Dit weekend maakte Joe Biden bekend dat hij in 2024 opgaat voor herverkiezing. Zoals u weet vind ik dat een slecht idee. Het gaat eindigen in tranen. Voor de Democraten en voor Amerika. Biden was een goede president, zo goed als je had mogen verwachten, misschien iets beter. Gemiddeld en dat is na het desastreuze presidentschap van Donald Trump een goede zaak. Maar dat wil nog niet zeggen dat hij voor een tweede termijn zou moeten gaan.

Laat ik de redenen waarom dit onverstandig is nog eens op een rijtje zetten.

Te oud.

Om te beginnen, en vergeet dat Bernie Sanders geneuzel over leeftijdsdiscriminatie: tachtig is een gezegende leeftijd waarop niemand zo scherp is als hij of zij eerder was. En het wordt er niet beter op. De campagne van 2024 zal Biden zwaar vallen. Fysiek maar ook psychisch, als hij de overmijdelijke fouten maakt, onzin debiteert en er door de tegenstanders mee om de oren wordt geslagen. Het wordt geen fijn spektakel.

Electoraal riscio

Laten we er even vanuit gaan dat Biden niet zichzelf in de wielen rijdt, dan nog is zijn kandidatuur problematisch. Ik vermoed dat Donald Trump zichzelf over een jaar definitief buitenspel heeft gezet, wat betekent dat Biden niet de gewenste tegenkandidaat krijgt. Vooropgesteld: ik denk dat Biden Trump zonder moeite zou verslaan, maar misschien kan elke Democraat de staatsgreeppleger verslaan, maar zonder Trump wordt het een heel ander verhaal.

Stel u voor dat Biden als tegenkandidaat gouverneur DeSantis van Florida heeft, 43 jaar oud en een onbeschaafde culturele oorlogsvoerder. Ik weet niet of de kiezer gediend is van DeSantis’ stijl, maar de man is niet dom en zal zijn campagne toesnijden op de kiezers in het midden. Lastig voor Biden. Hij neemt Nikki Haley mee als vicepresidentskandidaat en haalt zo ook vrouwen in het midden over.

Als een van de verstandige gouverneurs, of oud-gouverneurs, zich kandideert en de nominatie krijgt, dan wordt het moelijk voor Biden. John Sununu van New Hampshire is bij uitstek verkiesbaar, zijn grote probleem zijn de voorverkiezingen van de partij die zijn verstand kwijt is, de Republikeinen. Dat geldt ook voor andere gouverneurs, mogelijk met uitzondering van Glenn Youngkin van Virginia die wel cultuuroorlog voert maar zonder de excessen van DeSantis. Allemaal zullen ze naar Nikki Haley kijken als vicepresidentkandidaat.

Het punt is: ieder ander dan Trump wordt een risico voor de Democraten. Onvoorstelbaar genoeg zullen de strapatsen van Trump en de steun daarvoor van de Republikeinen niet voldoende tegen hen werken om de partij mijlenver van het Witte Huis te houden.

Generationele constipatie

Al die bejaarden in de top van de politiek tonen dat je door lang te blijven zitten vanzelf boven komt drijven, of, positiever, dat deze lui zo goed zijn dat ze decennia lang meekunnen. Maar het gevolg is dat jongere politici steeds aanhikken tegen die mensen die op basis van hun langjarigheid de plek bezet houden. Ze jagen de jongere politici weg of dwingen die tot stilstand waarna ze uit beeld verdwenen.

Het gebeurt in beide partijen. Hillary Clinton blokkeerde een roedel jongere vrouwen, nu Biden kandidaat is zullen veelbelovende Democraten minstens vier jaar moeten wachten en bij succes van Biden (waarna zoals meestal een partijverandering volgt) minstens acht jaar. Te lang voor menigeen.

Ook de Republikeinen weten hier weg mee. Bob Dole was bejaard in 1996 maar degene die ‘aan de beurt’ was. John McCain, fris en interessant in 2000 was een oude lul in 2008. Romney had een betere kans te winnen als in 2008 kandidaat was geweest dan in 2012. En, geef ze wat krediet, de Republikeinen laten zich dit keer tenminste niet door de bejaarde psycho weerhouden om zich kandidaat te stellen.

Oude wijn in oude zakken. Jammer, gemiste kans.

Het belang van de vicepresidentskandidaat

De kans dat Biden omvalt tijdens een tweede termijn zal enorme aandacht geven aan wie hij meeneemt voor het vicepresidentschap (ervan uitgaande dat Biden al niet eerder omkukelt en Harris al president is). Dat wordt nog wat. Vrijwel niemand is officieel enthousiast over Kamala Harris. Ik denk dat dit onterecht is, of in elk geval al te gemakzuchtig, maar het is niet anders. Wisselen van kandidaat door Biden is gevaarlijk want disloyaal, en wie garandeert dat een andere kandidaat niet evenveel vragen oproept? Een oude lul als president laat de kiezer zich afvragen wie hem opvolgt. Een jongere kandidaat heeft dat niet.

Tweede termijnen zijn zelden succesvol

Okay, stel dat Biden wint. De kans dat de Senaat Democratisch blijft, is met het grote aantal zetels dat ze moeten verdedigen, vrij klein (een gevolg van de winst in 2018, senatoren zitten zes jaar). Het Huis is moeilijker te voorspellen gezien de totale disfunctionaliteit waarin dat nu onder de ruggegraatloze Kevin McCarthy en zijn maatje Marjorie Taylor Green is terecht gekomen. De kans op een Democratische meerderheid in beide huizen van het Congres is miniscuul en daarmee is de kans op serieuze wetgeving door de president, laten we zeggen, beperkt. Ik moet toegeven dat daarmee de veto macht van de president nieuw belang krijgt, maar je kunt toch bezwaarlijk vier jaar lang Republikeinse wetgeving blokkeren en dat een succes noemen.

Ook dit is een oud verhaal, maar het wordt te weinig beseft: president die een tweede termijn wonnen, konden zichzelf op de schouder kloppen dat de kiezers hen beloond hadden voor verleende diensten, maar het leverde verder weinig op. Wilson, Franklin Roosevelt (geen goede tweede termijn), Truman, Nixon, Reagan, Clinton, Obama: allemaal stukken minder dan in hun eerste termijn, soms ronduit rampzalig. De redenen waarom dit zo is heb ik eerder uiteengezet. Alleen Eisenhower kon redelijk tevreden zijn maar omdat hij zo lang bleef, kon JFK voor de Democraten winnen.

De beste een termijn president die op tijd vertrok was James Polk (1845-1849). Ook eentermijn presidenten die verloren staan er niet altijd slecht op: Jimmy Carter (1977-1981) zal in zijn orbituaries de eer krijgen die hij verdient; Oude Bush (1989-1993) was zo slecht nog niet.

Een contra argument

Stel dat Biden wint in 2024, en je moet toegeven dat de meeste presidenten die een tweede termijn willen die ook krijgen – zelfs de rampzalige kleine Bush en bijna Donald Trump – dan bezetten de Democraten in elk geval de top van de uitvoerende macht. Veel beleid, vooral buitenlands beleid, kan zonder het Congres gemaakt worden. Benoemingen voor departementen en bureaus maken een groot verschil, zoals Trump heeft aangetoond, en ja, de veto macht is relevant.

Bovendien kan Biden in een tweede termijn zijn vicepresident naar voren schuiven om de Democraten nog een termijn extra te geven. Hij kan, gemotiveerd met ouderdom en allerlei kwalen, halverwege aftreden. Als hij dat doet na de tussentijdse verkiezingen van 2026 kan zijn opvolger nog twee keer kandideren (2028 en 2032). Hij kan ook gewoon doodgaan, met hetzelfde effect. En ja, de kans op doodgaan is op zijn leeftijd aanzienlijk toegenomen.

Ik vind het geen erg aangename manier om zo de Democraten in het Witte Huis te houden, maar, eerlijk is eerlijk, het speelt een rol.

Liever had ik een jongere Democraat die ook in staat is om het presidentschap het aanzien en de frisheid te geven die het ambt en het land nodig hebben.