zou zijn. Hij kon niet dubbel betrapt worden.

Lezers weten dat ik Rutte nooit vertrouwd heb. Komt geloof ik van een huiskamerbijeenkomst met hem van D66 Amsterdam, begin jaren 2000, waar hij moeiteloos de populistische Bolkenstein/Scheffer lijn volgde over integratie. Rutte draaide in 2009 een VVD/PvdA kabinet de nek om, om in 2011 de PvdA de nek om te draaien door de partij mee te nemen in een desastreus kabinet. Ik kan enige bewondering hebben voor de manier waarop een machtspoliticus zijn macht gebruikt, maar de consequentie daarvan is dat als hij (of zij) dat verkeerd doet, meteen alle magie is verdwenen. De wizard uit de Wizard of Oz, blijkt een man met een roeptoeter.

De VVD bejaarden, allemaal ver buiten de politiek, steunen Rutte nog. De partij, gespeend van democratische instituties, staat als een man/vrouw achter de verkiezingswinnaar – die vandaag die verkiezingen niet meer zou winnen omdat wat latent al aanwezig was nu acuut is geworden. De VVD is de machtspartij bij uitstek. Als ze aan de macht kan blijven, wil blijven, wordt Rutte net zo gemakkelijk opgeofferd.

Ik kan me niet voorstellen dat Rutte nog een kabinet kan gaan leiden. Geen zichzelf respecterende partij zou dat toestaan, maar de man die JA21 als belangrijkste gesprekspartner zag (hij zag de CU al afhaken), kan vast een formule bedenken waarin dat wel kan. Zonder zichzelf respecterende partijen. Het is inderdaad tragisch maar Rutte had de eer aan zichzelf kunnen en moeten houden. Sterker, hij had de controle over zijn eigen toekomst moeten houden door in 2019 terug te treden. Misschien is dat lastig als je geen ander leven hebt dan politiek. Ook dat is tragisch.

Maar ik kan zien waar hij een opening ziet. Met vijf partijen akkoord gaan op inhoud, dan wordt het lastig om Rutte te weigeren. Dat is het dilemma voor de anderen: kunnen ze een regeerakkoord bereiken zonder over Rutte te beslissen, en dan in de wind te komen door het akkoord te blokkeren door hem te weigeren. PvdA en GL doen er goed aan dat bij voorbaat te weigeren. D66 zou dat ook moeten doen, en feitelijk heeft Kaag het al met zoveel woorden gezegd, maar ik heb het gevoel dat de blokkade niet van hen zal komen.

Een heel lang weekend babbelen en speculeren heeft niets veranderd aan de feiten. Rutte is aangeschoten wild, het wachten is tot hij dat onderkent, of anderen hem op dat feit wijzen.

En overigens ben ik van mening dat de Eerste Kamer moet verdwijnen.