Een van mijn favoriete columnisten/onderzoeks journalisten is Thomas Edsall van de New York Times. Hij heeft een vast formule. Iedere week neemt hij een onderwerp in de Amerikaanse politiek of samenleving en diept dat uit in conversaties en emails met specialisten op het betreffende terrein. Edall gaat erin met een open mind en stelt de vragen zoals een journalist die meer wil weten ze stelt. Het zijn langere columns, meer research essays van pak weg 2000 woorden.

Een selectie van Edsalls columns sinds de zomer van 2016 is nu samengebracht in zijn boek The Point of No Return. American Democracy at the Crossroads. Het is verreweg het meest inzichtrijke boek over Amerika dat ik het afgelopen jaar het gelezen. Er waren geweldige boeken over specifieke onderwerpen (denk Maggie Habermans Confidence Man over de psycho, denk aan Dana Milbank over hoe het zo ver kon komen met de Republikeinen), maar Edsall heeft een breedte van onderwerpen die het een haast encyclopedisch boek maakt over Amerika.

Als u echt diep wilt duiken in wat Amerika mankeert, ken ik geen beter boek om dat te doen.

Laat me een aantal titels geven van de 42 hoofdstukken – ze zijn tijdgebonden, dwz. bij ieder essay staat erbij wanneer het gepubliceerd is, maar omdat hij geen voorspellingen maakt maar analyseert, is dat enkel een bepaling, geen beperking. Als excercities in diep denken zijn ze tijdloos. De analyse van wat er zou kunnen gebeuren na een verkiezingsnederlaag van Trump heet: How Far Might Trump Go? en dateert van 28 oktober 2020. Inmiddels weten we hoe ver hoe ging, maar de analyses en mogelijke scenario’s zijn pijnlijk nauwkeurig. Niemand kon verrast zijn over de leugens, de agressie en staatsgreep.

Andere titels van hoofdstukken: The Not So-Silent White Majority uit november 2016, Whose Neighbourhood Is It van september 2015, Democracy Disrupted (maart 2017), The End of the Left and The Right as We Knew Them (juni 2017), The Democrat’s Left Turn is Not An Illusion (juli 2018), No One Should Take Black Voters For Granted (september 2019), Red and Blue Voters LIve in Different Economies (september 2019), America had Split (januari 2022) – enfin, u krijgt een idee.

Via Edsall heb ik heb meer over langlopende onderzoeken gelezen dan ik anders had gedaan, geconcentreerde informatie op belangrijke onderwerpen. Hij doet als het ware het voetenwerk. En dat levert veel insights op. De Democraten, ooit de partij van werkende mannen en vrouwen, laten de discussie nu domineren door onderwerpen als ras, geslacht en seksualiteit. ‘De verschuiving van prioriteiten liet de kiezers aan hun lot over, ze hadden geen andere keuze dan over te stappen naar de Republikeinen’. De verkiezingen van 1994, die waarbij brandbommenwerper Newt Gingrich de meerderheid won voor de Republikeinen, ‘werd veroorzaakt door de revolte van neerwaarts mobiele werkende klasse tegen de Democraten’.

Op het moment dat het vertrouwen in de overheid was vernietigd – door eindeloos drammen van Reagan en geblunder van oude Bush – waren degenen die niet hadden geprofiteerd van de groei in de jaren negentig ‘easy picking’ voor de populisten. Obamacare werd geframed als een programma dat de zorg van de blanke midden- en arbeidersklasse zou verminderen, om zorg te geven aan de armen die volgens dit verhaal vooral uit minderheden bestonden. De crisis van 2008 ondermijnde ook nog eens het verhaal van de Republikeinen. Anders gezegd: deze kiezers vertrouwden niemand meer. Enter de Tea Party.Een belangrijke verklaring voor Trumps opkomst was dat het de kiezers buiten de grote steden waren die het meest hadden te leiden onder Grote Recessie.

Volgens Bill Bishop, coauteur van The Big Sort stelt dat politieke kloof in Amerika niet die is tussen stad en platteland. Hij stelt dat de kloof is tussen de grote steden en de rest van Amerika. De kloof heeft te maken met lifestyle en lifestyle zit gekoppeld aan politiek. Politiek is, net als lifestyle, een manier waarop we onze identiteiten construeren. Supporters van Trump mogen naar de wereld kijken door de perverse lenzen van ras en cultuur. Maar ze hebben niet ongelijk als ze naar steden kijken als afstandelijke en vreemde metropolen die geprofiteerd hebben van plattelands Amerika.

‘Terwijl blanke identiteitspolitiek, woede over immigratie, en economische dislocatie vaak worden geciteerd als redenen voor de opkomst van rechts populisme, is een ander argument dat er een groeiend segment van het electoraat is dat vervreemd is van de culturele normen die zij ervaren als opgelegd door een bestuurlijke elite – een repressieve elite, die politiek correct is en sociaal ver van hen afstaat. Groeiend segment van nihilisten in het electoraat.’

‘Trump basis benadering – het onzegbare zeggen – is expressive, niet substantive. Hij kanaliseert onvrede maar de specifieke punten zijn vaak minder belangrijk dan de onbeschaafde, provocerende manier waarop ze worden uitgesproken. Het is niet per se nodig dat hij ook levert, want hij spreekt uit wat velen zelf wilden zeggen’.

Een belangrijke vaststelling in een tweepartijen systeem: als de kandidaten heel ver van elkaar afliggen, is er weinig kans dat partijgetrouwen oversteken. Er zijn vrijwel geen zwevende kiezers meer.

Veel kiezers zijn bereid politieke oordelen aan de politici over te laten, tot op een punt zelfs dat ze zelfs als ze geconfronteerd worden met feitelijke vragen die duidelijke juiste antwoorden hebben, ze bereid zijn het tegenovergestelde te accepteren als dat hen beter doet voelen over hun partijdigheid en hun stemgedrag.

Het curieuze is dat de kiezers die zich als heel Republikeins identificeerden de meest masseerbare kiezers bleken. Als Trump een links standpunt innam, bewogen ze naar links, nam hij een conservatief standpunt in, dan bewogen ze naar rechts. Republikeinen realiseren zich dat de electorale en politieke kosten van tegenstand tegen de president altijd de opbrengsten overtreffen – onderwerp maakt niet uit.

Volgens Edsall ligt er te veel nadruk op polarisatie en niet gneoeg op partijdigheid. De blanke elite mag ideologische gepolariseerd zijn, het brede publiek komt niet veel verder dan ‘een soort van tribale partijdigheid die geen reflectie is van de inhoud van de discussie van de elite’. Burgers kiezen een team maar denken niet per se zoals de leiding van dat team doet. Als Trump dus een nieuwe invulling geeft, volgen ze gemakkelijk omdat ze nooit erg toegewijd waren aan de oude.

NB: Zwarte Democraten noemen zichzelf voor 28 procent progressief, 40 procent gematigd en 30 procent conservatief. Het zwarte electoraat is van links naar het midden bewogen op een aantal culturele en sociale onderwerpen. Zwarte Amerikanen koesteren twee overtuigingen tegelijkertijd: het geloof dat zwarten verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen succes maar ook dat er nog steeds systematische barrières zijn om dat te doen. En: de drie sleuteldimensies voor zwarte zelfidentificatie als conservatief zijn geloof, verzet tegen sociale voorzieningen en in minder mate, moreel conservatisme bij sociale en cutlurel onderwerpen.

Democratische en Republikeinse  kiezers zijn het niet enkel oneens over wat de overheid zou moeten doen op het gebied van raciale onderwerpen als immigratie en affirmative action, maar ze koesteren nu ook steeds meer gescheiden ideeën over de werkelijkheid van ras in Amerika. En omdat partijgebondenheid zo belangrijk is geworden is de houding over ras nu onlosmakelijk verbonden aan partij identificatie. Tesler: ‘de racialisering van partijidentificatie is op zich als de racialisering van Amerikaanse politiek en samenleving’.

Over woke: Woke is gemakkelijk voor Reps omdat het in veel opzichten een herarrangement is van oudere benaderingen. Het is een vervanging voor dog whistles. Het geeft de Republikeinse leiding een excuus voor excessen. ‘Het staat de Republikeinen en hun aanhang toe om zich voor te doen als onschuldige slachtoffers van vervolging in plaats van agressieve cultuursoldaten die hun privileges willen verdedigen en sociale verandering willen terugdraaien.’

Een van de belangrijke punten die Edsall maakt is hoe intern verdeeld de Democraten zijn. De linkervleugel van de veel bejubelde AOC (Alexandria Ocasio-Cortez) is geweldig voor de Republikeinen die graag demoniseren en schrik aanjagen met zulke in onze oren ouderwets idioot klinkende waarschuwingen voor socialisme (AOC en Bernie Sanders noemen zichzelf democratic socialists). Stellingnames op het terrein van ras, de cultuuroorlogen en sociaal economisch beleid, en de moeilijk te verenigen belangen van kennisprofessionals tegenover arbeiders, platteland tegenover suburbs tegenover steden, maken het moeilijk  om alle kikkers in de kruiwagen te houden. Het is waar dat de Republikeinen hun eigen vleugel van idioten hebben maar dat doet niets af aan het inherente Democratische probleem (dat overigens ook geldt voor een partij als de PvdA).

Als de Democraten er niet in slagen een verbindende boodschap te formuleren, een die verschillende groepen delen, dan zijn ze gedoemd te verliezen. Links moet minder een elite identiteit uitstralen en meer een geloofwaardig economisch beleid uitzetten.

Ik realiseer me dat ik een stortvloed aan observaties over u uitstort maar dat is wat dit boek doet: je aan het denken zetten over al deze aspecten van de Amerikaanse samenleving en waar die toe hebben geleid. Edsall is een progressief, maar een met een open oog voor wat de kiezers motiveert en met een kritisch oog voor hoe de Democraten zichzelf in de weg zitten.

Als u één boek over Amerika wilt lezen, neem dan dit boek. Elke dag een hoofdstuk en u ziet langzaam de grauwsluier over Trumpistan verdwijnen. Nee, het maakt u niet optimistischer. Wel realistischer.

Een rechter in Florida, het voorbeeld voor de natie in de visie van de reactionaire, autoritaire Ron DeSantis, heeft een streep gehaald door een van de wetten die DeSantis er dit voorjaar doorheen joeg.

De wet die drag queen shows verbood – breed geformuleerd zoals veel van DeSantis’ regels, zodat niemand precies weet wat wel en niet mag en daarom uit voorzorg voorzichtig is – is volgens deze rechter in strijd met de vrijheid van expressie van drag queens. De wet had als bij effect dat ondernemingen die iets deden met drag queens voor een publiek dat jonger was dan 18 jaar door de overheid van DeSantis werden aangepakt. Zo zou een show als de Rocky Horror Picture Show niet meer voor een jonger publiek kunnen plaatsvinden (een rite of passage voor Amerikaanse jongeren).

De wet werd ook gebruikt om vergunningen tegen te houden voor Pride manifestaties en had al een afschrikwekkend effect – in Pride maand werden veel optochten al afgelast.

DeSantis en zijn cultuursoldaten (en ook gouverneurs elders, zoals in Texas en Virginia) gebruiken drag queens (en gay, trans en gesprekken over seksualiteit) als middel om ouders bang te maken en op te juinen. Het is een klassiek Republikeinse spelletje, het gebruik van angst om de aandacht af te leiden van serieuze onderwerpen. Drag queens zouden ‘gebruikt worden’ voor de seksualisering van kinderen. 

Het gebeurde al eerder met seksuele voorlichting. Evangelische en andere wereldvreemde ouders wilden niet dat hun kinderen voorlichting kregen. Dat zouden ze zelf wel doen. Geen wonder dat de ongewenste zwangerschappen hier vaak voorkomen (de zoon van afgevaardigde Boeber, 17 jaar oud, had blijkbaar nooit van voorbehoedsmiddelen gehoord). Geen wonder dat je idioterie had als ‘chastity marriages’ van vader en dochter, waarbij de vader het op zich nam de 12-jarige dochter te behoeden voor grijpgrage jongenshanden. Geen wonder dat de meisjes die beloofden hun maagdelijkheid tot het huwelijk te bewaren, die onder ongunstige omstandigheden (voor niet zwanger raken), kwijt raakten.

De rechter stelt vast dat als er sprake is van overdreven vertoon de obsceniteitswetgeving meer dan voldoende middelen biedt om daartegen op te treden. Maar daar gaat het de Republikeinen natuurlijk niet om. Ze willen via schoolboards, via angstige ouders stemmen winnen – of beter gezegd, de andere partij demoniseren.

Het blijft een lastig onderwerp, die cultuuroorlogen waarin argumenten of de werkelijkheid geen rol speelt, maar emotionele of breed maatschappelijke onderwerpen onnodig gepolariseerd worden. Er is ook weinig tegen te doen, de Democraten staan er ietwat verloren bij. 

Wel kun je vaststellen, op gerelateerd terrein, dat een jaar na de infame Dobbs beslissing met de kul-argumenten van rechter Alito, meer Amerikanen dan ooit zich realiseren dat ze nu een serieus probleem hebben. Aan de Republikeinse kandidaten is dat niet besteed. DeSantis heeft zich vastgepind op zes weken, Pence wil een landelijke regeling die beperkt. In dit geval werkt de cultuuroorlog over abortus in het voordeel van de Democraten. Het zal in 2024 een van de belangrijkste punten zijn – voorlopig, ik sluit niet uit dat extreme bejaardheid de hoofdrol gaat spelen.

Supreme Court rechter Samuel Alito, die van de infame Dobbs abortus uitspraak, ging gisteren in de Wall Street Journal (de opiniepagina) in de aanval tegen een artikel van Pro Publica, een onderzoeksgroep, dat nog niet eens gepubliceerd was. Nee, het was geen probleem, vond Alito, dat hij op een dure vistrip ging met rijke lui die zaken hadden voor het Supreme Court, en de chef van de conservatieve lobbygroep die hem twee jaar tevoren in het Supreme Court had gebracht. Het artikel van Pro Publica had een mooie foto van drie oudere mannen met enorme zalmen in hun handen. Leuk tripje met vrienden.

Wist Alito veel dat die mijnheer Singer zaken deed die voor het Hof kwamen. Zegt hij nu. WP columnist Ruth Marcus maakt korte metten met die onwetendheid. Al stond Singers naam misschien niet in de gerechtsstukken (over 2 miljard dollar die SIngers fonds van Argentinië eiste), elk artikel over de zaak die eindigde in het voordeel van SInger, noemde die naam. Alito vond het niet nodig zijn trip te melden. Als hij niet in het privé vliegtuig had meegevlogen, was de stoel leeg geweest. Duh.

Het is het zoveelste geval van ontbrekende mores bij conservatieve rechters van het Supreme Court. Clarence Thomas (die met de echtgenote die een Trump groepie is die op 6 januari aan de kant stond te roepen) nam vele reisjes aan van zijn goede vriend, een rijke financier. Hij liet het huis van zijn moeder opkopen door die man. Hij liet de studie van een neef die Thomas in zijn goedheid steunde, door de man financieren. Nice friends, if you can get them.

Allemaal geen probleem, claimen de heren. Goede vrienden moeten je kunnen trakteren. 

Het Supreme Court heeft de afgelopen jaren in rap tempo aan aanzien verloren. Dat had te maken met de machinaties van Mitch McConnell die twee zetels stal ten bate van de conservatieven, en een aantal uitspraken die zo opzichtig in het voordeel van rijken en Republikeinen waren, dat ook bij gewone burgers alarmbellen gaan rinkelen. Ik denk aan de uitspraak die ondernemingen vrijuit de politici laat sponsoren omdat ze als onderneming vrijheid van meningsuiting hebben. Ik denk aan gerrymandering we-doen-niets uitspraken. Abortus. Het milieubureau kreupel maken. Het uitkleden van de Voting Rights Act. 

Wat wij van buiten zien is maar een klein deel van wat er in het Supreme Court gebeurt. De minder de aandacht trekkende zaken hebben te maken met regulering en ondernemingen in de breedst mogelijke zin. Dat het Supreme Court zo belangrijk is voor McConnell en voor de opiniepagina van de Wall Street Journal heeft daarmee te maken. Abortus, homohuwelijk, contraceptie: dat gaat gewone burgers aan. Ondernemingsrecht kan miljarden schelen maar valt zelden op.

Federale rechters, inclusief die van het Supreme Court, worden voor het leven benoemd om ze ongevoelig te maken voor politieke druk. Ze krijgen er goed voor betaald, maar kunnen meer verdienen in de privé praktijk als jurist (mevrouw Roberts verdient miljoenen in de juristerij). Maar ze hebben een andere keuze gemaakt, dus ze moeten niet zeuren. 

Het zou hen sieren als ze iedere schijn van belangenbehartiging of compromittering zouden vermijden. Maar er zijn geen regels voor het Supreme Court en Opperrechter Roberts, die zich wel degelijk zorgen maakt over de afbrokkelende waardigheid en geloofwaardigheid van zijn Court, vindt dat ook niet nodig. Hij weigert naar het Congres te komen om erover te praten.

De rechters geven blijk van een toondoofheid die de democratische rechtsstaat verder bedreigt. Ze zijn al inzet geworden van de verkiezingen (proto dictator DeSantis wil in acht jaar presidentschap het Hof voor decennia conservatief maken). Ze worden gewantrouwd. 

Het is, helaas, allemaal onderdeel van de extreme partijdigheid die de Amerikaanse politiek heeft bevangen en het verlaten van democratische waarden door de Republikeinse Partij. 

Ik heb me ingehouden over de Trump festiviteiten. Iedereen heeft er een mening over, de standaard is dat het hem geen schade heeft gedaan dat hij een serieuze aanklacht aan zijn broek heeft.

Mijn gevoel is dat er wel degelijk een soort kantelpunt bereikt is, waar kiezers een stapje terug nemen en kijken wat voor persoon Trump werkelijk is. Dat zul je pas in een paar weken in de cijfers terugzien.

Mijn advies: kijk niet naar de cijfers totdat Trump daadwerkelijk begint te verliezen. Ik heb geen idee wie er het meest van kan profiteren. Wel dat Christie de meest effectieve aanklager is. 

Wat ik heb gezien van DeSantis geeft me niet het gevoel dat hij uit kan breken. Nog te veel een mini-Trump, bang om de kiezers van Trump kwijt te spelen. Christie en Hutchinson hebben daar geen last van. 

Geduld dus, het beeld zal duidelijker worden in de komende maanden, al voordat de eerste Republikeinse debatten beginnen.

Ondertussen verdiepen zich de problemen van Kevin McCarthy. Nu dreigen degenen die hem in gijzeling houden weer om de overheid op slot te gooien door de begrotingen niet goed te keuren. Gaat daarvoor een meerderheid zijn in het Huis, maw. gaan alle Republikeinen daarmee akkoord? Ik denk het niet.

Een van de manieren om verkiezingen te gerrymanderen, dwz. kiesdistricten zo in te delen dat bepaalde politieke voordelen worden bereikt, in de praktijk meestal in Republikeinse staten ten bate van meer Republikeinse zetels, is alle kiezers van een bepaalde groep in één district te stoppen. De rest van de kiezers van die groep is dan zo verdund dat stemmen op basis of geïnspireerd door die groep niets op kan leveren. 

Neem Mississippi, een voorbeeld van achterlijkheid in vele opzichten. Van de bewoners is 29 procent zwart en toch is er maar 1 kiesdistrict met een zwarte afgevaardigde, oftewel, in de vertegenwoordiging in het Huis in Washington is maar 14 procent zwart. Dat is geen zaak van ‘kan gebeuren’ en laat de kiezers beslissen. Nee, dat is omdat de wetgever van Mississippi de districten zo heeft ingedeeld dat dat ene district met een zwarte afgevaardigde alleen maar zwarte kiezers bevat. De rest is verdeeld en verdund over kiesdistricten waar de combinatie van kiezers Republikeinse afgevaardigden oplevert.

In een verrassende uitspraak – een nieuwsmedium had de kop ‘Supreme Court schokt de natie door het juiste te doen’, een kop die in de satirische krant The Onion had gepast – heeft een meederheid van het Supreme Court de districten indeling van Mississippi naar de prullenmand verwezen. Het was een uitspraak die past in de Civil Rights kiesrechtenwet van 1965 maar omdat die in 2013 en later al is uitgekleed, kwam de vaststelling dat er geen sprake was van rassenneutraliteit. De oorspronkelijke regeling, dat staten met een voorgeschiedenis van dit soort praktijken, hun nieuwe indelingen moesten laten toetsen in Washington, werd in 2013 onderuit gehaald, met het argument dat ‘dit niet meer nodig’ was.

Niemand was verrast dat dezelfde staten met die voorgeschiedenis rap aan het herindelen sloegen. Volgens de analyses zou dit ook invloed hebben op staten als Louisiana, Georgia en Texas, en zou het zomaar vijf Democratische zetels kunnen opleveren. De situatie is nu zo dat ruwweg 52 procent van stemmen de Democraten maar 48 procent van de zetels oplevert in het Huis. 

Niet iedereen vond de uitspraak verrassend, maar toch, dat Opperrechter Roberts en rechter Kavenaugh met de drie progressieven mee stemde. Roberts maakt zich serieuze zorgen over de reputatie van het naar hem genoemde Hof en de andere rechters, afgezien van Alito en Thomas, zijn ook bezorgd over de kloof tussen samenleving en Hof. Het is materiaal voor een groter verhaal, dat houdt u tegoed. Voorlopig is het een goed bericht in een maalstroom van problemen met de Amerikaanse democratie.

Dinsdag moet Trump zich melden bij de rechtbank. Dan krijgt hij officieel de zeven aanklachten en de daar omheen hangende onderbouwing te horen. Het is goed dat criminelen onderhanden genomen worden. Vinden Republikeinen meestal ook, maar dit keer even niet.

Dat Trump oud-president is, maakt gelukkig niet uit. Ik zou zeggen, dat maakt het erger. Maar de man heeft geen enkel verantwoordelijkheidsgevoel en zijn aanhang laat hem er mee wegkomen.

Dat Trump campagne voert is irrelevant. Dat is geen vrijkaartje. Sterker, hij had nooit nog campagne mogen voeren. De Republikeinen bleven bij de tweede impeachment in gebreke, anders was dit nooit een probleem geweest.

De juridische strategie van deze veelpleger en veroordeelde aanrander kennen we. Het wordt eindeloos rekken, zuigen, klagen. Tot in het voorjaar. 

Ook dan doet het er niet toe dat hij kandidaat is, als dat dan nog zo is. De acolieten en hielenlikkers zullen het dit keer wat moeilijker hebben om de psycho te verdedigen, al wist DeSantis er meteen weer weg mee. Hij wil de Trump kiezers graag overnemen – liefst zonder Trump zelf ter verantwoording te roepen.

Zo staat het er dus voor met Amerika. Een criminele ex president, een congres dat niets kan doen, een Republikeinse Partij die de democatie achter zich heeft gelaten. 

Er wordt her en der geneuzeld over een derde partij kandidatuur, bijvoorbeeld, zoals de WSJ graag zou willen, door Joe Manchin van West Virginia. Oh wacht, die lobbyist van de fossiele industrieën die ook nog de armste staat van Amerika vertegenwoordigt (over succes gesproken!), heeft een probleempje de huidige luchtvervuiling door de bosbranden weg te praten. 

Er komt een interessant punt voor deze anti democratische partij: het punt waarop de kandidaten hom of kuit moeten geven over hun acceptatie van de staatsgreeppleger. Om mee te mogen doen aan de debatten moeten de Republikeinse kandidaten beloven de uiteindelijke nominee te onderstreunen (iets wat Trump overigens in 2015 weigerde). 

Ik zou zeggen, vergeet die derde partij. Het zullen de kiezers van deze partij moeten zijn die de grens trekken. Steeds meer praten kandidaten als DeSantis over een terreur van sociaal conservatief rechts, never mind democratie. Dit zijn mensen die doen alsof links (of wat ze zo noemen) de staatsgreep heeft gepleegd en zijn moraal oplegt. Ze verwarren liberale waarden met opgelegde waarden die maar een uitkomst hebben.

Zien waar dat heengaat? De afgelopen dagen waren er veel artikelen over Oeganda en de anti-homowet daar. Hetzelfde gewauwel over grooming en pedofilie en het omturnen van kindertjes tot een identiteit die ze eigenlijk niet hebben als in de VS. Niet verwonderlijk. Het zijn Amerikaanse evangelische ‘christenen’ die hun terreurregime exporteren. Het klinkt bizar, maar als je wilt zien waar de grootste democratie ter wereld naar op weg is, moet je naar Oeganda kijken. 

Zoals hier voorspeld (klik hier) is de grote Republikeinse aanval op Trump begonnen. Pence heeft het zelfs gedurfd (wat een heldenmoed!) om 6 januari te noemen, zonder het nu breed gedeelde onzinverhaal van de Republikeinen te omarmen dat het niets voorstelde, een walk in the park, een opstootje. Over de uitslag van de verkiezingen en de Big Lie heb ik hem nog niet gehoord, maar de grondwet zal in het verhaal van Pence een grote rol gaan spelen.

Hij probeert te liften op zijn rol als beschermer van die grondwet, terwijl hij op 6 januari niets anders deed dan de grondwet uitvoeren, of in elk geval niet te schenden. Vier jaar lang zat hij bij de aanrander op schoot, papagaaide alles wat Trump zei, en stak de winst voor evangelische christenen en sociaal conservatieve moraalopleggers in zijn zak. Bij die laatste groep zoekt hij nog steeds aansluiting, maar je moet je gaan afvragen hoe lang hij afstand kan houden van een reactionaire autoritaire man als DeSantis. Die profileert zich niet als schender van de grondwet maar er is niets klassiek liberaal, vrijheid van rechten aan diens Florida model.

Zoals verwacht kwam Chris Christie het meest agressief uit de hoek. Zijn verhaal is vergelijkbaar met dat van Liz Cheney: deze proleet mag nooit zelfs maar in de buurt van het Witte Huis komen. De talking heads zijn het erover eens dat Christie geen kans heeft op de nominatie en wie ben ik om daar anders over te denken, maar hij kan wel de stormram zijn Trump omver te werpen.

Een van mijn favorieten, Chris Sununu, de gouverneur van New Hampshire, heeft inmiddels definitief gezegd niet kandidaat te willen zijn. Jammer. Ik denk dat hij in deze kluit van Republikeinse opportunisten zou ogen als een stabiel baken in een stormachtige zee.

Ondertussen kan het goed zijn dat de speciale onderzoeker Jack Smith binnenkort met een officiële aanklacht tegen Trump komt wegens diens diefstal van staatsdocumenten. Zou mooi zijn, in juli komt dat de aanklacht wegens het onder druk zetten van verkiezingsofficials in Georgia nog bij (daar hoor je Pence niet over).

Kortom, het grote feest gaat beginnen. Het zou, ik moet het blijven herhalen, bijzonder ongelukkig zijn als de Republikeinen ook met een andere kandidaat maar in de buurt van het Witte Huis komen. Ze verdienen lange, lange jaren in de politieke wildernis, samen met de labbekak Kevin McCarthy, die door zijn eigen partijgenoten op de foltertafel wordt gelegd en net doet of dat normaal is.

Inmiddels loopt het storm voor de Republikeinse nominatie. Ik heb het gevoel dat veel kandidaten toch denken dat Trump het niet zou kunnen halen en dat zij zich kunnen profileren (als ze niet, zoals de zielloze Niki Haley vice-president willen worden). Dat gaat tegen de gevestigde wijsheid in, maar ik zie tekenen dat Trump in zijn voorverkiezings route gepiekt heeft – al moet ik meteen zeggen dat hij natuurlijk nooit kandidaat had mogen zijn, wegens een poging tot staatsgreep (een wapenfeit dat de kleine omschrijving in de NRC niet eens meldt – evenmin dat hij weigerde zijn nederlaag te erkennen).

De superkwezel Mike Pence gaat nu ook van start. Als vice-president was hij een dud, op 6 januari deed hij zijn plicht. Dat levert geen bonuspunten op, zou ik zeggen, maar gewoon, een paraaf voor aanwezigheid. 

Gouverneur Doug Burgham van het afgelegen ministaatje North Dakota gaat vandaag wat roepen. Doug Who?, een standaard rechtse conservatief. Schiet niet op.

Nee, dan Chris Christie, controversieel gouverneur van New Jersey. In 2016 was hij de kandidaat die de teddybeer Marco Rubio onderuit haalde, maar er niet in slaagde Trump te laten ontsporen. Vervolgens bood hij zich aan als vice-president, wat niet lukte. Toen als chef staf voor de transitie maar daar werkte schoonzoon Jared hem uit. 

Nu, zes jaar later, is het tekenend voor de positie van de Republikeinen dat we op Christie moeten hopen om de aanrander en staatsgreeppleger onderuit te halen. Christie wordt niet president maar hij kan helpen het Trump fenomeen de nek om te draaien. 

Of de Democraten daarmee beter af, bijft de vraag.

Voor het weer wegzinkt, even over die belachelijke Eerste Kamer. Inderdaad altijd al omstreden, nu ronduit lachwekkend als het niet zo ernstig was.

Op televisie zagen we vorige week op de dag dat provinciale staten lui een kamer van het parlement mochten kiezen. Het programma heette ‘Nederland kiest’.

Het was niet ironisch of cynisch bedoeld. Er werd onderling gepokerd om restzetels, waarbij een van de dommere afgevaardigden uit onkunde of onwil verkeerd koos en iemand uit Ierland aan een zetel hielp. Er werd gepast en gemeten.

Met kiezen en kiezers had het allemaal niets te maken. Een getrapte verkiezing voor een orgaan dat halverwege of whatever tijdens een regeerperiode alles ondersteboven gooit is ridicuul. Je ziet het ook, tijdens deze Mickey Mouse verkiezingen komen populistische partijen als de gevaarlijke FVD en de ridicle BBB op.

Of deze sukkelende regering onder leiding van een man die letterlijk niets beters te doen heeft (tot een internationale baan langskomt, hartelijk dank) en die al twee jaar afbladdert in die idiote Eerste Kamer een meerderheid kan krijgen, is inmiddels nauwelijks interessant.

Alle peilingen melden dat wij, die mensen die in Nederland kiezen, geen vertrouwen hebben. Ik denk dat dit minder met beleid te maken heeft – Kaag doet het goed en er zijn ministers die op een positieve manier van zich laten horen en geen anger management nodig hebben. Ik denk dat het te maken heeft met het uitdoven van de illusie dat wij kiezen.

‘Nederland kiest’, het is niet cynisch, het is niet ironisch, het is een leugen.

Florida en Texas zijn nu voorbeelden waar regeringen van staten die door één partij worden gerund, de Republikeinen, hun asociale beleid doordrukken. Ze doen dat rücksichtloos en kordaat.

Het is mooi om ook een voorbeeld te zien van wat Democraten doen als ze het staatscongres en het gouverneurschap hebben. Kijk daarvoor naar Minnesota. De WP heeft er een mooi opinie artikel over door E.J. Dionne. Klik hier.

Een paar dingen, mocht u er als niet abonnee niet inkomen. Dit is wat ze sinds november 2022 hebben gedaan:

Mooie agenda zou ik zeggen. Maar Dionne noemt een paar punten die de aandacht verdienen. Het eerste is dat je slim coalities moete maken. Er zijn veel conservatieve counties in Minnesota, die moet je koppelen aan de progressieve grote steden. De sleutel is leiderschapsposities. 
De tweede is dat je als je een meerderheid hebt, die moet gebruikten. Anders gezegd: maak je niet druk over herverkiezing met de gedachte dat je in de tweede termijn wel dingen kunt doen, maar doe ze nu. Met de Obama ervaring in het achterhoofd, een wijze les.
En drie, combineer onderwerpen met elkaar zodat alle bewoners iets krijgen en niet enkel hard rechtse moralitische blow hards. Als je abortus rechten combineert met inkomens en leefwetgeving voor iedereen, heb je een betere kans dat ze worden aanvaard. In Florida is de agenda eenvoudig: alles voor de Reps, niets voor de rest van de staat. Idem Texas.

Wat dit allemaal betekent voor een land dat in die vijftig staten zo heel verschillend denkt over waar een beschaafd land voor staat, is iets voor een andere keer. De wat positievere boodschap vandaag: niet alle gouverneurs zijn zo cynisch en hypocriet als DeSantis van Florida en Abott van Texas.