Nethanyahu zou Nethanyahu niet zijn als hij niet zou proberen het vuurtje op de Amerikaanse campussen op te stoken. Hij noemt de demonstraties ‘horrific’ en, toegegeven, hij weet wat horrific betekent. 35.000 doden in Gaza zijn horrific genoeg. Maar daar kijkt hij niet naar.

Hij speelt ook het bekende spelletje door alle demonstranten antisemitisch te noemen. Mond dicht over Israël, of je krijgt die beschuldiging. En dat terwijl Amerika mensenrechtenschendingen onderzoekt in het gebied van de illegale nederzettingen op de West Bank, massagraven en hongerende kinderen ziet. 

U kunt zelf uitmaken wat voor waarde te hechten aan de woorden van deze man, maar het spel dat hij speelt helpt Trump. Deze onrust op de campussen doet denken aan de black lives matter demonstraties in de zomer van 2020. Die liepen op een paar plekken uit de hand en Trump was er als de kippen bij om, met de bijbel in de hand, zijn aanhang op te stoken tegen gerechtvaardigde protesten. 

Het kostte Biden nog bijna de verkiezingen, geholpen door, toegegeven, de domste slogan ooit door demonstranten, namelijk ‘defund the police’. De onrust speelde Trump in de kaart en Nethanyahu, al sinds jaar en dag de Republikeinen als speelbal gebruikend, doet er lekker aan mee. Speaker Johnson, die helemaal niets te zoeken heeft in New York, is nu ook een gewillige participant.

Het is bespottelijk, het is gevaarlijk en, zoals met alles wat Nethanyahu doet, ‘it poisons the well’. Hij maakt van Israël een paria staat en dat is niet omdat mensen antisemitisch zijn of zijn geworden maar omdat ze ‘horrific’ beelden zien van doodslag, massagraven en hongersnood. Dit gaat niet goed aflopen.

Helaas heeft de president van het bestuur van Columbia University, mijn eigen alma mater, zich laten gebruiken als speelbal door de Republikeinen in het Congres. Zo zorgvuldig en voorzichtig door het mijnenveld stappend, heeft ze alle mijnen laten ontploffen. Mevrouw Shafik is nu onaanvaardbaar geworden voor de Republikeinse klagers over anti-semitisme, voor haar eigen academische staf en voor de studenten die protesteren. Als ze een vloeiend betoog had gehouden over academische vrijheid en de vrijheid om te protesteren tegen onrecht in de wereld, dan had ze misschien ook haar baan verloren, maar met meer eer dan het nu gaat gebeuren.

De campagne van de haatzaaier, en van de Telegraaf, tegen Frans Timmermans gaat onverminderd verder. Timmermans zei niets bijzonders zaterdag. Natuurlijk zou hij alles doen om te voorkomen dat Wilders zou gaan regeren. Elke verstandige Nederlander zou dat moeten doen. Zit daar een oproep tot geweld in? Is het overdreven polarisatie? Enkel in de verwarde geest van de man die zijn eigen grootste vijand is en de haatzaaiende krant.

Op een ander niveau wordt haat en afkeer uitgespeeld in de VS, niet enkel in de rechtszaal waar de psycho zuchtend zich verbijt. Universiteiten worden lastig gevallen, niet enkel door demonstranten die pro Palestijns zijn (niet pro Hamas, er is onderscheid), maar ook door Republikeinse congresleden die onzinnige eisen stellen aan universiteitsbesturen en hun elite-afkeer (zelf hebben ze er allemaal gestudeerd) aan de Trumpies proberen te slijten – niet zonder succes, overigens.

Wat we daar zien is de oogst van Nethanyahu, zou ik zeggen. Ja, het aantal demonstraties op universiteiten dat het geweld tegen Palestijnen veroordeelt, is flink toegenomen. Het zal enkel groeien. En het is onzinnig en malafide om het gelijk te stellen met geweld of acitivisme tegen joodse studenten of zelfs antisemitisme. Dat laatste is er ook en verdient veroordeling, maar het wil niet zeggen dat mensen die pro Palestijns zijn op die hoop gegooid moeten worden. 

En wat u er ook van vindt, wie erover doordenkt kan alleen maar huiveren over het resultaat. Israël is niet alleen meer niet meer Amerika’s favoriete bondgenoot, de afkeer van het land zoals het zich manifesteert (al jaren, nu in het kwadraat), zal niet meer weggaan. De steun voor het land is danig afgenomen en zal niet meer terugkomen. 

We zijn in een heel nieuwe wereld in het Midden Oosten, een waarin het duidelijk is dat het Westen minder invloed heeft (en minder zou willen hebben: Obama probeerde zich terecht terug te trekken uit de regio). Laat de arabieren en Israël zich maar verenigingen tegen Iran (een land waartegen Amerika sinds 2018 economisch oorlog voert). 

Minister van BZ Anthony Blinken pruttelt algemeenheden over het mensenrechtenrapport van zijn eigen ministerie dat, terecht, Israël verantwoordelijk houdt voor op zijn minst schendingen op de Westbank. Hij kan honderd keer zeggen dat er niet met dubbele standaard gemeten wordt door Israëls optreden in Gaza niet te veroordelen en allerlei andere ellende in landen die niet bondgenoten zijn, hij maakt het gat alleen maar dieper. Dat kan zo lijken voor de regering Biden maar de rest van de wereld ziet wat het ziet: een dubbele agenda. Het zou diep ironisch zijn (dat is niet het juiste woord, ik kan zo niets anders bedenken) als Joe Biden de verkiezingen verloor door zijn overdreven steun voor het Israël van Nethanyahu.

Het lijkt over the top om Nethanyahu en onze eigen haatzaaier in een stukje te combineren, maar hun inspiratie en gedrevenheid heeft dezelfde bron: egocentrisch machtsbeleid. En de wetenschap van beide heren dat ze op drijfzand staan. Nethanyahu omdat zijn land verder wegzakt en als hij eindelijk de rekening krijgt, hij veroordeeld kan en zal worden. Wilders omdat hij ziet aankomen dat de gewenste regering niet doorgaat. Terwijl Timmermans heel beschaafd na vijf maanden laat weten dat er ook andere mogelijkheden zijn om dit land te regeren (en de door de VVD in het zadel geholpen haatzaaier te neutraliseren), kan Wilders alleen maar verder haatzaaien en onzinnige beschuldigingen uiten. Hoe vaak moet je laten zien dat je niet regerungsfähig bent?

Over het eerste proces tegen Trump ga ik niet veel anders schrijven dan dat het amusant is dat de psycho gedwongen wordt zijn mond te houden in een zaak die gaat over de behandeling van vrouwen. Het is vermoeiend, zo’n rechtszaal waarin je niets anders kunt dan, inderdaad, wegdutten. Niets menselijks is de man vreemd. 

Het levert een terugkerend patroon op van een man die steeds meer van het padje is. Afgelopen weekend circuleerden youtubes van Trumps toespraken, ik moet zeggen, delen daarvan want ik heb ze niet helemaal gezien, waarin hij er maar op los babbelt. Vooral die over Gettysburg (de slag bij Gettysburg was beslissend in de Burgeroorlog, in july 1863. Het noorden versloeg het zuiden, wat de nekslag was voor de confederatie die eerder in Antietam een bloedige nederlaag had geleden. Het zuiden had gewoon geen soldaten meer over.

Trump ratelt er op los. Het was ‘beautiful’ en ‘bloody’. Mag je wel zeggen met zo’n 50.000 doden. Maar de verdenking is dat deze idioot geen idee had waar hij het over had, afgezien van de meest oppervlakkige gegevens. Wist Trump veel dat Abraham Lincoln, Amerika’s beste president, er ook een toespraak hield waarin hij de essentie van Amerikaanse democratie in 273 woorden neerlegde, eindigend met ‘and that government of the people, by the people, for the people, shall not perish from the earth’. De onnozelaar wil precies dat vernietigen.

Inmiddels is het patroon in Washington zoals altijd eenvoudig: de Republikeinen willen voorkomen dat Democraten regeren – succes boeken. Dat is de reden dat een oorspronkelijk twee partijen plan voor immigratiebeperking in het Huis niet eens in stemming is gebracht. De psycho verbood zijn laffe partij om serieuze wetgeving aan te nemen, simpelweg omdat hij er belang bij heeft dat het gevoel van vreselijke problemen aan de grens blijft bestaan. Hij zou er baat bij hebben.

De hulp aan Oekraine mag ook niet. Stel je voor dat Biden en de Democraten krijgen wat verstandige mensen willen (zelfs de meeste Republikeinse senatoren, met de opzichtige uitzondering van senator J.D. Vance van Ohio, die het land aan de Russen wil overleveren, net als Moscow Marjory, de afgevaardigde met de grote mond die vooral als papegaai van Poetin functioneert.

Een politiek systeem kan niet werken als je enige doelstelling is problemen te laten voorbestaan of te vergroten om er zelf baat bij te hebben. Geen Amerikaans unicum, ook de VVD misbruikte migratie (tot eigen schade) en de haatzaaier zelf maakt het probleem consequent groter dan het is, op weg naar de volgende verkiezingen.

Trump heeft zijn keuze gemaakt: hij wil abortus beleid laten waar het Supreme Court het geplaatst heeft, namelijk bij de individuele staten. Dat betekent dat waar de Republikeinen aan het bewind zijn abortus zo goed als onmogelijk wordt gemaakt, waar de Democraten regeren het beleid liberaal is, dat wil zeggen, abortus tot waar het kind buiten de baarmoeder kan leven.

De anti abortus club was vertontwaardigd over Trumps standpunt en dat kan tot verwarring leiden. Wat deze club wilde was een totale federale ban op abortus, dus Mississippi overal in het land. Dat was nooit een optie.

In mijn optiek is dit voor de verkiezingen en voor een liberaal abortusbeleid de best mogelijk keuze van Trump. Als hij namelijk voor een vijftien weken ban had gekozen op federaal niveau dan had hij weliswaar de echte voorstanders van het recht van de vrouw geschoffeerd maar was toch op een ‘redelijk’ punt uitgekomen, waarbij ook voor veel Democraten dat standpunt acceptabel zou zijn. De Trump lakei, man zonder principes, Lyndsey Graham, senator voor South Carolina, had dit al voorgesteld maar de Republikeinen durven er niet aan.

Deze Trump keuze is goed omdat het betekent dat abortus een cruciaal onderwerp blijft bij de verkiezingen in november. Kies Trump en de Republikeinen en je dreigt overal waar Republikeinen regeren de sterkst mogelijke beperking te krijgen. Dat is wat de staten doen.

Trumps standpunt is ook goed voor die staten waar het recht op abortus op het stembiljet staat in de vorm van een referendum. Tot nu heeft een aantal conservatieve staten al gekozen voor een grondwettelijke (staatsgrondwet) bescherming van Doe. In Florida staat het in november op het stembiljet. Het zal ongetwijfeld de opkomst voor de Democraten verbeteren. Gouverneur DeSantis heeft zijn wrede abortuswet al opgelegd, maar als zestig procent van de kiezers voor het referendum stemmen om in de grondwet wettelijke bescherming van het recht op abortus te kiezen, dan wordt dat het beleid.

Reken maar dat er campagne gevoerd zal worden, ook al is het doel, de grondwettelijke wijziging, moeilijker te bereiken omdat zestig procent van de kiezers voor moet stemmen. Maar dat maakt de noodzaak om te komen stemmen als je wat om het onderwerp geeft, des te urgenter.

Kortom, voor het herstel van het recht van de vrouw om zelf te beslissen, is deze Trump stellingname een goede zaak.

BNN/VARA opiniemaker Francisco van Jole ging afgelopen woensdag wild tekeer op Radio 1, bij Oh, Oh, Den Haag, zijn wekelijkse show met Peter Kee. Van Jole had het vooral gemunt op de boerin, die op bezoek was geweest bij de paus. Ze had diens zegen gevraagd over de kabinetsformatie. Van Jole merkte terecht op dat ze beter kon kijken naar de standpunten van de paus over immigratie. Hij brak ook de staf over het Groningen verraad van de VVD in de Eerste Kamer. Ook terecht.

Even terecht merkte een van de beste columnisten van de NRC, Carolina Trujilo, onder mooie titel Circus Caroline, op dat het niet helpt als journalisten mee gaan doen met de circusvoorstellingen in Den Haag. Van Joles dubbele salto met vier schroeven werkt averechts. Een scheldende journalist heeft geen geloofwaardigheid. Wat dat betreft moet ik complimenten maken aan Tom Jan Meeus, die altijd koel en feitelijk Den Haag fileert.

Ondertussen zie ik dat overvolle ijskast van de haatzaaier nu ook Nexit bevat. Hij doet mee aan de Europese verkiezingen (waar zijn voormalige vertegenwoordiger, nu op de loonlijst van circus Baudet, wordt genoemd als ontvanger van Russische gelden) om de EU te hervormen. Over Nexit babbelen komt hem nu niet meer van pas, zoals al die afzichtelijke standpunten van de afgelopen twintig jaar ineens niet meer tellen. Het wordt tijd om Wilders in de ijskast te stoppen.

Ook ondertussen hebben we de afgelopen vijf jaar meer demissionaire kabinetten gehad dan gewoon functionerende regeringen. Als je Rutte’s tijd als demissionair minister president aftrekt van al die jaren als langst zittende blijft er niet veel van over. En hij is de laatste maanden ook druk aan het solliciteren voor een functie elders. Zou de Telegraaf hem ook de maat nemen als hij voortijdig vertrekt, zoals de haatzaaiende krant dat deed met D66’ers? En wie moet er dan premier worden? Brekebeen Yesilgoz kan dat niet, iemand in parachuteren evenmin. Misschien gewoon maar openlaten, we hebben Rutte niet gemist, de laatste maanden. Jetten dan maar?

Over D66 gesproken. Het rapport over het verkiezingsdebacle is verschenen en wordt druk bediscussieerd. Dat is vooruitgang. In de tijd dat ik er actief was, werden kritische rapporten weggestopt. Onveranderd is de analyse dat D66 elitair en vervreemd is. Daar hadden we het twintig jaar geleden ook al over, wat zeg ik, dertig jaar geleden.

Maar het was niet de campagne die het probleem was voor D66. Deelname aan Rutte’s kabinet was de dodelijke fout, in elk geval zonder erop gestaan te hebben dat Groen Links/PvdA ook meedeed. De partij liet zich door Rutte de kaas van het brood eten, ook al claimt ze veel te hebben binnengehaald. Daar zal niet veel van overblijven, schat ik zo, zoals ongeveer als het Europese groenbeleid wordt uitgekleed onder intimiderende druk van de boeren.

D66 heeft twee eeuwige problemen. Het eerste is gebrek aan een programmatische basis. De partij had zich al lang moeten hervormen tot een sociaal liberale partij met een beginselprogramma. In plaats daarvan werd het een door poppetjes gedragen ‘kan alle kanten op’ partij, eerst aangevoerd door de ineffectieve Pechtold, daarna door Kaag. Het tweede probleem is dat de partij steeds weer foute keuzes maakt (inderdaad, een gevolg van het eerste probleem). Ik herinner er nog maar aan dat Pechtold na 2007 veel te lang doorging met Wilders als boksbal gebruiken waardoor de haatzaaier onverdiende aandacht kreeg.

Ook fout waren de beslissingen om Rutte te redden van zijn coalitie met de PVV, die de VVD verkiezingswinst opleverde en D66 in de kou zette, en de Kunduz beslissing om mee te doen met de Amerikaanse avonturen in Afghanistan. Kaags falen om Rutte met een motie van wantrouwen weg te sturen is al vaak genoeg belicht. Als je dat nalaat en je wordt vervolgens genaaid over migratie omdat Rutte op tijd van zijn een-kabinet-te-lang af moet, moet je niet klagen.

Volgens de peilngen zou de PVV de grootste Nederlandse partij in het Europarlement worden. Er is geen lijst, er is geen lijsttrekker, er is alleen de ijskastenvuller. Het echte probleem is de Nederlandse kiezer. Die krijgt wat zij verdienen.

Vorige week koos Robert Kennedy Jr., die als onafhankelijke kandidaat meedoet aan de Amerikaanse presidentsverkiezingen, een running mate, de puissant rijke Nicole Shanahan, ex van een Google-oprichter. Behalve zijn naam is Kennedy gekend voor zijn anti-vaccinatiestandpunten en interesse in samenzweringen. De 38-jarige Shanahan heeft vergelijkbare standpunten maar vooral moet ze de financiën leveren om in alle vijftig staten op het stembiljet te komen. In sommige peilingen haalt de zoon van de in 1968 vermoorde Robert Kennedy wel tien procent van de stemmen. Kan hij het Biden of Trump nog lastig maken?

Nog los van Kennedy’s stellingnames moeten we vaststellen dat het Amerikaanse politieke systeem bijzonder onvriendelijk is voor derde partijen of onafhankelijke kandidaten. Alles in het Amerikaanse systeem stuurt in de richting van twee partijen, met voor de kiezers een eenvoudige keuze voor de een of voor de ander. Dat geldt voor presidentsverkiezingen met dat rare kiesmannensysteem, maar ook voor elke verkiezing in de districten van afgevaardigden voor het Congres. Wie de meerderheid haalt, wint en dan doet het aantal stemmen van je tegenstander er niet toe. Een derde partij kan de zaak laten ontsporen, maar het valt niet mee om als derde zelf te winnen.

De twee partijen, Democraten en Republikeinen, hebben het systeem behoorlijk dichtgetimmerd, al was het maar omdat zij op staatsniveau bepalen wat de regels zijn om op een stembiljet te kunnen staan, zowel bij de presidentsverkiezingen als bij voorverkiezingen voor de partijen. Het wordt nieuwkomers niet gemakkelijk gemaakt en dat geldt des te sterker voor een nieuwkomer die niets meer heeft te bieden dan zijn persoon.

De geschiedenis van derde partijen biedt weinig hoop op succes. Zo kreeg een socialistische partij in Amerika nooit voet aan de grond, ondanks sterke vakbonden, arbeidsonrust en klemmende sociale problemen aan het einde van de negentiende eeuw. Hun bekendste politicus was Eugene Debs, die in 1904, 1908, 1912 en 1920 meedeed aan de presidentsverkiezingen. Zijn beste resultaat haalde hij in 1912 met zes procent van de stemmen.

Dit was ook het jaar dat oud-president Theodore Roosevelt brak met de Republikeinse Partij die hem niet wilde nomineren in plaats van zijn opvolger, zittend president William Taft. Hij haalde 27 procent van de stemmen, meer dan Taft, maar het bracht de Democraat Woodrow Wilson in het Witte Huis. In 1916 liet Roosevelt zijn partij stikken; hij overleed in 1919.

In 1948 leidde de Democratische senator Strom Thurmond een partij die uitsluitend was toegewijd aan het behoud van de rassensegregatie, de Dixiecrats. Hij won vier zuidelijke staten, 39 kiesmannen. Dat was niet voldoende om president Harry Truman van de absolute meerderheid af te houden, maar hij liet zien wat de bedoeling was van een derde kandidaat: zorgen dat niemand kon winnen, waardoor volgens de grondwet het Huis van Afgevaardigden moet beslissen. In dat proces heeft elke staat een stem, bepaald door de meerderheid van de afgevaardigden van een staat. Bij de onderhandelingen daarover zou een derde kandidaat dan eisen kunnen stellen, dat was althans het idee.

Pas in 1968 zien we weer een serieuze derde kandidaat, ook dit keer een segregatie-propagandist uit het zuiden, gouverneur George Wallace van Alabama, tot dan toe een Democraat. Hij zette een populistische campagne op, inspelend op rassenproblemen en ongenoegen van de witte arbeiders in het noorden, waar de eerste tekenen van industrieel verval voelbaar werden. Deze voorloper van Donald Trump haalde vijf zuidelijke staten en 46 kiesmannen, maar kon Richard Nixon niet afhouden van de absolute meerderheid al bracht hij schade toe aan de Democraat Hubert Humphrey.

In 1980 haalde de Republikein John Anderson, die Ronald Reagan te conservatief vond, een respectabele 6,6 procent. Meer gewicht in de schaal legde de Texaanse zakenman Ross Perot, met name in 1992. Hij voerde een heel persoonlijke campagne: Perot had veel geld en een hekel aan president Bush. De Texaan slaagde erin om in alle staten op het kiesbiljet te komen (wat veel geld kost voor vrijwilligers, vandaar ook Kennedy’s keuze voor Shanahan) en hij maakte van begrotingstekorten en het vrijhandelsverdrag met Mexico en Canada (NAFTA) zijn onderwerpen. In juni leek hij voorop te liggen in de opiniepeilingen, maar hij saboteerde zijn eigen campagne door tijdelijk terug te treden. Na terugkeer scoorde hij een respectabele 18,6 procent maar die was zo evenwichtig verdeeld over alle staten dat Perot er geen enkele kiesman aan overhield. In 1996 probeerde Perot het nog een keer, maar tegen de zittende president Clinton haalde hij nog maar 8,4 procent.

Het is niet zeker hoeveel schade George Wallace in 1968 Hubert Humphrey toebracht, maar het is wel zeker dat in 2000 de de consumentenactivist Ralph Nader als kandidaat voor de Green Party in 2000 Al Gore in Florida torpedeerde. Gore had 537 stemmen minder dan George W. Bush toen het Supreme Court het presidentschap aan Bush gaf. Nader haalde in Florida ruim 97.000 stemmen.

Hoewel er altijd derde partijen meedoen aan de verkiezingen (Greens, Communisten, Socialisten, Libertarians en anderen) is er nooit een partij of derde kandidaat zo doorgebroken dat hij of zij kon winnen. Zelfs de beoogde blokkade van beide kandidaten zodat het Huis moet beslissen is in de moderne tijd nooit bereikt.

De afgelopen jaren probeerde anti-Trump activisten die Biden te progressief vonden een derde partij op te zetten onder de vlag No Labels. Dat ze uiteindelijk niemand bereid vonden om namens hen te kandideren geeft al aan hoe moeilijk het is als derde partij mee te doen – nog afgezien van de problematische registratie in alle vijftig staten. Het vergt geen grote voorspellende gaven om te verwachten dat derde kandidaten als Robert Kennedy Jr. of Jill Stein, de kandidaat van de Greens, dit jaar erg veel invloed zullen hebben, al zouden ze in swing states, waar een paar duizend stemmen het verschil maken, de doorslag kunnen geven. Veel waarschijnlijker is dat kiezers, gegeven wat er in 2024 op het spelt staat, in november geen risico zullen nemen.

En wat derde partijen betreft, veel slimmer dan een persoonlijke vanity campagne op te zetten is het om een van de bestaande partijen over te nemen. We zijn het vergeten, maar Donald Trump werd in 2016 bij de Republikeinse debatten tijdens de voorverkiezingen expliciet gevraagd of hij een derde partij zou opzetten als hij de nominatie niet kreeg. Trump being Trump gaf geen antwoord. En inmiddels heeft hij als couppleger en multi-aangeklaagd crimineel de Republikeinse Partij overgenomen. Hij voelde goed aan hoe laf zijn partijgenoten waren en zijn. Lees daarover ook het recente artikel in the Atlantic.