Vandaag opinieartikel in de NRC.

De Republikeinen hebben Reagan al lang achter zich gelaten (en zijn vergeten dat Lincoln hun eerste president was 

Janah Ganesh van de Financial Times had vandaag de nuttige observatie dat voor de Trump aanhangers het clubgevoel, het gevoel van opstand tegen de gevestigde orde, zwaarder weegt dan verkiesbaarheid. Beleid is secundair aan de campagne. Trump, zegt Ganesh, ‘heeft hen al een belangrijke emotionele en bijna spirituele dienst verleend, voordat het zover komt.’ Zolang DeSantis blijft praten over verkiesbaarheid en administratieve competentie gaat hij geen Trump-aanbidders overhalen. 

In 2016 ging het nog over banen en macht op een lager niveau, maar nadat mensen dat jaar een kant gekozen hadden, was lidmaatschap van de groep belangrijker. Trump ziet dat beter in dan zijn rivalen.

DeSantis gelooft dat conservatieven de instituties hebben overlaten aan georganiseerd links. Gramsci. Maar hij doet meer dan een diagnose leveren, hij is erop uit een rechtse contra-hegemonie op te zetten. Vandaar de cultuuroorlog.

Ganesh heeft een vermoeden dat de populisten de cultuuroorlogen niet eens willen winnen. Het is voldoende ze te voeren. That’s all the fun. Geen van de argumenten van DeSantis verwondt Trump. 

Ik voeg daaraan toe: het wachten is op iemand als Chris Christie, die op het punt lijkt te staan het campagneveld te betreden. Christie weet wat hij moet doen, weet dat Trump met honderd staken doodgemaakt moet worden, en dan nog is niemand ervan verzekerd dat hij of zijn de nominatie kan winnen. Ik geef Christie daarvoor weinig kans, maar hij kan de weg bereiden van een echt alternatief.

Sinds jaar en dag is abortus het ultieme verdeeldheid zaaiende onderwerp in de Verenigde Staten. Er waren maar twee smaken: je was tegen elke vorm van abortus of je accepteerde een recht op abortus tot zo ongeveer de dag voor de geboorte. De verdeeldheid werd in de praktijk beperkt doordat het recht van de vrouw om zelf daarover te beslissen was gewaarborgd in een uitspraak van het Supreme Court.

Doe v. Wade had in 1973 abortus mogelijk gemaakt tot een foetus buiten de baarmoeder kon leven, nu na ongeveer 24 weken zwangerschap. Door dat arrest haalde het Hof in juni 2022 een dikke streep. Het besliste dat dit recht van de vrouw onterecht was ingelezen in de grondwet, in een uitspraak die we kennen als Dobbs. Het Hof wees de beslissingsbevoegdheid over abortuswetgeving terug naar de staten.

De verwachting was dat er grote verschillen zouden ontstaan. Inderdaad hadden binnen de kortste keren de meest extreme staten abortus helemaal verboden of beperkt tot de eerste zes weken, wat neerkomt op een totaal verbod. Inmiddels liggen ook de abortuspillen waarmee de helft van de Amerikaanse abortussen plaatsvindt onder vuur.

Toch lijkt het erop dat met horten en stoten een gulden middenweg lijkt te ontstaan. Fervente activisten, van de ene of de andere kant, zullen daar niet blij mee zijn, voor de overgrote meerderheid van de Amerikanen biedt het een mogelijkheid om dit onderwerp in rustiger vaarwater te sturen. Zij zijn immers voor een recht op abortus tot een specifieke termijn en met ruime regels in geval van verkrachting, incest en gevaar voor de moeder. Voor abortus in de laatste drie maanden van een zwangerschap is weinig steun, maar in de praktijk gebeurt dat niet vaak.

De meeste Republikeinse politici geven minder om het onderwerp dan ze doen voorkomen. Ze bewijzen enkel lippendienst aan de extreme achterban die ze nodig hebben om in hun districten of staten de Republikeinse voorverkiezingen te winnen. Het omgekeerde zie je bij de Democraten: weinig politici durven een ander standpunt in te nemen dan honderd procent voor de oude regeling. Ook zij zijn bang in voorverkiezingen door pro-choice kiezers te worden afgestaft. Katholieke Democraten, zoals Joe Biden, worstelen altijd met het onderwerp en murmelen dan dat ze persoonlijk tegen abortus zijn maar dat niet willen opdringen. Beide partijen zouden graag van dit hoofdpijn onderwerp verlost zijn.

De verontwaardiging over de restrictieve regelingen in Republikeinse staten als gevolg van Dobbs heeft iets losgemaakt dat daartoe kan leiden. Na aanvankelijk gejuich zijn de Republikeinen toch geschrokken van de reacties op de uitspraak. Hun onverwachte verlies bij de congresverkiezingen in november 2022 wordt aan abortus geweten. Een aantal staten, waaronder een Republikeins bolwerk als Kansas, nam een recht op abortus op in zijn grondwet. Overigens hebben andere conservatieve staten een verbod opgenomen.

Republikeinen in het algemeen maken zich zorgen over de rol die abortus kan gaan spelen bij de presidentsverkiezingen van 2024. Donald Trump voelde dit intuïtief aan toen hij in zijn CNN-interview alle krediet claimde voor het benoemen van anti-abortus rechters in het Supreme Court, maar weigerde iets te zeggen over wat nu moest gebeuren. Zijn tegenstander Ron DeSantis heeft in Florida er juist een zesweken regel doorgeduwd. Andere presidentskandidaten duiken opzichtig.

De Republikeinse zorgen bleken al toen senator Lyndsey Graham, een golfmaatje van Trump, in september 2022 een landelijke wet van vijftien weken voorstelde. Dat voorstel kende een te groot aantal restricties, maar die hadden in onderhandelingen best aangepast kunnen worden. Er viel niet over te praten, noch in Grahams eigen partij, noch bij de Democraten. Absolutisme gold aan beide kanten.

Toch ligt hier de toekomst van de abortuswetgeving in Amerika. Op staatsniveau tekent zich namelijk een patroon af dat menigeen heeft verrast. De afgelopen weken voerden wetgevers in diep Republikeinse staten als North Carolina en Nebraska een termijn in van twaalf weken. In South Carolina werd erover gepraat maar kozen ze op het laatste moment toch voor zes weken. Nog opmerkelijker is dat de landelijke anti-abortus club nu praat over vijftien weken. De meest extreme tegenstanders willen nog steeds vastleggen dat het leven begint bij de conceptie en geen dag later.

Het lijkt erop dat de anti-abortus beweging met Dobbs een groot succes heeft geboekt, maar niet weet wat ermee te doen nu ze haar doel heeft bereikt. De harde kern wil nog steeds een landelijk verbod. Dat gaat niet gebeuren. De harde pro-choice kern bij de Democraten wil onbeperkte vrijheid. Ook dat gaat niet gebeuren.

Vooralsnog lijkt landelijke wetgeving onwaarschijnlijk, al zou dat de beste uitkomst zijn. Een regeling van vijftien weken of misschien twaalf zou mogelijk zijn maar dat betekent dat progressieve staten moeten inleveren. Toch lijkt de aanvechting om direct op staatsniveau de meest extreme wetgeving in te voeren bekoeld. Ron DeSantis zal nog behoorlijk wat last krijgen van de zes weken ban die hij in zijn staat invoerde.

Twee conclusies kunnen we trekken. De extreme wetgeving die meteen na de Dobbs uitspraak populair was, is tegen zijn eigen grenzen aangelopen. In de staten gaat een compromis van twaalf tot vijftien weken de nieuwe norm worden. De tweede conclusie is dat abortus als politieke speelbal aan kracht zal verliezen, misschien nog niet in 2024, maar toch snel daarna. Als de Democraten rekenen op eindeloos voordeel en kiezersengagement over abortus, dan zullen ze van een koude kermis thuiskomen. Het voordeel is dat Amerika verlost zal raken van een eindeloos verdeeldheid zaaiend onderwerp.

Iedereen is blijkbaar geschokt dat een haatcampagne kan leiden tot bedreigingen en dat kinderen van politici zorg hebben als hun moeder door fakkel dragende terreurboerenjongens wordt lastiggevallen.

Het is geen raadsel waar die haat vandaan komt. Het is de haatkrant van Nederland, de Telegraaf, die er danig aan heeft bijgedragen. De olijke columnist Rob Hoogland in zijn vermomming als mompelende oude oom heeft het regelmatig over het Kaag-mens. De krant voerde campagne tegen D66, soms direct tegen Kaag. Marianne Zwagerman vandaag nog die het over de uittocht van Kaag-elite heeft. Goed gedaan jongens. Het begint allemaal met de demonisering van de politiek andersdenkende. Wat zeg ik, anders denken? Het is de vijand. 

Wouter de Winther, die in het typisch Nederlandse ouwehoerklimaat ruimte krijgt als ‘deskundige’ bij de praattafels, voert permanent campagne tegen D66. Als de columnisten even niets kunnen bedenken dan halen ze Kaag te voorschijn als doelwit. Of Femke Halsema, of Sophie Hermans. 

De reden? Een intelligente vrouw met succes in de niet rechtse politiek, getrouwd met een Palestijn. 

En dan nu dikke tranen en zorg over de kwetsbare positie van Kaag en de kans dat idioten die deze krant lezen erop los gaan? Hypocresie over de top.

Een postscript/terzijde: ik keek gisteren voor het eerst in lange tijd weer eens naar het NOS journaal. Als ik me op deze ene keer moet baseren, zal het voorlopig ook niet weer gebeuren. Ergens halverwege vertelde de presentator van dienst wie welke sportprogramma’s van de publieke omroep gaan publiceren. Huh?

Dat de ouwehoerprogramma’s, zowel die op radio als die op tv, vaak over zichzelf gaan, dwz over wat er te zien en te horen is, is tot daar aan toe. Daar valt niets te redden. Maar dat presentatoren nieuwswaardig zijn geworden? Sorry. Is dit het nieuws naar de mensen brengen? Laat dan maar zitten.

Het is een topdag voor domme Republikeinse Afgevaardigden. Ik kan het u niet onthouden.

Eerst is daar Laurence Boeber, de 37 jarige grootmoeder to be (wat is gebeurd met dat kind van haar 17 jarige zoon?). In een hearing beklaagde ze zich over de hoge prijzen van anticonceptie. Het is goedkoper om een kind te hebben, zei deze hardleerse Republikeinse, tegen de apotheker en werd zelf op 17 jarige leeftijd zwanger.

Zie de tweet van Ocaasio-Cortez. Relevant is dat de Senaat een wet afstemde die het Huis aannam om anticonceptie te beschermen (het wordt bedreigd door lui als Supreme Court rechter Clarence Thomas). Fijn gebruik weer van de filibuster.

Klik hier voor de tweets en Boebers optreden in het Huis.

Ook Marjory Taylor Greene, de vriendin van de man zonder ruggengraat, ook bekend als Speaker Kevin McCarthy, haalde het nieuws. Ze probeerde als voorzitter van de dag het Huis tot de orde te roepen met een beroep op decorum. De zaal lachtte haar vierkant uit. Het is goed u de lellebel te herinneren in een witte bontjas die Biden uitschold tijdens diens State of the Union.

Klik hier voor de pagina van The New Republic met het filmpje. Erg leuk.

De Trump camagne is deze keer een stuk georgansieerder dan bij eerdere verkiezingen. Ze hebben echter nog steeds geen controle over de kandidaat, die gelooft dat zijn ervaring en gutfeeling hem uiteindelijk goed zullen dienen. Vandaar de opeenstapeling van uitspraken in het CNN interview die hem nagedragen zullen worden. Trumps gut is zijn kracht en zijn zwakte.

De Trump campagne heeft aan 2016 de wijsheid overgehouden dat je maar beter zoveel mogelijk tegenstanders kunt hebben die elkaar afkatten, zodat jij met het minimum aan steun er langs kunt slippen. Vandaar dat ze iedere nieuwkomer in de Republikeinse strijd om de nominatie van harte verwelkomen. Vandaag Tim Scott, later in de week Trumps favoriete boksbal, Ron DeSantis.

In het kamp van de op ed schrijvers regent het waarschuwingen dat we dezelfde fout maken als in 2016: we geven Trump media aandacht, we sturen te veel mensen op hem af, we onderschatten hem. Het lijkt gevestigde wijsheid.

En zoals zoveel van dit soort wijsheid, moet deze stellingname bevraagd worden. Op een aantal aspecten denk ik dat deze wijsheid fout zit en door het verkeerde einde van een verrekijker kijkt naar de psycho. Ze zitten zelf gevangen in een mindset die de laatste oorlog vecht en niet de echte oorlog.

Zo denk ik denk dat de analogie met 2016 onzin is en beter vergeten kan worden. Inmiddels hebben we vier jaar chaotisch en immoreel presidentschap achter de rug. Inmiddels hebben we twee impeachments, 6 januari, een veroordeling wegens aanranding en een zootje rechtszaken. Niemand onderschat de perfiditeit van Trump. Niemand onderschat Trump. We weten precies wat hij te bieden heeft. Dit is niet 2016. Het is niet 2020. We zijn een staatsgreep verder.

Opiniepeilingen van Trumps aanhang wijzen op een belangrijk zwak punt van de geobsedeerde narcist. Hij blijft maar doorzeuren over die verloren verkiezingen. Het is waar dat een groot deel van de Republikeinse kiezers dat min of meer ook vindt (ook al weten de meesten van hen wel beter, en zeker de politici). Maar het is ook waar dat kiezers genoeg hebben van het achterom kijken, ze willen vooruit. Als Trump zichzelf niet kan helpen door op te houden over de Big Lie, dan zal het hem kiezers kosten. En Trump kan zichzelf niet helpen, hij ratelt maar door en dus heeft hij een probleem.

Ik denk ook dat een groot aantal kandidaten voor de Republikeinse nominatie dit keer een voordeel is. Niet omdat ze zo aantrekkelijk zijn – tot nog toe niet in elk geval – maar omdat het de kans vergroot dat ze zich realiseren dat ze Trump moeten verslaan en dat de anderen bijzaak zijn. Dit is mijn stelling: degene die Trump het best weet aan te vallen, krijgt de nominatie. Maar allemaal zullen ze Trump gaan aanvallen. Niet iedereen kan dat geloofwaardig doen.

Ga maar na. Ron DeSantis, los van alle onaantrekkelijke kanten van zijn persoon, probeert al maanden om Trump-zonder-Trump te slijten. Hij heeft alleen de Trump-specialist van de wakkere krant overgehaald. Echte Trumpies zijn natuurlijk niet geïnteresseerd in een slap aftreksel. Waarom zouden ze voor DeSantis gaan? En verstandige Republikeinen – die zijn er, al zijn het ook veelal lafaards – weten dat ze met DeSantis niet ver zullen komen in het afstoppen van Trump.

Daarom denk ik dat de deur nu wijd open staat voor een harde anti-Trump campagne door Republikeinen. Degene die de beste aanval op Trump opent, maakt de meeste kans zich te onderscheiden, en, en passant, ook de beste kans om als hij of zij de nominatie wint, toch de verkiezingen te winnen, ook al zal Trump zijn die hard aanhang oproepen niet op die kandidaat te stemmen. Tegen die tijd zal Trumps aanhang geslonken zijn en kan een redelijk alternatief meer succes boeken dan we nu denken. Ook fanatieke Trumpies willen immers Biden onderuit halen. Okay, je raakt een paar procentpunten van niet-stemmers kwijt, maar die win je terug door in het midden kiezers op te halen die van Biden afwillen.

Daarom: maak u klaar voor de all out aanval op Trump. Het is niet moeilijk om hem neer te zetten als ongeschikt. Het is niet moeilijk mensen ervan te overtuigen dat ze niet nog een verloren verkiezing of een bedreigd Amerika willen. Het gaat hard worden. Trump beschadigen, dag in dag uit, om van hem af te komen zal een Republikeinse sport worden. Het Biden-kamp, dat liefst Trump als tegenstander heeft, zal er niets aan bijdragen, en steeds angstiger worden.

Vandaar dat ik uitzie naar het betreden van de arena van Chris Christie, voormalig gouverneur van New Jersey. Christie werd in 2016 ingemaakt door Trump, werd toen een aanhanger, en snel na de verkiezingen een afvallige (omdat Trump hem niet de rol gaf die hij wenste). Christie heeft nog een appeltje te schillen. Ik moet niet denken aan de man als president, maar als stormram om Trump te beschadigen is hij uitermate geschikt. Hij is slim, grof en genadeloos.

Voor de andere kandidaten geldt dat ze in meerdere of mindere mate gevangene zijn van hun Trumpofilie. Zo kan Nikki Haley veel minder hard zijn – ze was Trumps waterdrager bij de Verenigde Naties. Kwezel Mike Pence heeft het nog lastiger. De ironie is dat hij, als hij op 7 januari goed afstand had genomen van de man die zijn leven in gevaar bracht, hij nu geloofwaardig zou zijn. Maar Pence heeft het niet in zich. Tim Scott? Een zwarte kandidaat die in de slag gaat met de racist die de Republikeinen leidt? Ik moet het nog zien gebeuren.

Mijn gevoel is dat de juiste kandidaat zich nog niet heeft gemeld (wachten of Sununu?). Misschien uit opportunisme – wachten tot de anderen Trump beschadigd hebben? Misschien uit tactische overwegingen, het is immers helemaal niet zo nodig om nu al voluit te gaan. Zeker, de geldschieters moeten nu al gekieteld worden maar let op: als Trump kwetsbaar is en er een alternatief opduikt, zullen de traditionele geldzakken hun weg weten te vinden.

Het is all out seizoen tegen Trump. De Republikeinen moeten het monster doden, anders doodt het hen.

Maak u maar vast zorgen: Democraten zijn bijzonder goed in het verliezen van verkiezingen die ze hadden moeten winnen. Voor wie met klamme handen de tachtiger Joe Biden ziet bewegen in de richting van de presidentsverkiezingen van 2024 is de geschiedenis weinig geruststellend. Zo nu en dan winnen de Democraten onverwacht, zoals in 1960 toen John F. Kennedy Nixon versloeg, of in 1976 toen Jimmy Carter Gerald Ford buiten de deur wist te houden (wat, zoals ik heb betoogd, uiteindelijk slecht uitpakte).

Maar veel vaker maken Democraten er een zootje van. Of beter gezegd, verliezen ze verkiezingen die ze hadden moeten of kunnen winnen. Ik negeer even het feit dat Joe Biden maar net won van Trump in 2020 en dan is Hillary Clinton het meest recente voorbeeld. Zowat iedereen, links en rechts, verwachtte dat ze de grofgebekte mediapersoonlijkheid uit New York zonder moeite zou verslaan. Onvergetelijk zijn de beelden van de teleurgestelde meisjes die, vlaggetje in de hand, stonden te wachten op de eerste vrouwelijke president en te horen kregen dat het misschien wel morgen zou worden.

Het werd nooit en de Democraten hadden het aan zichzelf te wijten. Ze gingen all out voor Hillary Clinton die al in 2008 in haar strijd met Obama om de nominatie had laten zien dat ze een problematisch campagnevoerster was. Dat Clinton zichzelf überhaupt kandidaat stelde was de grootste en meest vermijdbare fout. Niets geleerd van 2008 – de belangrijkste les: dat ze een slechte campagnevoerster was en deel van het Clinton-complex. Door het al vroeg te doen – zo vroeg als 2013 begon Clinton al mensen en geld te verzamelen – voorkwam ze dat andere kandidaten, onder wie gekwalificeerde vrouwen, zich in de stijd mengden.

Daardoor begon ze met voorsprong aan de voorverkiezingen maar het had de deur geopend voor een aanval van links, in de persoon van senator Bernie Sanders, die onder andere omstandigheden nauwelijks aan bod was gekomen. Je kunt hem ervoor haten want hij bracht schade toe aan de zelfverzekerde oud First Lady, maar hij vervulde een nuttige en belangrijke functie: verkiezingen moeten ergens over gaan. Kandidaten moeten niet gekroond worden (kan iemand Biden uitdagen?). Clinton liep behoorlijk wat averij op.

Ze maakte het erger door tijdens de campagne voor de echte verkiezingen in november 2016 Donald Trump te onderschatten. Of beter gezegd, de groep kiezers die genoeg hadden van alle politieke professionals (en de Clintons waren een bijzonder voorbeeld), werden door haar genegeerd en, in een bijzonder stupide voorval, in een ‘basket of deplorables’ gestopt. Haar campagne was sowieso een soort Titanic maar ze schiep haar eigen ijsbergen door in cruciale swing staten niet of niet genoeg campagne te voeren. Het kostte haar de drie staten die Trump de overwinning brachten: Wisconsin, Pennsylvania en Michigan. Het is moeilijk voor te stellen dat we een paar weken eerder nog dachten dat Clinton een totale blow out zou maken, en ook staten als Arizona en Florida zou gaan winnen. Een verwijtbaar verlies. Hadden de Democraten na twee termijnen Obama kunnen consolideren, dan had Amerika er anders uitgezien. Het is ook een verwijt naar Obama die naliet een Democratische Partij te scheppen die de volgende generatie aan bod zou laten komen.

Teruggaand in de tijd lijkt ook 2004 een gemiste kans. John Kerry was een oorlogsheld in Vietnam en een moedige leider van de protesten na zijn diensttijd. Hij liet zich president George W. Bush in de hoek van laffe verrader schilderen. Geen weerwerk. Bush kon profiteren van goodwill na 9/11, maar de oorlog in Irak was problematisch, net als de invloed van de evil vicepresident Dick Cheney. Wat de oorlog betreft was Kerry tegelijk voor- en tegenstander geweest. De campagne was slap en defensief. Hij liet Bush wegkomen met zijn incompetentie.

De verkiezingen draaiden om de staat Ohio, waar de stembureaus lange rijen kenden en er waarschijnlijk veel stemmen verloren gingen voor de Democraten. Bush had ook kundig gebruikt gemaakt van obsessieve en flink opgejaagde angst voor het homohuwelijk. In cruciale staten hadden de Republikeinen een amendement op het stembiljet gezet om het te verbieden, goed voor een hoge opkomst van evangelische en superconservatieve kiezers.

Het jaar van de ultieme stupide door Democraten verloren verkiezingen is 2000. U herinnert zich vast dat het in Florida draaide om een verschil van 537 stemmen en dat het Supreme Court eraan te pas moest komen om de Republikeinen de overwinning te geven. Er deugde weinig van de verkiezingen en van de stembiljetten in Florida maar veel belangrijker was dat de linkse activist Ralph Nader 96.000 stemmen haalde als derde kandidaat, stemmen die vrijwel allemaal naar de Democraat Al Gore gegaan zouden zijn. En doorslaggevend was dat Florida de cruciale staat zou blijken, Gore had zonder Florida moeten winnen.

Het probleem was de kandidaat en zijn eigenwijsheid (net als in 2016). Al Gore was vicepresident geweest onder Bill Clinton, die ondanks, of dankzij, zijn Monica Lewinsky affaire en het impeachmentproces, in 2000 behoorlijk populair was. De economie draaide goed, de dot com boom nog niet echt doorgezet, en, de prestatie aller prestaties, de balans van de overheidsuitgaven en inkomsten toonde een overschot.

Maar Gore wilde Clinton niet inzetten, bang dat hij zelf besmeurd zou raken met Clintons minder frisse kant. Hij wilde het helemaal zelf doen en het werd een ramp. Tijdens de debatten met George W. Bush gedroeg Gore zich als een hork, liep met wijzende vinger naar zijn opponent en zette zijn eigen zaak niet goed neer. Laten we genereus zeggen dat Gore niet de best mogelijke campagne voor zichzelf voerde.

Maar dat Florida beslissend werd in het systeem met kiesmannen kwam omdat Gore, of zijn campagne, niet kon tellen en te gemakkelijk overwinningen had verwacht in staten die hem een nederlaag toebrachten. Florida had Gore nodig omdat hij bijvoorbeeld in New Hampshire en in zijn eigen thuisstaat Tennessee nauwelijks campagne had gevoerd. Tennessee verloor hij dik maar in New Hampshire haalde Bush maar 7200 stemmen meer. Ik moet erbij zeggen dat Gore uiterst krap won in New Mexico (366 stemmen), Wisconsin (5708 stemmen), Iowa (4144 stemmen) en Oregon 6774 stemmen). Misschien overdrijf ik zijn kansen, als je naar deze staten kijkt, maar Gore had natuurlijk gewoon Florida moeten winnen.

Daar was Jeb Bush, het slimmere broertje van George W., gouverneur. Het was voorspelbaar dat deze staat problemen op zou leveren. De 537 stemmen die dankzij het Supreme Court naar Bush gingen hadden in het Gore kamp gehoord, met enkele tienduizenden van Nader. Campagne gevoerd in Florida? Huh?

Je zou kunnen zeggen dat 1992 juist een verrassing was voor de Democraten, maar dat is niet zo. George W. Bush had zoveel averij opgelopen dat er ruimte was en dat jaar waren de Democraten slim genoeg om wel een jongere generatie aan bod te laten komen, dubbel zelfs, in zowel Clinton als Gore.

Aan de andere kant blijf ik denken dat 1988 voor de Democraten een gemiste kans was. Reagan was populair maar als dementerende grootvader en het Iran Contra schandaal had hem wel degelijk beschadigd. Het had ook vicepresident Bush moeten beschadigen maar de Democraten speelde die kaart nooit goed uit. Bovendien was Bush een rijke traditionele Republikein, ver afstaand van de gewone kiezer.

De uitslag lijkt duidelijk en inderdaad, Michael Dukakis werd afgeslacht. De campagne van Bush was racistisch en gemeen, maar het is waar, Dukakis deed er te weinig tegen. Als succesvol gouverneur van Massachusetts had hij meer kunnen inzetten.

Ook 1980 zag er, anders dan we achteraf hebben vastgesteld, niet zo slecht uit als het afliep. President Carter lag tot diep in de zomer voor op Reagan. De gijzelaars in Iran (mogelijk daar gehouden door de Reagan acolieten) hielpen niet, en de debatten waren desastreus voor Carter. Reagan gebruikte zijn volle vaardigheid als publiek persoon. Dit lijkt meer op een verdiend verlies.

Dat geldt ook voor 1968 toen Hubert Humphrey in de laatste weken nog dicht bij Richard Nixon kwam. Het is moeilijk dat jaar te evalueren. Er werd afgerekend met Lyndon Johnson, Robert Kennedy werd vermoord en Eugene McCarthy door Robert Kennedy politiek onderuit gehaald. Humphrey was geen ideale kandidaat als vicepresident van Johnson en iemand die geen enkele voorverkiezing had gewonnen. De Southern Strategy van Nixon (inspelen op de racisten in het zuiden die lang alleen maar Democratisch hadden gestemd) werkte prima voor de Republikeinen.

U kunt zeggen: water under the bridge, don’t cry over spilled milk. Maar ik zie een ongelukkig patroon. Ik zie straks Joe Biden met een onpopulaire vicepresident naar de finish wankelen, als hij geluk heeft met een zelfdestructieve Trump als tegenkandidaat (hoewel de psycho zijn zaken nu beter op orde lijkt te hebben), maar waarschijnlijker nog tegen een frisse Republikein. Maak u maar vast zorgen.

Het wordt druk op rechts. Maandag gaat senator Tim Scott aankondigen dat hij opgaat voor het presidentschap, later in de week volgt gouverneur Ron DeSantis van Florida die al weken bezig is maar het nu officieel wil maken. Scott is een interessante politicus, de enige zwarte Republikeinse senator, maar kansloos. Hij voert campagne om een landelijke rol te kunnen spelen en is in de aanbieding als vice presidentskandidaat. We moeten er niet meer van maken. Een niet gering probleem voor hem is dat de Trumpisten het racisme van hun voorman hebben omarmd en de rest van de partij zich er nooit tegen verzet heeft. Je vraagt je af wat hij doet in de Republikeinse Partij. Reken op een verhaal over normen en waarden en ouderwets conservatisme. Soms zal het pijnlijk zijn.

Het vuurwerk moet komen van DeSantis. In de weken en maanden dat hij nog niet kandidaat was, lag hij onder spervuur van Donald Trump die in hem de grootste bedreiging ziet voor zijn eigen kandidatuur. Trump deed wat een politicus altijd moet doen: je tegenstander definiëren voordat hij of zij dat zelf kan of heeft gedaan. Het is DeSantis niet goed bekomen. Hij staat te boek als niet erg communicatief, asociaal zelfs, slecht luisterend en onwillig om het voetenwerk van een campagne te doen. Hij kan een menigte niet begeesteren zoals Trump dat kan.

Ik heb eerder over DeSantis geschreven (hier en hier) en vond het moeilijk te zien hoe hij zich zou kunnen profileren als een Trump met hersens zonder dat hij de gewone hersen- en gewetenloze Trump hoefde aan te vallen die wel met veertig procent van het Republikeinse kiezersvolk achter zich heeft. DeSantis kachelde geleidelijk aan omlaag in de peilingen die hem na november 2022 tot onrealistische hoogtes hadden gevoerd.

Als ik hem nu wat meer kansen toedicht dan is het omdat hij blijkbaar leervermogen heeft (en ik ook). Hij was in Iowa toen Trump zijn eigen komst afzegde ‘wegens een storm’ en maakte goed gebruik van de gelegenheid. Hij lijkt nu ook in de aanval te gaan tegen de aanrader en staatsgreeppleger. Dat is de vrucht van een simpele observatie waar hij wel wat lang over heeft gedaan: niemand kan Trump verslaan door te claimen dat hij Trump is maar net een beetje anders. De kiezers van de psycho willen the real thing. En gelijk hebben ze. 

Het wordt daarom interessant te zien of en hoe DeSantis de aanval kan openen op Trump en daadwerkelijk kiezers los kan weken van de man. Hoever is hij bereid te gaan tegen een oud president die zijn campagne opende met een lofzang op de aanval op Capitol Hill? Die is veroordeeld wegens aanranding en nog een aantal andere processen aan zijn broek heeft? Hoe diep is de toewijding van de Trumpies aan hun held? Laat ik het zo zeggen: als Trump in de komenden maanden meer dan een kwart van zijn veertig procent aanhang verliest, dan wordt het nog wat met de anderen. Blijft Trump stabiel, forget it.

Reken er maar op dat DeSantis zijn ‘resultaten’ naar voren zal schuiven. Als gouverneur heeft hij een succesjaar achter de rug, als je tenminste kijkt naar de mate waarin hij zijn wetsvoorstellen heeft weten te realiseren. Dat kostte weinig moeite met een supermeerderheid in het gegerrymanderde Florida, maar dat zal DeSantis niet weerhouden om er op te hameren.

We hebben het over een abortusverbod na zes weken, vage maar afschrikkende verboden op boeken in scholen en bibliotheken, een verbod op praten over seks of seksualiteit in scholen, zo moeilijk mogelijk maken voor trans kinderen om überhaupt over een behandeling te praten, een verbod op het vertellen over de donkere kanten van de Amerikaanse geschiedenis, een vage anti-woke campagne die vooral inspeelt op onzin samenzweringen van het Leon de Wintersoort,  ruzie met Disney (de grootste werkgever)  omdat die het lef had een politieke stelling in te nemen, meer wapens en geen restricties, meer doodstraf en gemakkelijker die uitspreken, beperkende kieswetten. U ziet een hoop verboden en dat is de essentie van een gouverneur die zijn staat de vrijheidsstaat noemt. Dit is de Republikeinse cultuuroorlog, het nieuwe ‘conservatisme’: alles verbieden wat ons niet aanstaat. Niet meer anti-overheid maar de overheid gebruiken om uw vrijheid af te nemen.

Ik schat dat hij er een aardig eind mee komt. In zuidelijke en andere Republikeinse staten staan deze onderwerpen ook de agenda en de gouverneurs van Texas en van North Dakota staan ook te trappelen om hun anti-persoonlijke vrijheid agenda op te dringen aan het land. Er is een kiezersvolk voor. Trump is op al deze terrein minder uitgesproken (behalve wapens) en hield zich lekker op de vlakte over abortus. De vraag is of hij dat kan volhouden en of hij leervermogen heeft want zijn aanhang maakt regelmatig duidelijk dat ze geen zin hebben om achterom te kijken. Ik verwacht dat het gezeur over de verkiezingen zal afnemen. Maar Trump is Trump en kan zichzelf niet inhouden, dus het blijft een mogelijk dat hij daaraan ten onder gaat – wat overigens niet meer dan gerechtigheid zou zijn.

Het probleem voor DeSantis en de Republikeinen in het algemeen is dat zijn agenda de meeste Amerikanen afschrikt. Op die agenda zal geen van de huidige kandidaten worden gekozen. We mogen hopen dat de Republikeinen elkaar op dit terrein proberen de loef af te steken en dat zo duidelijk mogelijk neerleggen voor de kiezers die in november 2024 goed moeten zien waar het over gaat.

Het grote geluk voor de Republikeinen is dat ze aantreden tegen een bejaarde president die ondanks een succesvolle eerste termijn weigert ’to call it a day’. Ik heb het al eerder geschreven, dit gaat niet goed aflopen voor de Democraten en bij extensie voor Amerika. 

Misschien heeft u gehoord van het rapport van speciale onderzoeker Durham die 7 miljoen heeft besteed om te kijken of de FBI politieke motieven had in het onderzoeken van de banden van de Trump campagne met de Russen. Hij concludeert dat dit niet zo was maar dat de FBI steken had laten vallen bij het opzetten van het onderzoek. Geen aanklachten (twee processen liepen al uit op vrijspraak) en niet al te veel advies. Volgens Durham had de FBI een aanzet tot onderzoek nooit tot onderzoek moeten laten promoveren. De CIA en andere spionnen bureaus waren nergens bij betrokken.

Als u de Washington Post leest, dan ziet u een editorial die stelt dat er niets in staat, dat het een verspilling was, en dat Durham zelf een politiek gemaniplueerd type was. De krant ziet ‘niets behalve een proces dat niet deugde’. Als u de Wall Street Journal leest, in ik doe dat voor u, vaak met lange tanden, dan ziet u een editorial die verkondigt dat Durham totale corruptie van de FBI en zijn companen heeft laten zien. Voor de goede orde haalt de Murdoch krant ook Hillary erbij en het Mueller onderzoek dat volgens de Trumpies nog steeds een ‘hoax’ is, een spookonderzoek. Daar zul je nooit zien dat Mueller zei dat Trump waarschijnlijk feiten had gepleegd die nader onderzoek verdienden maar dat hij aarzelde een president aan te klagen.

So far, so normaal. De twee werelden in Amerika die de feiten totaal anders zien. Ik moet zeggen dat het hoofdartikel van de Washington Post meer overeenkomt met mijn eigen gevoel over het Durham rapport. De WSJ lult altijd maar een eind weg en zorgt er altijd voor dat iets zo wordt uitgelegd dat Hillary en Biden er slecht uit zien. Een opiniestuk over rechter Clarence Thomas en zijn rijke vrienden: kijk naar je eigen. Zie Hunter.

Er was geen deep state samenzwering. Zoals die er nooit was. Niet dat Trump erover zal zwijgen. Never mind dat het FBI onderzoek dit al in 2019 had geconcludeerd.

Maar oer Biden gesproken. En de schuldengrens die moet worden opgerekt. Een normaal proces dat regelmatig plaats moet vinden omdat de VS tegen de grenzen van zijn uitgaven mogelijkheden onder de geldende omstandigheden aanloopt. Gebeurde een paar keer onder Obama toen de Republikeinen hem chanteerden (de overheid is ook twee keer dichtgegooid door de Republikeinen, wat niet goed afliep voor hen want burgers houden daar niet van). Ook onder Trump werd het schuldenplafond verhoogd – zonder problemen van de Republikeinen die door belastingverlagingen de tekorten flink hadden verhoogd.

Er wordt nu onderhandeld. Voor de ruggegraatloze Kevin McCarthy is het al heel wat dat hij mag praten met de president. Net als Gingrich in 1995 zat hij te zeuren dat hij niet met voldoende respect werd behandeld. Zo zielig!

Maar ik vrees dat het simpele feit dat er onderhandeld wordt een nederlaag is voor Biden. Hij had gewoon een streep in het zand moeten trekken en moeten zeggen: niet onderhandelbaar, verhoog gewoon die grens en daarna praten we over de begroting. Ik laat me niet chanteren. The Atlantic heeft een analyse van Bidens slapte.

Maar dat is niet des Bidens, vrees ik. Nu gaat het slecht aflopen. Niet voor Amerika maar voor de Democraten.

Abortus is een brisant onderwerp voor de Republikeinen. In de domste staten hebben ze nu abortus helemaal of zo goed als verboden. In North Carolina werd gisteren een twaalf weken grens aangenomen, grofweg het eerst trimester dat wij in Europa kennen (behalve in achterlijke katholieke landen). De catch in NC is dat er ook allerlei bemoeilijkende voorwaarden worden gesteld in die eerste twaalf weken. Daardoor (maar vooral door welke grens dan ook) is het onbespreekbaar voor Democraten.

Ik moet zeggen dat twaalf of vijftien weken mij niet zo slecht lijken. Voor hard liners pro choice onacceptabel, voor conceptie is leven idioten idem. Toch ligt hier de oplossing nu het Supreme Court zijn verantwoordelijkheid heeft afgschoven naar de staten.

Het zou mij ook niet verbazen als dit een probleem wordt voor de Democraten. Ik bedoel dit: nu is abortus een onderwerp waarmee de Republikeinen niets goed kunnen doen als je vindt dat een beschaafd land een beschaafde regeling moet hebben. Als ze zo slim zijn om ergens rond die twaalf of vijftien weken te gaan zitten, slaan ze het onderwerp uit handen van de Democraten. Ik denk dat de Republikeinen, lui als DeSantis, zo gefixeerd zijn op dit onderwerp op rechts, dat ze voorlopig er alleen maar last van hebben.

Wie had dat kunnen denken? Dat je als je de staatsgreeppleger, aanrander en pathologische leugenaar 70 minuten geeft met een publiek dat hem toejuicht als hij leugens verkondigt, Trump dat format niet zou overnemen? De enige met enig verstand in de zaal was de journaliste die haar best deed maar niet op kon tegen zoveel showmanship. Opnieuw noemde hij een sterke vrouw ‘nasty’. En opnieuw gebruikte Trump het als een platform.

Dat CNN geen format wist te bedenken dat de psycho wat meer weerwerk zou geven, is voldoende reden om zo’n townhall niet te doen. CNN heeft een andere agenda. Trump is nieuws en zijn leugens zijn dus nieuws, ook onweersproken. CNN wil kijkers en niet het imago dat het links is. Met journalistieke criteria heeft het niets te maken.

Ik heb gemengde gevoelens over de Trump show. Het eerste gevoel is dat de VS de schaamte voorbij is. Een dag nadat de man als aanrander is bestempeld en veroordeeld voor smaad, zet je hem niet op televisie om smaad te praktiseren en de waarheid aan te randen. Na de Carroll uitspraak waren er politici die doken, zoals geheel voorspelbaar de Speaker, maar veel meer politici deden het af als zo’n New York dingetje, waar ze er alleen maar op uit zijn Trump dwars te zitten.

Oud president en leidende Republikein veroordeeld wegens aanranding? Ah, who cares. Schouders ophalen en negeren. 

Maar met dat gevoel dat nu alles kan in de VS kom je niet ver. Het is zo, het gebeurt, het is teken van het verval van de VS.

Een ander gevoel is dat hoe meer je van Trump laat zien, hoe duidelijker wordt wat een wacko en levensgevaarlijk persoon hij is. Ik dacht dat lange tijd maar ik moet toegeven dat als je dat na zes jaar nog niet duidelijk is, het wel nooit een punt zal worden. Maar het is beter dan Trump negeren. Wat echt nodig is, is dat serieuze Republikeinen tegen hem opstaan – en niet alleen Romney. Ik kan het niet genoeg herhalen: Trump is niet het probleem, de Republikeinen die hem tolereren zijn het probleem.

Wat ik ook vaststelde was dat Trump heel wat uitspraken deed die zullen opduiken in de verkiezingscampagne van de Democraten. Ik denk dat hij direct McCarthy schade deed door zonder omhaal te verklaren dat als hij president zou zijn, de debt ceiling gewoon verhoogd zou worden, zoals tijdens zijn chaosregime ook gebeurde. Het toont nog maar weer eens aan dat het huidige game of chicken over de debt ceiling een Republikeins plot is, dat ze meteen weer wegstoppen als een belastingen verlagende collega de tekorten opjaagd. Ik hoop dat Biden het gebruikt.

Ook over abortus (allemaal dankzij mij), Oekraïne (who cares), aanranding (ach, heel gewoon) en immigratie (weer families opbreken) deed hij fijne uitspraken die bruikbaar zijn. En niet te vergeten de staatsgreep die volgens de Republikeinen gewoon een demonstratietje was. Trump zou de geweldplegers gratie verlenen. Enige reden om zich bij Mike Pence te verontschuldigen dat hij hem in gevaar had gebracht? Ben je gek. Reken er maar op dat Pence volgende week weer alles doet om de psycho en zijn wacko aanhang niet te schofferen.

Het probleem is dat feiten er niet meer toe doen bij Trump, maar erger, ook niet bij de Republikeinen. En dus stevenen we af op een verkiezing waar de stellingen al bij voorbaat zijn ingenomen en waarbij volstrekt duidelijk is dat als Trump wint het land definitief naar de kloten is.

Zo, het is officieel. Trump heeft een veroordeling aan zijn broek voor seksueel lastigvallen en defamation, het onterecht iemand te schande stellen. Een veroordeling voor verkrachting was te veel gevraagd, viel ook niet te verwachten, denk ik.

Maar de jury in New York heeft mevrouw Carroll op de meeste punten geloofwaardig gevonden en ze heeft gelijk gekregen. Die staat. Nog los van de toch wel onthutsende vertoning van de getuigende oud president die zijn vrouw verwarde met Carroll en stupide dingen zei, en nog los van zijn advocaat die zo uit het stenen tijdperk leek weggelopen. 

De psycho moet vijf miljoen dollar overmaken aan Carroll. Dat zal nog wel even duren, Trump heeft er een handje van verplichtingen zo lang mogelijk uit te stellen.

Wat gaat dit betekenen voor de campagne van de staatsgreeppleger om nog eens vier jaar te mogen proberen de democratie om zeep te helpen? U gok is zo goed als de mijne.

Ik vermoed dat hard core Trumpisten het enkel zien als een bevestiging van de vervolging door het establishment waaronder Trump zou lijden. Maar laten we zeggen dat het geen extra kiezers zal gaan opleveren. 

Over de langere termijn denk ik dat het wel degelijk schadelijk zal zijn. Kan de Republikeinse Partij, kunnen die lafaards die hem op 7 januari niet buitenspel durfden te zetten, het accepteren dat een veroordeelde wegens sexual harassment hun kandidaat is? Ik heb geen hope pet op van deze lieden, die liever de macht hebben dan de moraal verdedigen, maar toch. Ik zie er naar uit ze morgen te zien kronkelen om zich los te maken van de uitspraak, zoals niet van de veroordeelde.

En dan is dit pas het eerste proces. Georgia komt eraan. Acht van de fake kiesmannen die Trumps handlangers hadden gearrangeerd hebben al toegezegd met de openbare klager te zullen meewerken, wat impliceert dat ze zullen getuigen over deze poging een verkiezing te stelen. 

En speciale aanklager Jack Smith vordert gestaag met zijn onderzoek naar de gestolen documenten en de staatsgreep zelf.

Bij Trump is het nooit over. Maar laten we zeggen dat ik vandaag de eerste nagel in zijn politieke doodskist hoorde slaan.