Het filmpje waarmee Joe Biden zijn campagne begint, vertelt ons al veel over de campagne. De eerste helft gaat over de gevaren. Het opent omineus met 6 januari, en refereert aan abortus, boekverbanningen, homohuwelijk en andere aanvallen op persoonlijke vrijheid door de Republikeinen. Trump komt nauwelijks voor, alleen in de context van die aanvallen, maar het is duidelijk dat Biden de hele Republikeinse Partij verantwoordelijk wil stellen. En terecht. Het zal gefinetuned worden.

Want hoewel het over Amerika en Amerikanen gaat, richt Biden zich niet tot de Trump aanhang – tenminste niet expliciet. Wel impliciet, met banen, economie en de vrijheid om je eigen leven in te richten die de kiezers in het midden aangaan. 

De tweede helft is positief ingestoken, over wat Amerika allemaal kan doen. De boodschap is Let’s finish the job. Biden stelt I know America en geeft een goede samenvatting van traditionele waarden. Wat mijn betreft te veel beelden die het identiteitsgedreven beeld van de Democraten bevestigen. Maar ja, dat zijn de mensen die naar de stembus moeten komen.

Wat me bijzonder opviel was de prominente aanwezigheid van Kamala Harris. Ze is vaker te zien dan de opzet van het verhaal rechtvaardigt. Ik denk dat het de volgende stap is in het opkrikken van haar imago, zoals ze eerder die reis naar Afrika maakte en aantrekkelijker mogelijkheden kreeg om zich te laten zien. Verstandig want door Bidens extreme bejaardheid zal de vice-president kandidaat veel aandacht krijgen. Mijn speculatie dat Harris mogelijk ingeruild zou worden voor Gretchen Whitmer lijkt door dit filmpje zonder grond. 

Biden kiest ervoor Harris in de etalage te zetten. Dat is niet meer dan loyaal en, als Trump de tegenstander is, en zolang Biden niet tegen ouderdomsproblemen aanloopt enkel verstandig. De nadruk op Harris verraste me. 

Tucker Carlson, de opperhaatzaaier van Fox News, is ontslagen. Niet om wat hij de afgelopen zes jaar aan schade heeft aangericht, niet omdat hij op leugens is gepakt, niet omdat hij een racistische, white supremacy, jazeker, een Trump boodschap verkondigde, niet omdat hij de kijkcijfers van zijn clubje omlaag haalde, niet omdat hij journalistiek besmeurde wat te veel niet journalisten en politici toelieten .. Niet omdat hij vleesgeworden evil is.

Ja, waarom eigenlijk? 

Rupert Murdoch, de baas van de haatzaaier en daarmee primair verantwoordelijk voor zijn daden, ziet nog een treinlading rechtszaken aankomen. Murdoch heeft al eerder laten zien dat hij geen terughoudendheid kent in het jagen op geld en politieke macht, alle journalistieke normen met voeten treedt, en als hij klem wordt gezet, zoals in een beschaafde samenleving dient te gebeuren, met even weinig terughoudendheid zijn verliezen neemt en verder gaat. Hij sloot gewoon een krant toen de praktijken die hem jarenlang kapitalen hadden opgeleverd.

Carlson wordt gewoon gedumpt. Taak vervuld, niet meer nodig, blok aan het been. Ook Fox News zou gesloten moeten worden – door Murdoch, let wel, de adverteerders zullen het niet doen. En Murdochs Wall Street Journal voert gewoon nog zijn politieke agenda uit.

Mijn punt is niet dat Carlson een intens slecht mens is. Dat is hij. Maar zo lopen er bij Fox nog wel een paar rond. Hannity is nog niet weg en Laura Ingraham spuit nog steeds haar vuil. Murdoch is nog steeds in business. Je mag hopen dat er nog veel rechtszaken volgen. 

En vergeet vooral niet hoe Carlson een ‘het was een goedmoedig toeristisch bezoekje’ verhaal over de staatsgreep van 6 januari kon afdraaien. Hij kreeg het materiaal exclusief van de belangrijkste Republikein in Amerika, de Speaker van het Huis, Kevin McCarthy. Nou ja, belangrijk in de line up als BIden om zou vallen en er iets met Harris zou gebeuren. Want verder is McCarthy, een meer subtiele vorm van evil, gewoon een trekpop van Marjorie Taylor Greene en de rest van de bende die hij om zich heen moest verzamelen om gekozen te worden.

In het grote geheel zijn deze piassen enkel dat. Want zij maken dat in 2024 een staatsgreeppleger, de slechtste president aller tijden, een leugenaar, racist en seksist nog steeds een kans kan maken op het presidentschap. Deze mensen hebben een kreupel Amerika, strompelend sinds Newt Gingrich, kapot gemaakt. Niemand moet opgelucht adem halen dat Carlson is verdwenen. Er zijn teveel medeplichtigen.

In Nederland zijn we dommer. Daar hebben we een publieke omroep ingericht die aan alle kanten gemanipuleerd kan worden. De Telegraaf zette zijn eigen omroep in het systeem. Ongehoord Nederland gaat nu het systeem uitgezet worden. Het had er nooit in moeten zitten. Maar je kunt het een type als Karskens niet kwalijk nemen dat hij onze domheid gebruikt.

Ik hoorde argumenten als dat ON een groep Nederlanders vertegenwoordigt die een stem verdient. Crap. Onzin. Je hoeft racisten, white supremacy FVD’ers en ander tuig geen omroep te geven. Er zijn grenzen aan je recht om vertegenwoordigd te worden. Laten we een vrolijk antisemitisch programma maken, om de antisemieten te dienen. Voelen die zich ook vertegenwoordigd. 

Nogmaals, het is niet de fout van ON dat ze een systeem dat volmaakt onzinnig is, en dat al decennia is, ge- en misbruikt. ON eruit gooien is enkel het bestrijden van een symptoom, zoals het ontslag van Carlson dat is.

Alleen zijn wij nog dommer: wij financieren onze kwalijke lieden met publiek geld.

Het lijkt erop dat president Biden morgen, de dag dat hij vier jaar geleden zijn kandidatuur aankondigde, bekend zal maken dat hij nog eens vier jaar in het Witte Huis wil. Ik heb al eerder betoogd dat ik dat onverstandig vind, hieronder de lange versie van mijn argumenten daarvoor.

Don’t do it, Joe.

Bidens wens om herverkozen te worden is een buitengewoon slecht idee. Het gaat eindigen in tranen. Voor Biden, voor de Democraten en voor Amerika. Joe Biden is een goede president geweest, zo goed als je had mogen verwachten, misschien iets beter. Gemiddeld en dat is na het desastreuze presidentschap van Donald Trump zo gek nog niet. Maar een heel behoorlijke eerste termijn wil nog niet zeggen dat het verstandig is om het Witte Huis te willen blijven bezetten.

Er zijn minstens vijf redenen waarom Biden ten sterkste moet worden afgeraden om dit pad op te gaan.

1) Te oud

Om te beginnen, en vergeet Bernie Sanders’ geneuzel over leeftijdsdiscriminatie: tachtig is een gezegende leeftijd maar wel een waarop niemand zo scherp is als hij of zij eerder was. Beter wordt het niet meer. In 2020 kon Biden vanwege corona campagne voeren vanuit zijn kelder, maar de campagne van 2024 zal hem zwaar vallen. Fysiek maar ook psychisch, als hij de onvermijdelijke fouten maakt, onzin debiteert en er door de tegenstanders mee om de oren wordt geslagen. Het wordt geen fijn spektakel.

Al zijn hele presidentschap produceert Fox News filmpjes met bloopers, versprekingen, afdwalen en ander klein ongemak. Vorige week in Ierland verwarde Biden nog de fameuze Ierse rugbyspelers die actief zijn onder vlag ‘All Blacks’ met de ‘Black and Tans’, een militaire eenheid in de Ierse onafhankelijkheidsoorlog. Niet een mix up waarvan je als burger wakker hoeft te liggen maar wel een voorbeeld van Bidens fuzzy mind.

Geen schijn van kans dat de media, rechts of links, Biden veel ruimte zullen geven om fouten te maken in zijn campagne. En niet onterecht. De kiezer heeft er recht op te zien of de dan 81-jarige kandidaat nog wel goed bij de les is. Ronald Reagan was in zijn tweede termijn herhaaldelijk de weg kwijt (en in het Iran Contra schandaal runde zijn staf het presidentschap) en menigeen dacht nog terug aan het eerste debat in 1984, toen de president in zijn afsluitende oratie vrolijk over Route One in Californië motorde, met onbekende bestemming. Reagan wist het in het tweede debat met een kwinkslag onschadelijk te maken, maar toch, het was een eerste indicatie. Al te vaak zagen we Nancy hem influisteren wat hij moest zeggen, als ze al niet afspraken had afgezegd omdat de sterren verkeerd stonden.

Presidenten lijden bijna zonder uitzondering aan het ik-ben-onmisbaar-virus (ook bekend bij Nederlandse premiers) en het vergt blijkbaar bovenmenselijke kracht om jezelf terug te trekken als dat de verstandigste weg is. Zelfs een van de beste presidenten aller tijden, Franklin Delano Roosevelt, kandideerde voor de vierde keer in 1944, ook al wist hij dat hij die termijn niet zou overleven. Drie maanden na zijn inauguratie was hij dood. Dat zijn opvolger Harry Truman goed uitpakte, zij het met hindernissen, was lang niet gegarandeerd. De kiezers werden voor het lapje gehouden.

2) Electoraal risico

Het lijdt geen twijfel dat Biden ook strompelend, kreunend of anderszins gehandicapt in 2024 Donald Trump zal verslaan. Dat is echter vooral te danken aan Trump, een fenomeen waarvan de kiezer duidelijk genoeg hoeft, ook als zijn eigen partij hem maar niet kan loslaten. Donald Trump is de gewenste opponent voor de Democraten en ik vermoed dat tegen de staatsgreeppleger welke Democraat dan ook kan winnen. De afgelopen weken van Trumpmanie en exces, enkel leidend tot nog hogere populariteit onder zijn eigen aanhang, is door het Witte Huis (en het partijhoofdkwartier) grijnzend gadegeslagen. Trump is hun favoriet.

Maar mochten de Republikeinen bijtijds bij zinnen komen (of Trump om wat voor reden dan ook, rechtszaken, racisme, antisemitisme of gewoon, dagelijkse idioterie, zichzelf buitenspel zetten) en iemand anders nomineren dan heeft Biden een serieus probleem. Elke andere mogelijke kandidaat is jonger dan Biden, soms veel jonger, waardoor het contrast tussen de kandidaten nog groter wordt. Zien we Biden al massabijeenkomsten bewerken, of handen schudden tot hij een ons weegt?

Een dergelijke andere kandidaat, en ik zou persoonlijk niet mijn geld zetten op gouverneur DeSantis, zal zich kunnen presenteren als een nieuw geluid, open voor delen van de Trump-agenda en vooral voor betrouwbaar klassiek conservatisme. Reken maar dat de afkeer van Biden de traditionele Republikeinen zal verlokken weer keurig op hun genomineerde te stemmen. En reken er maar op dat wie het ook wordt, de running mate Niki Haley is, de oud-ambassadeur en oud-gouverneur van South Carolina. Een vrouw op het ticket, bij een min of meer beschaafde Republikein: de kansen stijgen aanzienlijk.

Kortom, ieder ander dan Trump wordt een risico voor de Democraten als ze zich zonder nadenken achter Joe Biden scharen. Dan zullen niet zij maar de Republikeinen er juist uitzien als de partij die de ellende van Trump kan wegsluizen. Want denk maar niet dat de Republikeinse Partij als partij gestraft zal worden voor zijn obstructie, Trump steun en algehele lafheid in het handhaven van beschaafde normen in de Amerikaanse democratie.

3) Generationele constipatie

Er zijn veel te veel bejaarden in de top van de Amerikaanse politiek. Ze willen maar niet weggaan. Het probleem is dat ze de jongere politici wegjagen of die dwingen die tot stilstand, waarna ze uit beeld verdwenen.

In de Senaat is het duidelijk te zien. Senator Diane Feinstein, 89 jaar oud en al jaren sukkelend en nu ook fysiek in de lappenmand, had in 2018 al moeten verdwijnen. Chuck Grassley van Iowa is ook 89 en net herkozen. Hij zit er al 49 jaar. Mitch McConnell, de Republikeinse leider in de Senaat, als hij niet gestruikeld is en een hersenschudding heeft, is 81. Democratisch leider Chuck Schumer is een jonkie met zijn 72 jaar. Bernie Sanders zelf is 81. Tien procent van de Senaat is ouder dan 75.

Deze blokkade van een nieuwe lichting gebeurt in beide partijen. Hillary Clinton, toen 69, dwarsboomde al vroeg in 2015 een groep jongere vrouwen die zich door haar gezag en geldmachine lieten afschrikken. Het kostte ons kandidaturen van Elizabeth Warren, Kirsten Gillibrand, Amy Klobuchar en anderen die na Obama een frisse wind hadden kunnen laten waaien. Nodeloos te zeggen dat Hillary een ramp werd. Nu doet Biden hetzelfde. En weer zullen de jongere Democraten minstens vier jaar moeten wachten. Te lang voor menigeen, weer een generatie verloren.

Ook de Republikeinen weten er weg mee. Bob Dole was bejaard in 1996, maar hij was ‘aan de beurt’. Hij oogde breekbaar toen hij van een podium viel. John McCain, die fris en interessant was in 2000, stommelde in 2008 rond als de oude man die hij was. Mitt Romney had een betere kans gehad als hij in 2008 kandidaat was geweest in plaats van in 2012. En, geef ze wat krediet, de Republikeinen laten zich dit keer tenminste niet door de bejaarde Trump weerhouden om zich kandidaat te stellen. Ze buitelen al dartel over elkaar heen, hopend dat Trump onderuit gaat.

4) Het belang van de vicepresidentskandidaat

De kans dat Biden omvalt tijdens een tweede termijn zal enorme aandacht geven aan wie hij meeneemt voor het vicepresidentschap, er vanuit gaand dat hij niet al eerder omkukelt en Harris president is, want dan wordt alles anders. Wie wordt Bidens running mate? Vrijwel niemand is officieel enthousiast over Kamala Harris. Ik denk dat dit onterecht is, of in elk geval al te gemakzuchtig, maar het is niet anders. Wisselen van kandidaat door Biden is gevaarlijk want disloyaal, en wie garandeert dat een andere kandidaat niet evenveel vragen oproept? Hoewel, wie kan er bezwaar hebben tegen gouverneur Gretchen Whitmer van Michigan?

Ik sluit niet uit dat Biden Harris alsnog van het ticket verwijdert. Misschien dat Harris zich in een opzichtige daad van zelfopoffering en met een ferme duw terugtrekt. Maar laten we ervan uitgaan dat zij de kandidaat is voor het vicepresidentschap en we weten zeker dat er een stortvloed van kritische Harris artikelen zal verschijnen, meestal gecombineerd met reden 1 hierboven, de kans dat Biden het niet overleeft.

5) Tweede termijnen zijn zelden succesvol

Okay, stel dat Biden wint. Gefeliciteerd en dan? Het valt te vrezen dat de historische rol die Biden graag voor zichzelf wil weinig te winnen heeft bij nog eens vier jaar in het Witte Huis.

Ga maar na. De kans dat de Senaat in 2024 Democratisch blijft, is vrij klein. De Democraten moeten, na hun succes zes jaar geleden, nu veel zetels verdedigen. Te vrezen valt dat de Republikeinen van Mitch McConnell nog een ronde benoemingen en obstructie mogen voeren.

Het Huis is moeilijker te voorspellen gezien de totale disfunctionaliteit waarin dat nu terecht is gekomen onder de ruggengraatloze Speaker Kevin McCarthy en zijn maatje Marjorie Taylor Greene, samenzweringsidioot par excellence. Het is mogelijk dat de aanstaande overreach van al die commissie die de Republikeinen hebben ingesteld om wraak te nemen, zal werken als boemerang. Een flink aantal van hen loopt rond als bloeddorstige maar hersenloze types. De kiezer kon er wel eens genoeg van krijgen.

Wie weet, maar feit is dat de kans op een Democratische meerderheid in beide huizen van het Congres miniem is. Daarmee is de kans op serieuze wetgeving door de president beperkt. De waterval aan wetsontwerpen en uitgaven die Biden in zijn eerste twee jaar erdoor kon jassen en die hem premature vergelijkingen met illustere voorgangers opleverde, zal uniek blijken. Hij zal niets gedaan krijgen.

Het is waar dat onder die omstandigheden de veto-macht van de president nieuw belang krijgt, maar je kunt toch bezwaarlijk vier jaar lang Republikeinse wetgeving blokkeren en dat een succes noemen. Een tweede termijn om tegen te houden wat de meerderheid in het Congres wil? Daarmee ga je niet de geschiedenisboeken in. Of op de verkeerde manier.

Ook dit is een oud verhaal, maar het wordt te weinig beseft: presidenten die een tweede termijn wonnen, konden zichzelf op de schouder kloppen dat de kiezers hen beloond hadden voor verleende diensten, maar verder leverde het weinig op. Tweede termijnpresidenten breken geen potten. Wilson, Franklin Roosevelt (geen goede tweede termijn), Truman, Nixon, Reagan, Clinton, Obama: allemaal stukken minder dan in hun eerste termijn, soms ronduit rampzalig. Alleen Eisenhower kon redelijk tevreden zijn.

De beste één termijn president die op tijd vertrok was James Polk (1845-1849). Hij had vijf agendapunten – waaronder overigens een oorlog met Mexico – die hij allemaal realiseerde. Hij vond dat wel mooi geweest en ging met pensioen. Ook één termijn presidenten die verloren, staan er niet altijd slecht op: Jimmy Carter, die verloor in 1980, zal bij zijn overlijden de eer krijgen die hij verdient; oude Bush, die in 1992 de eer moest laten, was zo slecht nog niet.

Eén contra argument

Stel dat Biden wint in 2024, en je moet onderkennen dat de meeste presidenten die een tweede termijn willen die ook krijgen – zelfs de rampzalige kleine Bush en ook nog bijna Donald Trump – dan bezetten de Democraten in elk geval de top van de uitvoerende macht. Veel beleid, vooral buitenlands beleid, kan zonder het Congres gemaakt worden. Benoemingen voor departementen en bureaus maken een groot verschil, zoals Trump heeft aangetoond, en ja, de veto macht is relevant.

Maar er is de jokeroptie. Tijdens zijn tweede termijn kan Biden op grond van ouderdom en kwalen, al of niet gelogen, ontslag nemen en zijn vicepresident laten opvolgen. Menigeen zou schande roepen, maar hij heeft die mogelijkheid. Sterker, als hij het doet na de tussentijdse verkiezingen van 2026, dan kan zijn opvolger nog twee keer kandideren. Dat zit zo: volgens het 22ste Amendement op de Grondwet mag je maar twee keer (dus in totaal acht jaar) tot president gekozen worden. Maar als je tussentijds opvolgt en minder dan twee jaar het ambt het vervuld, dan kun je nog gewoon twee termijn volmaken, in totaal dus mogelijk tien jaar. Er was sprake van om Al Gore in 1998 de aangeschoten Clinton te laten vervangen, zodat hij als zittend president de verkiezingen van 2000 in zou gaan.

Kortom, Biden kan de Democraten helpen. Een nieuwe president zou anders bekeken worden als hij of zij er al zit. De kansen op verkiezing stijgen en daarmee de kans dat de Democraten drie termijnen vol kunnen maken, misschien zelfs vier. Hij kan natuurlijk ook gewoon doodgaan, met hetzelfde effect.

Een onwaarschijnlijk scenario? Misschien en het is op zich geen erg aangename of democratische manier om zo de Democraten in het Witte Huis te houden, maar het zal een rol spelen, al was het maar omdat de Republikeinen die optie zullen belichten. Verdedig je er maar eens tegen als je eigen kandidaat 81 is en het scenario helemaal niet zo onwaarschijnlijk is.

Zet alle redenen tegen en die ene voor op een rijtje, en de scepsis over een Biden-kandidatuur groeit. Bij mij althans. Het kiezen voor een frisse, jonge Democraat die in staat moet kunnen zijn om de verkiezingen te winnen het presidentschap het aanzien en de frisheid te geven die het ambt en het land nodig hebben, lijkt mij veruit de betere optie. Amerika verdient Bidens pensioen.

Je hebt geen massamoorden nodig om te zien hoe gevaarlijk het dagelijks leven in Amerika is geworden. Iedere dag kun je een gewapende burger tegen het lijf lopen die, om wat voor reden dan ook, je overhoop schiet. In veel gevallen is hij gedekt door een ‘stand your ground’ regeling die veel wapenverslaafde door Republikeinen geleide staten hebben ingevoerd: als je je bedreigd voelt, mag je er op los schieten.

In Kansas City werd deze week een zwarte jongen van 16 die zijn jongere tweelingbroer en zus kwam ophalen en hij het verkeerde adres aanbelde, door de bewoner van dat adres neergeschoten. Een zwarte man, sterk en groot, aan je deur. Dat is schrikken als je dagelijks Trumpiaans en Fox News racisme over je krijgt uitgestort, om niet te spreken over het gewone, alledaagse racisme waarvoor je die beide bronnen niet nodig hebt. Paf, schieten maar.

In up state New York werd een vrouw van twintig doodgeschoten toen ze per ongeluk de verkeerde, ongeplaveide weg opreed naar een afgelegen huis. Het verkeerde huis, de verkeerde weg, en de auto was al aan het omdraaien, maar de bewoner vond het toch nodig om er op los te schieten. 

In een geval dat inhoudelijk gerelateerd is gaat de gouverneur van Texas, Gregg Abott, die landelijke ambities heeft en dus wapens omarmt, een man gratie verlenen die tijdens een Black Lives Matter demonstratie een van de demonstranten doodschoot. De demonstrant kwam naar de uber die de moordenaar de demonstratie inreed met een automatisch geweer omgord, maar niet in de aanslag. Never mind, de moordenaar pakte het pistool dat hij had klaarliggen en schoot de demonstrant dood. Hij was op zoek naar een confrontatie en kreeg hem.

Bij het proces bleek de moordenaar met zijn vrienden te fantaseren over het doodschieten van Black Lives Matter demonstranten. Niet één keer maar herhaaldelijk. Anders gezegd, hij zocht de confrontatie op en zoals alle confrontaties dezer dagen waar wapens bij betrokken zijn, eindigde het met een schietpartij en met doden. Hij is veroordeeld maar Abott ziet er politiek heil in hem gratie te verlenen. Het is een open uitnodiging om het voorbeeld van de moordenaar te volgen.

Het zijn dageljkse tragedies, onnodige doden, onbeschrijflijk leed, veroorzaakt door harteloze, stupide en onheil over zichzelf afroepende Republikeinen die alles doen om het dragen van wapens en het schieten ermee zo gemakkelijk mogelijk te maken. En dat is een tragedie op zich.

De meerderheid van de Amerikanen – en ik durf te wedden, ook een groot deel van de betreffende politici – wil wapenwetgeving die voorkomt dat je in de supermarkt tegen iemand aanstoot die vervolgens zijn wapen pakt en je overhoop schiet (hij had dan ook geen vergunning of wapentraining nodig in het Florida van Ron DeSantis). Die meerderheid wordt geterroriseerd door een minderheid die zijn wil afdwingt door in voorverkiezingen bij de Republikeinen alleen maar kandidaten toe te laten die extreme standpunten innemen. Politici willen herkozen worden in veilige Republikeinse districten en doen dus wat die extreme achterban van ze eist.

Ik schreef eerder deze maand dat de strijd om wapens in Amerika aan banden te leggen zo goed als mislukt is. De minderheid heeft het voor het zeggen. Maar het is belangrijk om iedere keer weer – de volgende massamoord, morgen waarschijnlijk, de volgende idiote schietpartij – eruit te lichten en te laten zien dat Amerika een onbeschaafd land is waar je je leven niet zeker bent.

Eeuwig jammer dat het proces tegen Fox News is afgekocht door Murdoch, die er een handje van heeft ongelukken te veroorzaken en dat met geld op te lossen. Bijna 800 miljoen dollar, de man draait er zijn hand niet voor om. Hopelijk, maar ik vrees dat dit onwaarschijnlijk blijft, heeft de geloofwaardigheid van de showzender die zich onterecht met News tooit schade geleden. Maar ik reken er niet op.

Het was natuurlijk veel interessanter geweest om de media mogul en zijn gewetenloze trawanten te zien getuigen over hun eindeloze stroom van leugens. Hoe het argument van nieuwswaarde onderuit gehaald zou worden. Fox News maakt iets nieuws door erover te liegen en claimt dan dat het echt nieuws is. 

Ik heb geen seconde de illusie dat hun modus operandi zal veranderen. Dit zijn samenlevingsboeven, zakkenvullers en wat voor andere termen je er ook voor mag bedenken.

Misschien dat een volgend proces door nog zo’n computerbedrijf, nu voor 2,5 miljard schade, nog de kans biedt om deze showlieden te zien kruipen, of mogelijk een proces tegen de MyPillow fantast Mike Lindell, Trumps beste vriend (nou ja, zo lang hij goed is voor de psycho – de man heeft geen vrienden).

Fox News is een kanker op de Amerikaanse samenleving, Murdoch is dat. Dat beide Trump op hun geweten hebben past helemaal in het plaatje.

Rechter Antonin Scalia van het Supreme Court, een conservatieve icoon en zonder twijfel de meest invloedrijke jurist van de afgelopen dertig jaar, overleed in februari 2016. Zijn opengevallen zetel werd vervolgens gestolen door de Republikeinen, omdat senaatsleider Mitch McConnell weigerde Obama’s voordracht voor opvolging zelfs maar te ontvangen. Een succesvolle power play die heeft geleid tot het huidige Supreme Court dat in weinig de Amerikaanse samenleving vertegenwoordigt.

Maar ik wil het hier hebben over de omstandigheden waaronder Scalia de geest af. De rechter overleed in een jachthut op een landgoed in Texas, waar bij met een bevriende rijkaard aan het jagen was. Niemand keek daar echt van op. Scalia, en andere leden van het Supreme Court, inclusief de progressieve icoon Ruth Bader Ginsburg, maakten geregeld gebruik van aangeboden diensten door puissant rijke lui met een politieke insteek. Dat Scalia daar bivakkeerde riep minder vraagtekens op dan zijn dood zelf, die door samenzweringsidioten verdacht gemaakt werd. Hij zou met een kussen op zijn hoofd zijn gevonden. 

En dan is er nu rechter Clarence Thomas, de meest conservatieve rechter in het Hof, die, naar nu blijkt zich al twintig jaar laat fêteren door een rijke Republikeinse geldschieter (iemand met kwestieuze smaak, maar dat is hier niet aan de orde). Thomas en zijn echtgenote Ginny maakten verre en dure reizen in het gezelschap van zijn goede vriend en Thomas zelf was een graag geziene gast op privé bijeenkomsten – alleen mannen – die zijn geldschieter organiseerde, waar de mannen onder elkaar gezellig man konden zijn.  Over politiek of samenleving ging het nooit, zeggen ze.

Ook niet geheel irrelevant is dat Ginny Thomas een promotor is van de Big Lie dat Donald Trump de verkiezingen van 2020 heeft gewonnen, en ook verder van talloze andere uiterst rechtse stokpaardjes. Die politieke activiteiten van mevrouw Thomas hadden al eerder vraagtekens opgeroepen, maar werden en worden weggewoven door de Republikeinse bazen. En door rechter Thomas die zegt dat hij nooit met zijn vrouw over politiek praat.

Van rechter Thomas moet u verder weten dat hij zwart is en in 1991 door de oude Bush werd voorgedragen voor de opvolging van rechter Thurgood Marshall, de eerste zwarte rechter in het Supreme Court, en een belangrijk man in de burgerrechtenbeweging en de Supreme Court uitspraak van 1954 die formeel segregatie beëindigde – enkel formeel, de werkelijkheid moest wachten tot Lyndon Johnson er in 1965 de burgerrechtwetgeving doordrukte.

Thomas was door de oude Bush net een jaar tevoren tot rechter benoemd, na een weinig indrukwekkende carrière als baas van de Equal Opportunities Commission (waar hij weinig deed om het doel ervan te bevorderen). Bij de hoorzittingen rond Thomas’ benoeming werd Anita Hill gehoord, een zwarte medewerkster van hem die nogal serieuze en behoorlijk geloofwaardige klachten over Thomas had wegens sexual harassment. De hoorzittingen waren pijnlijk voor Thomas, nog pijnlijker voor Hill die als leugenaar werd weggezet door de Republikeinen (en weinig elegant werd behandeld door toenmalig voorzitter van de juridische commissie, ene Joe Biden). Het hield de benoeming van Thomas niet tegen.

In de dertig jaar sindsdien heeft Thomas zich ontpopt tot de meest conservatieve rechter van het Supreme Court. Hij was het die bij de Dobbs uitspraak die vrouwen het recht om over hun eigen lichaam te beschikken ontnam, tussen de regels door liet weten dat wat hem betreft ook het homohuwelijk, contraceptie en zelfs interraciale huwelijken ter discussie stonden. Op andere belangrijke terreinen zoals de uitspraak die bedrijven toestond eindeloos politici te sponsoren, Obamacare en vooral veel regulatie uitspraken, bleek Thomas de grootste en meest rechtlijnige ideoloog van het Hof. Scalia was veel invloedrijker omdat hij in elke uitspraak een paasei verstopte dat hij bij een volgende uitspraak als precedent uitpakte om het Hof verder de conservatieve kant op te jagen.

Thomas dus. Ginny. Altijd al omstreden. Kijkt iemand ervan op dat hij zich al twintig jaar laat fêteren door een Republikeinen die een club sponsort die conservatieve rechters opdringt? Natuurlijk niet. Maar het is mooi dat het nu onthuld wordt, net als de aankoop van het huis van de moeder van Thomas door de geldschieter (met moeder erin) om daarvan later een Thomas-museum van te maken. Er zijn nog wat andere akkefietjes, maar wie telt er?

Opmerkelijker is dat Thomas zegt dat hij bij zijn aantreden eens wat rondgevraagd heeft en hoorde dat dit soort ‘vrienden’ geen enkel probleem zijn en niet hoeven te worden gemeld op een mogelijke lijst van conflicts of interest. Je zou denken dat een rechter wat dieper graaft, of wat dieper doorvraagt, of misschien nattigheid voelt, maar niet Thomas. Hij was volkomen te goeder trouw, vindt hij zelf – en vinden zijn sponsors, inclusief Fox en de Wall Street Journal die elk Clinton-schandaaltje in de spotlicht plaatsten maar hier opmerkelijke lenigheid vertonen. 

Net zo opmerkelijk als de morele toondoofheid van Thomas is dat er geen regels zijn voor Supreme Court rechters. Het is een zaak van onderlinge afspraken en gewoontes. Daardoor is de kleinste kleine politicus aan meer regels gebonden dan de rechters van het hoogste gerechtshof van het land. Strikt genomen heeft Thomas geen regels overtreden (of misschien, in een van de subschandaaltjes, belastingregels).

Nee, Thomas zal niet aftreden of zich zelf maar onthouden van uitspraken op terreinen waar zijn activistische echtgenote zich uitspreekt. Wat hij wel doet is het Supreme Court, dat tot voor betrekkelijk kort geleden nog de meest vertrouwde van de Amerikaanse politieke instellingen was, verder in diskrediet brengen. Nu het Hof door de machinaties van Mitch McConnell en zijn Republikeinen is volgestopt met uiterst conservatieve rechters is het vertrouwen in het Supreme Court gedaald tot laag in de dertig procent. 

Dat verbaast natuurlijk niet na de agressieve rechtse uitspraken van de afgelopen vijftien jaar, en al helemaal niet nu het Hof op terreinen als wapenbeheersing en abortus uitspraken heeft gedaan waar de overgrote meerderheid van de Amerikanen het mee oneens zijn. Dat zou nog te verdedigen zijn als er juridisch iets voor te zeggen was, maar het gaat om uitspraken waarbij de gevolgde redeneringen op zijn best nogal creatief zijn, op zijn slechtst niets juridisch hebben maar gewoon worden opgezet om het doel te bereiken. 

Clarence Thomas is zo het symbool van een gerechtshof dat geen geloofwaardigheid meer heeft. Zoals zoveel wat er in de huidige Amerikaanse politiek gebeurt, en vrijwel alles waar Republikeinen mee te maken hebben, is het een verder teken van de verloedering van de Amerikaanse democratie.

Het is zwaar werk, ondankbaar, maar iemand moet het doen. Voor u houd ik de opiniepagina’s van de Wall Street Journal bij. Het is belangrijk wat daar wordt gedebiteerd, de WSJ is de grootste krant van Amerika en, anders dan de andere speeltjes van Rupert Murdoch (ik bedoel niet de vrouwen die zich door hem laten bedriegen) zoals Fox News en The New York Post, wordt de Journal serieus genomen. Nou ja, met enig voorbehoud. In journalistieke kringen staat de krant voor gedegen reportages en inzichtrijke artikelen. De opiniepagina, dat is een heel ander verhaal.

De hoofdredacteur van de krant was enige jaren de voormalig correspondent van de Financial Times, Gerard Baker. Ik vond hem ooit een interessant observeerder, iemand die het desastreuze presidentschap van kleine Bush van context voorzag. Hij schreef in die tijd ook regelmatig over zijn leven in de VS, dochters die naar school gingen, en dergelijke. Maar onder Bush ging hij native, werd Amerikaans op de manier van een bekeerling die geloof omarmt.

Hij bleef in Amerika. In 2004 stapte Baker over naar The Times, en in 2009 naar de Wall Street Journal. Daar maakte hij naam door journalisten te ontslaan die in zijn (en Murdochs) ogen te progressief waren. De regering-Obama kon niets goed doen, dat spreekt voor zich.

Baker zocht regelmatig controverse op en zijn krant gaf Trump veel ruimte. Zelf moest Baker in januari 2018 vertrekken en sindsdien is het editor at large, met een column waarin hij voorspelbaar rechtse praat verkoopt, meer extreem conservatief met een vleugje racisme, dan Trumpiaans radicaal rechts. Vijf dagen na Bidens inauguratie schreef Baker een column waarin hij rechts Amerika bang maakte – Trump aanhangers zouden een heropvoedingsprogramma moeten ondergaan. Niet ironisch bedoeld.

Ah well, genoeg Baker. Soms vallen journalisten die je ooit bewonderde van hun voetstuk. Maar zijn houding vertelt iets over de Wall Street Journal.

The Wall Street Journal opinie pagina is interessant omdat een groot deel van weldenkend conservatief Amerika die tot zich neemt. Dit zijn mensen die The New York Times onverdraaglijk links vinden en die niet naar Fox News kijken (ook niet naar CNN trouwens). Het zijn mensen die beslissingen nemen in grote bedrijven en instellingen. Kortom, de Wall Street Journal is invloedrijk. 

Wat verrast in een krant van enige status is de haat. Niet de ze-zitten-allemaal-achter-me-aan haat van de Trumpies (de krant heeft na 6 januari afstand genomen van de staatsgreeppleger) maar ongebreidelde haat tegen de ‘radicale Democraten’ en president Biden. Ik moet toegeven dat het fascineert. Hoe kunnen ze van iets dat gemeten aan elke standaard kwalijk is, of een Republikeinse blunder, iets maken om Biden in een kwaad daglicht te stellen. Het lukt ze steeds weer.

Hoe kunnen ze het onverdedigbare verdedigen? Niet 6 januari maar wel dat Supreme Court rechter Clarence Thomas zich laat feteren door een rechtse miljardair (en dat Thomas’ vrouw een ferm supporter is van Trumpiaanse leugens en antidemocratische stellingnames – en zeg nou niet dat de twee daar bij het ontbijt niet over praten en dat het er dus niet toe doet).  Het verwijderen van twee zwarte vertegenwoordiges uit het congres van Tennessee (en het niet verwijderen van een blanke vrouw): er wordt diep getast in de kijk-naar-jezelf modus waarin schandelijk optreden wordt goedgepraat met een al of niet vermeend schandelijk optreden van de Democraten.

U zult denken: wat doet het ertoe, zo’n krant voor de rijke elite. Ik denk dat dit de invloed van negativisme onderschat. Deze lui hebben Fox News niet nodig, ik vermoed dat de vulgaire domheid van de zender hen zelfs tegenstaat. Maar de Wall Street Journal biedt een respectabele manier om tekeer te gaan tegen alles wat hen in modern Amerika niet aanstaat. Als u soms niet begrijpt hoe ogenschijnlijk verstandige conservatieven de meest ridicule ideeën hebben over wat er in Washington gebeurt als Democraten er de macht hebben, dan is de Wall Street Journal de verklaring.

Opnieuw een geval van hopeloze bejaardheid in de Amerikaanse politiek. Een president van tachtig die herverkiezing zoekt, een uitdager, ex-president en staatsgreeppleger van 78 die wraak wil, en nu de senator van Californië, Diane Feinstein, die feitelijk al is omgevallen na een aanval van gordelroos, maar geen ontslag wil nemen. Ze is 89 en zag er al zo uit voordat ze gordelroos kreeg, en er waren al serieuze vragen of ze wel in staat was haar werk behoorlijk te verrichten. die vragen mogen best gesteld worden, ook als probeerde Nancy Pelosi er een seksisme issue van te maken.

In de juridische commissie van de Senaat, waar haar afwezigheid allerlei zaken ophoudt, wordt ze binnenkort tijdelijk vervangen door een collega. Feinstein heeft al aangekondigd dat ze in 2024 niet streeft naar herverkiezing, dus er is al een race gaande voor haar opvolging. Dat compliceert de zaken als ze terugtreedt, of het graf in rolt, en gouverneur Newsom een opvolger kan benoemen voor de rest van haar termijn. Hij kan een van de kandidaten kiezen, maar dat zou een belediging voor de kiezers zijn, want degene die hij kiest ligt dan meteen voor.

Het is nog complexer. Newsom was zo dom om in 2021 te beloven dat hij een zwarte vrouw zou voordragen. Zelfs voor een progressief zoals ondergetekende, zijn dit soort beloften op zijn best irritant, of zijn slechtst, destructief. Meer to the point, Barbara Lee, een zwart lid van het Congres, is een van de kandidaten in 2024. Hij zou het spel behoorlijk verstoren als hij Lee benoemt, en zelfs voor een racistisch getinte backslash verantwoordelijk kunnen zijn als ze alsnog door de kiezers wordt verworpen.

Newsom koesters nog steeds presidentiële ambities, al zit Joe Biden in de weg en is 2028 te ver weg. Hij zal dus proberen kool en geit te sparen. Als Feinstein hem raadpleegt, zal hij adviseren te blijven zitten. Ik vermoed dat we erop kunnen rekenen dat Feinstein, ooit een schijnend licht van progressief Californië, haar termijn uitschuifelt. 

In de Senaat is tien procent van de leden al boven de 75, inclusief Mitch McConnell, de dief van Supreme Court zetels. Hij is 81 en struikelde onlangs bij een bedelfeestje, voldoende om weken uit de running te zijn met een hersenschudding. De in november herkozen senator voor Iowa, Chuck Grassley, is 00k 89. 

Het zou de Senaat en de Amerikaanse politiek in het algemeen ten goede komen als er na, bijvoorbeeld 75, niets meer te winnen valt. Gewoon, al die bejaarden, met welverdiend pensioen.

Het lijkt erop dat we een cruciaal punt bereikt hebben op twee onderwerpen die Amerika bazig houden, wapens en abortus. Ik schreef verdeeld houden, maar dat is niet goed geformuleerd. Beide onderwerpen worden door de Amerikaanse politiek zodanig gebruikt dat ze verdeeldheid veroorzaken ook als die er niet is. Feit is immers dat meer dan 60 procent van de Amerikanen striktere wapenwetten wil, en bijna 70 procent een regeling van abortus die recht doet aan het recht van de vrouw om over haar lichaam te beschikken.

Laten we om te beginnen vaststellen dat deze onderwerpen Amerika buiten de normale orde van westerse, beschaafde landen plaatsen. Geen beschaafd land heeft zoveel wapens of zoveel doden door wapens als de VS – zelfs menig weinig beschaafd land (wie houdt het bij?) komt niet zover. Nergens is zo’n absurde discussie over wapens gaande en nergens zijn zoveel massamoorden te vinden.

Wat abortusgekte betreft zijn er een paar landen die in de buurt komen met hun intolerantie of de machtvan een agressieve minderheid die het absurde idee dat het leven begint bij de conceptie wil opleggen aan de rest van de bevolking. Polen is zo’n idioot land, al had The New York Times deze week een mooi artikel dat de halstarrige en wrede terreur van de katholieke kerk in dat land leidt tot een groeiend aantal seculiere burgers, vooral onder jongeren.

Maar de VS spant de kroon. De dagelijkse massamoorden, steeds vaker ook op scholen en met steeds jongere slachtoffers, hebben blijkbaar toch een punt bereikt waarop een meerderheid begint te roepen: genoeg is genoeg. Ze deden dat vorige week in het congresgebouw van Tennessee, nadat negen mensen, inclusief vijf kinderen, waren vermoord op een lagere school in Nashville. Nashville being Nashville en Tennessee ernaar strevend zijn status als achterlijke zuidelijke staat te onderstrepen, leidde dat protest van kinderen en ouders niet tot enige actie van de Republikeinse absolute meerderheid in de staat. 

De gouverneur, die blijkbaar in staat is de afspraak die hij die avond zou hebben met twee vermoorde mensen opzij te zetten, was niet in staat ook maar iets te zeggen dat een sprankje hoop kon geven dat niet morgen weer schoolkinderen of gewoon, een groep burgers, vermoord gaat worden. De Republikeinse afgevaardigden slaagden erin zich volstrekt belachelijk te maken door drie van hun collega’s die luidruchtig hadden laten weten dat ze de emoties van de protesterende burgers deelden, probeerden te lozen. Het begon er al mee dat een van de drie mocht blijven – niet toevallig de enige blanke. Twee zwarte volksvertegenwoordigers werden wel weggestemd. Ze worden deze week door de mensen die hen hebben gekozen in hun functie hersteld. De wereld heeft meegekeken en gezien wat voor staat Tennessee is.

Maar wapenwetgeving komt er niet. Wel de volgende massamoord, dit keer in Louisville. Ik zag gisteren een artikel in The New Republic dat betoogde dat we gewoon moeten vaststellen dat het niet meer gaat gebeuren, dat we, dat wil zeggen het weldenkende deel van de samenleving, de strijd tegen wapens hebben verloren. Er zijn nu 400 miljoen wapens in Amerika, meer dan er inwoners zijn. Op CNN vertelde de medisch expert dat de helft van de ouders wel eens bang is hun kinderen naar school te sturen, 24 procent zelfs iedere dag. En wat stelt de gouverneur van Tennessee voor? Oud verhaal: meer bewapende bewakers op scholen. 

Deze week werd ook bekend dat de gouverneur van Texas een man die een Black Lives Matter demonstrant doodschoot gratie gaat verlenen. De demonstrant droeg een automatisch geweer – zoals dat mag in Texas – maar deed daar niets mee, behalve dreiging uitstralen. De veroordeelde was een taxi chauffeur die in de demonstratie verzeild raakte en in plaats van door te rijden, zijn pistool pakte dat natuurlijk grijpklaar naast hem lag,  toen hij het automatisch geweer zag. De shoot out bij de OK Corral is er niets bij. Dit is wat je krijgt als iedereen, altijd en overal met wapens mag rondlopen. Ik neig te zeggen: Texas en Tennessee krijgen wat ze verdienen en niemand kan zich meer veilig voelen, maar daar schiet je uiteindelijk ook weinig mee op.

Wat dan wel? Ik vrees dat het antwoord is dat je de moed moet opgeven. Besteed je energie ergens anders aan.

Ik denk inderdaad dat de kans op wapenwetgeving in de VS nul is. Wat staten doen wordt door het Supreme Court onderuit gehaald, zoals Californië, New York en Washington DC merkten. Republikeinse politici doen wat hun geradicaliseerde achterban hen vertelt te doen, anders verliezen ze de voorverkiezingen. Het levert laffe, niet representatieve vertegenwoordigers op (en presidenten, maar dat is een ander verhaal). Ik zie niet goed hoe het kan veranderen zonder dat iemand in de Republikeinse Partij de leiding neemt en vertelt wat er moet gebeuren – en daarmee ook optreedt als schild voor die sukkelende afgevaardigden. Maar ja moed en Republikeinse Partij zijn een slechte combi. Alleen Mitt Romney kan op moedige standpunten betrapt worden en hij wordt dan ook door de Trumpies uitgekotst.

De strijd is verloren. Amerika moet leven met de wapens die ze overal heeft toegelaten. Heel cru gezegd, ons gaat het niet aan. Laat ze maar doen, die Amerikanen. Ik heb zelf in de slechtste tijden in New York en in DC gewoond. Je was altijd op je hoede, je zorgde ervoor de omstandigheden zo veilig of beter, zo min mogelijk onveilig te maken. Meestal was het om te voorkomen dat je slachtoffer werd van een mugging. Je had altijd twintig dollar op zak, om een bedreiger niet teleur te stellen.

Individueel wapengeweld, hoewel beangstigend en endemisch in een stad als Chicago, is niet waar je als bezoeker in de VS bang voor bent. Wat mij beangstigt is die man die in Texas met zijn wapen door de supermarkt struint, of gewoon op straat laat zien dat hij zijn Tweede Amendement omarmt. Dat elke situatie in een schietpartij kan ontaarden. 

Voor het eerst hoorde ik vrienden in San Francisco waarschuwen dat je in bepaalde wijken beter niet kon komen. Het is iets dat overal in Amerika speelt. Het is een verloren strijd. Het enige wat de Democraten kunnen doen is aan de kaak stellen, verantwoordelijk maken en hopen dat er ooit verstand doorbreekt. Weinig kans op enige vooruitgang dus.

Wat abortus betreft, hebben de zeloten en de Republikeinen (niet per se hetzelfde, wel overlappend, dwz iedere zeloot is Republikein) een doos van Pandorra geopend. Niet alleen dat iedere staat sinds Dobbs een rommelige, inconsistente en onvoorspelbare route heeft genomen om abortus per staat te regelen. Er zijn nu ook staten die je in het gevang kunnen gooien als je iemand die een abortus wil met de auto naar een staat brengt die wel beschaafde regels heeft. En in Texas geldt nog steeds het bounty systeem: je kunt een bonus opstrijken als je een arts of een adviseur aangeeft die zich bezig houdt met abortus na zes weken.

De eerste verhalen zijn al opgedoken van vrouwen die net te laat waren (dwz. meer dan zes weken) en nu met kinderen zitten. Verhalen van vrouwen die bijna doodbloeden omdat de artsen niet meer een abortus van een ten dode opgescheven foetus mogen uitvoeren, maar de vrouw zelfstandig die miskraam moeten laten ondergaan. Het is wreed, het is onchristelijk (als het woord christelijk nog enige betekenis had), het is maatschappelijk ontwrichtend en, zie de onbedoelde kinderen, het zet kinderen in de wereld die niet gewenst waren. Het geneuzel van zeloten dat die kinderen voor adoptie kunnen worden afgestaan is pijnlijk wereldvreemd, het resultaat ervan is een persoonlijke en maatschappelijke ramp.

En dan is er nu de Trump-rechter die, gedreven door persoonlijke geschiedenis van miskraam en een onbuigzaam geloof, de wet naar zijn hand zet en de abortus pillen verbiedt. Twintig jaar nadat het onderzoek daarnaar voltooid was en de FDA ze op de markt toeliet, komt daar een individu die zijn waarden absoluut acht vertellen dat het onderzoek niet goed was en, meer to the point van zijn absurd geloof, dat het leven begint bij de conceptie. Het is niet de eerste Trump/McConnell rechter die verzuipt in het recht. De rechter die in Florida in eerste instantie het achteroverdrukken van staatspapieren door Trump beoordeelde, werd binnen twee weken op de vingers getikt door hogere rechters. Er staat ons nog wat te wachten.

Ik vermoed dat het hogere federale hof de uitspraak in Texas zal verwerpen en dat als hij ooit bij het Supreme Court komt, dat de zaak niet zal opnemen of de idioterie in Texas zal verwerpen. Zelfs deze Supreme Court rechters, die overigens namens Alito bij abortus een redenering volgden die terugging  tot de praktijk in Engeland in de zeventiende eeuw om hun persoonlijke moraal aan het land op te leggen, zelfs deze rechters zullen de autoriteit van de FDA om medicijnen te beoordelen, niet terzijde schuiven. Nou ja, ik moet toegeven dat ik in het huidige Amerika nergens zeker van ben. Het kan goed dat ze de leiding van rechter Thomas en diens rijke vrienden volgen en niet alleen de abortuspil verbieden maar ook anticonceptie.

Anders dan bij de wapens is dit geen verloren strijd. De Republikeinen beginnen te beseffen wat voor problemen ze zich op de hals gehaald hebben. Was abortus voor evangelische kiezers de belangrijkste, soms de enige, reden om Republikeins te stemmen, nu zal abortus voor kiezers die het recht van de vrouw willen beschermen en een beschaafde regeling willen, een reden zijn om onder geen voorwaarde op Republikeinen te stemmen. In Wisconsin was vorige week goed nieuws, in de zin dat een Democratische rechter werd gekozen die waarschijnlijk abortus als recht laat bestaan en ook overigens de absurditeiten in die staat aan de kaak zal stellen (zoals de indeling van kiesdistricten die Republikeinen een oververtegenwoordiging geven).

Dat er geen wapenwetgeving komt, staat vast. Dat abortus een serieus probleem wordt voor de Republikeinen ook. In theorie zijn deze beide onderwerpen in het voordeel van de Democraten, nog versterkt door de radicalisering van de Republikeinse Partij door het ontbreken van een moreel kompas bij de politici van die partij. 

Veilig gaat het niet worden en je mag hopen dat je dochter of je vrouw niet wordt verkracht in een van die achterlijke staten. Ik zou er geen geld op zetten dat dit alles de komende vier tot acht jaar veel verandert.  

Vandaag in de NRC:

Opinie | Trump voor de rechter is al gerechtigheid – NRC: Trump voor de rechter is gerechtigheid, maar er is meer.